0:00:06.739,0:00:08.217 "Merhaba, Bob." 0:00:08.217,0:00:11.237 "Günaydın, Kelly. [br]Laleler harika görünüyor." 0:00:11.237,0:00:14.966 Hiç köpeğinizin dünyayı nasıl[br]deneyimlediğini düşündünüz mü? 0:00:14.966,0:00:16.581 İşte gördüğü şey. 0:00:16.581,0:00:18.696 O kadar da ilginç değil. 0:00:18.696,0:00:22.266 Ama kokladığı şeye gelince,[br]tamamen farklı bir hikâye. 0:00:22.266,0:00:25.381 Bu da mükemmel gelişmiş [br]burnunda başlıyor. 0:00:25.381,0:00:28.400 Köpeğiniz taze havanın ilk ipuçlarını yakalayınca,[br]burnunun ıslak, süngerimsi 0:00:28.400,0:00:34.725 dış yüzeyi rüzgârın taşıdığı herhangi bir [br]kokuyu yakalamasına yardımcı olur. 0:00:34.725,0:00:37.465 Burun deliklerinin her biriyle [br]ayrı koklama kabiliyeti, 0:00:37.465,0:00:39.099 stereo olarak koklamak, 0:00:39.099,0:00:41.797 kokunun kaynağının yönünü [br]saptamaya yardımcı olur. 0:00:41.797,0:00:44.265 Böylece koklamanın ilk anları içinde, 0:00:44.265,0:00:48.291 köpek sadece oralarda ne çeşit[br]şeyler olduğunun değil, 0:00:48.291,0:00:50.695 aynı zamanda nerede olduklarının[br]da farkına varır. 0:00:50.695,0:00:52.303 Hava burnuna girince, 0:00:52.303,0:00:56.101 küçük bir doku katmanı onu[br]iki ayrı katmana böler, 0:00:56.101,0:00:59.151 biri nefes almak için, diğeri ise [br]sadece koklamak için. 0:00:59.151,0:01:01.140 İkinci hava akışı, 0:01:01.140,0:01:04.423 son derece özelleşmiş koku alıcı [br]hücrelerle dolu bir bölgeye girer, 0:01:04.423,0:01:08.534 bizim beş milyon hücremize karşılık, [br]onların birkaç yüz milyon tanesi vardır. 0:01:08.534,0:01:12.391 Bizim aynı pasajdan içeri ve dışarı basit [br]bir şekilde nefes alışımızın aksine, 0:01:12.391,0:01:15.313 köpekler burunlarının kenarındaki [br]yarıklarından nefes verirler, 0:01:15.313,0:01:19.491 yeni koku molekülleri çekmeye yardımcı [br]olan ve birçok kez koklama sayesinde 0:01:19.491,0:01:24.148 giderek artan koku yoğunlaşmasına [br]yardımcı olan hava girdapları yaratarak. 0:01:24.148,0:01:27.716 Ancak bu kadar etkileyici bir burun [br]yapısı, burnun topladığı 0:01:27.716,0:01:32.562 yığınlarca bilgiyi işlemeye yarayan bir[br]şeyler olmadan işe yaramazdı. 0:01:32.562,0:01:36.996 Kokuları işlemeye yarayan koku alma [br]sisteminin, köpeklerde insanlara 0:01:36.996,0:01:42.655 nazaran beyinde birkaç kat daha fazla[br]alan kapladığı anlaşılmaktadır. 0:01:42.655,0:01:44.487 Bütün bunlar köpeklerin, 0:01:44.487,0:01:48.155 bizim burunlarımızın hissettiğinden [br]100 milyon kat daha az yoğunlukta olan, 0:01:48.155,0:01:53.416 şaşırtıcı çeşitte spesifik kokuyu ayırt [br]etmesini ve hatırlamasını sağlar. 0:01:53.416,0:01:56.082 Eğer siz küçük bir odada az miktarda [br]parfüm kokusunu alabiliyorsanız, 0:01:56.082,0:01:59.780 bir köpek kapalı bir stadyumda [br]kokusunu almakta 0:01:59.780,0:02:02.542 ve ayrıca içeriğini ayırt [br]etmekte zorlanmaz. 0:02:02.542,0:02:05.768 Sokaktaki her şey, her geçen [br]kişi veya araba, 0:02:05.768,0:02:08.060 komşunuzun çöpündeki her içerik, 0:02:08.060,0:02:09.568 her çeşit ağaç, 0:02:09.568,0:02:11.556 içindeki bütün kuşlar ve böceklerin 0:02:11.556,0:02:15.830 köpeğinize ne olduğu, nerede olduğu [br]ve hangi yöne gittiğini 0:02:15.830,0:02:18.977 söyleyen farklı bir koku profili vardır. 