1
00:00:00,092 --> 00:00:04,086
[Ovaj snimak sadrži grafički sadržaj.
Ne preporučuje se osetljivim osobama.]

2
00:00:04,121 --> 00:00:07,666
Ovo je Fejsbuk Nine Rodriges.

3
00:00:09,055 --> 00:00:11,302
Imala je tri različita profila

4
00:00:11,326 --> 00:00:15,736
i 890 dečaka od 8 do 13 godina
u svojim kontaktima.

5
00:00:18,839 --> 00:00:22,428
Ovo su delovi jednog razgovora
sa jednim od tih dečaka.

6
00:00:25,375 --> 00:00:27,095
Konverzacija je tekstualna

7
00:00:28,623 --> 00:00:30,193
i nalazi se u dosijeu.

8
00:00:32,843 --> 00:00:35,363
Ovaj dečak je počeo
da joj šalje intimne fotografije,

9
00:00:36,365 --> 00:00:38,145
dok njegova porodica nije saznala.

10
00:00:39,859 --> 00:00:44,289
Prijava i kasnija istraga
odveli su ih do jedne adrese.

11
00:00:45,414 --> 00:00:47,793
Ovo je bila devojčicina soba.

12
00:00:50,424 --> 00:00:55,408
Nina Rodriges je zapravo
bio muškarac od 24 godine,

13
00:00:55,432 --> 00:00:58,172
koji je ovo radio sa mnogo maloletnika.

14
00:01:01,444 --> 00:01:03,664
Mikaela Ortega je imala 12 godina

15
00:01:04,694 --> 00:01:07,578
kada je otišla da se nađe
sa novom prijateljicom sa Fejsbuka,

16
00:01:07,578 --> 00:01:08,922
istog uzrasta.

17
00:01:09,679 --> 00:01:12,096
Predstavljala se kao Roći de River.

18
00:01:14,123 --> 00:01:17,633
U stvarnosti se našla
sa Džonatanom Lunom, od 26 godina,

19
00:01:18,501 --> 00:01:21,842
koji je, kad su ga konačno uhvatili,
priznao da ju je ubio,

20
00:01:21,866 --> 00:01:24,772
jer devojčica nije htela
da ima seksualne odnose.

21
00:01:26,662 --> 00:01:29,696
Imao je četiri profila na Fejsbuku

22
00:01:29,720 --> 00:01:33,090
i 1 700 žena u svojim kontaktima.

23
00:01:35,064 --> 00:01:37,724
Devedeset posto njih
bile su mlađe od 13 godina.

24
00:01:40,543 --> 00:01:42,749
Ovo su dve različite vrste „gruminga“:

25
00:01:44,200 --> 00:01:47,500
odrasla osoba uspostavi kontakt
sa maloletnikom preko interneta,

26
00:01:48,233 --> 00:01:50,266
i pomoću manipulacije ili prevare,

27
00:01:50,290 --> 00:01:52,000
navodi ih na teritoriju seksa,

28
00:01:52,636 --> 00:01:56,610
od pričanja o seksu
do deljenja intimnih fotografija,

29
00:01:56,634 --> 00:01:58,947
snimanja preko veb kamere,

30
00:01:58,971 --> 00:02:00,717
ili ugovaranja susreta uživo.

31
00:02:02,567 --> 00:02:03,907
To je gruming.

32
00:02:04,439 --> 00:02:07,009
Dešava se i širi se.

33
00:02:09,735 --> 00:02:11,825
Postavlja se pitanje:
„Šta ćemo da uradimo?“

34
00:02:12,167 --> 00:02:14,997
jer, u međuvremenu, deca su sama.

35
00:02:16,684 --> 00:02:18,700
Završili su sa večerom, idu u svoju sobu,

36
00:02:18,724 --> 00:02:20,014
zatvaraju vrata,

37
00:02:20,924 --> 00:02:22,794
uzimaju računar, mobilni,

38
00:02:23,371 --> 00:02:25,581
i ulaze u bar,

39
00:02:26,664 --> 00:02:27,824
u diskoteku.

