0:00:00.201,0:00:01.893
Bu gün sizə "Elə indi bu dəqiqə

0:00:01.893,0:00:05.101
incəsənətlə məşğul olaq!" çağırışı [br]haqda danışacam.

0:00:05.101,0:00:08.158
Adətən bu mövzuda danışmağa başlayanda[br]insanlar

0:00:08.158,0:00:10.784
təşvişə düşür, bu ideyaya qarşı çıxırlar.

0:00:10.784,0:00:13.778
"İncəsənətlə qarın doymur, işimin bu [br]qədər çox vaxtında nə incəsənət?

0:00:13.778,0:00:16.154
Məktəbə də gedirəm axı, hələ iş də tapmalıyam.

0:00:16.154,0:00:18.441
İşim çoxdur, axı uşaqları kursa da yazdırmaq[br]lazımdı.

0:00:18.441,0:00:23.976
Görüləsi bu qədər işin arasında elə bir incəsənətlə [br]məşğul olmağım çatışmır." deyə fikirləşirlər.

0:00:23.976,0:00:27.437
İncəsənətlə məşğul olamamaq üçün[br]o dəqiqə yüzlərlə bəhanə uydururuq.

0:00:27.437,0:00:28.992
Sizə də elə gəlmir?

0:00:28.992,0:00:30.815
İncəsənətlə məşğul olmamaq üçün[br]çoxlu səbəblər tapırıq,

0:00:30.815,0:00:33.375
niyə məşğul olmalı olduğumuzdan isə[br]əmin deyilik.

0:00:33.375,0:00:35.068
İncəsənətlə məşğul olmamaq üçün bəhanələrimiz

0:00:35.068,0:00:38.971
həddindən artıq çox, olmaq səbəbimiz isə yoxdur.

0:00:38.971,0:00:43.346
Görəsən nəyə görə heç kəs artist olmaq[br]haqda danışmaq istəmir?

0:00:43.346,0:00:47.214
Bəlkə də bu insanların çoxu artist [br]olmaq üçün xüsusi istedada

0:00:47.214,0:00:52.266
malik olmağın, yaxud xüsusi təhsilin[br]lazım olduğunu düşündüyünə görədir.

0:00:52.266,0:00:56.609
Burada əyləşən insanların çoxu da, artist olmaq üçün[br]yaşlarının keçdiyini düşünə bilərlər.

0:00:56.609,0:01:01.227
Çox adam bu cür düşünsə də, mən[br]bu fikirlərlərlə razılaşmıram.

0:01:01.227,0:01:03.696
Və niyə razılaşmadığım haqda danışmaq istəyirəm.

0:01:03.696,0:01:05.498
Birincisi, biz hamımız sənətçi olaraq[br]dünyaya gəlirik.

0:01:05.498,0:01:08.542
Yəqin ki evdə uşağı olanlar bilər.

0:01:08.542,0:01:13.427
Uşaqların bütün hərəkətləri incəsənətdir.

0:01:13.427,0:01:16.005
Divara rəngli karandaşla şəkil çəkmək,

0:01:16.005,0:01:19.157
televizorda musiqi səslənən kimi[br]özlərinin kəşf etdiyi

0:01:19.157,0:01:23.015
rəqsləri ifa etmək kimi hərəkətlərin hamısı.

0:01:23.015,0:01:28.301
Qəribə rəqs və mahnıları ilə hamını bezdirirlər.

0:01:28.301,0:01:32.275
Ancaq öz uşağı olduğuna görə[br]"artistliklərinə" dözən

0:01:32.275,0:01:37.472
ev sakinləri də tez-tez uşaqların[br]yorucu olduğundan

0:01:37.472,0:01:40.751
şikayətlənirlər.

0:01:40.751,0:01:43.906
Evin içində öz-özlərinə oynamaqlarını da

0:01:43.906,0:01:47.452
incəsənət sahəsi - mono-tamaşa[br]adlandırmaq olar.

