1
00:00:00,201 --> 00:00:01,893
Bu gün sizə "Elə indi bu dəqiqə

2
00:00:01,893 --> 00:00:05,101
incəsənətlə məşğul olaq!" çağırışı 
haqda danışacam.

3
00:00:05,101 --> 00:00:08,158
Adətən bu mövzuda danışmağa başlayanda
insanlar

4
00:00:08,158 --> 00:00:10,784
təşvişə düşür, bu ideyaya qarşı çıxırlar.

5
00:00:10,784 --> 00:00:13,778
"İncəsənətlə qarın doymur, işimin bu 
qədər çox vaxtında nə incəsənət?

6
00:00:13,778 --> 00:00:16,154
Məktəbə də gedirəm axı, hələ iş də tapmalıyam.

7
00:00:16,154 --> 00:00:18,441
İşim çoxdur, axı uşaqları kursa da yazdırmaq
lazımdı.

8
00:00:18,441 --> 00:00:23,976
Görüləsi bu qədər işin arasında elə bir incəsənətlə 
məşğul olmağım çatışmır." deyə fikirləşirlər.

9
00:00:23,976 --> 00:00:27,437
İncəsənətlə məşğul olamamaq üçün
o dəqiqə yüzlərlə bəhanə uydururuq.

10
00:00:27,437 --> 00:00:28,992
Sizə də elə gəlmir?

11
00:00:28,992 --> 00:00:30,815
İncəsənətlə məşğul olmamaq üçün
çoxlu səbəblər tapırıq,

12
00:00:30,815 --> 00:00:33,375
niyə məşğul olmalı olduğumuzdan isə
əmin deyilik.

13
00:00:33,375 --> 00:00:35,068
İncəsənətlə məşğul olmamaq üçün bəhanələrimiz

14
00:00:35,068 --> 00:00:38,971
həddindən artıq çox, olmaq səbəbimiz isə yoxdur.

15
00:00:38,971 --> 00:00:43,346
Görəsən nəyə görə heç kəs artist olmaq
haqda danışmaq istəmir?

16
00:00:43,346 --> 00:00:47,214
Bəlkə də bu insanların çoxu artist 
olmaq üçün xüsusi istedada

17
00:00:47,214 --> 00:00:52,266
malik olmağın, yaxud xüsusi təhsilin
lazım olduğunu düşündüyünə görədir.

18
00:00:52,266 --> 00:00:56,609
Burada əyləşən insanların çoxu da, artist olmaq üçün
yaşlarının keçdiyini düşünə bilərlər.

19
00:00:56,609 --> 00:01:01,227
Çox adam bu cür düşünsə də, mən
bu fikirlərlərlə razılaşmıram.

20
00:01:01,227 --> 00:01:03,696
Və niyə razılaşmadığım haqda danışmaq istəyirəm.

21
00:01:03,696 --> 00:01:05,498
Birincisi, biz hamımız sənətçi olaraq
dünyaya gəlirik.

22
00:01:05,498 --> 00:01:08,542
Yəqin ki evdə uşağı olanlar bilər.

23
00:01:08,542 --> 00:01:13,427
Uşaqların bütün hərəkətləri incəsənətdir.

24
00:01:13,427 --> 00:01:16,005
Divara rəngli karandaşla şəkil çəkmək,

25
00:01:16,005 --> 00:01:19,157
televizorda musiqi səslənən kimi
özlərinin kəşf etdiyi

26
00:01:19,157 --> 00:01:23,015
rəqsləri ifa etmək kimi hərəkətlərin hamısı.

27
00:01:23,015 --> 00:01:28,301
Qəribə rəqs və mahnıları ilə hamını bezdirirlər.

28
00:01:28,301 --> 00:01:32,275
Ancaq öz uşağı olduğuna görə
"artistliklərinə" dözən

29
00:01:32,275 --> 00:01:37,472
ev sakinləri də tez-tez uşaqların
yorucu olduğundan

30
00:01:37,472 --> 00:01:40,751
şikayətlənirlər.

31
00:01:40,751 --> 00:01:43,906
Evin içində öz-özlərinə oynamaqlarını da

32
00:01:43,906 --> 00:01:47,452
incəsənət sahəsi - mono-tamaşa
adlandırmaq olar.

33
00:01:47,452 --> 00:01:50,131
Bəzi uşaqlar da azca böyüyən kimi

34
00:01:50,131 --> 00:01:52,151
yalan danışmağa başlayırlar.

35
00:01:52,151 --> 00:01:57,242
Analar xüsusilə uşaqlarının ilk yalan danışdığı anı
yaxşı xatırlayır, elə də

36
00:01:57,242 --> 00:01:58,587
xoş qarşılamırlar.

37
00:01:58,587 --> 00:02:02,155
"Axır ki uşağın əsl üzünü gördük, hə!" 
"Atan kimi yalan

38
00:02:02,155 --> 00:02:05,361
danışa-danışa axırın necə olacaq?" Deyinərək,
uşaqları tənbeh edirlər.

