Yerden yüksekte ailesiyle yaşarken
Kolombiya'nın kuzey tropik ormanlarında
Shakira'yı bulacaksınız,
sohbete düşkün beyaz saçlı
bir pembe maymun.
"Hola!" diyin.
Farketmeseniz de
bu yarım kiloluk maymun
ileri düzeyde bir dilde iletişim kuruyor
38 farklı çağrıyla
farklı cıvıltılar ve ıslıklara dayalı.
Biraz önce verdiği cevap
"B cıvıltısı" olarak biliniyor
genellikle insanlara yapılan bir çağrı.
Shakira'nın dilinin karmaşıklığının
değerini anlamak için
haydi birkaç cıvıltı ve ıslık öğrenelim
sonra bunların nasıl bir araya geldiğini
ve gramere uygun diziler
oluşturduğunu inceleyelim.
Shakira'nın bizi selamladığı cıvıltı
tekli frekans ayarlı heceler olarak
bilinen bir çağrı sınıfından geliyor.
Bu sınıf kısa süreli çağrı ya da cıvıltı
ve uzun süreli çağrı, çığlık
ve haykırışlardan geliyor.
Araştırmacılar sekiz farklı türde cıvıltı
olduğuna karar verdi; yukarı tonlar,
süreç, tepe frekansı
ve frekans değişimi kategorisine göre.
Buna ek olarak her cıvıltı
kendi anlamını taşıyor.
Mesela, Shakira'nın "C cıvıltısı"
yiyeceğe yaklaştığında kullanılıyor,
oysa "D cıvıltısı" sadece
elinde yiyecek varken kullanılıyor.
Tekli ıslıklar da her bir çağrıyla
özel niyeti ortaya koyuyor
ve sekiz farklı cıvıltı olduğu gibi
beş farklı da ıslık var.
Frekans geçişine göre
tekli ıslıklar
dört alt kategoriye ayrılıyor:
gıcırdama, önce geçişli ıslıklar,
sonda geçişli ıslıklar ve düz ıslıklar.
Dilin eşsiz amaç niteliği
önce geçişli ıslıkları kategorisi
ile mükemmelce örneklendirildi.
Islıklar Shakira'nın
ailesinin diğer üyelerine
yakınlığına dayalı olarak değişir.
Eğer Shakira ailesinden
altı metre yüksekteyse
daha büyük
önceden geçişli ıslık kullanacak
Ancak altı metreden daha az uzaktaysa
daha küçük
baştan geçişli ıslık kullanacak.
Birkaç cıvıltı ve ıslık öğrendiğimize göre
Shakira sizi hayatında bir günde
küçük bir tura çıkarıp hava atmak istiyor.
Günün ilk öğünü için
yiyecek ağacına doğru giderken
diyor ki, (maymun sesi),
genellikle rahat gezintilerde
kullanılan bir çağrı.
Ancak, aniden bir şahin gölgesini
fark ediyor.
"E cıvıltısı" alarm için.
Bu çağrı, ailesini
bir avcının varlığına dair uyarıyor
ve Shakira daha içteki bir dalda
güvene zıplıyor.
Tehlike yok gibi,
Shakira da babasına doğru ilerliyor.
Bekle, bekle. O da kim?
Ah, bu küçük kardeşi, Carlos.
Beyaz saçlı pembe maymunlar
genellikle oyun içinde haykırır.
Uh-oh. Biraz sert oynuyor
ve Shakira bağırıyor,
ebeveynlerini ona
yardım etmesi için uyararak.
Babası dönen tüy yumağına doğru geliyor
ve kardeşi duruyor.
Shakira kendini sallıyor
ve kafasındaki saçı yeniden yerine koymak
için uzanıyor.
Sonra Shakira başka bir grup
tanımadık maymunlar fark ediyor
ve onların normal uzunluktaki
çağrılarını duyuyor.
Ailesine dönüyor. (Maymun sesi)
Yakaladınız mı? Önce bir cıvıltı vardı
sonra ıslık.
Bu seslendirme karışımı olarak bilinen
bir söz takımı cıvıltı ve ıslıklı.
Bu bir mesaj içeren dizili iki çağrı.
Bu iki unsurun birleşimi
aileyi başka bir grupla ilgili uyarır,
"F cıvıltısı" ve uzakta oldukları mesafe,
normal uzunlukta çağrı ıslığı.
Başka deyişle, Shakira bir cümle kurdu.
Basit gösterisi buz dağının
sadece görünen kısmıydı.
Şakıyor, cıvıldıyor, çoklu ıslık çalıyor,
daha fazla ses birleştiriyor;
hatta kıkırdıyor.
Yine de maalesef, söyleyeceği her şeyi
duyamayabiliriz.
Yükseklerden cıvıldayan sonatlarla karışık
bu sürekli tak sesi ağaçları kesen palanın
Shakira'nın Kolombiya'daki yaşam alanı
parça parça kesiliyor
ve eğer korumaya çalışmazsak
nesli tükenmekte olan
beyaz saçlı pembe maymun
yaşam süremiz içerisinde yok olacak.
Eğer bir pembe maymundan diğerine cıvıltı
anlamsız bir konuşmadan öteyse
hayal edin daha neler keşfedebiliriz.
Hayal edin Shakira
bize neler söyleyebilir.