0:01:47.452,0:01:50.131
Bəzi uşaqlar da azca böyüyən kimi

0:01:50.131,0:01:52.151
yalan danışmağa başlayırlar.

0:01:52.151,0:01:57.242
Analar xüsusilə uşaqlarının ilk yalan danışdığı anı[br]yaxşı xatırlayır, elə də

0:01:57.242,0:01:58.587
xoş qarşılamırlar.

0:01:58.587,0:02:02.155
"Axır ki uşağın əsl üzünü gördük, hə!" [br]"Atan kimi yalan

0:02:02.155,0:02:05.361
danışa-danışa axırın necə olacaq?" Deyinərək,[br]uşaqları tənbeh edirlər.

0:02:05.361,0:02:06.932
Əslində isə uşaqların

0:02:06.932,0:02:13.152
yalan danışmağa başlaması bədii ədəbiyyata[br]başlaması deməkdir. (Gülüş)

0:02:13.152,0:02:15.340
Bu, gözlə görə bilmədikləri şeylər[br]haqda danışmaqlarıdır.

0:02:15.340,0:02:17.131
Qeyri-adi, bir o qədər də sevindirici haldır.

0:02:17.131,0:02:19.198
Valideyinlər həmin anı bayram etməlidirlər.[br](Gülüş) (Alqış)

0:02:19.198,0:02:23.355
"Bizim uşaq da axır ki yalan danışmağa başladı!"

0:02:23.355,0:02:25.584
- deyib bayram etməlidirlər.

0:02:25.584,0:02:28.973
Misal üçün uşaqları "Ana, bugün bağçadan evə gələndə[br]yadplanetli gördüm!"

0:02:28.973,0:02:33.424
deyəndə analar, "Boş-boş danışma." deyib[br]tənbeh edirlər.

0:02:33.424,0:02:37.040
Ancaq ideal valideyn belə cavab verməlidir:

0:02:37.040,0:02:40.112
"Hə? Yadplanetli? Nəyə oxşuyurdu? [br]Sənə nəsə dedi?

0:02:40.112,0:02:41.816
Harda gördün?" "Mağazanın qabağında?"

0:02:41.816,0:02:44.138
Uşaqlarla belə söhbət etməyə davam edəndə[br]uşaqlar əvvəl

0:02:44.138,0:02:50.513
elə-belə dedikləri yalanın davamını gətirməyə[br]məcbur olurlar.

0:02:50.513,0:02:52.677
Beləcə söhbət uzanıb hekayəyə çevrilir.

0:02:52.677,0:02:57.154
Bir az primitiv hekayə olsa da,

0:02:57.154,0:03:00.970
bir cümləni əsas götürüb başqa cümlə yaratmaq,

0:03:00.970,0:03:05.038
bütün əsl yazıçıların da yazı üsuludur.

0:03:05.038,0:03:07.417
Mahiyyətcə hər ikisi eyni işdir.

0:03:07.417,0:03:10.103
Rolan Bart bir dəfə Floberin romanı haqda[br]belə bir fikir bildirib:

0:03:10.103,0:03:12.709
"Flober əsər yazmayıb, sadəcə bir cümləni

0:03:12.709,0:03:15.714
digərinin ardına düzüb.

0:03:15.714,0:03:20.441
Floberin əsərinin məğzi isə həmin cümlələr[br]arasındakı Erosdur."

0:03:20.441,0:03:23.224
Və düz də deyib. Ədəbi əsər - birinci cümləni[br]yazıb,

0:03:23.224,0:03:26.683
o cümləyə zidd olmayan digər cümlələri

0:03:26.683,0:03:28.388
yazmaqdır.

0:03:28.388,0:03:29.897
Bu üsulla davam edərək bədii əsər yaranır.

