0:00:00.340,0:00:01.854
Dzień dobry. Nazywam się Kevin.

0:00:02.374,0:00:04.963
Jestem z Australii i służę pomocą.

0:00:05.513,0:00:07.632
(Śmiech)

0:00:08.712,0:00:12.196
Chciałem przedstawić[br]opowieść o dwóch miastach.

0:00:12.866,0:00:17.130
Jednym jest Waszyngton, a drugim Pekin.

0:00:18.880,0:00:23.846
Obie te stolice[br]kształtują swoją przyszłość,

0:00:24.366,0:00:27.217
a przyszłość USA oraz Chin

0:00:27.217,0:00:29.554
to nie tylko przyszłość[br]tych dwóch krajów,

0:00:29.554,0:00:31.128
ale i nas wszystkich w sposób,

0:00:31.548,0:00:34.444
z jakiego być może[br]nie zdajemy sobie sprawy.

0:00:34.634,0:00:38.229
To powietrze, którym oddychamy,[br]woda, którą pijemy,

0:00:38.559,0:00:41.818
ryby, które jemy,[br]jakość wód oceanów,

0:00:42.903,0:00:45.325
języki, którymi będziemy mówili,

0:00:45.485,0:00:48.675
zatrudnienie, system polityczny

0:00:48.679,0:00:53.054
i oczywiście kwestia wojny i pokoju.

0:00:53.824,0:00:55.264
Widzicie tego gościa?

0:00:55.683,0:00:58.623
Był Francuzem. Nazywał się Napoleon.

0:00:58.743,0:01:00.303
Kilkaset lat temu

0:01:00.303,0:01:02.564
wypowiedział prorocze słowa:

0:01:02.794,0:01:04.649
"Chiny to śpiący olbrzym.

0:01:04.649,0:01:07.339
Kiedy się obudzi - wstrząśnie światem".

0:01:07.769,0:01:09.685
W kilku kwestiach Napoleon się pomylił,

0:01:10.415,0:01:12.683
ale tu trafił w sedno.

0:01:12.813,0:01:16.557
Dziś Chiny nie tylko się obudziły,

0:01:17.667,0:01:20.243
ale wstały i ruszyły na przód.

0:01:20.573,0:01:22.356
Wszyscy musimy zadać sobie pytanie:

0:01:22.356,0:01:23.829
dokąd pójdą

0:01:23.829,0:01:28.141
i jak ten olbrzym XXI wieku[br]wpłynie na nasze życie.

0:01:31.121,0:01:34.991
Liczby są uderzające.

0:01:34.991,0:01:37.301
Przewiduje się, że Chiny,

0:01:37.331,0:01:41.785
czy dzięki ich sile nabywczej,[br]czy dzięki kursowi rynkowemu,

0:01:41.796,0:01:43.784
staną się największą gospodarką świata

0:01:43.784,0:01:45.712
przez najbliższe 10 lat.

0:01:46.069,0:01:48.299
Już są największym partnerem handlowym,

0:01:48.430,0:01:50.164
największym eksporterem,

0:01:50.164,0:01:52.111
największym producentem,

0:01:52.714,0:01:56.224
i emiterem dwutlenku węgla na świecie.

0:01:56.754,0:01:58.264
USA zajmuje drugie miejsce.

0:02:00.844,0:02:04.404
Jeśli Chiny staną się[br]największą gospodarką świata

0:02:04.650,0:02:06.000
przemyślcie to:

0:02:06.200,0:02:08.275
będzie to pierwszy raz,

0:02:09.835,0:02:13.709
odkąd ten gość[br]siedział na angielskim tronie.

0:02:13.919,0:02:16.939
Jerzy III nie darzył sympatią Napoleona.

0:02:17.399,0:02:22.605
Największą gospodarką świata

0:02:22.985,0:02:25.023
będzie kraj nie-anglojęzyczny,

0:02:25.413,0:02:27.130
nie zachodni,

0:02:27.200,0:02:29.653
nie liberalno-demokratyczny.

0:02:29.983,0:02:32.742
Jeśli sądzicie, że nie wpłynie to

0:02:32.742,0:02:34.798
na kształt świata

0:02:34.798,0:02:37.844
to osobiście uważam, że coś paliliście

0:02:38.314,0:02:40.561
i niekoniecznie jesteście z Kolorado.

