1
00:00:01,080 --> 00:00:04,320
Διάστημα, το τελευταίο σύνορο.

2
00:00:05,880 --> 00:00:09,366
Πρωτοάκουσα αυτές τις λέξεις
όταν ήμουν μόλις έξι ετών,

3
00:00:09,366 --> 00:00:11,646
και με ενέπνευσαν απόλυτα.

4
00:00:11,646 --> 00:00:14,046
Ήθελα να εξερευνήσω
περίεργους νέους κόσμους.

5
00:00:14,046 --> 00:00:15,566
Ήθελα να ψάξω για νέα ζωή.

6
00:00:15,566 --> 00:00:18,760
Ήθελα να δω όλα
όσα είχε να προσφέρει το σύμπαν.

7
00:00:19,840 --> 00:00:23,586
Αυτά τα όνειρα, αυτές οι λέξεις,
με πήραν σε ένα ταξίδι,

8
00:00:23,586 --> 00:00:25,056
ένα ταξίδι εξερεύνησης,

9
00:00:25,056 --> 00:00:27,276
μέσα από το σχολείο,
μέσα από το πανεπιστήμιο,

10
00:00:27,276 --> 00:00:31,190
μέχρι το διδακτορικό, και εν τέλει
μέχρι που έγινα επαγγελματίας αστρονόμος.

11
00:00:31,920 --> 00:00:34,966
Έμαθα δύο καταπληκτικά πράγματα,

12
00:00:34,966 --> 00:00:36,536
το ένα κάπως ατυχές,

13
00:00:36,536 --> 00:00:38,606
όταν έκανα το διδακτορικό μου.

14
00:00:38,606 --> 00:00:41,036
Έμαθα ότι στην πραγματικότητα

15
00:00:41,040 --> 00:00:44,200
δε θα κυβερνούσα διαστημόπλοιο σύντομα.

16
00:00:45,440 --> 00:00:48,750
Αλλά έμαθα επίσης ότι το σύμπαν
είναι περίεργο, καταπληκτικό,

17
00:00:48,750 --> 00:00:51,320
και απέραντο· για την ακρίβεια,
παραείναι απέραντο

18
00:00:51,320 --> 00:00:53,540
για να μπορεί να εξερευνηθεί
με διαστημόπλοιο.

19
00:00:53,720 --> 00:00:57,080
Κι έτσι έστρεψα την προσοχή μου
στην αστρονομία, στη χρήση τηλεσκοπίων.

20
00:00:57,840 --> 00:01:00,676
Σας δείχνω εδώ μια εικόνα
από τον νυχτερινό ουρανό.

21
00:01:00,676 --> 00:01:02,980
Μπορείτε να τον δείτε
από οπουδήποτε στον κόσμο.

22
00:01:03,040 --> 00:01:07,000
Όλα αυτά τα άστρα είναι μέρος
του τοπικού μας Γαλαξία.

23
00:01:07,560 --> 00:01:10,296
Εάν πηγαίνατε σε κάποιο
πιο σκοτεινό μέρος του ουρανού,

24
00:01:10,296 --> 00:01:12,846
σε κάποια καλή σκοτεινή περιοχή,
ίσως στην έρημο,

25
00:01:12,846 --> 00:01:15,286
ίσως να βλέπατε το κέντρο του Γαλαξία μας

26
00:01:15,286 --> 00:01:18,240
να απλώνεται μπροστά σας
με πολλά δισεκατομμύρια άστρα.

27
00:01:18,840 --> 00:01:20,556
Είναι μια πανέμορφη εικόνα.

28
00:01:20,556 --> 00:01:21,826
Είναι πολύχρωμη.

29
00:01:21,826 --> 00:01:25,446
Και πάλι, αυτή είναι μόνο
μια τοπική γωνιά του σύμπαντός μας.

30
00:01:25,446 --> 00:01:28,966
Βλέπετε πως υπάρχει κάποιου είδους
περίεργη σκοτεινή σκόνη κατά μήκος του.

31
00:01:28,966 --> 00:01:32,896
Αυτή είναι τοπική σκόνη
που αποκρύπτει το φως των άστρων.

32
00:01:32,896 --> 00:01:34,876
Αλλά μπορούμε να κάνουμε καλή δουλειά.

33
00:01:34,876 --> 00:01:37,066
Μόνο με τα μάτια μας,
μπορούμε να εξερευνήσουμε

34
00:01:37,066 --> 00:01:38,526
τη μικρή γωνιά μας στο σύμπαν.

35
00:01:38,526 --> 00:01:40,016
Μπορούμε και καλύτερα.

36
00:01:40,016 --> 00:01:42,410
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε
εκπληκτικά τηλεσκόπια,

37
00:01:42,410 --> 00:01:44,200
όπως το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ.

38
00:01:44,200 --> 00:01:46,406
Οι αστρονόμοι έχουν συνθέσει
αυτήν την εικόνα.

39
00:01:46,406 --> 00:01:48,296
Ονομάζεται Χαμπλ Βαθέως Πεδίου,

40
00:01:48,320 --> 00:01:50,060
και έχουν αφιερώσει εκατοντάδες ώρες

41
00:01:50,060 --> 00:01:52,680
παρατηρώντας μόλις ένα μικρό
κομμάτι του ουρανού,

42
00:01:52,680 --> 00:01:55,290
όχι μεγαλύτερο του νυχιού σας
σε απόσταση ενός χεριού.