39
00:02:05,361 --> 00:02:06,932
Əslində isə uşaqların

40
00:02:06,932 --> 00:02:13,152
yalan danışmağa başlaması bədii ədəbiyyata
başlaması deməkdir. (Gülüş)

41
00:02:13,152 --> 00:02:15,340
Bu, gözlə görə bilmədikləri şeylər
haqda danışmaqlarıdır.

42
00:02:15,340 --> 00:02:17,131
Qeyri-adi, bir o qədər də sevindirici haldır.

43
00:02:17,131 --> 00:02:19,198
Valideyinlər həmin anı bayram etməlidirlər.
(Gülüş) (Alqış)

44
00:02:19,198 --> 00:02:23,355
"Bizim uşaq da axır ki yalan danışmağa başladı!"

45
00:02:23,355 --> 00:02:25,584
- deyib bayram etməlidirlər.

46
00:02:25,584 --> 00:02:28,973
Misal üçün uşaqları "Ana, bugün bağçadan evə gələndə
yadplanetli gördüm!"

47
00:02:28,973 --> 00:02:33,424
deyəndə analar, "Boş-boş danışma." deyib
tənbeh edirlər.

48
00:02:33,424 --> 00:02:37,040
Ancaq ideal valideyn belə cavab verməlidir:

49
00:02:37,040 --> 00:02:40,112
"Hə? Yadplanetli? Nəyə oxşuyurdu? 
Sənə nəsə dedi?

50
00:02:40,112 --> 00:02:41,816
Harda gördün?" "Mağazanın qabağında?"

51
00:02:41,816 --> 00:02:44,138
Uşaqlarla belə söhbət etməyə davam edəndə
uşaqlar əvvəl

52
00:02:44,138 --> 00:02:50,513
elə-belə dedikləri yalanın davamını gətirməyə
məcbur olurlar.

53
00:02:50,513 --> 00:02:52,677
Beləcə söhbət uzanıb hekayəyə çevrilir.

54
00:02:52,677 --> 00:02:57,154
Bir az primitiv hekayə olsa da,

55
00:02:57,154 --> 00:03:00,970
bir cümləni əsas götürüb başqa cümlə yaratmaq,

56
00:03:00,970 --> 00:03:05,038
bütün əsl yazıçıların da yazı üsuludur.

57
00:03:05,038 --> 00:03:07,417
Mahiyyətcə hər ikisi eyni işdir.

58
00:03:07,417 --> 00:03:10,103
Rolan Bart bir dəfə Floberin romanı haqda
belə bir fikir bildirib:

59
00:03:10,103 --> 00:03:12,709
"Flober əsər yazmayıb, sadəcə bir cümləni

60
00:03:12,709 --> 00:03:15,714
digərinin ardına düzüb.

61
00:03:15,714 --> 00:03:20,441
Floberin əsərinin məğzi isə həmin cümlələr
arasındakı Erosdur."

62
00:03:20,441 --> 00:03:23,224
Və düz də deyib. Ədəbi əsər - birinci cümləni
yazıb,

63
00:03:23,224 --> 00:03:26,683
o cümləyə zidd olmayan digər cümlələri

64
00:03:26,683 --> 00:03:28,388
yazmaqdır.

65
00:03:28,388 --> 00:03:29,897
Bu üsulla davam edərək bədii əsər yaranır.

66
00:03:29,897 --> 00:03:31,963
Bu cümləyə baxaq. (Cümlə): "Bir gün

67
00:03:31,963 --> 00:03:34,430
iztirablı yuxudan oyanan Qreqor Samsa, uzandığı yataqda
çirkin iri böcəyə döndüyünü dərk edir."

68
00:03:34,430 --> 00:03:36,876
Bəli, Kafkanın "Metamorfoz" əsərinin ilk cümləsidir.

69
00:03:36,876 --> 00:03:40,044
Yola verməyin çətin olduğu belə bir cümlənin 
davamını (Gülüş)

70
00:03:40,044 --> 00:03:42,492
gətirə bilmək üçün də bütün bir kitab yazıb.

71
00:03:42,492 --> 00:03:46,921
Beləliklə müasir ədəbiyyatın şah əsəri sayılan
"Metamorfoz" yaranıb.

72
00:03:46,921 --> 00:03:49,670
Bu cümləni yazıb, atasına göstərmiyib.

73
00:03:49,670 --> 00:03:51,994
Atası ilə arası elə də yaxşı deyilmiş.

74
00:03:51,994 --> 00:03:55,790
Özü cümlənin davamını gətirməyə çalışıb.
Atasına göstərsəydi,

75
00:03:55,790 --> 00:03:59,053
atası yəqin, "Oğlum axır ki başını itirdi."
deyərdi.

76
00:03:59,053 --> 00:04:00,965
Əslində incəsənət bir qədər də
dəli olmağı tələb edir.