0:02:42.681,0:02:45.284
A więc w skrócie: chcę postawić pytanie,

0:02:45.284,0:02:48.537
jak rozumiemy tę ogromną zmianę,

0:02:48.537,0:02:52.605
którą uważam za największą zmianę[br]pierwszej połowy XXI wieku?

0:02:53.635,0:02:55.755
Wpłynie ona na bardzo wiele rzeczy.

0:02:56.405,0:02:58.171
Przeniknie aż do szpiku.

0:02:58.171,0:03:00.527
Dzieje się po cichu, ale bezustannie.

0:03:00.707,0:03:03.310
Czasem jej nie dostrzegamy,

0:03:03.310,0:03:05.415
zajęci tym, co dzieje się

0:03:05.415,0:03:08.007
na Ukrainie, na Bliskim Wschodzie

0:03:08.007,0:03:10.144
z ISIS i ISIL,

0:03:10.584,0:03:13.098
z przyszłością naszej gospodarki.

0:03:13.098,0:03:16.713
To powolna i cicha rewolucja.

0:03:17.573,0:03:22.292
Za tą ogromną zmianą[br]idzie ogromne wyzwanie,

0:03:23.052,0:03:24.550
które brzmi następująco:

0:03:24.580,0:03:26.712
Czy te dwa wielkie kraje,

0:03:26.852,0:03:29.584
Chiny i Stany Zjednoczone,

0:03:30.534,0:03:31.353
Chiny,

0:03:35.353,0:03:37.084
Królestwo Środka

0:03:37.448,0:03:39.931
i Stany Zjednoczone,

0:03:41.911,0:03:42.941
Měiguó,

0:03:44.881,0:03:48.449
co po chińsku znaczy "piękny kraj".

0:03:48.689,0:03:52.478
Taką nazwę Chiny nadały Stanom

0:03:52.478,0:03:53.963
ponad sto lat temu.

0:03:54.053,0:03:57.767
Czy te dwie wielkie cywilizacje,[br]dwa wielkie kraje,

0:03:57.767,0:04:01.640
potrafią wspólnie wyrzeźbić przyszłość

0:04:01.640,0:04:04.264
dla siebie i całego świata?

0:04:04.264,0:04:08.804
Czy potrafimy wyrzeźbić przyszłość

0:04:08.804,0:04:10.803
w pokoju i dobrobycie,

0:04:10.873,0:04:12.956
czy stoi przed nami wielkie wyzwanie

0:04:12.956,0:04:14.873
wojny i pokoju?

0:04:14.873,0:04:18.175
Mam 15 minut,[br]żeby omówić kwestię wojny i pokoju.

0:04:18.315,0:04:21.504
To trochę mniej czasu

0:04:21.504,0:04:24.918
niż miał ten facet[br]na napisanie "Wojny i pokoju".

0:04:26.151,0:04:30.379
Ludzie pytają mnie, dlaczego chłopak[br]wychowany na australijskiej wsi

0:04:30.579,0:04:32.253
chciał nauczyć się chińskiego.

0:04:32.283,0:04:33.863
Były dwa powody.

0:04:33.863,0:04:35.046
Oto pierwszy z nich.

0:04:35.466,0:04:37.214
Krowa Betsy.

0:04:38.234,0:04:42.142
Betsy była jedną z mlecznych krów

0:04:42.142,0:04:44.730
na farmie, na której się wychowałem.

0:04:44.740,0:04:47.706
Widzicie te dłonie?[br]Nie nadają się do rolnictwa.

0:04:48.566,0:04:52.395
Bardzo wcześnie odkryłem,[br]że praca na farmie

0:04:52.675,0:04:55.520
nie jest dla mnie, a Chiny gwarantowały

0:04:55.570,0:04:57.870
bezpieczny dystans od rolniczej Australii.

0:04:58.135,0:04:59.298
Oto drugi powód.

0:04:59.768,0:05:00.686
Moja mama.

0:05:00.746,0:05:02.812
Słuchacie swoich mam?

0:05:03.522,0:05:05.403
Robicie to, co wam każą?

0:05:06.048,0:05:07.598
Ja robiłem rzadko,

0:05:07.928,0:05:09.863
ale raz mi powiedziała...

0:05:10.113,0:05:12.397
Pewnego dnia podała mi gazetę,

0:05:12.997,0:05:18.047
z nagłówkiem, że doszło[br]do wielkiego przełomu.