40
00:02:30,300 --> 00:02:32,960
Razmislite na trenutak
o onome što sam vam upravo rekao:

41
00:02:34,747 --> 00:02:37,560
nalaze se na jednom mestu
punom nepoznatih osoba

42
00:02:37,584 --> 00:02:39,633
bez ikakvih stega.

43
00:02:41,891 --> 00:02:43,981
Internet je razbio fizičke barijere.

44
00:02:44,735 --> 00:02:46,757
Kada smo sami u sobi

45
00:02:46,781 --> 00:02:48,764
i povežemo se na internet,

46
00:02:48,788 --> 00:02:50,388
u suštini nismo sami.

47
00:02:53,431 --> 00:02:58,100
Postoje bar dva razloga
zbog kojih se ne bavimo ovom temom,

48
00:02:58,124 --> 00:03:00,134
ili barem ne na pravi način.

49
00:03:01,757 --> 00:03:03,207
Prvi razlog je što smo uvereni

50
00:03:03,207 --> 00:03:06,126
da je sve što se dešava
na internetu virtuelno.

51
00:03:06,150 --> 00:03:09,530
Zapravo, zovemo ga tako, „virtuelni svet“.

52
00:03:11,058 --> 00:03:12,868
Ako potražite u rečniku,

53
00:03:13,854 --> 00:03:17,434
nešto što je virtuelno je nešto
čije je postojanje prividno i nerealno.

54
00:03:19,003 --> 00:03:22,513
Koristimo tu reč kada mislimo na internet:

55
00:03:23,184 --> 00:03:24,584
nešto što nije stvarno.

56
00:03:26,827 --> 00:03:29,259
To je problem kod gruminga,

57
00:03:29,283 --> 00:03:30,683
što je stvaran.

58
00:03:31,674 --> 00:03:34,472
Odrasle izopačene, perverzne osobe

59
00:03:34,472 --> 00:03:37,563
koriste internet da bi iskoristile
dečake i devojčice.

60
00:03:37,587 --> 00:03:39,272
I koriste se, između ostalog,

61
00:03:39,296 --> 00:03:44,062
time što i deca i roditelji misle
da ono što se dešava tu nije stvarno.

62
00:03:47,591 --> 00:03:49,582
Pre nekoliko godina, sa par kolega,

63
00:03:49,582 --> 00:03:53,402
osnovali smo NVO
„Sajber sigurna Argentina“,

64
00:03:53,402 --> 00:03:56,617
posvećenu osvešćivanju ljudi
o sigurnom surfovanju na internetu.

65
00:03:58,720 --> 00:04:01,624
Godine 2013. učestvovali smo na sastancima

66
00:04:01,648 --> 00:04:02,950
poslaničke komore,

67
00:04:02,974 --> 00:04:05,374
na kojima se razgovaralo
o zakonu o grumingu.

68
00:04:07,724 --> 00:04:09,059
Sećam se da je za mnoge

69
00:04:09,083 --> 00:04:12,179
gruming bio samo korak koji je prethodio

70
00:04:12,203 --> 00:04:16,202
ugovaranju susreta uživo sa decom
i seksu sa njima.

71
00:04:18,207 --> 00:04:20,936
Ali nisu razmišljali
šta se dešava sa decom

72
00:04:20,936 --> 00:04:24,941
koja su bila izložena razgovoru o seksu
sa odraslom osobom, a da to ne znaju,

73
00:04:25,804 --> 00:04:29,194
decom koja su slala intimne fotografije,
misleći da ih gleda drugo dete,

74
00:04:29,673 --> 00:04:30,823
ili još gore,

75
00:04:31,910 --> 00:04:34,035
koja su se snimala veb kamerom.

76
00:04:34,835 --> 00:04:36,965
To niko nije video kao silovanje.

77
00:04:39,186 --> 00:04:41,043
Siguran sam da se mnogi od vas čude

78
00:04:41,043 --> 00:04:44,697
kada pomisle da neka osoba
može da iskoristi drugu bez dodirivanja.