43
00:01:55,520 --> 00:01:56,796
Και σε αυτήν την εικόνα

44
00:01:56,800 --> 00:01:58,536
μπορείτε να δείτε χιλιάδες γαλαξίες,

45
00:01:58,536 --> 00:02:01,946
και γνωρίζουμε ότι πρέπει να υπάρχουν
δισεκατομμύρια γαλαξίες

46
00:02:01,960 --> 00:02:03,356
σε ολόκληρο το σύμπαν,

47
00:02:03,360 --> 00:02:06,036
κάποιοι σαν τον δικό μας
και κάποιοι πολύ διαφορετικοί.

48
00:02:06,040 --> 00:02:07,040
Οπότε σκέφτεστε:

49
00:02:07,040 --> 00:02:09,610
Μπορώ να συνεχίσω το ταξίδι.
Εύκολο είναι.

50
00:02:09,610 --> 00:02:11,730
Θα χρησιμοποιήσω
ένα πολύ ισχυρό τηλεσκόπιο

51
00:02:11,730 --> 00:02:13,830
και θα κοιτάζω τον ουρανό,
κανένα πρόβλημα.

52
00:02:13,960 --> 00:02:17,796
Στην πραγματικότητα,
θα χάναμε πολλά αν κάναμε μόνο αυτό.

53
00:02:18,006 --> 00:02:20,766
Και αυτό επειδή, όλα όσα
έχω αναφέρει μέχρι στιγμής

54
00:02:20,766 --> 00:02:24,676
βρίσκονται στο ορατό φάσμα,
μόνο όσα μπορούν να δουν τα μάτια σας,

55
00:02:24,680 --> 00:02:27,496
και αυτό είναι ένα ελάχιστο,
ένα μικροσκοπικό κομμάτι

56
00:02:27,496 --> 00:02:29,760
από ό,τι έχει να μας προσφέρει το σύμπαν.

57
00:02:30,510 --> 00:02:34,926
Υπάρχουν επίσης δύο πολύ σημαντικά
προβλήματα με τη χρήση ορατού φωτός.

58
00:02:34,926 --> 00:02:37,686
Όχι μόνο χάνουμε
όλες τις άλλες διαδικασίες

59
00:02:37,686 --> 00:02:40,886
που εκπέμπουν άλλα είδη ακτινοβολίας,

60
00:02:40,886 --> 00:02:42,746
αλλά υπάρχουν άλλα δύο θέματα.

61
00:02:42,746 --> 00:02:45,726
Το πρώτο είναι αυτή η σκόνη
που ανέφερα νωρίτερα.

62
00:02:45,726 --> 00:02:48,656
Η σκόνη εμποδίζει
το ορατό φως να φτάσει σε εμάς.

63
00:02:48,680 --> 00:02:53,416
Όσο πιο βαθιά κοιτάμε στο σύμπαν,
λοιπόν, τόσο λιγότερο φως βλέπουμε.

64
00:02:53,416 --> 00:02:55,520
Η σκόνη το εμποδίζει να φτάσει σε μας.

65
00:02:55,520 --> 00:02:58,996
Αλλά υπάρχει ένα πραγματικά περίεργο
πρόβλημα με τη χρήση ορατού φωτός

66
00:02:58,996 --> 00:03:01,410
στην προσπάθειά μας
να εξερευνήσουμε το σύμπαν.

67
00:03:01,640 --> 00:03:03,686
Κάντε ένα διάλειμμα για ένα λεπτό.

68
00:03:03,920 --> 00:03:07,070
Ας πούμε ότι στέκεστε στη γωνία
ενός πολυσύχναστου δρόμου.

69
00:03:07,080 --> 00:03:08,596
Αυτοκίνητα περνάνε από δίπλα.

70
00:03:08,600 --> 00:03:10,370
Ένα ασθενοφόρο πλησιάζει.

71
00:03:10,840 --> 00:03:12,246
Έχει μια υψίσυχνη σειρήνα.

72
00:03:12,246 --> 00:03:15,976
(Ήχος σειρήνας)

73
00:03:16,000 --> 00:03:20,686
Η σειρήνα φαίνεται να αλλάζει συχνότητα
καθώς πλησιάζει και μετά απομακρύνεται.

74
00:03:20,960 --> 00:03:25,320
Ο οδηγός δεν άλλαξε τη σειρήνα
για να σας προβληματίσει.

75
00:03:26,040 --> 00:03:28,476
Η αλλαγή ήταν προϊόν την αντίληψής σας.

76
00:03:28,666 --> 00:03:31,466
Τα ηχητικά κύματα,
καθώς το ασθενοφόρο πλησίαζε,

77
00:03:31,466 --> 00:03:32,696
συμπιέστηκαν,

78
00:03:32,696 --> 00:03:34,606
και η συχνότητά τους έγινε υψηλότερη.

79
00:03:34,606 --> 00:03:37,696
Καθώς το ασθενοφόρο απομακρυνόταν,
τα ηχητικά κύματα διαστάλθηκαν,

80
00:03:37,696 --> 00:03:39,516
και ακούστηκαν πιο μπάσα.

81
00:03:39,516 --> 00:03:41,480
Το ίδιο συμβαίνει και με το φως.

82
00:03:42,040 --> 00:03:44,466
Αντικείμενα που μας πλησιάζουν,

83
00:03:44,466 --> 00:03:47,636
τα κύματα φωτός τους συμπιέζονται
και φαίνονται πιο μπλε.