0:03:29.897,0:03:31.963
Bu cümləyə baxaq. (Cümlə): "Bir gün

0:03:31.963,0:03:34.430
iztirablı yuxudan oyanan Qreqor Samsa, uzandığı yataqda[br]çirkin iri böcəyə döndüyünü dərk edir."

0:03:34.430,0:03:36.876
Bəli, Kafkanın "Metamorfoz" əsərinin ilk cümləsidir.

0:03:36.876,0:03:40.044
Yola verməyin çətin olduğu belə bir cümlənin [br]davamını (Gülüş)

0:03:40.044,0:03:42.492
gətirə bilmək üçün də bütün bir kitab yazıb.

0:03:42.492,0:03:46.921
Beləliklə müasir ədəbiyyatın şah əsəri sayılan[br]"Metamorfoz" yaranıb.

0:03:46.921,0:03:49.670
Bu cümləni yazıb, atasına göstərmiyib.

0:03:49.670,0:03:51.994
Atası ilə arası elə də yaxşı deyilmiş.

0:03:51.994,0:03:55.790
Özü cümlənin davamını gətirməyə çalışıb.[br]Atasına göstərsəydi,

0:03:55.790,0:03:59.053
atası yəqin, "Oğlum axır ki başını itirdi."[br]deyərdi.

0:03:59.053,0:04:00.965
Əslində incəsənət bir qədər də[br]dəli olmağı tələb edir.

0:04:00.965,0:04:03.212
İkinci addım cümlələrin davamını gətirməkdir ki,

0:04:03.212,0:04:06.473
bu da uşaqların yalan danışmağından çox da

0:04:06.473,0:04:08.004
fərqlənmir.

0:04:08.004,0:04:11.130
Yalan danışmaq - uşaqların yaradıcılığa [br]doğru ilk addımlarıdır.

0:04:11.130,0:04:13.691
Uşaqlar bu yolla incəsənətlə məşğul olurlar.

0:04:13.691,0:04:15.116
Yorulmaq bilmədən etdiklərindən də[br]zövq alırlar.

0:04:15.116,0:04:16.877
Bir neçə gün əvvəl Cecu adasında idim,

0:04:16.877,0:04:21.989
Uşaqlar boş buraxılan kimi su ilə oynayırdılar,[br]uşaqların çoxu suyu xoşlayır.

0:04:21.989,0:04:24.896
Ancaq bəziləri sahildə oynayır, qumdan qala düzəldirdilər.

0:04:24.896,0:04:27.140
Gah dağ, gah dəniz, dəniz yox təbii...

0:04:27.140,0:04:31.087
gah adam, gah da it heykəli düzəldirdilər.

0:04:31.087,0:04:32.500
Valideyinlər də hey

0:04:32.500,0:04:34.263
"Dalğa gəlib hamısını yuyub aparacaq."

0:04:34.263,0:04:36.085
deyib uşaqları yayındırmağa çalışırdılar.

0:04:36.085,0:04:37.229
Boşuna vaxt itirmək olsa da

0:04:37.229,0:04:39.095
uşaqlar buna fikir vermirdilər.

0:04:39.095,0:04:40.266
Etdiklərindən zövq alırdılar.

0:04:40.266,0:04:42.432
Bütün vaxtı qumun içində idilər.

0:04:42.432,0:04:44.698
Belə oyunları da kimsə dediyinə görə etmirlər.

0:04:44.698,0:04:46.294
İş yerində müdirin əmri də deyil,

0:04:46.294,0:04:49.219
ancaq özləri üçün edirlər.

0:04:49.219,0:04:54.615
Yəqin ki, hamımızın uşaqlıqda belə primitiv[br]incəsənətdən

0:04:54.615,0:04:58.977
zövq aldığımız olub. Bəzən tələbələrimə ən xoşbəxt uşaqlıq xatirəniz haqda yazın - deyirəm.

0:04:58.977,0:05:04.901
Uşaqların çoxu bu primitiv sənət əsərləri haqda[br]danışmağı sevirlər.