79
00:04:45,765 --> 00:04:47,945
Programirani smo da razmišljamo tako.

80
00:04:49,230 --> 00:04:51,227
Znam to jer je bilo isto i u mom slučaju.

81
00:04:51,251 --> 00:04:53,551
Bio sam samo tehničar
informacione bezbednosti

82
00:04:55,308 --> 00:04:56,778
dok mi se nije desilo ovo.

83
00:04:59,423 --> 00:05:01,063
Krajem 2011. godine,

84
00:05:02,161 --> 00:05:04,748
u jednom malom gradu
u pokrajini Buenos Ajres,

85
00:05:04,772 --> 00:05:06,782
prvi put sam čuo za takav slučaj.

86
00:05:08,740 --> 00:05:10,560
Nakon što sam održao jedno predavanje,

87
00:05:11,343 --> 00:05:13,869
prišli su mi roditelji
jedne devojčice od 11 godina

88
00:05:13,893 --> 00:05:15,663
koja je bila žrtva gruminga.

89
00:05:18,142 --> 00:05:19,990
Jedan čovek ju je nagovorio

90
00:05:20,014 --> 00:05:22,180
da masturbira pred veb kamerom

91
00:05:22,204 --> 00:05:23,426
i snimio ju je.

92
00:05:24,215 --> 00:05:27,174
Njegov video je kružio
po raznim sajtovima.

93
00:05:28,941 --> 00:05:31,709
Tog dana, njeni roditelji
su u suzama tražili

94
00:05:31,733 --> 00:05:35,276
da im damo uputstvo
za uklanjanje tog videa sa interneta.

95
00:05:37,996 --> 00:05:39,366
Duša me je zabolela,

96
00:05:39,887 --> 00:05:41,700
i delimično me je promenilo zauvek,

97
00:05:41,724 --> 00:05:45,054
to što sam im potpuno srušio nadu
i rekao im da je već kasno:

98
00:05:45,631 --> 00:05:48,232
kada jedanput neki sadržaj
dođe na internet,

99
00:05:48,256 --> 00:05:49,976
tada gubimo kontrolu.

100
00:05:52,723 --> 00:05:54,681
Od tog dana razmišljam o toj devojčici,

101
00:05:57,070 --> 00:05:58,565
koja je ustajala ujutro

102
00:05:58,589 --> 00:06:02,133
i doručkovala sa svojom porodicom,
koja je videla njen snimak,

103
00:06:03,171 --> 00:06:04,578
išla peške do škole

104
00:06:04,602 --> 00:06:07,740
i susretala se sa ljudima
koji su je videli nagu,

105
00:06:08,624 --> 00:06:13,065
dolazila u školu i igrala se
sa prijateljima koji su je takođe videli.

106
00:06:14,774 --> 00:06:16,112
Tako je živela.

107
00:06:17,462 --> 00:06:18,872
Izložena.

108
00:06:21,768 --> 00:06:23,850
Naravno da niko nije silovao njeno telo.

109
00:06:25,363 --> 00:06:27,823
Ali zar nije bila zloupotrebljena
njena seksualnost?

110
00:06:30,778 --> 00:06:34,590
Jasno je da koristimo različite aršine
kada merimo fizičko i digitalno.

111
00:06:37,323 --> 00:06:39,194
I ljutimo se na društvene mreže,

112
00:06:39,218 --> 00:06:43,420
jer ako se naljutimo na sebe same,
onda je bolnije i iskrenije.

113
00:06:44,745 --> 00:06:46,428
Ovo nas vodi do drugog motiva

114
00:06:46,452 --> 00:06:49,332
zbog kojeg se ne bavimo
adekvatno ovom temom.

115
00:06:50,128 --> 00:06:51,372
Ubeđeni smo

116
00:06:51,396 --> 00:06:54,648
da deci ne treba naša pomoć,

117
00:06:54,672 --> 00:06:56,755
da im je „sve jasno“
u vezi sa tehnologijom.

