Yerden yüksekte ailesiyle yaşarken Kolombiya'nın kuzey tropik ormanlarında Shakira'yı bulacaksınız, sohbete düşkün beyaz saçlı bir pembe maymun. "Hola!" diyin. Farketmeseniz de bu yarım kiloluk maymun ileri düzeyde bir dilde iletişim kuruyor 38 farklı çağrıyla farklı cıvıltılar ve ıslıklara dayalı. Biraz önce verdiği cevap "B cıvıltısı" olarak biliniyor genellikle insanlara yapılan bir çağrı. Shakira'nın dilinin karmaşıklığının değerini anlamak için haydi birkaç cıvıltı ve ıslık öğrenelim sonra bunların nasıl bir araya geldiğini ve gramere uygun diziler oluşturduğunu inceleyelim. Shakira'nın bizi selamladığı cıvıltı tekli frekans ayarlı heceler olarak bilinen bir çağrı sınıfından geliyor. Bu sınıf kısa süreli çağrı ya da cıvıltı ve uzun süreli çağrı, çığlık ve haykırışlardan geliyor. Araştırmacılar sekiz farklı türde cıvıltı olduğuna karar verdi; yukarı tonlar, süreç, tepe frekansı ve frekans değişimi kategorisine göre. Buna ek olarak her cıvıltı kendi anlamını taşıyor. Mesela, Shakira'nın "C cıvıltısı" yiyeceğe yaklaştığında kullanılıyor, oysa "D cıvıltısı" sadece elinde yiyecek varken kullanılıyor. Tekli ıslıklar da her bir çağrıyla özel niyeti ortaya koyuyor ve sekiz farklı cıvıltı olduğu gibi beş farklı da ıslık var. Frekans geçişine göre tekli ıslıklar dört alt kategoriye ayrılıyor: gıcırdama, önce geçişli ıslıklar, sonda geçişli ıslıklar ve düz ıslıklar. Dilin eşsiz amaç niteliği önce geçişli ıslıkları kategorisi ile mükemmelce örneklendirildi. Islıklar Shakira'nın ailesinin diğer üyelerine yakınlığına dayalı olarak değişir. Eğer Shakira ailesinden altı metre yüksekteyse daha büyük önceden geçişli ıslık kullanacak Ancak altı metreden daha az uzaktaysa daha küçük baştan geçişli ıslık kullanacak. Birkaç cıvıltı ve ıslık öğrendiğimize göre Shakira sizi hayatında bir günde küçük bir tura çıkarıp hava atmak istiyor. Günün ilk öğünü için yiyecek ağacına doğru giderken diyor ki, (maymun sesi), genellikle rahat gezintilerde kullanılan bir çağrı. Ancak, aniden bir şahin gölgesini fark ediyor. "E cıvıltısı" alarm için. Bu çağrı, ailesini bir avcının varlığına dair uyarıyor ve Shakira daha içteki bir dalda güvene zıplıyor. Tehlike yok gibi, Shakira da babasına doğru ilerliyor. Bekle, bekle. O da kim? Ah, bu küçük kardeşi, Carlos. Beyaz saçlı pembe maymunlar genellikle oyun içinde haykırır. Uh-oh. Biraz sert oynuyor ve Shakira bağırıyor, ebeveynlerini ona yardım etmesi için uyararak. Babası dönen tüy yumağına doğru geliyor ve kardeşi duruyor. Shakira kendini sallıyor ve kafasındaki saçı yeniden yerine koymak için uzanıyor. Sonra Shakira başka bir grup tanımadık maymunlar fark ediyor ve onların normal uzunluktaki çağrılarını duyuyor. Ailesine dönüyor. (Maymun sesi) Yakaladınız mı? Önce bir cıvıltı vardı sonra ıslık. Bu seslendirme karışımı olarak bilinen bir söz takımı cıvıltı ve ıslıklı. Bu bir mesaj içeren dizili iki çağrı. Bu iki unsurun birleşimi aileyi başka bir grupla ilgili uyarır, "F cıvıltısı" ve uzakta oldukları mesafe, normal uzunlukta çağrı ıslığı. Başka deyişle, Shakira bir cümle kurdu. Basit gösterisi buz dağının sadece görünen kısmıydı. Şakıyor, cıvıldıyor, çoklu ıslık çalıyor, daha fazla ses birleştiriyor; hatta kıkırdıyor. Yine de maalesef, söyleyeceği her şeyi duyamayabiliriz. Yükseklerden cıvıldayan sonatlarla karışık bu sürekli tak sesi ağaçları kesen palanın Shakira'nın Kolombiya'daki yaşam alanı parça parça kesiliyor ve eğer korumaya çalışmazsak nesli tükenmekte olan beyaz saçlı pembe maymun yaşam süremiz içerisinde yok olacak. Eğer bir pembe maymundan diğerine cıvıltı anlamsız bir konuşmadan öteyse hayal edin daha neler keşfedebiliriz. Hayal edin Shakira bize neler söyleyebilir.