0:05:04.901,0:05:07.656
Piano çalmağı öyrənib etdikləri ilk ifaları, məsələn.

0:05:07.656,0:05:12.672
Dostu ilə birlikdə oynadığı ilk qısa səhnəcik,[br]necə utanmaqları...

0:05:12.672,0:05:16.023
Yaxud analoq kamera ilə çəkib[br]çap etdiyi ilk şəkil...

0:05:16.023,0:05:18.346
Belə yaradıcılıqlarından danışmağı sevirlər.

0:05:18.346,0:05:20.611
Hamının belə anları olduğuna inanıram.

0:05:20.611,0:05:22.544
Bu mərhələyə qədər incəsənət xoşbəxtlik gətirir.

0:05:22.544,0:05:24.221
Bu, kiminsə əmr etdiyi iş olmadığına görədir.

0:05:24.221,0:05:26.754
İş isə elə də sevinc gətirən bir peşə deyil.

0:05:26.754,0:05:29.855
Fransız yazıçı Mişel Turnenin bir məhşur[br]ifadəsi var.

0:05:29.855,0:05:31.545
Bir az mübahisəli ifadə olsa da:

0:05:31.545,0:05:36.517
"İş insanın təbiətinə ziddir. İş görərkən yorulmağımız da [br]bunun sübutudur." Düz demiyib sizcə? (Gülüş)

0:05:36.517,0:05:38.002
Təbiidirsə, axı insan niyə yorulur?

0:05:38.002,0:05:39.663
Nə qədər gəzib kef etsək də yorulmuruq.

0:05:39.663,0:05:41.098
Bütün günü olsa belə.

0:05:41.098,0:05:43.531
Bircə gecə davamlı işlədikdə isə əlavə pul alırıq.

0:05:43.531,0:05:46.815
Niyə? Təbii ki, çətin olduğuna görə.

0:05:46.815,0:05:51.497
Uşaqlar isə zövq almaq və əylənmək üçün[br]incəsənətlə məşğul olurlar.

0:05:51.497,0:05:54.231
Şəkilləri satmaq üçün çəkmir, ailələrini[br]dolandırmaq

0:05:54.231,0:05:57.256
üçün pianino çalmırlar.

0:05:57.256,0:06:00.032
Bütün uşaqlar bunu pulsuz edir - demək də düz olmaz.

0:06:00.032,0:06:01.334
Bu şəxsi tanıdınız, hə?

0:06:01.334,0:06:05.420
Bu, ailəsini dolandıra bilmək üçün[br]Avropanı gəzib

0:06:05.420,0:06:07.310
konsertlər vermiş Volfqanq Amadey Motsartdır.

0:06:07.310,0:06:10.273
Bu uşaq isə bir neçə əsr əvvəl yaşadığından, əsas fikrimə[br]istinad olaraq qəbul edək.

0:06:10.273,0:06:14.138
Hansısa bir yaşdan sonra isə sevimli[br]oyunumuz olan incəsənət sona çatır.

0:06:14.138,0:06:17.528
Uşaqlar kursa, dərsə getməli olur, ev tapşırığı etməli,

0:06:17.528,0:06:21.046
pianino, balet kimi dərslərə də[br]getməli olurlar.

0:06:21.046,0:06:22.815
Ancaq hamısı maraqsız olur.

0:06:22.815,0:06:26.147
Etməli olduqları və başqaları ilə rəqabət aparmalı[br]olduqlarına görədir.

0:06:26.147,0:06:31.739
İbtidai sinifdə oxuya-oxuya evdə divarları yazsa,

0:06:31.739,0:06:35.654
uşaq anası tərəfindən yaxşıca məzəmmət olunar.

0:06:35.654,0:06:39.521
Ancaq bu tərəf də deyil.

0:06:39.521,0:06:42.101
Yaş artıb incəsənətlə məşğul olduqda özümüz də

0:06:42.101,0:06:45.769
bizi kiminsə yoxladığı hissinə qapılırıq.

