1
00:00:00,758 --> 00:00:04,296
Ben Sierra Leone'da doğup büyüdüm,

2
00:00:05,096 --> 00:00:08,261
Batı Afrika'daki küçük ve çok güzel,

3
00:00:08,571 --> 00:00:10,667
hem maddi kaynaklar

4
00:00:10,667 --> 00:00:12,162
hem de yaratıcı yetenekler

5
00:00:12,182 --> 00:00:13,761
bakımından zengin bir ülkede.

6
00:00:14,312 --> 00:00:17,374
Ancak, Sierra Leone'nun 90'lı yıllarda on yıl süren

7
00:00:17,374 --> 00:00:19,918
ve tüm köylerin yakılıp yıkıldığı iç savaştan

8
00:00:19,928 --> 00:00:21,718
dolayı kötü bir şöhreti vardır.

9
00:00:21,778 --> 00:00:25,990
Bu süre boyunca yaklaşık 8.000 erkek, kadın ve çocuğun

10
00:00:25,990 --> 00:00:30,066
kol ve bacakları kesilmiştir.

11
00:00:30,256 --> 00:00:33,240
Yaklaşık 12 yaşlarındayken ailemle beraber

12
00:00:33,240 --> 00:00:35,932
bu saldırılardan birinden kaçtığımızda

13
00:00:35,932 --> 00:00:40,104
kendi çocuklarımı bizim 
yaşadıklarımızı yaşamaktan korumak için

14
00:00:40,104 --> 00:00:44,820
elimden gelen her şeyi yapmaya karar verdim.

15
00:00:45,030 --> 00:00:47,644
Aslında, onlar artık savaşın ve amputasyonun

16
00:00:47,644 --> 00:00:50,132
güç elde etme taktiği olmadığı

17
00:00:50,132 --> 00:00:53,548
bir Sierra Leone'nun parçası olacaktı.

18
00:00:54,838 --> 00:00:58,571
Tanıdığım, sevdiğim insanların

19
00:00:58,571 --> 00:01:00,652
bu yıkımın yaralarını sarışını izlerken

20
00:01:00,652 --> 00:01:03,126
beni çok üzen şey ülkede

21
00:01:03,126 --> 00:01:05,630
uzuvları kesilmiş olan çoğu insanın

22
00:01:05,630 --> 00:01:07,686
protezlerini kullanmamasıydı.

23
00:01:07,686 --> 00:01:09,642
Sebebi, sonradan öğrendiğim üzere

24
00:01:09,642 --> 00:01:13,317
protez soketlerinin düzgün oturmadığı için

25
00:01:13,317 --> 00:01:15,757
canlarını yakmasıymış.

26
00:01:17,177 --> 00:01:19,623
Protez soketi, uzvu kesilmiş kişinin

27
00:01:19,623 --> 00:01:23,019
kesik uzvuna taktığı ve böylece

28
00:01:23,019 --> 00:01:25,299
uzvu protez ayağa bağladığı parçadır.

29
00:01:25,299 --> 00:01:27,037
Gelişmiş ülkelerde bile

30
00:01:27,037 --> 00:01:30,529
bir hastanın rahat bir soket alabilmesi

31
00:01:30,529 --> 00:01:34,011
3 haftadan yıllara kadar çıkabiliyor, tabi alabilirse.

32
00:01:34,791 --> 00:01:37,673
Protez kullananlar tek parça protez soketleri yapmak için

33
00:01:37,673 --> 00:01:40,029
hala kalıp çıkarma ve kalıba dökme gibi

34
00:01:40,029 --> 00:01:43,737
geleneksel yöntemler kullanıyor.

35
00:01:44,085 --> 00:01:46,535
Bu tür soketler genelde hastanın uzvuna

36
00:01:46,535 --> 00:01:49,363
dayanılmaz ölçüde baskı yaparak

37
00:01:49,363 --> 00:01:52,723
yaralara ve su toplamasına neden oluyor.

38
00:01:53,663 --> 00:01:55,775
Protez ayak

39
00:01:55,775 --> 00:01:58,997
ne kadar güçlü olursa olsun.

40
00:01:58,997 --> 00:02:01,693
Eğer protez soketiniz rahat değilse

41
00:02:01,693 --> 00:02:03,265
bacağınızı kullanamazsınız, ki bu da açıkça

42
00:02:03,265 --> 00:02:06,435
bizim çağımızda kabul edilemez bir şey.

43
00:02:07,145 --> 00:02:09,365
Yaklaşık iki buçuk yıl önce bir gün,

44
00:02:09,365 --> 00:02:11,090
Profesör Hugh Herr ile tanıştım ve o bana

45
00:02:11,090 --> 00:02:13,577
bu sorunun nasıl çözüleceğini bilip bilmediğimi sordu.