77
00:04:00,965 --> 00:04:03,212
İkinci addım cümlələrin davamını gətirməkdir ki,

78
00:04:03,212 --> 00:04:06,473
bu da uşaqların yalan danışmağından çox da

79
00:04:06,473 --> 00:04:08,004
fərqlənmir.

80
00:04:08,004 --> 00:04:11,130
Yalan danışmaq - uşaqların yaradıcılığa 
doğru ilk addımlarıdır.

81
00:04:11,130 --> 00:04:13,691
Uşaqlar bu yolla incəsənətlə məşğul olurlar.

82
00:04:13,691 --> 00:04:15,116
Yorulmaq bilmədən etdiklərindən də
zövq alırlar.

83
00:04:15,116 --> 00:04:16,877
Bir neçə gün əvvəl Cecu adasında idim,

84
00:04:16,877 --> 00:04:21,989
Uşaqlar boş buraxılan kimi su ilə oynayırdılar,
uşaqların çoxu suyu xoşlayır.

85
00:04:21,989 --> 00:04:24,896
Ancaq bəziləri sahildə oynayır, qumdan qala düzəldirdilər.

86
00:04:24,896 --> 00:04:27,140
Gah dağ, gah dəniz, dəniz yox təbii...

87
00:04:27,140 --> 00:04:31,087
gah adam, gah da it heykəli düzəldirdilər.

88
00:04:31,087 --> 00:04:32,500
Valideyinlər də hey

89
00:04:32,500 --> 00:04:34,263
"Dalğa gəlib hamısını yuyub aparacaq."

90
00:04:34,263 --> 00:04:36,085
deyib uşaqları yayındırmağa çalışırdılar.

91
00:04:36,085 --> 00:04:37,229
Boşuna vaxt itirmək olsa da

92
00:04:37,229 --> 00:04:39,095
uşaqlar buna fikir vermirdilər.

93
00:04:39,095 --> 00:04:40,266
Etdiklərindən zövq alırdılar.

94
00:04:40,266 --> 00:04:42,432
Bütün vaxtı qumun içində idilər.

95
00:04:42,432 --> 00:04:44,698
Belə oyunları da kimsə dediyinə görə etmirlər.

96
00:04:44,698 --> 00:04:46,294
İş yerində müdirin əmri də deyil,

97
00:04:46,294 --> 00:04:49,219
ancaq özləri üçün edirlər.

98
00:04:49,219 --> 00:04:54,615
Yəqin ki, hamımızın uşaqlıqda belə primitiv
incəsənətdən

99
00:04:54,615 --> 00:04:58,977
zövq aldığımız olub. Bəzən tələbələrimə ən xoşbəxt uşaqlıq xatirəniz haqda yazın - deyirəm.

100
00:04:58,977 --> 00:05:04,901
Uşaqların çoxu bu primitiv sənət əsərləri haqda
danışmağı sevirlər.

101
00:05:04,901 --> 00:05:07,656
Piano çalmağı öyrənib etdikləri ilk ifaları, məsələn.

102
00:05:07,656 --> 00:05:12,672
Dostu ilə birlikdə oynadığı ilk qısa səhnəcik,
necə utanmaqları...

103
00:05:12,672 --> 00:05:16,023
Yaxud analoq kamera ilə çəkib
çap etdiyi ilk şəkil...

104
00:05:16,023 --> 00:05:18,346
Belə yaradıcılıqlarından danışmağı sevirlər.

105
00:05:18,346 --> 00:05:20,611
Hamının belə anları olduğuna inanıram.

106
00:05:20,611 --> 00:05:22,544
Bu mərhələyə qədər incəsənət xoşbəxtlik gətirir.

107
00:05:22,544 --> 00:05:24,221
Bu, kiminsə əmr etdiyi iş olmadığına görədir.

108
00:05:24,221 --> 00:05:26,754
İş isə elə də sevinc gətirən bir peşə deyil.

109
00:05:26,754 --> 00:05:29,855
Fransız yazıçı Mişel Turnenin bir məhşur
ifadəsi var.

110
00:05:29,855 --> 00:05:31,545
Bir az mübahisəli ifadə olsa da:

111
00:05:31,545 --> 00:05:36,517
"İş insanın təbiətinə ziddir. İş görərkən yorulmağımız da 
bunun sübutudur." Düz demiyib sizcə? (Gülüş)

112
00:05:36,517 --> 00:05:38,002
Təbiidirsə, axı insan niyə yorulur?

113
00:05:38,002 --> 00:05:39,663
Nə qədər gəzib kef etsək də yorulmuruq.

114
00:05:39,663 --> 00:05:41,098
Bütün günü olsa belə.

115
00:05:41,098 --> 00:05:43,531
Bircə gecə davamlı işlədikdə isə əlavə pul alırıq.

116
00:05:43,531 --> 00:05:46,815
Niyə? Təbii ki, çətin olduğuna görə.