84
00:03:47,640 --> 00:03:49,736
Αντικείμενα που απομακρύνονται από εμάς,

85
00:03:49,736 --> 00:03:52,566
τα κύματα φωτός τους διαστέλλονται
και μοιάζουν πιο κόκκινα.

86
00:03:52,566 --> 00:03:54,220
Έτσι, αποκαλούμε αυτά τα φαινόμενα

87
00:03:54,220 --> 00:03:56,730
μετατόπιση προς το ιώδες
και προς το ερυθρό.

88
00:03:57,170 --> 00:03:59,416
Το σύμπαν μας διαστέλλεται,

89
00:03:59,416 --> 00:04:03,606
οπότε τα πάντα απομακρύνονται μεταξύ τους,

90
00:04:03,606 --> 00:04:06,280
που σημαίνει ότι όλα φαίνονται κόκκινα.

91
00:04:07,040 --> 00:04:10,836
Παραδόξως, καθώς κοιτάτε
πιο βαθιά στο σύμπαν,

92
00:04:10,836 --> 00:04:15,126
τα πιο μακρινά αντικείμενα
απομακρύνονται πιο γρήγορα,

93
00:04:15,126 --> 00:04:17,149
και φαίνονται ακόμα πιο κόκκινα.

94
00:04:17,560 --> 00:04:20,525
Αν, λοιπόν, επιστρέψω
στην εικόνα Χάμπλ Βαθέως Πεδίου

95
00:04:20,525 --> 00:04:23,220
και συνεχίσουμε να κοιτάμε
πιο βαθιά στο σύμπαν,

96
00:04:23,240 --> 00:04:25,226
χρησιμοποιώντας μόνο το τηλεσκόπιο Χαμπλ,

97
00:04:25,226 --> 00:04:29,276
φτάνοντας σε μια συγκεκριμένη απόσταση,
όλα γίνονται κόκκινα,

98
00:04:29,920 --> 00:04:31,916
και αυτό είναι ένα πρόβλημα.

99
00:04:31,920 --> 00:04:34,006
Τελικά, φτάνουμε τόσο μακριά

100
00:04:34,006 --> 00:04:37,006
που όλα είναι μετατοπισμένα στο υπέρυθρο

101
00:04:37,006 --> 00:04:39,000
και δεν βλέπουμε τίποτα.

102
00:04:39,680 --> 00:04:41,526
Πρέπει να υπάρχει κάποια λύση σε αυτό.

103
00:04:41,526 --> 00:04:43,696
Διαφορετικά, το ταξίδι μου
είναι περιορισμένο.

104
00:04:43,696 --> 00:04:45,586
Ήθελα να εξερευνήσω ολόκληρο το σύμπαν,

105
00:04:45,586 --> 00:04:49,080
όχι μόνο αυτά που μπορώ να δω,
πριν γίνουν όλα κόκκινα.

106
00:04:50,160 --> 00:04:51,446
Υπάρχει μια τεχνική.

107
00:04:51,446 --> 00:04:52,826
Ονομάζεται ραδιοαστρονομία.

108
00:04:52,840 --> 00:04:55,206
Οι αστρονόμοι τη χρησιμοποιούν
εδώ και δεκαετίες.

109
00:04:55,206 --> 00:04:56,626
Είναι μια φανταστική τεχνική.

110
00:04:56,626 --> 00:05:00,036
Σας δείχνω το Ραδιοτηλεσκόπιο Πάρκς,
που χαϊδευτικά λέμε «Το Πιάτο».

111
00:05:00,040 --> 00:05:01,626
Ίσως να έχετε δει την ταινία.

112
00:05:01,856 --> 00:05:03,586
Τα ραδιοκύματα είναι εξαιρετικά.

113
00:05:03,586 --> 00:05:05,996
Μας επιτρέπουν να δούμε πιο βαθιά.

114
00:05:06,000 --> 00:05:08,726
Δεν απορροφώνται από τη σκόνη,

115
00:05:08,726 --> 00:05:10,976
οπότε μπορείτε να δείτε
τα πάντα στο σύμπαν,

116
00:05:11,000 --> 00:05:13,256
και η μετατόπιση στο ερυθρό
δεν είναι πρόβλημα,

117
00:05:13,256 --> 00:05:16,650
γιατί μπορούμε να φτιάξουμε δέκτες
που λαμβάνουν σήμα σε ευρύ φάσμα.

118
00:05:16,650 --> 00:05:18,130
Τι βλέπει, λοιπόν, το Παρκς

119
00:05:18,130 --> 00:05:20,560
όταν το στρέφουμε
προς το κέντρο του Γαλαξία;

120
00:05:20,560 --> 00:05:22,900
Θα έπρεπε να βλέπουμε
κάτι το φανταστικό, σωστά;

121
00:05:23,160 --> 00:05:26,076
Ε λοιπόν, όντως βλέπουμε κάτι ενδιαφέρον.

122
00:05:26,080 --> 00:05:27,786
Όλη η σκόνη έχει εξαφανιστεί.

123
00:05:27,786 --> 00:05:31,560
Όπως ανέφερα, τα ραδιοκύματα διαπερνάνε
τη σκόνη, οπότε δεν είναι πρόβλημα.

124
00:05:31,840 --> 00:05:33,736
Αλλά η θέα είναι πολύ διαφορετική.

125
00:05:33,760 --> 00:05:37,596
Βλέπουμε πως το κέντρο του Γαλαξία
είναι πολύ φωτεινό,

126
00:05:37,596 --> 00:05:39,520
και δεν είναι αστρικό φως.