0:06:45.769,0:06:51.824
Yaradıcılığımız məhdudlanır, daimi [br]hərəkətlərimizə nəzarət etməli oluruq.

0:06:51.824,0:06:58.011
Bu da mənim hekayəm: 8-ci sinifdə oxuyurdum. Kyonqbuk sarayında rəsm yarışına getmişdik.

0:06:58.011,0:07:00.918
Ürəkdən rəsim çəkirdim.

0:07:00.918,0:07:04.506
Bu zaman müəllimim yaxınlaşıb,[br]"Neyniyirsən sən?" soruşdu.

0:07:04.506,0:07:06.320
"Ürəyimdən keçəni çəkirəm."

0:07:06.320,0:07:08.223
"Bəs niyə tünd rənglər işlədirsən?"

0:07:08.223,0:07:10.603
Rəsmimi ancaq tünd rənglə boyayırdım.

0:07:10.603,0:07:13.672
Mən də cavab verdim,

0:07:13.672,0:07:16.919
"Qaranlıq gecədə ağaca qonan qarğa çəkirəm."

0:07:16.919,0:07:17.917
Müəllimim də,

0:07:17.917,0:07:23.239
"Hə düz deyirsən, şəkil çəkmək bacarığın [br]olmasa da

0:07:23.239,0:07:25.974
hekayə danışmaqda yaxşısan." desəydi nə vardı ki.

0:07:25.974,0:07:28.742
"Bir bura gəl." deyib (Gülüş)

0:07:28.742,0:07:30.346
"Tez çıx bura!" qışqırıb

0:07:30.346,0:07:33.028
"Burda sarayı, sarayın bağçasını çəkmək

0:07:33.028,0:07:35.463
əvəzinə təkcə qara quş çəkirsən?" deyə-deyə

0:07:35.463,0:07:37.147
mənimlə birlikdə bayıra çıxdı.

0:07:37.147,0:07:39.167
Şagirdlərin içində qızlar da çox idi,

0:07:39.167,0:07:40.718
bir sözlə, biabır olmuşdum.

0:07:40.718,0:07:45.170
Uşaq vaxtı belə tənbeh, nəsihətlərin heç birindən[br]nəticə çıxarmadığıma görə

0:07:45.170,0:07:48.383
tez-tez danlanırdım.

0:07:48.383,0:07:52.901
İdeal müəllim olsaydı, indicə dediyim kimi,

0:07:52.901,0:07:55.214
"Şəkil çəkmək bacarığın olmasa da,

0:07:55.214,0:07:58.589
yaxşı hekayə yaratmaq bacarığın var"[br]deyib məni ruhlandırardı.

0:07:58.589,0:08:02.041
Ancaq belə müəllimlər çox az tapılır.

0:08:02.041,0:08:05.004
Sonralar universitetə başlayıb müasir [br]Avropa muzeylərinə

0:08:05.004,0:08:06.905
gedəndə, o hadisəni ədalətsizlik [br]olaraq qəbul etdim.

0:08:06.905,0:08:12.303
Orda belə şəkillər də var idi. (Gülüş) (Alqış)

0:08:12.303,0:08:16.628
Mən cəza olaraq şəklim ağzımda sarayın[br]önündə durarkən,

0:08:16.628,0:08:22.021
belə şəkillər Basel kimi muzeylərdə asılır.

0:08:22.021,0:08:25.027
Bax, bu adicə divar kağızına oxşayır.

0:08:25.027,0:08:26.943
Sonralar öyrənirəm ki, müasir incəsənətçilər

0:08:26.943,0:08:30.888
bu kimi əsərlərini mənim kimi təsvir də etmirlər.

0:08:30.888,0:08:34.221
Çoxu da "adsız"dırlar (untitled).