0:05:18.287,0:05:23.731
A było nim przyjęcie Chin do ONZ.

0:05:23.971,0:05:26.751
Był rok 1971, miałem 14 lat,

0:05:27.151,0:05:29.200
a ona wskazała mi nagłówek

0:05:29.900,0:05:32.211
i powiedziała: "Zrozum to, zapamiętaj,

0:05:32.241,0:05:33.994
bo wpłynie na twoją przyszłość".

0:05:35.004,0:05:37.633
Jako że byłem dobry z historii,

0:05:38.353,0:05:40.300
postanowiłem, że najlepiej będzie,

0:05:40.480,0:05:42.867
jeśli nauczę się chińskiego.

0:05:42.907,0:05:45.093
W chińskim wspaniałe jest to,

0:05:45.093,0:05:47.501
że nauczyciel daje wam nowe imię.

0:05:48.421,0:05:49.892
Mnie nazwali następująco:

0:05:51.292,0:05:55.614
Kè, co oznacza pokonywać, albo podbijać,

0:05:56.454,0:06:00.547
i Wén – co oznacza literaturę albo sztukę.

0:06:00.687,0:06:04.408
Kè Wén – Zdobywca Klasyków.

0:06:05.378,0:06:06.994
Ktoś z was ma na imię Kevin?

0:06:07.954,0:06:12.325
To wielka nobilitacja dla Kevina[br]być nazwanym Zdobywcą Klasyków.

0:06:12.325,0:06:13.853
(Śmiech)

0:06:13.853,0:06:15.518
Całe życie mówiono na mnie Kevin.

0:06:15.518,0:06:16.795
Na was też?

0:06:17.026,0:06:19.406
Czy nie lepiej być Zdobywcami Klasyków?

0:06:21.616,0:06:24.547
Potem dołączyłem do australijskiej[br]służby dyplomatycznej,

0:06:24.547,0:06:29.369
ale przed dumą zawsze idzie upadek.

0:06:31.309,0:06:33.607
Znalazłem się w ambasadzie w Pekinie.

0:06:33.627,0:06:35.638
Oddelegowano mnie[br]do Wielkiej Hali Ludowej.

0:06:35.638,0:06:38.746
Tam miałem tłumaczyć pierwsze wystąpienie[br]naszego ambasadora,

0:06:38.746,0:06:40.732
w tej właśnie Hali.

0:06:41.532,0:06:42.900
Tak się tam znalazłem.

0:06:42.900,0:06:45.286
Chińskie sale zebrań mają kształt podkowy.

0:06:45.286,0:06:47.770
Na szczycie siedzą[br]najważniejsi dostojnicy,

0:06:48.300,0:06:50.976
a po bokach mniej ważni dostojnicy

0:06:51.396,0:06:53.034
i nieopierzeni młokosi, jak ja.

0:06:54.144,0:06:56.775
Ambasador zaczął niezgrabną sentencją:

0:06:57.435,0:07:00.363
"Chiny i Australia cieszą się obecnie

0:07:00.373,0:07:03.745
bezprecedensowo bliskimi relacjami".

0:07:04.565,0:07:06.040
Pomyślałem sobie:

0:07:06.040,0:07:09.326
"Brzmi to niezdarnie, dziwnie.

0:07:10.066,0:07:11.590
Upiększę jego słowa".

0:07:12.070,0:07:14.552
Na marginesie: nigdy tego nie róbcie.

0:07:15.202,0:07:18.198
Jego słowom trzeba było nadać[br]bardziej elegancki, klasyczny ton,

0:07:18.198,0:07:19.740
więc powiedziałem:

0:07:20.070,0:07:23.148
[po chińsku]

0:07:25.388,0:07:27.992
Po drugiej stronie sali zapadła cisza.

0:07:28.687,0:07:32.176
Wielkim dostojnikom ze szczytu podkowy

0:07:32.776,0:07:35.215
krew odpłynęła z twarzy,

0:07:35.215,0:07:38.226
a młokosy z przeciwnego końca

0:07:38.486,0:07:41.203
wybuchły niepohamowanym śmiechem.