127
00:05:39,960 --> 00:05:43,156
Αυτό το φως ονομάζεται
ακτινοβολία σύγχροτρον,

128
00:05:43,156 --> 00:05:45,280
και δημιουργείται από ηλεκτρόνια

129
00:05:45,280 --> 00:05:48,280
που περιφέρονται
γύρω από διαστημικά μαγνητικά πεδία.

130
00:05:48,280 --> 00:05:51,376
Οπότε το τοπίο φωτίζεται από αυτό το φως.

131
00:05:51,400 --> 00:05:54,716
Βλέπουμε και κάτι περίεργες
τούφες να εξέχουν,

132
00:05:54,716 --> 00:05:57,216
και αντικείμενα που φαίνεται
να μην ευθυγραμμίζονται

133
00:05:57,240 --> 00:05:59,890
με τίποτα από όσα μπορούμε
να δούμε με τα μάτια μας.

134
00:06:00,470 --> 00:06:02,896
Αλλά είναι δύσκολο
να ερμηνεύσουμε αυτήν την εικόνα,

135
00:06:02,896 --> 00:06:05,566
διότι όπως βλέπετε,
η ανάλυση είναι πολύ χαμηλή.

136
00:06:05,796 --> 00:06:07,936
Τα ραδιοκύματα έχουν μεγάλο μήκος κύματος,

137
00:06:07,936 --> 00:06:10,156
και αυτό κάνει την ανάλυση πολύ χαμηλή.

138
00:06:10,156 --> 00:06:12,096
Αυτή η εικόνα, επίσης, είναι ασπρόμαυρη,

139
00:06:12,096 --> 00:06:15,840
οπότε δεν ξέρουμε ακριβώς
τι χρώμα έχει το κάθε τι εδώ.

140
00:06:16,640 --> 00:06:18,036
Πάμε στο σήμερα.

141
00:06:18,040 --> 00:06:19,836
Μπορούμε να κατασκευάσουμε τηλεσκόπια

142
00:06:19,836 --> 00:06:22,166
που μπορούν να ξεπεράσουν
αυτά τα προβλήματα.

143
00:06:22,166 --> 00:06:23,440
Εδώ σας δείχνω μια εικόνα

144
00:06:23,440 --> 00:06:25,520
από το Παρατηρητήριο
Ραδιοκυμάτων Μάρτσισον,

145
00:06:25,520 --> 00:06:28,296
ένα φανταστικό μέρος
για την κατασκευή ραδιοτηλεσκοπίων.

146
00:06:28,320 --> 00:06:30,626
Είναι επίπεδο, είναι στεγνό,

147
00:06:30,640 --> 00:06:33,636
και κυρίως, δεν έχει ραδιοκύματα:

148
00:06:33,640 --> 00:06:38,846
δεν υπάρχουν κινητά, wi-fi, τίποτα,
είναι πάρα πολύ ήσυχα,

149
00:06:39,280 --> 00:06:42,440
και άρα το τέλειο μέρος
για την κατασκευή ραδιοτηλεσκοπίου.

150
00:06:42,880 --> 00:06:45,766
Το τηλεσκόπιο στο οποίο
δουλεύω εδώ και λίγα χρόνια

151
00:06:45,766 --> 00:06:47,706
ονομάζεται Murchison Widefield Array,

152
00:06:47,720 --> 00:06:50,746
και θα σας δείξω ένα μικρό βίντεο
από την κατασκευή του.

153
00:06:50,760 --> 00:06:55,216
Αυτή είναι μια ομάδα από προπτυχιακούς
και μεταπτυχιακούς φοιτητές στο Περθ.

154
00:06:55,300 --> 00:06:57,076
Τους αποκαλούμε τον Φοιτητικό Στρατό,

155
00:06:57,080 --> 00:07:00,126
και προσφέρθηκαν να βοηθήσουν
στην κατασκευή του τηλεσκοπίου.

156
00:07:00,126 --> 00:07:02,130
Δεν παίρνουν επιπλέον μονάδες γι' αυτό.

157
00:07:02,320 --> 00:07:05,216
Συναρμολογούν αυτά τα ραδιο-δίπολα.

158
00:07:05,240 --> 00:07:08,000
Λαμβάνουν σήματα χαμηλών συχνοτήτων,

159
00:07:08,000 --> 00:07:11,000
κάπως σαν το ραδιόφωνό σας
ή την τηλεόρασή σας.

160
00:07:11,000 --> 00:07:14,116
Κι εδώ τα αναπτύσσουμε στην έρημο.

161
00:07:14,120 --> 00:07:17,076
Το ολοκληρωμένο τηλεσκόπιο
καλύπτει δέκα τετραγωνικά χιλιόμετρα

162
00:07:17,076 --> 00:07:18,696
της Δυτικής Αυστραλιανής ερήμου.

163
00:07:18,720 --> 00:07:21,716
Το ενδιαφέρον είναι
ότι δεν υπάρχουν φορητά μέρη.

164
00:07:21,720 --> 00:07:24,016
Απλώς απλώνουμε αυτές τις κεραίες

165
00:07:24,016 --> 00:07:25,956
ουσιαστικά πάνω σε σύρμα για κοτέτσι.

166
00:07:25,956 --> 00:07:27,316
Είναι αρκετά φτηνό.