117
00:05:46,815 --> 00:05:51,497
Uşaqlar isə zövq almaq və əylənmək üçün
incəsənətlə məşğul olurlar.

118
00:05:51,497 --> 00:05:54,231
Şəkilləri satmaq üçün çəkmir, ailələrini
dolandırmaq

119
00:05:54,231 --> 00:05:57,256
üçün pianino çalmırlar.

120
00:05:57,256 --> 00:06:00,032
Bütün uşaqlar bunu pulsuz edir - demək də düz olmaz.

121
00:06:00,032 --> 00:06:01,334
Bu şəxsi tanıdınız, hə?

122
00:06:01,334 --> 00:06:05,420
Bu, ailəsini dolandıra bilmək üçün
Avropanı gəzib

123
00:06:05,420 --> 00:06:07,310
konsertlər vermiş Volfqanq Amadey Motsartdır.

124
00:06:07,310 --> 00:06:10,273
Bu uşaq isə bir neçə əsr əvvəl yaşadığından, əsas fikrimə
istinad olaraq qəbul edək.

125
00:06:10,273 --> 00:06:14,138
Hansısa bir yaşdan sonra isə sevimli
oyunumuz olan incəsənət sona çatır.

126
00:06:14,138 --> 00:06:17,528
Uşaqlar kursa, dərsə getməli olur, ev tapşırığı etməli,

127
00:06:17,528 --> 00:06:21,046
pianino, balet kimi dərslərə də
getməli olurlar.

128
00:06:21,046 --> 00:06:22,815
Ancaq hamısı maraqsız olur.

129
00:06:22,815 --> 00:06:26,147
Etməli olduqları və başqaları ilə rəqabət aparmalı
olduqlarına görədir.

130
00:06:26,147 --> 00:06:31,739
İbtidai sinifdə oxuya-oxuya evdə divarları yazsa,

131
00:06:31,739 --> 00:06:35,654
uşaq anası tərəfindən yaxşıca məzəmmət olunar.

132
00:06:35,654 --> 00:06:39,521
Ancaq bu tərəf də deyil.

133
00:06:39,521 --> 00:06:42,101
Yaş artıb incəsənətlə məşğul olduqda özümüz də

134
00:06:42,101 --> 00:06:45,769
bizi kiminsə yoxladığı hissinə qapılırıq.

135
00:06:45,769 --> 00:06:51,824
Yaradıcılığımız məhdudlanır, daimi 
hərəkətlərimizə nəzarət etməli oluruq.

136
00:06:51,824 --> 00:06:58,011
Bu da mənim hekayəm: 8-ci sinifdə oxuyurdum. Kyonqbuk sarayında rəsm yarışına getmişdik.

137
00:06:58,011 --> 00:07:00,918
Ürəkdən rəsim çəkirdim.

138
00:07:00,918 --> 00:07:04,506
Bu zaman müəllimim yaxınlaşıb,
"Neyniyirsən sən?" soruşdu.

139
00:07:04,506 --> 00:07:06,320
"Ürəyimdən keçəni çəkirəm."

140
00:07:06,320 --> 00:07:08,223
"Bəs niyə tünd rənglər işlədirsən?"

141
00:07:08,223 --> 00:07:10,603
Rəsmimi ancaq tünd rənglə boyayırdım.

142
00:07:10,603 --> 00:07:13,672
Mən də cavab verdim,

143
00:07:13,672 --> 00:07:16,919
"Qaranlıq gecədə ağaca qonan qarğa çəkirəm."

144
00:07:16,919 --> 00:07:17,917
Müəllimim də,

145
00:07:17,917 --> 00:07:23,239
"Hə düz deyirsən, şəkil çəkmək bacarığın 
olmasa da

146
00:07:23,239 --> 00:07:25,974
hekayə danışmaqda yaxşısan." desəydi nə vardı ki.

147
00:07:25,974 --> 00:07:28,742
"Bir bura gəl." deyib (Gülüş)

148
00:07:28,742 --> 00:07:30,346
"Tez çıx bura!" qışqırıb

149
00:07:30,346 --> 00:07:33,028
"Burda sarayı, sarayın bağçasını çəkmək

150
00:07:33,028 --> 00:07:35,463
əvəzinə təkcə qara quş çəkirsən?" deyə-deyə

151
00:07:35,463 --> 00:07:37,147
mənimlə birlikdə bayıra çıxdı.

152
00:07:37,147 --> 00:07:39,167
Şagirdlərin içində qızlar da çox idi,

153
00:07:39,167 --> 00:07:40,718
bir sözlə, biabır olmuşdum.

154
00:07:40,718 --> 00:07:45,170
Uşaq vaxtı belə tənbeh, nəsihətlərin heç birindən
nəticə çıxarmadığıma görə

155
00:07:45,170 --> 00:07:48,383
tez-tez danlanırdım.