0:07:41.203,0:07:43.033
Chcąc upiększyć słowa

0:07:43.033,0:07:44.968
"Australia i Chiny cieszą się obecnie

0:07:44.968,0:07:47.147
bezprecedensowo bliskimi relacjami",

0:07:47.147,0:07:49.524
powiedziałem, że Australia i Chiny

0:07:49.524,0:07:52.818
doświadczają obecnie[br]fantastycznego orgazmu.

0:07:52.984,0:07:55.459
(Śmiech)

0:07:58.751,0:08:01.136
Na tym skończyła się[br]moja kariera tłumacza.

0:08:02.776,0:08:04.926
Ale z tej anegdotki wypływa morał:

0:08:05.606,0:08:09.044
Jeśli wydaje wam się, że wiecie coś[br]o niezwykłej cywilizacji,

0:08:09.044,0:08:11.338
która liczy sobie 5 tysięcy lat,

0:08:11.338,0:08:13.500
zawsze dowiecie się czegoś nowego.

0:08:15.200,0:08:17.668
Historia nie jest po naszej stronie,

0:08:17.668,0:08:19.302
jeśli spojrzymy na USA i Chiny

0:08:19.302,0:08:21.318
i ich wspólną przyszłość.

0:08:22.278,0:08:23.470
Kim jest ten facet?

0:08:23.470,0:08:25.578
Nie jest ani Chińczykiem ani Amerykaninem.

0:08:25.578,0:08:27.657
Jest Grekiem. Nazywał się Tukidydes.

0:08:27.687,0:08:29.866
Opisał wojnę peloponeską,

0:08:30.106,0:08:32.574
dokonując niezwykłej obserwacji

0:08:32.574,0:08:34.563
odnośnie Aten i Sparty.

0:08:34.563,0:08:38.132
"Rozwój Aten i lęk,[br]jaki budziły w Sparcie,

0:08:38.132,0:08:40.176
sprawił, że wojna stała się nieunikniona".

0:08:40.186,0:08:43.794
Stąd mówimy dziś o pułapce Tukidydesa.

0:08:45.224,0:08:48.272
A ten gość? Nie jest Amerykaninem[br]ani Grekiem. Jest Chińczykiem.

0:08:49.002,0:08:51.862
Nazywał się Sun Zi,[br]napisał "Sztukę wojenną",

0:08:52.052,0:08:55.384
a jego przesłanie brzmi mniej więcej tak:

0:08:55.384,0:08:59.211
"Atakuj, kiedy jest nieprzygotowany,[br]pojaw się, kiedy się nie spodziewa".

0:09:00.311,0:09:03.403
Jak dotąd prognozy dla Chin i Ameryki[br]nie wyglądają obiecująco.

0:09:04.003,0:09:07.004
Ten facet jest Amerykaninem.[br]Nazywa się Graham Allison.

0:09:07.184,0:09:09.737
Jest nauczycielem w szkole[br]imienia Kennedy’ego

0:09:09.737,0:09:10.914
w Bostonie.

0:09:10.914,0:09:13.440
Aktualnie pracuje wyłącznie nad tym,

0:09:14.200,0:09:17.129
czy pułapka Tukidydesa,[br]mówiąca o nieuniknionej wojnie

0:09:17.129,0:09:20.019
między wschodzącym[br]a istniejącym mocarstwem,

0:09:20.259,0:09:22.697
ma zastosowanie[br]w przypadku Ameryki i Chin.

0:09:23.147,0:09:24.759
To kluczowa kwestia.

0:09:24.789,0:09:28.480
Graham zbadał 15 przypadków z historii

0:09:28.781,0:09:30.819
począwszy od XVI wieku,

0:09:31.199,0:09:33.791
żeby poznać precedensy.

0:09:33.791,0:09:35.680
11 na 15 tych przypadków,

0:09:36.420,0:09:37.511
słuchajcie,

0:09:37.781,0:09:40.102
zakończyło się katastrofalną wojną.

0:09:40.762,0:09:43.522
Można powiedzieć: "Ale Kevin,

0:09:44.432,0:09:46.318
albo: Zdobywco Klasyków,

0:09:47.038,0:09:48.895
to była przeszłość.

0:09:48.895,0:09:51.900
Dziś żyjemy w świecie[br]niepodległości i globalizacji,

0:09:51.900,0:09:53.266
takie coś się nie powtórzy".

0:09:53.266,0:09:54.395
Wiecie co?

