WEBVTT

00:00:07.961 --> 00:00:10.711
Yerden yüksekte ailesiyle yaşarken

00:00:10.711 --> 00:00:13.720
Kolombiya'nın kuzey tropik ormanlarında

00:00:13.720 --> 00:00:15.800
Shakira'yı bulacaksınız,

00:00:15.800 --> 00:00:19.557
sohbete düşkün beyaz saçlı 
bir pembe maymun.

00:00:19.557 --> 00:00:22.159
"Hola!" diyin.

00:00:22.159 --> 00:00:23.732
Farketmeseniz de 


00:00:23.732 --> 00:00:25.546
bu yarım kiloluk maymun

00:00:25.546 --> 00:00:27.821
ileri düzeyde bir dilde iletişim kuruyor

00:00:27.821 --> 00:00:30.379
38 farklı çağrıyla

00:00:30.379 --> 00:00:35.676
farklı cıvıltılar ve ıslıklara dayalı.

00:00:35.676 --> 00:00:37.133
Biraz önce verdiği cevap

00:00:37.133 --> 00:00:38.649
"B cıvıltısı" olarak biliniyor

00:00:38.649 --> 00:00:41.422
genellikle insanlara yapılan bir çağrı.

00:00:41.422 --> 00:00:44.356
Shakira'nın dilinin karmaşıklığının
değerini anlamak için

00:00:44.356 --> 00:00:47.062
haydi birkaç cıvıltı ve ıslık öğrenelim

00:00:47.062 --> 00:00:49.107
sonra bunların nasıl bir araya geldiğini

00:00:49.107 --> 00:00:52.400
ve gramere uygun diziler 
oluşturduğunu inceleyelim.

00:00:52.400 --> 00:00:54.651
Shakira'nın bizi selamladığı cıvıltı

00:00:54.651 --> 00:00:56.708
tekli frekans ayarlı heceler olarak

00:00:56.708 --> 00:01:00.067
bilinen bir çağrı sınıfından geliyor.

00:01:00.067 --> 00:01:04.057
Bu sınıf kısa süreli çağrı ya da cıvıltı

00:01:04.057 --> 00:01:11.097
ve uzun süreli çağrı, çığlık 
ve haykırışlardan geliyor.

00:01:11.097 --> 00:01:13.457
Araştırmacılar sekiz farklı türde cıvıltı

00:01:13.457 --> 00:01:15.809
olduğuna karar verdi; yukarı tonlar,

00:01:15.809 --> 00:01:22.116
süreç, tepe frekansı
ve frekans değişimi kategorisine göre.

00:01:22.116 --> 00:01:25.868
Buna ek olarak her cıvıltı 
kendi anlamını taşıyor.

00:01:25.868 --> 00:01:30.467
Mesela, Shakira'nın "C cıvıltısı"

00:01:30.467 --> 00:01:32.352
yiyeceğe yaklaştığında kullanılıyor,

00:01:32.352 --> 00:01:36.770
oysa "D cıvıltısı" sadece

00:01:36.770 --> 00:01:39.251
elinde yiyecek varken kullanılıyor.

00:01:39.251 --> 00:01:43.297
Tekli ıslıklar da her bir çağrıyla 
özel niyeti ortaya koyuyor

00:01:43.297 --> 00:01:45.475
ve sekiz farklı cıvıltı olduğu gibi

00:01:45.475 --> 00:01:47.656
beş farklı da ıslık var.

00:01:47.656 --> 00:01:49.328
Frekans geçişine göre

00:01:49.328 --> 00:01:53.162
tekli ıslıklar 
dört alt kategoriye ayrılıyor:

00:01:53.162 --> 00:01:59.616
gıcırdama, önce geçişli ıslıklar,

00:01:59.616 --> 00:02:05.718
sonda geçişli ıslıklar ve düz ıslıklar.

00:02:05.718 --> 00:02:07.736
Dilin eşsiz amaç niteliği

00:02:07.736 --> 00:02:09.713
önce geçişli ıslıkları kategorisi

00:02:09.713 --> 00:02:12.463
ile mükemmelce örneklendirildi.

00:02:12.463 --> 00:02:14.695
Islıklar Shakira'nın
ailesinin diğer üyelerine

00:02:14.695 --> 00:02:17.954
yakınlığına dayalı olarak değişir.

00:02:17.954 --> 00:02:21.018
Eğer Shakira ailesinden 
altı metre yüksekteyse

00:02:21.018 --> 00:02:25.768
daha büyük 
önceden geçişli ıslık kullanacak

00:02:25.768 --> 00:02:28.573
Ancak altı metreden daha az uzaktaysa

00:02:28.573 --> 00:02:33.071
daha küçük 
baştan geçişli ıslık kullanacak.

00:02:33.071 --> 00:02:35.069
Birkaç cıvıltı ve ıslık öğrendiğimize göre

00:02:35.069 --> 00:02:37.309
Shakira sizi hayatında bir günde 


00:02:37.309 --> 00:02:40.804
küçük bir tura çıkarıp hava atmak istiyor.