156
00:07:48,383 --> 00:07:52,901
İdeal müəllim olsaydı, indicə dediyim kimi,

157
00:07:52,901 --> 00:07:55,214
"Şəkil çəkmək bacarığın olmasa da,

158
00:07:55,214 --> 00:07:58,589
yaxşı hekayə yaratmaq bacarığın var"
deyib məni ruhlandırardı.

159
00:07:58,589 --> 00:08:02,041
Ancaq belə müəllimlər çox az tapılır.

160
00:08:02,041 --> 00:08:05,004
Sonralar universitetə başlayıb müasir 
Avropa muzeylərinə

161
00:08:05,004 --> 00:08:06,905
gedəndə, o hadisəni ədalətsizlik 
olaraq qəbul etdim.

162
00:08:06,905 --> 00:08:12,303
Orda belə şəkillər də var idi. (Gülüş) (Alqış)

163
00:08:12,303 --> 00:08:16,628
Mən cəza olaraq şəklim ağzımda sarayın
önündə durarkən,

164
00:08:16,628 --> 00:08:22,021
belə şəkillər Basel kimi muzeylərdə asılır.

165
00:08:22,021 --> 00:08:25,027
Bax, bu adicə divar kağızına oxşayır.

166
00:08:25,027 --> 00:08:26,943
Sonralar öyrənirəm ki, müasir incəsənətçilər

167
00:08:26,943 --> 00:08:30,888
bu kimi əsərlərini mənim kimi təsvir də etmirlər.

168
00:08:30,888 --> 00:08:34,221
Çoxu da "adsız"dırlar (untitled).

169
00:08:34,221 --> 00:08:37,322
Qısası 20-ci əsr müasir incəsənət deyilən şey,

170
00:08:37,322 --> 00:08:42,691
qəribə bir şey düzəldib, boşluğu izah 
etmək və mülahizələrlə

171
00:08:42,691 --> 00:08:44,170
doldurmaqdan ibarətdir.

172
00:08:44,170 --> 00:08:46,918
Mənim səviyyəm çox aşağı da olsa,

173
00:08:46,918 --> 00:08:50,207
bir az daha tanınmış nümunələrə baxaq;

174
00:08:50,207 --> 00:08:52,808
Bu əsər Pablo Pikassonundur,

175
00:08:52,808 --> 00:08:58,609
velosipedin oturacağı ilə rolunu birləşdirib,
"öküz başı" adlandırıb.

176
00:08:58,609 --> 00:09:03,253
Başqa bir nümunə; Düşan, çanağı

177
00:09:03,253 --> 00:09:04,847
belə yerləşdirib, "Fəvvarə" adlandırıb.

178
00:09:04,847 --> 00:09:09,297
Bu misallarda olduğu kimi, müasir incəsənət qəribə

179
00:09:09,297 --> 00:09:13,424
nə isə yaradıb, ona hekayə ilə həyat
qazandırmaqdan ibarətdir.

180
00:09:13,424 --> 00:09:14,812
Pikasso belə deyib:

181
00:09:14,812 --> 00:09:18,989
"Mən gördüyümü deyil, düşündüyümü
çəkirəm."

182
00:09:18,989 --> 00:09:21,506
Bunu o vaxt bilsəydim, bağçanı çəkməyimin

183
00:09:21,506 --> 00:09:25,577
şərt olmadığını müəllimə deyərdim.

184
00:09:25,577 --> 00:09:29,379
Bədbəxtlikdən, incəsənətin qoruyucularına
qarşı qoyub,

185
00:09:29,379 --> 00:09:34,866
savaşmağa başlamazdan əvvəl içimizdəki
yaradıcı uşaq ölür.

186
00:09:34,866 --> 00:09:36,471
Bu uşaq özünə qapanır,

187
00:09:36,471 --> 00:09:37,554
bu da bizim faciəmizdir.

188
00:09:37,554 --> 00:09:42,814
Bu içimizdəki yaradıcı uşaq yox olanda
necə olur?

189
00:09:42,814 --> 00:09:44,197
Arzularımız tam da yox olmur.

190
00:09:44,197 --> 00:09:47,294
Özümüzü ifadə etmək, göstərmək istəyirik,

191
00:09:47,294 --> 00:09:52,532
ancaq içimizdəki ölü sənətkar özünü ancaq 
qaranlıqda göstərir.

192
00:09:52,532 --> 00:09:55,499
Belələri karaokedə "She is Gone",

193
00:09:55,499 --> 00:09:58,041
"Hotel California" oxuyur,

194
00:09:58,041 --> 00:10:00,361
xəlayı gitarlarını çalırlar.

195
00:10:00,361 --> 00:10:02,603
Çox pis oxuyurlar, həqiqətən.

196
00:10:02,603 --> 00:10:05,082
Bir gecəlik roker olurlar.