167
00:07:27,320 --> 00:07:31,126
Καλώδια παίρνουν τα σήματα από τις κεραίες

168
00:07:31,446 --> 00:07:33,936
και τα μεταφέρουν
σε κεντρικές μονάδες επεξεργασίας.

169
00:07:33,960 --> 00:07:36,066
Κι είναι το μέγεθος αυτού του τηλεσκοπίου,

170
00:07:36,066 --> 00:07:38,436
το γεγονός ότι το κατασκευάσαμε
στην έρημο,

171
00:07:38,440 --> 00:07:41,560
που μας δίνει καλύτερη ανάλυση εικόνας
απ' ό,τι το Παρκς.

172
00:07:41,880 --> 00:07:45,436
Όλα αυτά τα καλώδια μεταφέρουν
τα σήματα σε μια μονάδα

173
00:07:45,440 --> 00:07:48,996
που τα στέλνει
σε έναν υπερ-υπολογιστή εδώ στο Περθ,

174
00:07:49,000 --> 00:07:50,716
και εδώ είναι που εμφανίζομαι εγώ.

175
00:07:51,320 --> 00:07:53,806
(Αναστεναγμός)
Δεδομένα ραδιοκυμάτων.

176
00:07:53,806 --> 00:07:55,676
Έχω αφιερώσει τα τελευταία πέντε χρόνια

177
00:07:55,676 --> 00:07:58,506
δουλεύοντας με πολύ δύσκολα,
πολύ ενδιαφέροντα δεδομένα

178
00:07:58,520 --> 00:08:00,506
που κανένας άλλος δεν είχε κοιτάξει πριν.

179
00:08:00,520 --> 00:08:02,726
Έχω αφιερώσει πολύ χρόνο
στη βαθμονόμησή τους,

180
00:08:02,726 --> 00:08:06,576
τρέχοντας εκατομμύρια ώρες
επεξεργαστών υπερ-υπολογιστών

181
00:08:06,600 --> 00:08:09,080
και πραγματικά προσπαθώντας
να καταλάβω τα δεδομένα.

182
00:08:09,360 --> 00:08:12,596
Και με αυτό το τηλεσκόπιο,
με αυτά τα δεδομένα,

183
00:08:12,606 --> 00:08:16,536
έχουμε μελετήσει ολόκληρο
τον νότιο ουρανό,

184
00:08:16,560 --> 00:08:21,656
με τη Γαλαξιακή και Διαγαλαξιακή
MWA Έρευνα όλου του ουρανού,

185
00:08:21,680 --> 00:08:23,930
ή GLEAM, όπως το ονομάζω εγώ.

186
00:08:24,440 --> 00:08:25,916
Και είμαι πολύ ενθουσιασμένη.

187
00:08:25,920 --> 00:08:29,321
Αυτή η μελέτη θα δημοσιευτεί σύντομα,
αλλά δεν έχει παρουσιαστεί ακόμα,

188
00:08:29,325 --> 00:08:31,276
οπότε είστε κυριολεκτικά τα πρώτα άτομα

189
00:08:31,280 --> 00:08:34,380
που βλέπετε αυτή τη νότια έρευνα
ολόκληρου του ουρανού.

190
00:08:34,719 --> 00:08:37,300
Είμαι πολύ χαρούμενη, λοιπόν,
που θα μοιραστώ μαζί σας

191
00:08:37,300 --> 00:08:38,880
τις εικόνες από αυτή τη μελέτη.

192
00:08:38,880 --> 00:08:40,985
Φανταστείτε, τώρα,
ότι πήγατε στο Μάρτσισον,

193
00:08:40,985 --> 00:08:44,465
ότι κατασκηνώσατε κάτω από τα άστρα
και κοιτάξατε προς τον Νότο.

194
00:08:44,560 --> 00:08:47,417
Είδατε τον νότιο ουράνιο πόλο,
τον γαλαξία να ανατέλλει.

195
00:08:47,496 --> 00:08:50,116
Εάν δούμε το φως των ραδιοκυμάτων

196
00:08:50,120 --> 00:08:52,806
να τι παρατηρούμε με τη μελέτη μας.

197
00:08:52,806 --> 00:08:56,106
Βλέπετε ότι το γαλαξιακό επίπεδο
δεν είναι πια σκοτεινό από τη σκόνη.

198
00:08:56,106 --> 00:08:58,326
Είναι φωτισμένο με ακτινοβολία σύγχροτρον,

199
00:08:58,326 --> 00:09:00,796
και χιλιάδες κουκίδες είναι στον ουρανό.

200
00:09:00,796 --> 00:09:02,410
Το τεράστιο Νέφος του Μαγγελάνου,

201
00:09:02,410 --> 00:09:04,740
που είναι ο πλησιέστερος
γαλαξιακός μας γείτονας,

202
00:09:04,740 --> 00:09:07,370
είναι πορτοκαλί
αντί για το πιο γνωστό μπλε-άσπρο.

203
00:09:07,370 --> 00:09:10,650
Δηλαδή συμβαίνουν πολλά εδώ.
Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά.

204
00:09:10,800 --> 00:09:13,256
Αν κοιτάξουμε πίσω
προς το γαλαξιακό κέντρο,

205
00:09:13,256 --> 00:09:16,456
όπου είδαμε πρώτη φορά την εικόνα Παρκς
που σας έδειξα νωρίτερα,

206
00:09:16,480 --> 00:09:18,856
με χαμηλή ανάλυση και ασπρόμαυρη,

207
00:09:18,880 --> 00:09:21,750
και αν πάμε στην εικόνα
που μας δίνει το GLEAM,

208
00:09:22,170 --> 00:09:26,086
βλέπετε ότι η ανάλυση
έχει βελτιωθεί κατά 100 φορές.