118
00:07:00,108 --> 00:07:01,398
Kada sam ja bio dete,

119
00:07:02,605 --> 00:07:05,625
jednog momenta su me pustili
da sam idem peške do škole.

120
00:07:07,289 --> 00:07:11,169
Nakon što su me roditelji
godinama pratili držeći me za ruku,

121
00:07:12,460 --> 00:07:14,046
tog dana su mi rekli da sednem,

122
00:07:14,070 --> 00:07:15,946
dali mi ključeve od kuće

123
00:07:15,970 --> 00:07:19,971
i rekli mi: „Čuvaj ih dobro,
ne daj ih nikome,

124
00:07:19,995 --> 00:07:22,366
idi i vrati se onim putem
koji smo ti pokazali,

125
00:07:22,390 --> 00:07:24,251
vrati se u vreme koje smo ti rekli,

126
00:07:24,275 --> 00:07:27,198
pređi ulicu na uglu,
gledaj na obe strane pre prelaska,

127
00:07:27,222 --> 00:07:30,641
i, što je najvažnije,
ne pričaj sa nepoznatima.“

128
00:07:33,014 --> 00:07:34,864
Meni je sve to bilo jasno

129
00:07:35,859 --> 00:07:39,950
ali, bez obzira na to, tamo je bila figura
odrasle osobe zadužene da me čuva.

130
00:07:40,795 --> 00:07:42,761
Jedna stvar je kada znaš da uradiš nešto,

131
00:07:42,761 --> 00:07:44,665
a druga stvar je kada znaš da se čuvaš.

132
00:07:46,669 --> 00:07:48,579
Zamislite sada ovu situaciju:

133
00:07:48,603 --> 00:07:51,110
imam 10 ili 11 godina, ustajem ujutro,

134
00:07:51,110 --> 00:07:52,808
daju mi ključeve od kuće i kažu mi:

135
00:07:52,808 --> 00:07:55,704
„Seba, danas možeš da ideš peške u školu.“

136
00:07:56,519 --> 00:07:58,409
A kada dođem kasnije,

137
00:07:59,539 --> 00:08:02,841
kažu mi: „A, ne! Moraš da dođeš
tačno kada smo ti rekli.“

138
00:08:04,856 --> 00:08:06,722
A dve nedelje kasnije,

139
00:08:06,746 --> 00:08:09,008
kada prelazim ulicu: „Znaš šta?

140
00:08:09,799 --> 00:08:11,572
Moraš da pređeš ulicu na uglu

141
00:08:11,596 --> 00:08:13,858
i da gledaš na obe strane
pre nego što pređeš.“

142
00:08:14,822 --> 00:08:16,422
A dve godine kasnije:

143
00:08:17,497 --> 00:08:20,757
„A, da, i ne pričaj sa nepoznatima.“

144
00:08:22,898 --> 00:08:24,485
Zvuči smešno, zar ne?

145
00:08:26,328 --> 00:08:29,218
Tako smešno se ponašamo sa tehnologijom.

146
00:08:30,147 --> 00:08:32,344
Damo deci celokupan pristup

147
00:08:32,368 --> 00:08:35,111
i gledamo da li će jednog dana,
pre ili kasnije,

148
00:08:35,135 --> 00:08:36,705
naučiti da se paze.

149
00:08:38,782 --> 00:08:40,931
Jedna stvar je kada znate
da uradite nešto,

150
00:08:40,931 --> 00:08:42,896
a druga stvar je kada znate da se čuvate.

151
00:08:44,672 --> 00:08:47,315
Isto tako, kada držimo
predavanja roditeljima,

152
00:08:47,339 --> 00:08:50,844
često nam kažu
da ih ne zanima tehnologija,

153
00:08:50,868 --> 00:08:52,998
da ih ne interesuju društvene mreže.

154
00:08:54,241 --> 00:08:56,971
Uvek im postavim pitanje
da li ih interesuju njihova deca.

155
00:08:57,890 --> 00:09:00,800
Kao odrasle osobe, da li ćemo
se približiti tehnologiji ili ne

156
00:09:00,800 --> 00:09:03,260
isto je kao i da li ćemo
se približiti deci ili ne.