197
00:10:05,082 --> 00:10:07,155
Ya da klublarda rəqs edir,

198
00:10:07,155 --> 00:10:10,557
hekayə yazacaq insanların gecə

199
00:10:10,557 --> 00:10:13,567
səhərə qədər internetdə

200
00:10:13,567 --> 00:10:16,962
qaranlıq yerlərdə yazıları çıxır.

201
00:10:16,962 --> 00:10:20,915
Ya da uşaqlarıyla oynayarkən özü oyuna qapılan
atalar var.

202
00:10:20,915 --> 00:10:23,900
Uşaqları ilə Leqo bloku, robot modeli düzəldirlər. (Gülüş)

203
00:10:23,900 --> 00:10:25,633
"Sakit otur, mən düzəldərəm."deyirlər,

204
00:10:25,633 --> 00:10:27,268
uşaqlar həvəsdən düşüb başqa oyuna
başlasalar da,

205
00:10:27,268 --> 00:10:31,277
ataları təkcə qala tikir.

206
00:10:31,277 --> 00:10:35,755
İçimizdəki yaratmaq hissi məhdudlanır,
amma yox olmur.

207
00:10:35,755 --> 00:10:39,547
Çox vaxt bu hiss neqativ formada, qibtə halında üzə çıxır.

208
00:10:39,547 --> 00:10:44,841
Bilirsiniz də, "Məni televizorda göstərsəydilər gözəl olardı."
kimi mahnı var.

209
00:10:44,841 --> 00:10:48,669
Niyə gözəl olardı? Çünki televizorda bizim etmək,

210
00:10:48,669 --> 00:10:50,609
olmaq istədiyimiz, ancaq ola bilmədiyimiz
adamlar çox olur.

211
00:10:50,609 --> 00:10:56,738
Mahnı oxuyur, rəqs edir, rollar ifa edir 
və buna görə alqışlanırlar da.

212
00:10:56,738 --> 00:10:59,888
Buna görə də, onlara qibtə edirik.

213
00:10:59,888 --> 00:11:03,982
Pultu götürüb, deyinməyə başlayırıq.

214
00:11:03,982 --> 00:11:09,835
"Buna aktyorluq deyirsən? Belə oxumaq olar? Səsi yoxdu bunun."

215
00:11:09,835 --> 00:11:12,125
Belə ifadələr işlədirik.

216
00:11:12,125 --> 00:11:15,068
İçimizdəki qısqanclıq bəd əməlimiz deyil,

217
00:11:15,068 --> 00:11:19,605
mənim fikrimcə, içimizdə qapalı qalmış

218
00:11:19,605 --> 00:11:23,191
yaradıcı uşağın varlığındandır.

219
00:11:23,191 --> 00:11:25,029
Bəs nə etməli?

220
00:11:25,029 --> 00:11:25,806
İndi deyim:

221
00:11:25,806 --> 00:11:29,000
Bu dəqiqə öz yaradıcılığımızı işə salmalıyıq.

222
00:11:29,000 --> 00:11:30,009
Televizoru söndürüb,

223
00:11:30,009 --> 00:11:32,458
internetdən çıxıb,

224
00:11:32,458 --> 00:11:35,158
nəyəsə başlamaq lazımdır.

225
00:11:35,158 --> 00:11:36,893
Teatr məktəbində dərs deyərkən

226
00:11:36,893 --> 00:11:39,627
mən keçməsəm də teatr elmi adlı 
bir dərs var idi.

227
00:11:39,627 --> 00:11:43,817
Bu dərsi götürən hər tələbə bir pyes hazırlamalı idi.

228
00:11:43,817 --> 00:11:47,929
Ancaq yaxşı rol ifa etmək bacarığı olana rol verilmirdi.

229
00:11:47,929 --> 00:11:49,949
O, misal üçün, dramaturq olurdu. Dramaturq olaraq

230
00:11:49,949 --> 00:11:52,673
məktəbə başlayana isə səhnə dekorasiyası tapşırılır,

231
00:11:52,673 --> 00:11:54,969
birlikdə tamaşa ərsəyə gəlirdi.

232
00:11:54,984 --> 00:11:58,732
Əvvəl tələbələr edə biləcəklərindən əmin olmasalar da,

233
00:11:58,732 --> 00:12:03,295
vaxt keçdikcə bu işi sevirdilər. Tamaşa tapşırığını sevməyən adam demək olar görməmişəm.

234
00:12:03,295 --> 00:12:07,457
Məktəb, ordu, hətta dispanserlərdə də bu tapşırıq
sevinclə qarşılanır.

235
00:12:07,457 --> 00:12:12,353
Əsgərlikdə olarkən, ondan sonra da bir neçə yerdə
buna şahid olmuşam.

236
00:12:12,353 --> 00:12:15,285
Mənim başıma da belə bir iş gəlib:

237
00:12:15,285 --> 00:12:18,919
Yazıçılıq dərsində tələbələrə bir tapşırıq vermişdim.

238
00:12:18,919 --> 00:12:24,819
Tələbələrin çoxunun ixtisası yazıçılıq deyildi.

