Cùng với gia đình trên ngọn cây cao kia trong khu rừng nhiệt đới phía bắc Colombia bạn sẽ tìm thấy Shakira, cô khỉ sóc đầu trắng thích trò chuyện. Nói "Xin chào!" đi! Bạn có thể không nhận thấy, nhưng cô khỉ nặng 0.5 kg này giao tiếp bằng thứ ngôn ngữ hết sức tinh vi gồm 38 tiếng kêu khác nhau dựa trên sự biến đổi của những tiếng chiêm chiếp và huýt sáo. Phản ứng vừa rồi của cô ấy được gọi là "B chiếp", tiếng kêu thường hướng vào con người. Để hiểu ngôn ngữ của Shakira phức tạp như thế nào, hãy học một vài kiểu chiêm chiếp và huýt sáo, sau đó, nghiên cứu cách kết hợp để tạo nên những cấu trúc ngữ pháp. Tiếng "chiêm chiếp" Shakira dùng để chào chúng ta xuất phát từ nhóm tiếng kêu gọi là âm biến đổi tần số đơn. Loại này được hình thành từ những tiếng kêu ngắn, hoặc tiếng "chiếp", và những tiếng kêu kéo dài, như tiếng thét và tiếng ré. Những nhà nghiên cứu khám phá ra 8 dạng "chiêm chiếp" được phân loại bởi sự lên cao, độ dài, tần số cực đại và biến tần. Mỗi tiếng "chiếp" có một ý nghĩa nhất định. Ví dụ, Shakira sử dụng "C chiếp" khi đến gần thức ăn, trong khi "D chiếp" chỉ được dùng khi cầm thức ăn trong tay. Mỗi tiếng huýt sáo cũng biểu lộ một mục đích duy nhất nếu như có 8 loại "chiếp", thì cũng có 5 loại huýt sáo khác nhau. Dựa trên sự biến điệu tần số, mỗi tiếng huýt sáo được chia nhỏ thành 5 loại: tiếng "chít chít", tiếng huýt sáo được điều chỉnh giai đoạn đầu, giai đoạn cuối, và tiếng còi. Chất lượng ngôn ngữ với mục đích duy nhất được minh họa một cách tuyệt vời bởi tiếng huýt sáo biến âm giai đoạn đầu. Những âm thanh này biến đổi dựa trên sự gần gũi của Shakira với những thành viên khác trong gia đình. Nếu Shakira ở cách xa gia đình hơn 6 mét, cô ấy sẽ phát ra tiếng huýt sáo biến âm giai đoạn đầu lớn. Nếu khoảng cách nhỏ hơn 6 mét, cô ấy sẽ phát ra tiếng huýt sáo biến âm giai đoạn đầu nhỏ. Đó là một vài kiểu "chiếp" và huýt sáo, Shakira muốn biểu diễn nhiều hơn bằng cách cho bạn thấy một ngày của cô diễn ra thế nào với những tiếng kêu đó. Khi lao đến một cái cây để ăn bữa ăn đầu tiên trong ngày, cô ấy nói, (âm thanh của khỉ), tiếng kêu thường được dùng trong những cuộc tìm kiếm dễ dàng. Thình lình, cô ấy thấy bóng của một con diều hâu. "E chiếp" để cảnh báo. Tiếng kêu này báo động cho gia đình về sự hiện diện của kẻ săn mồi, Shakira nhảy lên một cành cây phía trong, an toàn hơn. Bên ngoài có vẻ đã ổn rồi thế nên Shakira chạy về phía cha mình. Chờ đã... Ai vậy nhỉ? À, đó là em trai cô, Carlos. Khỉ sóc đầu trắng thường ré lên trong khi chơi đấu vật. Ồ. Cậu nhóc chơi hơi thô bạo, và Shakira hét lên, báo cho cha mẹ tới giúp đỡ. Cha của cô chạy về phía trái bóng lông đang lăn và chú khỉ em dừng lại. Shakira lắc người và chải lại cho gọn phần lông trên đầu. Sau đó, Shakira phát hiện một nhóm khỉ lạ và nghe thấy tiếng kêu dài của chúng. Cô chạy về nhà. Nghe thấy không? Đầu tiên là tiếng "chiếp" rồi huýt sáo. Đó là sự kết hợp tiếng kêu, một cụm từ bao gồm cả tiếng "chiếp" và huýt sáo. Hai tiếng kêu được kết hợp để truyền tải một thông điệp. Sự kết hợp này cảnh báo cho gia đình về sự hiện diện của một nhóm khác, "F chiếp", và khoảng cách với chúng, tiếng huýt sáo dài. Nói cách khác, Shakira vừa nói cả câu. Biểu hiện đơn giản đó chỉ là phần nổi của tảng băng. Còn có cả âm rung, tiếng ríu rít, nhiều hồi huýt sáo, nhiều kiểu kết hợp tiếng kêu, thậm chí cả tiếng líu lo. Thật đáng buồn, chúng ta có thể không nghe được tất cả những điều cô ấy muốn nói. Lẫn trong bản sonata tiếng "chiếp", trên cao kia là tiếng động liên tục phát ra từ những cái dao rựa. Nơi ở của Shakira tại Columbia đang bị chặt phá, từng mảnh một, và nếu không có động thái bảo vệ loài khỉ sóc đầu trắng đang gặp nguy hiểm này sẽ bị tuyệt chủng. Nếu tiếng "chiếp" từ chú khỉ sóc đến chú khỉ khác được chứng minh là mang nhiều ý nghĩa hơn chuyện phiếm, tưởng tượng xem còn bao nhiêu điều đợi ta khám phá. Tưởng tượng xem những gì mà Shakira còn có thể nói cho chúng ta.