46
00:02:13,577 --> 00:02:15,677
"Hayır, henüz değil,

47
00:02:15,677 --> 00:02:18,287
ama öğrenmeyi çok isterim" dedim.

48
00:02:18,287 --> 00:02:21,577
Böylece, MIT Medya Laboratuvarı'nda

49
00:02:21,577 --> 00:02:24,470
doktora çalışmam olarak

50
00:02:24,470 --> 00:02:27,377
hızlı ve ucuz bir şekilde

51
00:02:27,377 --> 00:02:29,232
klasik soketlerden daha rahat

52
00:02:29,232 --> 00:02:31,989
protez soketleri tasarladım.

53
00:02:32,229 --> 00:02:34,471
Hastanın anatomisinin gerçek biçimini yakalamak için

54
00:02:34,471 --> 00:02:38,360
manyetik rezonans görüntülemesini kullandım ve

55
00:02:38,360 --> 00:02:41,464
normal kuvvetlerde iç gerilme ve deformasyon noktalarını

56
00:02:41,464 --> 00:02:43,407
daha iyi tahmin edebilmek için

57
00:02:43,407 --> 00:02:45,405
sonlu elemanlar modellemesini kullandım,

58
00:02:45,405 --> 00:02:50,018
sonra da üretilmek üzere bir protez soketi yaptım.

59
00:02:50,018 --> 00:02:53,432
Hastanın anatomisinde

60
00:02:53,432 --> 00:02:57,248
gerekli yerlerdeki baskıyı azaltan

61
00:02:57,248 --> 00:02:59,714
çok parçalı bir protez soketi yapmak için

62
00:02:59,714 --> 00:03:03,246
üç boyutlu yazıcı kullandık.

63
00:03:03,246 --> 00:03:06,177
Kısacası, çabuk ve ucuz

64
00:03:06,177 --> 00:03:09,976
yeni soketler yapmak için verileri kullanıyoruz.

65
00:03:09,976 --> 00:03:11,772
Son bir denemede, Medya Laboratuvarı'nda,

66
00:03:11,772 --> 00:03:13,534
artık tamamladık,

67
00:03:13,534 --> 00:03:16,044
hastalarımızdan biri, Amerikalı bir gazi,

68
00:03:16,044 --> 00:03:18,970
düzinelerce protez giymiş

69
00:03:18,970 --> 00:03:21,929
neredeyse 20 yıllık bir ampüte,

70
00:03:22,468 --> 00:03:26,529
bizim yazdırdığımız parçalardan biri hakkında dedi ki,

71
00:03:26,529 --> 00:03:29,466
"Çok yumuşak, yastıkların üzerinde yürüyormuşsun gibi

72
00:03:29,566 --> 00:03:32,100
ve çok çekici."

73
00:03:32,170 --> 00:03:34,678
(Gülüşmeler)

74
00:03:36,198 --> 00:03:39,474
Günümüzde engellilik

75
00:03:39,474 --> 00:03:41,967
kimseyi manidar yaşamlar sürmekten

76
00:03:41,967 --> 00:03:43,560
alıkoymamalı.

77
00:03:43,970 --> 00:03:47,313
Umudum ve dileğim şu ki, araştırma grubumuzda

78
00:03:47,313 --> 00:03:49,618
geliştirdiğimiz araçlar ve yöntemler

79
00:03:49,618 --> 00:03:52,723
ona ihtiyacı olanlara çok işlevli protezler

80
00:03:52,723 --> 00:03:54,409
götürmekte kullanılabilir.

81
00:03:54,650 --> 00:03:59,550
Bana göre, savaş ve hastalıktan etkilenen ruhları

82
00:03:59,550 --> 00:04:02,071
iyileştirmeye başlamanın yolu

83
00:04:04,081 --> 00:04:07,150
bedenleri için rahat ve ekonomik

84
00:04:07,160 --> 00:04:08,919
arayüzler oluşturmaktır.

85
00:04:09,735 --> 00:04:12,813
Sierra Leone'da veya Boston'da,

86
00:04:12,813 --> 00:04:16,419
umarım bu yalnızca onları iyileştirmekle kalmaz,

87
00:04:16,419 --> 00:04:19,680
aynı zamanda onların insan 
potansiyeli anlayışlarını da değiştirir.

88
00:04:19,680 --> 00:04:21,511
Çok teşekkür ederim.

89
00:04:21,511 --> 00:04:26,540
(Alkışlar)