209
00:09:26,086 --> 00:09:30,276
Τώρα έχουμε έγχρωμη εικόνα του ουρανού,
μια τεκνικολόρ εικόνα.

210
00:09:30,340 --> 00:09:33,336
Δεν είναι ψεύτικα τα χρώματα.

211
00:09:33,336 --> 00:09:36,080
Αυτά είναι πραγματικά χρώματα
ραδιοκυμάτων.

212
00:09:36,600 --> 00:09:39,456
Έχω χρωματίσει
τις χαμηλές συχνότητες κόκκινες

213
00:09:39,456 --> 00:09:41,056
και τις υψηλές συχνότητες μπλε,

214
00:09:41,080 --> 00:09:42,676
και τις ενδιάμεσες πράσινες.

215
00:09:42,680 --> 00:09:44,936
Και αυτό μας δίνει αυτήν
την πολύχρωμη εικόνα.

216
00:09:44,936 --> 00:09:47,196
Και δεν πρόκειται για ψεύτικο χρώμα.

217
00:09:47,200 --> 00:09:50,356
Τα χρώματα σε αυτήν την εικόνα
μας λένε για τις φυσικές διαδικασίες

218
00:09:50,356 --> 00:09:51,810
που συμβαίνουν στο σύμπαν.

219
00:09:51,974 --> 00:09:54,756
Εάν, για παράδειγμα,
κοιτάξετε στο επίπεδο του γαλαξία,

220
00:09:54,760 --> 00:09:56,516
φωτίζεται με ακτινοβολία σύγχροτρον,

221
00:09:56,516 --> 00:09:58,646
που είναι κυρίως κοκκινωπό πορτοκαλί,

222
00:09:58,646 --> 00:10:01,760
αλλά αν κοιτάξουμε προσεκτικά,
βλέπουμε μικρές μπλε κουκκίδες.

223
00:10:02,320 --> 00:10:03,896
Αν μεγεθύνουμε την εικόνα,

224
00:10:03,920 --> 00:10:06,456
αυτές οι μπλε κουκκίδες
είναι ιονισμένο πλάσμα

225
00:10:06,480 --> 00:10:08,470
γύρω από πολύ φωτεινά άστρα,

226
00:10:08,680 --> 00:10:11,456
και αυτό που συμβαίνει
είναι ότι εμποδίζουν το κόκκινο φως,

227
00:10:11,480 --> 00:10:13,580
οπότε εμφανίζονται μπλε.

228
00:10:13,880 --> 00:10:18,046
Και μπορούν να μας πουν για τις περιοχές
που δημιουργούνται άστρα στον Γαλαξία μας.

229
00:10:18,046 --> 00:10:19,806
Και τα βλέπουμε απευθείας.

230
00:10:19,806 --> 00:10:22,656
Κοιτάμε τον γαλαξία,
και το χρώμα μας λέει ότι είναι εκεί.

231
00:10:22,840 --> 00:10:24,756
Μπορείτε να δείτε μικρές σαπουνόφουσκες,

232
00:10:24,756 --> 00:10:27,886
μικρές κυκλικές εικόνες
γύρω από το γαλαξιακό επίπεδο,

233
00:10:27,886 --> 00:10:30,470
οι οποίες είναι απομεινάρια
από υπερκαινοφανείς.

234
00:10:30,600 --> 00:10:32,326
Όταν ένα άστρο εκρήγνυται,

235
00:10:32,326 --> 00:10:34,826
το εξωτερικό του κέλυφος αποβάλλεται

236
00:10:34,826 --> 00:10:38,126
και ταξιδεύει προς το διάστημα
συγκεντρώνοντας υλικό,

237
00:10:38,126 --> 00:10:40,400
και δημιουργεί ένα μικρό κέλυφος.

238
00:10:40,800 --> 00:10:44,176
Είναι μυστήριο εδώ και πολύ καιρό
για τους αστρονόμους

239
00:10:44,200 --> 00:10:46,710
το πού είναι όλα τα απομεινάρια
των υπερκαινοφανών.

240
00:10:46,960 --> 00:10:51,050
Γνωρίζουμε ότι πρέπει να υπάρχουν
υψηλοενεργειακά ηλεκτρόνια στο επίπεδο

241
00:10:51,050 --> 00:10:53,866
που δημιουργούν
την ακτινοβολία σύγχροτρον που βλέπουμε,

242
00:10:53,866 --> 00:10:56,766
και πιστεύουμε ότι παράγονται
από απομεινάρια υπερκαινοφανών,

243
00:10:56,766 --> 00:10:58,406
αλλά δε φαίνεται να είναι αρκετά.

244
00:10:58,406 --> 00:11:02,490
Ευτυχώς, το GLEAM είναι πολύ καλό
στην ανίχνευση υπολειμμάτων υπερκαινοφανών

245
00:11:02,490 --> 00:11:05,830
και ελπίζουμε ότι σύντομα θα έχουμε
μια νέα δημοσίευση σχετικά με αυτό.

246
00:11:05,830 --> 00:11:07,076
Αυτό είναι εντάξει.

247
00:11:07,080 --> 00:11:09,446
Έχουμε εξερευνήσει
το μικρό τοπικό μας σύμπαν,

248
00:11:09,446 --> 00:11:11,856
αλλά εγώ ήθελα να πάω
πιο βαθιά, πιο μακριά.