0:09:54.615,0:09:56.607
Historycy ekonomii mówią,

0:09:57.637,0:10:01.942
że czas największej[br]ekonomicznej integracji i globalizacji

0:10:02.182,0:10:03.255
miał miejsce

0:10:03.285,0:10:05.211
w 1914 roku.

0:10:05.211,0:10:08.471
Tuż przed wybuchem I Wojny Światowej.

0:10:09.231,0:10:11.290
Historia wylewa na nas wiadro zimnej wody.

0:10:12.460,0:10:15.139
Zastanówmy się więc nad tym,

0:10:15.879,0:10:18.090
co Chiny myślą, jak czują

0:10:18.700,0:10:21.823
i jak umiejscawiają się względem USA

0:10:21.839,0:10:23.367
i vice versa:

0:10:23.367,0:10:25.421
jak możemy sprawić,

0:10:25.421,0:10:28.726
żeby te dwa kraje i te dwie cywilizacje

0:10:28.776,0:10:30.563
współpracowały ze sobą?

0:10:31.894,0:10:33.984
Pozwólcie, że najpierw opowiem,

0:10:33.984,0:10:36.555
jak Chiny widzą USA i resztę Zachodu.

0:10:36.555,0:10:38.815
Po pierwsze: Chiny uważają,

0:10:38.815,0:10:42.031
że przez sto lat były[br]upokarzane przez Zachód

0:10:42.031,0:10:44.489
począwszy od wojen opiumowych,

0:10:44.489,0:10:47.559
w wyniku których zachodnie mocarstwa[br]rozczłonkowały Chiny,

0:10:48.009,0:10:51.174
a w latach 20. i 30. na ulicach Szanghaju

0:10:51.174,0:10:52.677
pojawiły się takie napisy.

0:10:52.677,0:10:54.615
[Zakaz wstępu psom i Chińczykom]

0:10:54.615,0:10:56.373
Jakbyście się czuli, jako Chińczycy

0:10:56.373,0:10:59.174
we własnym kraju, widząc taki znak?

0:11:00.352,0:11:03.309
Chiny wierzą także,

0:11:03.629,0:11:07.554
że w 1919 roku w wyniku[br]konferencji pokojowej w Paryżu

0:11:07.774,0:11:10.054
niemieckie kolonie zostały rozdane

0:11:10.054,0:11:11.857
różnym krajom całego świata.

0:11:11.857,0:11:13.747
A co z niemieckimi koloniami w Chinach?

0:11:13.747,0:11:15.668
Zostały oddane Japonii.

0:11:16.578,0:11:19.844
Kiedy Japonia najechała[br]Chiny w latach 30.,

0:11:20.464,0:11:23.598
świat obojętnie odwrócił wzrok.

0:11:24.288,0:11:26.966
Co więcej, Chińczycy do dziś wierzą,

0:11:26.966,0:11:28.500
że USA i Zachód

0:11:28.500,0:11:31.049
nie akceptują ich systemu politycznego,

0:11:31.049,0:11:32.787
bo tak drastycznie różni się

0:11:32.787,0:11:35.454
od demokracji liberalnych,

0:11:35.644,0:11:37.211
i wierzą, że USA

0:11:37.211,0:11:39.973
wciąż próbuje podważyć ich system.

0:11:40.483,0:11:43.293
Chiny wierzą także, że są oblegane

0:11:43.683,0:11:48.653
przez amerykańskich sprzymierzeńców[br]i ich strategicznych partnerów

0:11:48.653,0:11:50.309
tuż za granicami.

0:11:50.949,0:11:52.647
A poza tym Chińczycy

0:11:52.647,0:11:57.055
żywią w głębi serca przekonanie,

0:11:57.675,0:12:00.838
że my jako Zachód

0:12:01.168,0:12:04.332
jesteśmy zbyt aroganccy.

0:12:05.042,0:12:08.436
Czyli że nie widzimy problemów[br]w naszym systemie,

0:12:08.476,0:12:10.444
w naszej polityce, w naszej gospodarce,

0:12:10.454,0:12:12.806
że szukamy winnych gdzie indziej.

0:12:12.806,0:12:16.388
Wierzą, że my jako Zachód

0:12:16.388,0:12:19.985
jesteśmy winni hipokryzji.

0:12:20.325,0:12:23.763
Oczywiście w stosunkach międzynarodowych

0:12:23.773,0:12:27.394
zawsze jest ta druga strona.

0:12:27.848,0:12:30.420
Tym drugim krajem jest USA.