239
00:12:24,819 --> 00:12:29,396
Ən çox rəssam ya da musiqi ixtisaslı tələbələr var idi.
Yazıçılıqda özlərinə inamları isə yox idi.

240
00:12:29,396 --> 00:12:33,123
Buna görə, ağ kağızı paylayıb belə tapşırıq verdim:

241
00:12:33,123 --> 00:12:34,737
Asan bir mövzuda, məsələn, uşaqlıqda

242
00:12:34,737 --> 00:12:37,251
ən pis xatirəniz haqda yazın - deyirdim.

243
00:12:37,251 --> 00:12:41,164
Ancaq dəli kimi yazın deyirdim, ağlınıza gələni.

244
00:12:41,164 --> 00:12:43,897
Partaların arası ilə gəzir,

245
00:12:43,897 --> 00:12:47,641
onları ruhlandırırdım, "Tez olun, yazın." Bir-iki saat
beləcə yazırdılar.

246
00:12:47,641 --> 00:12:50,849
Əvvəl 5 dəqiqə fikirləşib sonra hey yazırdılar.

247
00:12:50,849 --> 00:12:54,071
Belə dəli kimi yazmalarını istəməkdə səbəbim,

248
00:12:54,071 --> 00:12:56,829
yavaş-yavaş yazanda çox fikirləşmələridir,

249
00:12:56,829 --> 00:12:59,276
artistin şeytan üzü ortaya çıxır.

250
00:12:59,276 --> 00:13:03,308
Bu şeytan yazmamağımız üçün

251
00:13:03,308 --> 00:13:06,238
yüzlərlə səbəb ortaya atır, bizə

252
00:13:06,238 --> 00:13:09,073
"Başqalarınə gülüş yeri olacaqsan.
Bu yazdığın yazı deyil.

253
00:13:09,073 --> 00:13:10,623
Cümlədi bu? Xəttinə bax!"

254
00:13:10,623 --> 00:13:12,200
kimi şeylər deyir.

255
00:13:12,200 --> 00:13:14,704
Bu şeytan bizə çatmamış tez-tez yazmalıyıq.

256
00:13:14,704 --> 00:13:18,776
Gördüyüm ən yaxşı yazılar, vaxt azadlığı verdiyim

257
00:13:18,776 --> 00:13:21,449
tapşırıqların içindən deyil, 40 dəqiqə ya bir saat içində

258
00:13:21,449 --> 00:13:24,933
qarşımda əyləşib qələmlə yazılmış

259
00:13:24,933 --> 00:13:28,335
yazıların içindən çıxırdı.

260
00:13:28,335 --> 00:13:30,174
Uşaqlar trans halında olurlar.

261
00:13:30,174 --> 00:13:34,636
30-40 dəqiqədən sonra nə yazdıqlarını bilmirlər.

262
00:13:34,636 --> 00:13:37,601
Bu anlarda arxalarınca düşən şeytan
onlardan əl çəkir.

263
00:13:37,601 --> 00:13:39,310
Belə nəticəyə gəlirəm:

264
00:13:39,310 --> 00:13:43,325
Sənətkar olmamağımız üçün yüzlərlə səbəb deyil,

265
00:13:43,325 --> 00:13:47,575
bircə özümüzün olmalı olduğumuz səbəbi bizi sənətkar edir.

266
00:13:47,575 --> 00:13:49,284
Ola bilməmək səbəblərimiz önəmli deyil.

267
00:13:49,284 --> 00:13:52,434
Sənətkarların çoxu ancaq bu bircə səbəbdən
sənətkar olublar.

268
00:13:52,434 --> 00:13:56,104
İndicə içimizdəki şeytana qarşı çıxıb sənətimizə
başlamağın vaxtıdır.

269
00:13:56,104 --> 00:13:58,438
Düşmənlərimiz də bu anda ortaya çıxır.

270
00:13:58,438 --> 00:14:01,294
Çoxu valideynlərimiz cildinə girirlər. (Gülüş)

271
00:14:01,294 --> 00:14:04,395
Ya da həyat yoldaşımızın cildinə.

272
00:14:04,395 --> 00:14:06,163
Onlar sizin ailəniz, həyat yoldaşınız deyil.

273
00:14:06,163 --> 00:14:09,057
Onlar şeytanlardır. (Gülüş)

274
00:14:09,057 --> 00:14:11,001
Qısa müddətlik göydən yerə eniblər ki,

275
00:14:11,001 --> 00:14:14,947
bizi incəsənətlə məşğul olmaqdan yayındırsınlar.

276
00:14:14,947 --> 00:14:16,869
Onların sehrli sualları var.

277
00:14:16,869 --> 00:14:23,027
Biz "Aktyorluğu öyrənmək istəyirəm, teatr
məktəbinə yazılmaq istəyirəm," yaxud

278
00:14:23,027 --> 00:14:27,504
"İtalyan mahnıları öyrənmək istəyirəm."deyəndə
"Hə, teatr? Onunla neyləyəcəksən ki?"