249
00:11:11,856 --> 00:11:14,200
Ήθελα να πάω πέρα από τον Γαλαξία μας.

250
00:11:14,520 --> 00:11:16,460
Ε λοιπόν, μπορούμε να δούμε

251
00:11:16,460 --> 00:11:18,470
ένα πολύ ενδιαφέρον
αντικείμενο πάνω δεξιά,

252
00:11:18,470 --> 00:11:21,876
και είναι ένας κοντινός ραδιογαλαξίας,
ο Κένταυρος Α.

253
00:11:22,240 --> 00:11:23,536
Εάν κοιτάξουμε πιο κοντά,

254
00:11:23,536 --> 00:11:26,920
μπορούμε να δούμε ότι δύο τεράστιοι
πίδακες βγαίνουν προς το διάστημα.

255
00:11:27,600 --> 00:11:30,496
Και αν κοιτάξετε ακριβώς ανάμεσα
σε αυτούς τους πίδακες

256
00:11:30,520 --> 00:11:32,896
θα δείτε έναν γαλαξία
ακριβώς σαν τον δικό μας.

257
00:11:32,920 --> 00:11:35,360
Είναι σπειροειδής, έχει μια λωρίδα σκόνης.

258
00:11:35,360 --> 00:11:37,036
Είναι ένας κανονικός γαλαξίας.

259
00:11:37,040 --> 00:11:40,676
Αλλά αυτοί οι πίδακες είναι ορατοί
μόνο στις ραδιοσυχνότητες.

260
00:11:40,680 --> 00:11:43,876
Εάν κοιτάζαμε στο ορατό,
δε θα ξέραμε καν ότι είναι εκεί,

261
00:11:43,880 --> 00:11:46,920
και είναι χιλιάδες φορές μεγαλύτεροι
από τον ίδιο τον γαλαξία.

262
00:11:47,480 --> 00:11:50,610
Τι συμβαίνει;
Τι δημιουργεί αυτούς τους πίδακες;

263
00:11:51,160 --> 00:11:54,736
Στο κέντρο κάθε γαλαξία που γνωρίζουμε

264
00:11:54,736 --> 00:11:56,996
υπάρχει μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα.

265
00:11:57,000 --> 00:12:00,340
Οι μαύρες τρύπες είναι αόρατες·
γι' αυτό ονομάζονται έτσι.

266
00:12:00,440 --> 00:12:03,536
Το μόνο που μπορείτε να δείτε
είναι η εκτροπή του φωτός γύρω τους,

267
00:12:03,536 --> 00:12:06,970
και περιστασιακά, όταν ένα άστρο
ή ένα νέφος αερίου

268
00:12:06,970 --> 00:12:10,556
μπαίνει στην τροχιά τους,
διαλύεται από παλιρροϊκές δυνάμεις,

269
00:12:10,560 --> 00:12:13,320
δημιουργώντας αυτό που λέμε
έναν δίσκο προσαύξησης.

270
00:12:13,640 --> 00:12:16,886
Ο δίσκος προσαύξησης
είναι πολύ φωτεινός στις ακτίνες Χ

271
00:12:16,886 --> 00:12:21,296
και ισχυρά μαγνητικά πεδία
εκτοξεύουν το υλικό στο διάστημα

272
00:12:21,320 --> 00:12:23,040
σχεδόν στην ταχύτητα του φωτός.

273
00:12:23,520 --> 00:12:26,910
Αυτοί, λοιπόν, οι πίδακες
είναι ορατοί στις ραδιοσυχνότητες

274
00:12:27,240 --> 00:12:29,720
και αυτό είναι που βλέπουμε
στην έρευνά μας.

275
00:12:30,040 --> 00:12:32,870
Ωραία, πολύ ωραία, έχουμε δει,
λοιπόν, έναν ραδιογαλαξία.

276
00:12:32,870 --> 00:12:34,080
Αυτό είναι καλό.

277
00:12:34,080 --> 00:12:36,276
Αλλά αν κοιτάξετε
στο πάνω μέρος της εικόνας,

278
00:12:36,280 --> 00:12:38,046
θα δείτε άλλον έναν ραδιογαλαξία.

279
00:12:38,046 --> 00:12:41,280
Είναι λίγο πιο μικρός,
επειδή είναι πιο μακριά.

280
00:12:41,800 --> 00:12:44,086
Ωραία, δύο ραδιογαλαξίες.

281
00:12:44,306 --> 00:12:46,342
Μπορούμε να τους δούμε.
Αυτό είναι εντάξει.

282
00:12:46,344 --> 00:12:48,176
Αλλά τι είναι οι υπόλοιπες κουκκίδες;

283
00:12:48,176 --> 00:12:49,710
Πιθανόν να είναι απλώς άστρα.

284
00:12:49,880 --> 00:12:51,126
Δεν είναι.

285
00:12:51,126 --> 00:12:52,990
Είναι όλοι ραδιογαλαξίες.

286
00:12:53,320 --> 00:12:56,236
Κάθε μία από τις κουκκίδες
σε αυτήν την εικόνα

287
00:12:56,240 --> 00:12:57,996
είναι ένας μακρινός γαλαξίας

288
00:12:58,000 --> 00:13:00,896
από εκατομμύρια
έως δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά

289
00:13:00,896 --> 00:13:03,536
με μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα
στο κέντρο του

290
00:13:03,536 --> 00:13:07,096
που σπρώχνει υλικό στο διάστημα
σχεδόν στην ταχύτητα του φωτός.