157
00:09:03,318 --> 00:09:05,078
Internet je deo njihovih života.

158
00:09:06,713 --> 00:09:08,320
Tehnologija nas obavezuje

159
00:09:08,320 --> 00:09:11,667
da preispitamo vezu
između odraslih i dece.

160
00:09:13,007 --> 00:09:16,144
Obrazovanje se oduvek
oslanjalo na dve stvari:

161
00:09:16,168 --> 00:09:18,908
na iskustvo i na znanje.

162
00:09:20,653 --> 00:09:24,760
Kako onda da naučimo decu
da sigurno surfuju po internetu

163
00:09:24,784 --> 00:09:26,577
ako nemamo ništa od ovoga?

164
00:09:28,103 --> 00:09:30,621
Danas kao odrasli
moramo da usmeravamo decu

165
00:09:30,645 --> 00:09:33,221
na poljima koja često ne poznajemo

166
00:09:33,245 --> 00:09:35,443
i koja su njima poznatija.

167
00:09:37,490 --> 00:09:40,627
U tom slučaju nemoguće je naći odgovor

168
00:09:40,651 --> 00:09:43,548
a da ne uradimo nešto novo
što nam ne prija

169
00:09:43,572 --> 00:09:45,103
i na šta nismo naviknuti.

170
00:09:47,613 --> 00:09:50,232
Mnogi od vas će pomisliti
da je ovo lako za mene

171
00:09:50,256 --> 00:09:52,003
jer sam relativno mlad.

172
00:09:52,719 --> 00:09:54,199
I većinom je bilo tako.

173
00:09:55,490 --> 00:09:56,650
Bilo.

174
00:09:58,225 --> 00:10:00,125
Sve do prošle godine,

175
00:10:00,149 --> 00:10:04,272
kada sam osetio težinu godina
na svojim ramenima

176
00:10:05,382 --> 00:10:10,326
prvi put kada sam otvorio Snepčet.

177
00:10:10,350 --> 00:10:12,008
(Smeh)

178
00:10:13,724 --> 00:10:15,724
(Aplauz)

179
00:10:19,545 --> 00:10:22,385
Ništa mi nije bilo jasno!

180
00:10:23,181 --> 00:10:25,795
Pomislio sam da je to jedna
nepotrebna društvena mreža,

181
00:10:25,795 --> 00:10:28,847
nekorisna, nerazumljiva;

182
00:10:28,871 --> 00:10:30,728
izgledala je kao fotoaparat!

183
00:10:30,752 --> 00:10:32,670
Nije imala meni sa opcijama!

184
00:10:34,746 --> 00:10:37,429
To je bio prvi put kada sam osetio jaz

185
00:10:37,453 --> 00:10:40,024
koji se ponekad javlja
između dece i odraslih.

186
00:10:41,694 --> 00:10:45,057
Ali u isto vreme, to je bila prilika
da uradim šta treba:

187
00:10:45,081 --> 00:10:47,491
da izađem iz zone komfora
i da se nateram da radim.

188
00:10:48,908 --> 00:10:52,288
Prvo sam obećao sebi
da nikada više neću koristiti Snepčet.

189
00:10:52,312 --> 00:10:54,777
Ali kasnije sam zamolio
svoju rođaku adolescentkinju

190
00:10:55,578 --> 00:10:57,135
da mi objasni kako se koristi.

191
00:10:58,341 --> 00:10:59,961
I, takođe, zašto to koristi.

192
00:11:00,748 --> 00:11:02,108
Šta ju je tu zabavljalo?

193
00:11:03,706 --> 00:11:05,266
Imali smo divan razgovor.

194
00:11:05,889 --> 00:11:08,447
Pokazala mi je svoj Snepčet,
ispričala mi neke stvari,

195
00:11:08,447 --> 00:11:10,961
zbližili smo se, smejali se.

196
00:11:12,972 --> 00:11:14,353
Danas ga koristim...