0:12:30.420,0:12:32.838
Jak USA odpowiada na powyższe zarzuty?

0:12:32.838,0:12:35.101
USA ma odpowiedź na każdy z nich.

0:12:35.101,0:12:37.730
Na pytanie, czy USA powstrzymuje Chiny,

0:12:37.730,0:12:41.282
odpowiada: "Nie, spójrzcie na ZSRR.[br]To było powstrzymywanie".

0:12:41.282,0:12:44.122
USA i Zachód przecież przyjęły Chiny

0:12:44.122,0:12:45.978
w szeregi gospodarki światowej

0:12:45.978,0:12:48.981
i na członka Światowej Organizacji Handlu.

0:12:48.981,0:12:51.519
USA i Zachód twierdzą,[br]że Chiny nie respektują

0:12:51.519,0:12:53.189
praw własności intelektualnej

0:12:53.189,0:12:57.083
i prowadzą cyberataki[br]na amerykańskie i światowe firmy.

0:12:57.833,0:13:01.609
Co więcej, Stany Zjednoczone twierdzą,

0:13:01.799,0:13:04.172
że chiński system jest z założenia zły,

0:13:04.172,0:13:07.778
bo ma fundamentalnie inne podejście

0:13:07.778,0:13:10.117
do praw człowieka,[br]demokracji i rządów prawa,

0:13:10.117,0:13:12.563
które obowiązują w USA i na Zachodzie.

0:13:13.633,0:13:16.312
Co jeszcze mówią Stany Zjednoczone?

0:13:17.222,0:13:21.649
Boją się, że wystarczająco silne Chiny

0:13:21.649,0:13:25.440
ustanowią strefę wpływów[br]w południowo-wschodniej i wschodniej Azji,

0:13:25.440,0:13:27.404
wykopią stamtąd USA,

0:13:27.404,0:13:29.421
a przy pierwszej okazji

0:13:29.421,0:13:32.399
spróbują samodzielnie[br]zmienić globalny porządek.

0:13:33.599,0:13:35.666
Poza tym, w wszystko jest w porządku

0:13:35.896,0:13:37.560
w amerykańsko-chińskich stosunkach.

0:13:37.560,0:13:38.850
Nie ma żadnych problemów.

0:13:39.870,0:13:44.339
Bardzo trudno jest mimo[br]tych głęboko zakorzenionych uczuć,

0:13:44.739,0:13:47.491
emocji i schematów myślowych,

0:13:47.491,0:13:50.105
na które Chińczycy mówią[br]"Sīwéi", sposoby myślenia,

0:13:50.605,0:13:54.190
ukształtować wspólną przyszłość.

0:13:55.070,0:13:56.702
Moja propozycja jest następująca:

0:13:56.702,0:13:58.857
Możemy zrobić to na podstawie

0:13:58.857,0:14:02.957
konstruktywnego realizmu[br]dla wspólnej sprawy.

0:14:03.817,0:14:05.275
Co przez to rozumiem?

0:14:05.275,0:14:07.476
Realizm w kwestiach spornych

0:14:07.476,0:14:09.971
i kierować się podejściem,[br]które nie zezwala

0:14:09.971,0:14:12.856
na wybuch wojny ani żadnego konfliktu,

0:14:12.856,0:14:16.129
dopóki istnieją dyplomatyczne[br]sposoby ich rozwiązania.

0:14:16.129,0:14:19.174
Konstruktywność w kwestiach[br]dwustronnych, regionalnych

0:14:19.174,0:14:21.459
i globalnych zobowiązań[br]między mocarstwami,

0:14:21.459,0:14:23.715
które mogą mieć wpływ na całą ludzkość.

0:14:23.995,0:14:27.868
Budowa regionalnych instytucji[br]umożliwiających współpracę w Azji

0:14:27.868,0:14:29.594
i na Pacyfiku.

0:14:29.594,0:14:32.286
A globalnie działanie długofalowe,

0:14:32.286,0:14:34.393
tak jak pod koniec zeszłego roku,

0:14:34.393,0:14:37.156
kiedy walczyliśmy[br]ze zmianami klimatycznymi

0:14:37.536,0:14:40.374
ramię w ramię, a nie przeciw sobie.

0:14:41.364,0:14:44.008
Oczywiście do tego potrzeba[br]wspólnych mechanizmów

0:14:44.008,0:14:45.712
i politycznej woli.