0:02:18.977,0:02:21.161 Bizim burnumuzdan çok daha güçlü [br]olmasının yanında, 0:02:21.161,0:02:26.042 bir köpeğin koku alma duygusu hiçbir şekilde [br]görülmeyen şeyleri algılamasını sağlar. 0:02:26.042,0:02:27.967 Ağzın üzerindeki vomeronasal organ 0:02:27.967,0:02:31.506 adı verilen tamamen ayrı bir [br]koku alma sistemi, 0:02:31.506,0:02:36.033 insanlar dâhil bütün hayvanların doğal [br]olarak salgıladıkları hormanları algılar. 0:02:36.033,0:02:38.310 Bu köpeklerin potansiyel [br]eşleri bulmasını veya 0:02:38.310,0:02:41.550 dost ve düşman olan hayvanları [br]birbirinden ayırt etmesini sağlar. 0:02:41.550,0:02:44.250 Bizim çeşitli duygusal durumlarımıza [br]karşı onları uyarır 0:02:44.250,0:02:48.396 ve onlara birinin hamile veya [br]hasta olduğunu dahi söyler. 0:02:48.396,0:02:51.117 Duygu ve içgüdüyü içeren beyin [br]yapılarına direkt olarak 0:02:51.117,0:02:54.400 bağlanmak için talamustan geçen [br]koku alma, diğer 0:02:54.400,0:02:56.993 duygulardan daha ilkel [br]olduğu için köpeklerin 0:02:56.993,0:03:01.625 algılamasının bizimkinden çok daha çabuk [br]ve sezgisel olduğunu bile söyleyebiliriz. 0:03:01.625,0:03:04.165 Ancak köpeğinizin burnuyla [br]ilgili en inanılmaz şey, 0:03:04.165,0:03:06.343 zamanı ters çevirebilmesidir. 0:03:06.343,0:03:09.340 Geçmiş, geçip gidenlerin ve henüz [br]park etmiş bir arabanın 0:03:09.340,0:03:11.977 sıcaklığının bıraktıklarıyla [br]olduğu yerde belirir, 0:03:11.977,0:03:16.887 henüz olduğunuz yer ve ne [br]yaptığınızın kalıntılarıyla. 0:03:16.887,0:03:18.807 Yangın musluğu ve ağaçlar gibi işaretler, 0:03:18.807,0:03:21.884 kimin bulunduğu, ne yedikleri [br]ve nasıl hissettikleriyle ilgili 0:03:21.884,0:03:23.330 mesajlar taşıyan 0:03:23.330,0:03:25.198 aromatik ilan panolarıdır. 0:03:25.198,0:03:26.771 Gelecek rüzgârın içindedir, 0:03:26.771,0:03:31.386 siz onları görmeden bir şeyin veya [br]birinin yaklaştığına dair onları uyarır. 0:03:31.386,0:03:33.841 Bizim bir an için bir şey [br]görüp duyduğumuz yerde, 0:03:33.841,0:03:38.092 bir köpek başından sonuna dek[br]tüm hikâyeyi koklar. 0:03:38.092,0:03:41.075 Köpek-insan işbirliğinin [br]en iyi örneklerinden biri, 0:03:41.075,0:03:44.414 köpeklerin bu hikâyeleri paylaşmamıza [br]ve tepki vermemize yardımcı olmalarıdır. 0:03:44.414,0:03:47.368 Üzüntü içindeki insanlara [br]nezaketle veya tehditlere 0:03:47.368,0:03:49.131 karşı saldırarak cevap verirler. 0:03:49.131,0:03:51.928 Çünkü stres ve öfke, köpeklerin burnu için 0:03:51.928,0:03:54.507 ayırt edilebilir bir hormon [br]bulutunu açığa çıkarır. 0:03:54.507,0:03:55.792 Uygun eğitimle, 0:03:55.792,0:03:58.196 bizi bombalardan kansere kadar[br]görünmeyen tehditlere 0:03:58.196,0:04:00.925 karşı bile uyarabilirler. 0:04:00.925,0:04:03.180 İnsanların en iyi dostunun, [br]bizimle aynı 0:04:03.180,0:04:06.528 şeyleri deneyimleyen değil, inanılmaz [br]burunları ile gördüklerimizin 0:04:06.528,0:04:11.762 ötesinde bambaşka bir dünyayı ortaya [br]koyan varlıklar olduğu ortada.