291
00:13:07,120 --> 00:13:08,880
Είναι απίστευτο.

292
00:13:09,680 --> 00:13:13,456
Και αυτή η μελέτη είναι ακόμα μεγαλύτερη
απ' ό,τι σας δείχνω εδώ.

293
00:13:13,456 --> 00:13:16,006
Εάν δούμε την πλήρη εικόνα της έρευνας

294
00:13:16,006 --> 00:13:19,666
θα δείτε ότι βρήκα 300.000
τέτοιους ραδιογαλαξίες.

295
00:13:20,120 --> 00:13:23,006
Είναι πραγματικά ένα επικό ταξίδι.

296
00:13:23,006 --> 00:13:25,746
Ανακαλύψαμε όλους αυτούς τους γαλαξίες

297
00:13:25,746 --> 00:13:29,280
έως τις πρώτες υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες.

298
00:13:29,960 --> 00:13:33,810
Είμαι πολύ περήφανη γι' αυτή τη μελέτη
που θα δημοσιευτεί την επόμενη εβδομάδα.

299
00:13:34,390 --> 00:13:36,126
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.

300
00:13:36,126 --> 00:13:40,476
Έχω εξερευνήσει τα πιο απόμακρα σημεία
του Γαλαξία σε αυτή τη μελέτη,

301
00:13:40,480 --> 00:13:43,830
αλλά υπάρχει και κάτι ακόμα
σε αυτήν την εικόνα.

302
00:13:44,320 --> 00:13:47,286
Θα σας πάω στην αρχή του χρόνου.

303
00:13:47,640 --> 00:13:51,326
Όταν δημιουργήθηκε το σύμπαν,
έγινε μια μεγάλη έκρηξη,

304
00:13:51,326 --> 00:13:55,396
η οποία άφησε το σύμπαν
ως μια θάλασσα υδρογόνου,

305
00:13:55,400 --> 00:13:56,926
ουδέτερου υδρογόνου.

306
00:13:56,926 --> 00:13:59,726
Και όταν γεννήθηκαν
τα πρώτα αστέρια και γαλαξίες,

307
00:13:59,726 --> 00:14:01,846
ιόνισαν αυτό το υδρογόνο.

308
00:14:01,846 --> 00:14:05,280
Κι έτσι το σύμπαν από ουδέτερο
έγινε ιονισμένο.

309
00:14:06,160 --> 00:14:09,366
Αυτό σημάδεψε όλο το σύμπαν γύρω μας.

310
00:14:09,366 --> 00:14:11,116
Παντού, μας διαπερνάει,

311
00:14:11,120 --> 00:14:12,576
σαν τη Δύναμη.

312
00:14:12,866 --> 00:14:16,570
Επειδή αυτό έγινε πριν από πολύ καιρό,

313
00:14:17,000 --> 00:14:19,300
το σήμα έχει μετατοπιστεί προς το ερυθρό,

314
00:14:19,560 --> 00:14:22,906
οπότε τώρα αυτό το σήμα
είναι σε πολύ χαμηλές συχνότητες.

315
00:14:22,906 --> 00:14:26,676
Έχει την ίδια συχνότητα με τη μελέτη μου
αλλά είναι πολύ αμυδρό.

316
00:14:26,760 --> 00:14:30,010
Είναι το ένα δισεκατομμυριοστό
του μεγέθους οποιουδήποτε αντικειμένου

317
00:14:30,010 --> 00:14:31,320
της μελέτης μου.

318
00:14:31,320 --> 00:14:34,780
Οπότε, το τηλεσκόπιό μας μπορεί
να μην έχει την απαραίτητη ευαισθησία

319
00:14:34,780 --> 00:14:36,240
για να δει το σήμα.

320
00:14:36,240 --> 00:14:38,776
Αλλά υπάρχει ένα νέο ραδιοτηλεσκόπιο.

321
00:14:38,776 --> 00:14:40,446
Δεν μπορώ να έχω διαστημόπλοιο,

322
00:14:40,446 --> 00:14:42,056
αλλά ελπίζω να μπορέσω να έχω

323
00:14:42,056 --> 00:14:44,576
ένα από τα μεγαλύτερα
ραδιοτηλεσκόπια του κόσμου.

324
00:14:44,600 --> 00:14:48,216
Κατασκευάζουμε το Square Kilometre Array,
ένα νέο ραδιοτηλεσκόπιο,

325
00:14:48,240 --> 00:14:50,996
και θα είναι 1.000 φορές
μεγαλύτερο από το MWA,

326
00:14:51,000 --> 00:14:54,246
1.000 φορές πιο ευαίσθητο,
και θα έχει καλύτερη ανάλυση.

327
00:14:54,246 --> 00:14:56,476
Θα πρέπει να βρούμε εκατομμύρια γαλαξίες.

328
00:14:56,480 --> 00:14:58,856
Και ίσως, βαθιά σε αυτό το σήμα,

329
00:14:58,856 --> 00:15:03,016
θα μπορέσω να δω τα πρώτα άστρα
και γαλαξίες του σύμπαντος,

330
00:15:03,040 --> 00:15:05,600
και την αρχή του ίδιου του χρόνου.

331
00:15:05,920 --> 00:15:07,156
Σας ευχαριστώ.

332
00:15:07,160 --> 00:15:10,200
(Χειροκρότημα)