0:14:46.452,0:14:48.081
To wykonalne.

0:14:49.271,0:14:52.375
Pytanie, czy to wystarczy?

0:14:53.035,0:14:55.187
Takie rozwiązania podpowiada nam głowa,

0:14:55.187,0:14:56.710
ale co z sercem?

0:14:57.140,0:15:00.764
Mam pewne doświadczenie z mojego kraju

0:15:01.144,0:15:03.930
w próbie zbliżania ludzi,

0:15:04.250,0:15:07.169
którzy nie mają ze sobą dużo wspólnego.

0:15:07.689,0:15:10.913
Mówię o swoich przeprosinach[br]wobec rdzennych mieszkańców Australii.

0:15:11.213,0:15:15.385
Był to przełomowy dzień[br]dla australijskiego rządu,

0:15:15.385,0:15:17.630
australijskiego parlamentu[br]i Australijczyków.

0:15:17.630,0:15:22.522
Po 200 latach bezgranicznych nadużyć[br]wobec rdzennych Australijczyków

0:15:22.712,0:15:26.689
nastał czas, by biali ludzie przeprosili.

0:15:28.009,0:15:29.519
W pamięci utkwiły mi...

0:15:29.519,0:15:30.921
(Brawa)

0:15:34.441,0:15:35.914
W pamięci utkwiły mi

0:15:35.914,0:15:38.482
twarze Aborygenów,

0:15:39.332,0:15:41.802
którzy przyszli wysłuchać przeprosin.

0:15:42.532,0:15:45.758
Niezwykłe było spotkać

0:15:46.148,0:15:50.160
starsze kobiety, które jako pięciolatki

0:15:50.160,0:15:52.541
zostały dosłownie wyrwane rodzicom.

0:15:53.071,0:15:54.720
Ta kobieta jest jedną z nich.

0:15:54.720,0:15:58.808
Było dla mnie niezwykłe, że mogę objąć

0:15:58.808,0:16:02.582
i pocałować starszych Aborygenów,[br]którzy przyszli do budynku parlamentu.

0:16:02.812,0:16:04.198
Jedna kobieta powiedziała mi,

0:16:04.198,0:16:06.569
że pierwszy raz[br]pocałował ją biały człowiek,

0:16:06.569,0:16:08.422
a miała ponad 70 lat.

0:16:09.222,0:16:10.440
Okropna historia.

0:16:11.410,0:16:13.656
Pamiętam słowa jednej z rodzin:

0:16:14.306,0:16:17.531
"Przyjechaliśmy z dalekiej północy

0:16:17.531,0:16:19.482
do Canberry na to spotkanie,

0:16:19.482,0:16:21.479
jechaliśmy przez głęboką prowincję.

0:16:21.699,0:16:26.471
W drodze powrotnej, po przeprosinach,[br]zatrzymaliśmy się w barze".

0:16:29.101,0:16:33.424
Weszli do baru po cichu,[br]niepewnie, ostrożnie,

0:16:33.824,0:16:35.114
trochę nerwowo.

0:16:35.544,0:16:37.187
Chyba rozumiecie, co mam na myśli.

0:16:38.567,0:16:40.514
Ale co się stało dzień po przeprosinach?

0:16:42.894,0:16:46.426
Wszyscy biali w barze wstali

0:16:46.836,0:16:48.199
i bili brawo.

0:16:48.899,0:16:52.743
W sercach Australijczyków zaszła zmiana.

0:16:53.363,0:16:56.311
Biali ludzie oraz nasi[br]rdzenni bracia i siostry

0:16:57.041,0:16:59.531
nie rozwiązali wszystkich problemów,

0:16:59.531,0:17:02.107
ale stworzyliśmy nowy początek,

0:17:03.447,0:17:05.353
bo działaliśmy nie tylko z głową,

0:17:05.353,0:17:07.572
ale i z sercem.

0:17:08.572,0:17:11.340
Jak się to ma do pytania,

0:17:11.340,0:17:13.208
które postawiłem na początku

0:17:13.208,0:17:15.904
o przyszłość stosunków[br]amerykańsko-chińskich?