279
00:14:27,504 --> 00:14:31,166
sualını verirlər. Bu "Onunla neyləyəcəksən ki?"
sehrli sualıdır.

280
00:14:31,166 --> 00:14:34,878
Ancaq incəsənət nəsə etmək üçün
edilən bir şey deyil.

281
00:14:34,878 --> 00:14:37,132
İncəsənət maraqdan yaranır.

282
00:14:37,132 --> 00:14:41,272
O bizim ruhumuzu azad edib, xoşbəxt
yaşamağımıza gətirib çıxarır.

283
00:14:41,272 --> 00:14:46,778
İçki və narkotik maddəsiz xoşbəxt olub,
özümüzü ifadə etməyimizə kömək edir.

284
00:14:46,778 --> 00:14:51,103
Buna görə də, praqmatik insanların bu sualına

285
00:14:51,118 --> 00:14:53,537
aydın cavab vermək lazımdır.

286
00:14:53,537 --> 00:14:57,981
"Xoşuma gəldiyi, maraqlı olduğuna görə edirəm. Bağışla ki,
maraqlanıram."

287
00:14:57,981 --> 00:15:02,006
"Mən birinci başlayacam." deməyi bacaran
insan olmaq lazımdır.

288
00:15:02,006 --> 00:15:07,106
Mənim arzuladığım gələcək, hamının ən azından

289
00:15:07,106 --> 00:15:10,887
bircə sahədə yaradıcı olacağı bir gələcəkdir.

290
00:15:10,887 --> 00:15:14,056
Nyu Yorkda taksiyə minmişdim. Arxa oturacaqda
oturmuşdum.

291
00:15:14,056 --> 00:15:18,213
Taksinin ön oturacağında teatrla bağlı
nə isə yazı asılmışdı.

292
00:15:18,213 --> 00:15:19,350
Nə olduğunu soruşdum.

293
00:15:19,350 --> 00:15:23,395
Sürücü, öz profilimdir - dedi. "Sən nəçisən ki?" sualıma,
aktyoram - deyə cavab verdi.

294
00:15:23,395 --> 00:15:26,818
Sürücü olsa da teatrda aktyorluq edirdi. "Hansı rolu oynayırsan?"

295
00:15:26,818 --> 00:15:28,844
soruşanda fəxrlə "Kral Lir." deyə cavab verdi.

296
00:15:28,844 --> 00:15:30,289
"Kral Lir"

297
00:15:30,289 --> 00:15:31,915
"Kim deyə bilər ki, mən kiməm?" Kral Lir pyesindən məşhur cümlədir.

298
00:15:31,915 --> 00:15:35,306
Mən də belə dünya arzulayıram.

299
00:15:35,306 --> 00:15:39,241
Kimsə günorta qolfla məşğuldur, gecələrisə yazıçıdır.

300
00:15:39,241 --> 00:15:41,760
Yaxud həm taksiçi, həm aktyordur,
həm bank işçisi, həm rəssamdır.

301
00:15:41,760 --> 00:15:47,336
Gizli ya açıq-aşkar, öz sənətləri ilə məşğuldurlar.

302
00:15:47,336 --> 00:15:52,207
1990-ci ildə modern rəqs əfsanəsi Marta Qraham
Koreyaya gəldi.

303
00:15:52,207 --> 00:15:57,963
90 yaşlarındakı böyük sənətkar Kimpo Hava
limanına çatanda,

304
00:15:57,979 --> 00:16:01,044
bir jurnalist ona tipik bir sual verdi:

305
00:16:01,044 --> 00:16:03,651
"Böyük rəqqas olmaq üçün nə etmək lazımdır?

306
00:16:03,651 --> 00:16:06,231
Koreyalı rəqqaslara məsləhətiniz nədir?"

307
00:16:06,231 --> 00:16:11,226
Şəklin çəkildiyi 48-ci ildə artıq dahi sənətkar sayılan şəxsə

308
00:16:11,226 --> 00:16:13,417
90-ci ildə belə bir sual verdi.

309
00:16:13,417 --> 00:16:16,101
O da belə cavab verdi:

310
00:16:16,101 --> 00:16:20,018
"Just do it."[Sadəcə et.](Gülüş)

311
00:16:20,018 --> 00:16:21,536
Təsirli cavab idi.

312
00:16:21,536 --> 00:16:25,628
Bu üç sözü deyib, gəliş zalını tərk etdi.

313
00:16:25,628 --> 00:16:28,859
İndi bizə lazım olan nədir?

314
00:16:28,859 --> 00:16:32,585
Elə bu dəqiqə incəsənətlə məşğul olmaq. Necə?

315
00:16:32,585 --> 00:16:33,577
Just do it.

316
00:16:33,577 --> 00:16:35,191
Çox sağ olun.

317
00:16:35,191 --> 00:16:36,995
(Alqış)