197
00:11:14,377 --> 00:11:16,723
(Smeh)

198
00:11:16,747 --> 00:11:18,353
ne znam da li dobro,

199
00:11:18,377 --> 00:11:21,599
ali najvažnije je da ga poznajem

200
00:11:21,623 --> 00:11:22,987
i da ga razumem.

201
00:11:24,407 --> 00:11:28,607
Bilo je bitno da se podstaknem
da se odvojim od prvobitnog utiska,

202
00:11:28,631 --> 00:11:30,481
da se upustim u nešto novo;

203
00:11:32,004 --> 00:11:33,420
nešto novo.

204
00:11:33,444 --> 00:11:36,364
Danas imamo priliku
da stvaramo nove dijaloge.

205
00:11:37,272 --> 00:11:39,604
Koja je poslednja aplikacija
koju si skinuo?

206
00:11:39,628 --> 00:11:42,598
Koju društvenu mrežu koristiš
za komunikaciju sa prijateljima?

207
00:11:43,066 --> 00:11:45,256
Koje informacije objavljuješ?

208
00:11:46,529 --> 00:11:49,449
Da li je neka nepoznata osoba
pokušala da razgovara sa tobom?

209
00:11:50,885 --> 00:11:53,828
Da li možemo da vodimo
ovakve razgovore, deco i odrasli?

210
00:11:55,551 --> 00:11:57,331
Moramo da se nateramo, svi.

211
00:11:58,203 --> 00:12:02,773
Ovde ima dosta mladih koji nas slušaju.

212
00:12:04,692 --> 00:12:07,452
Često kada im držimo predavanja u školama

213
00:12:07,476 --> 00:12:09,103
ili putem društvenih mreža,

214
00:12:09,127 --> 00:12:11,399
deca nas pitaju ili nam pričaju stvari

215
00:12:11,423 --> 00:12:15,749
koje se još nisu usudili da kažu
svojim roditeljima ili nastavnicima -

216
00:12:15,773 --> 00:12:17,853
nama, koje i ne poznaju.

217
00:12:20,926 --> 00:12:22,866
Ova deca treba da znaju

218
00:12:24,167 --> 00:12:26,487
koji rizici postoje
pri surfovanju na internetu,

219
00:12:28,144 --> 00:12:29,345
kako da se čuvaju,

220
00:12:29,369 --> 00:12:33,335
ali što je još važnije od toga,
kao i skoro sve ostalo,

221
00:12:33,359 --> 00:12:36,364
kada su deca, mogu da nauče
od bilo koje odrasle osobe.

222
00:12:39,590 --> 00:12:43,404
Sigurno surfovanje po internetu
mora da bude tema razgovora

223
00:12:43,428 --> 00:12:46,108
u svakoj kući i u svakoj učionici
u okviru cele zemlje.

224
00:12:47,753 --> 00:12:49,862
U jednoj anketi
koju smo sproveli ove godine,

225
00:12:49,862 --> 00:12:53,203
15 odsto škola je naglasilo
da se susrelo sa slučajevima gruminga

226
00:12:53,227 --> 00:12:54,487
u svojoj instituciji.

227
00:12:55,386 --> 00:12:56,906
A broj se povećava.

228
00:12:59,804 --> 00:13:03,301
Tehnologija je promenila
sve aspekte našeg života,

229
00:13:03,325 --> 00:13:06,078
uključujući rizike sa kojima se susrećemo

230
00:13:06,102 --> 00:13:07,475
i način na koji se čuvamo.

231
00:13:08,519 --> 00:13:12,151
A gruming nam to pokazuje
na najbolniji način:

232
00:13:13,063 --> 00:13:14,555
petljajući se sa decom.

233
00:13:16,810 --> 00:13:18,902
Da li ćemo se uključiti da to izbegnemo?

234
00:13:20,164 --> 00:13:23,964
Rešenje počinje nečim
tako običnim poput ovoga:

235
00:13:24,403 --> 00:13:25,668
razgovarom o temi.

236
00:13:25,692 --> 00:13:26,845
Hvala puno.

237
00:13:26,869 --> 00:13:29,957
(Aplauz)