0:17:16.784,0:17:18.852
Głowa mówi, że można pójść do przodu,

0:17:18.852,0:17:22.353
że są polityczne podstawy,[br]wspólne interesy

0:17:22.353,0:17:24.360
że jest mechanizm oparty na dyplomacji,

0:17:24.360,0:17:26.024
żeby dojść do porozumienia.

0:17:26.024,0:17:31.623
Ale serce musi znaleźć sposób[br]na zrewidowanie swoich poglądów

0:17:31.623,0:17:33.644
na stosunki amerykańsko-chińskie,

0:17:33.644,0:17:37.201
na możliwości wynikające[br]z zaangażowania Chin w losy świata.

0:17:37.511,0:17:42.765
Czasami trzeba skoczyć w ciemność,

0:17:43.105,0:17:46.068
nie wiedząc, gdzie dokładnie wylądujemy.

0:17:47.498,0:17:50.982
W Chinach mówi się o chińskim marzeniu.

0:17:52.562,0:17:56.792
Wszyscy znamy pojęcie[br]amerykańskiego marzenia.

0:17:57.952,0:18:00.395
Myślę, że ludzie z całego świata

0:18:00.407,0:18:03.061
powinni pomyśleć o czymś,

0:18:03.061,0:18:07.294
co będzie można nazwać[br]marzeniem ludzkości.

0:18:11.384,0:18:13.010
Jeśli je zrealizujemy,

0:18:13.062,0:18:15.676
może uda nam się zmienić sposób,

0:18:16.396,0:18:20.036
w jaki myślimy o sobie nawzajem.

0:18:24.670,0:18:26.322
[po chińsku]

0:18:26.912,0:18:29.911
Oto moje wyzwanie dla Ameryki.[br]Oto moje wyzwanie dla Chin.

0:18:29.911,0:18:31.941
Oto moje wyzwanie dla nas wszystkich,

0:18:32.251,0:18:35.653
ale uważam, że tam,[br]gdzie jest wola i wyobraźnia,

0:18:36.133,0:18:38.114
można kształtować przyszłość

0:18:38.114,0:18:40.131
za sprawą pokoju i dobrobytu,

0:18:40.201,0:18:42.065
zamiast znowu powtarzać

0:18:42.065,0:18:43.962
okropieństwa wojny.

0:18:44.432,0:18:45.456
Dziękuję.

0:18:45.786,0:18:46.711
(Brawa)

0:18:51.971,0:18:54.031
Chris Anderson: Dziękuję bardzo.

0:18:55.731,0:18:59.414
Mam wrażenie, że odgrywasz rolę[br]w budowaniu tego mostu.

0:18:59.414,0:19:03.622
Jesteś w wyjątkowej sytuacji,[br]bo możesz mówić z perspektywy obu stron.

0:19:03.882,0:19:07.347
Kevin Rudd: My, Australijczycy,[br]jesteśmy najlepsi w serwowaniu drinków.

0:19:07.957,0:19:10.896
Sadzamy ludzi w razem,[br]sugerujemy to i tamto

0:19:10.896,0:19:12.073
a potem podajemy drinki.

0:19:12.073,0:19:14.404
Ale serio: każdy, kto przyjaźni się z tymi

0:19:14.404,0:19:16.367
wspaniałymi krajami, Ameryką i Chinami,

0:19:16.367,0:19:17.484
może coś zrobić.

0:19:17.754,0:19:19.617
Każdy może mieć swój wkład.

0:19:19.677,0:19:21.711
Jeśli chodzi o was, następnym razem,

0:19:21.711,0:19:23.833
kiedy spotkacie kogoś z Chin,

0:19:23.833,0:19:25.122
usiądźcie i porozmawiajcie.

0:19:25.122,0:19:28.111
Zapytajcie, skąd jest i co myśli.

0:19:28.111,0:19:30.372
A moim wyzwaniem dla Chińczyków,

0:19:30.372,0:19:32.277
którzy będą oglądali tę prelekcję TED,

0:19:32.277,0:19:34.539
jest zrobić to samo.

0:19:35.669,0:19:39.244
Dwie osoby starające się zmienić świat[br]mogą dużo dokonać.

0:19:39.244,0:19:41.912
Cała reszta może mieć swój mały wkład.

0:19:42.272,0:19:44.411
CA: Kevin, niech moc[br]będzie z tobą. Dziękuję.

0:19:44.411,0:19:45.742
KR: Dziękuję. Dziękuję wam.

0:19:45.782,0:19:47.153
(Brawa)