00:02:40.804 --> 00:02:44.076
Günün ilk öğünü için 
yiyecek ağacına doğru giderken

00:02:44.076 --> 00:02:46.611
diyor ki, (maymun sesi),

00:02:46.611 --> 00:02:50.583
genellikle rahat gezintilerde
kullanılan bir çağrı.

00:02:50.583 --> 00:02:54.499
Ancak, aniden bir şahin gölgesini
fark ediyor.

00:02:54.499 --> 00:02:57.039
"E cıvıltısı" alarm için.

00:02:57.039 --> 00:03:00.362
Bu çağrı, ailesini 
bir avcının varlığına dair uyarıyor

00:03:00.362 --> 00:03:03.531
ve Shakira daha içteki bir dalda
güvene zıplıyor.

00:03:03.531 --> 00:03:05.141
Tehlike yok gibi,

00:03:05.141 --> 00:03:07.751
Shakira da babasına doğru ilerliyor.

00:03:07.751 --> 00:03:09.429
Bekle, bekle. O da kim?

00:03:09.429 --> 00:03:12.130
Ah, bu küçük kardeşi, Carlos.

00:03:12.130 --> 00:03:15.452
Beyaz saçlı pembe maymunlar 
genellikle oyun içinde haykırır.

00:03:15.452 --> 00:03:21.243
Uh-oh. Biraz sert oynuyor 
ve Shakira bağırıyor,

00:03:21.243 --> 00:03:23.478
ebeveynlerini ona 
yardım etmesi için uyararak.

00:03:23.478 --> 00:03:26.396
Babası dönen tüy yumağına doğru geliyor

00:03:26.396 --> 00:03:28.036
ve kardeşi duruyor.

00:03:28.036 --> 00:03:29.219
Shakira kendini sallıyor

00:03:29.219 --> 00:03:31.210
ve kafasındaki saçı yeniden yerine koymak

00:03:31.210 --> 00:03:33.055
için uzanıyor.

00:03:33.055 --> 00:03:36.714
Sonra Shakira başka bir grup 
tanımadık maymunlar fark ediyor

00:03:36.714 --> 00:03:39.205
ve onların normal uzunluktaki
çağrılarını duyuyor.

00:03:39.205 --> 00:03:42.981
Ailesine dönüyor. (Maymun sesi)

00:03:42.981 --> 00:03:47.079
Yakaladınız mı? Önce bir cıvıltı vardı
sonra ıslık.

00:03:47.079 --> 00:03:50.074
Bu seslendirme karışımı olarak bilinen

00:03:50.074 --> 00:03:53.758
bir söz takımı cıvıltı ve ıslıklı.

00:03:53.758 --> 00:03:57.739
Bu bir mesaj içeren dizili iki çağrı.

00:03:57.739 --> 00:03:59.922
Bu iki unsurun birleşimi

00:03:59.922 --> 00:04:02.455
aileyi başka bir grupla ilgili uyarır,

00:04:02.455 --> 00:04:05.964
"F cıvıltısı" ve uzakta oldukları mesafe,

00:04:05.964 --> 00:04:07.826
normal uzunlukta çağrı ıslığı.

00:04:07.826 --> 00:04:11.073
Başka deyişle, Shakira bir cümle kurdu.

00:04:11.073 --> 00:04:14.280
Basit gösterisi buz dağının 
sadece görünen kısmıydı.

00:04:14.280 --> 00:04:18.715
Şakıyor, cıvıldıyor, çoklu ıslık çalıyor,

00:04:18.715 --> 00:04:23.390
daha fazla ses birleştiriyor; 
hatta kıkırdıyor.

00:04:23.390 --> 00:04:26.060
Yine de maalesef, söyleyeceği her şeyi

00:04:26.060 --> 00:04:28.324
duyamayabiliriz.

00:04:28.324 --> 00:04:31.289
Yükseklerden cıvıldayan sonatlarla karışık

00:04:31.289 --> 00:04:35.056
bu sürekli tak sesi ağaçları kesen palanın

00:04:35.056 --> 00:04:37.855
Shakira'nın Kolombiya'daki yaşam alanı


00:04:37.855 --> 00:04:39.466
parça parça kesiliyor

00:04:39.466 --> 00:04:40.814
ve eğer korumaya çalışmazsak

00:04:40.814 --> 00:04:43.331
nesli tükenmekte olan 
beyaz saçlı pembe maymun

00:04:43.331 --> 00:04:46.089
yaşam süremiz içerisinde yok olacak.

00:04:46.089 --> 00:04:48.099
Eğer bir pembe maymundan diğerine cıvıltı

00:04:48.099 --> 00:04:51.030
anlamsız bir konuşmadan öteyse

00:04:51.030 --> 00:04:53.793
hayal edin daha neler keşfedebiliriz.

00:04:53.793 --> 00:04:56.294
Hayal edin Shakira
bize neler söyleyebilir.