0:08:34.221,0:08:37.322
Qısası 20-ci əsr müasir incəsənət deyilən şey,

0:08:37.322,0:08:42.691
qəribə bir şey düzəldib, boşluğu izah [br]etmək və mülahizələrlə

0:08:42.691,0:08:44.170
doldurmaqdan ibarətdir.

0:08:44.170,0:08:46.918
Mənim səviyyəm çox aşağı da olsa,

0:08:46.918,0:08:50.207
bir az daha tanınmış nümunələrə baxaq;

0:08:50.207,0:08:52.808
Bu əsər Pablo Pikassonundur,

0:08:52.808,0:08:58.609
velosipedin oturacağı ilə rolunu birləşdirib,[br]"öküz başı" adlandırıb.

0:08:58.609,0:09:03.253
Başqa bir nümunə; Düşan, çanağı

0:09:03.253,0:09:04.847
belə yerləşdirib, "Fəvvarə" adlandırıb.

0:09:04.847,0:09:09.297
Bu misallarda olduğu kimi, müasir incəsənət qəribə

0:09:09.297,0:09:13.424
nə isə yaradıb, ona hekayə ilə həyat[br]qazandırmaqdan ibarətdir.

0:09:13.424,0:09:14.812
Pikasso belə deyib:

0:09:14.812,0:09:18.989
"Mən gördüyümü deyil, düşündüyümü[br]çəkirəm."

0:09:18.989,0:09:21.506
Bunu o vaxt bilsəydim, bağçanı çəkməyimin

0:09:21.506,0:09:25.577
şərt olmadığını müəllimə deyərdim.

0:09:25.577,0:09:29.379
Bədbəxtlikdən, incəsənətin qoruyucularına[br]qarşı qoyub,

0:09:29.379,0:09:34.866
savaşmağa başlamazdan əvvəl içimizdəki[br]yaradıcı uşaq ölür.

0:09:34.866,0:09:36.471
Bu uşaq özünə qapanır,

0:09:36.471,0:09:37.554
bu da bizim faciəmizdir.

0:09:37.554,0:09:42.814
Bu içimizdəki yaradıcı uşaq yox olanda[br]necə olur?

0:09:42.814,0:09:44.197
Arzularımız tam da yox olmur.

0:09:44.197,0:09:47.294
Özümüzü ifadə etmək, göstərmək istəyirik,

0:09:47.294,0:09:52.532
ancaq içimizdəki ölü sənətkar özünü ancaq [br]qaranlıqda göstərir.

0:09:52.532,0:09:55.499
Belələri karaokedə "She is Gone",

0:09:55.499,0:09:58.041
"Hotel California" oxuyur,

0:09:58.041,0:10:00.361
xəlayı gitarlarını çalırlar.

0:10:00.361,0:10:02.603
Çox pis oxuyurlar, həqiqətən.

0:10:02.603,0:10:05.082
Bir gecəlik roker olurlar.

0:10:05.082,0:10:07.155
Ya da klublarda rəqs edir,

0:10:07.155,0:10:10.557
hekayə yazacaq insanların gecə

0:10:10.557,0:10:13.567
səhərə qədər internetdə

0:10:13.567,0:10:16.962
qaranlıq yerlərdə yazıları çıxır.

0:10:16.962,0:10:20.915
Ya da uşaqlarıyla oynayarkən özü oyuna qapılan[br]atalar var.

0:10:20.915,0:10:23.900
Uşaqları ilə Leqo bloku, robot modeli düzəldirlər. (Gülüş)

0:10:23.900,0:10:25.633
"Sakit otur, mən düzəldərəm."deyirlər,

0:10:25.633,0:10:27.268
uşaqlar həvəsdən düşüb başqa oyuna[br]başlasalar da,

0:10:27.268,0:10:31.277
ataları təkcə qala tikir.

0:10:31.277,0:10:35.755
İçimizdəki yaratmaq hissi məhdudlanır,[br]amma yox olmur.

0:10:35.755,0:10:39.547
Çox vaxt bu hiss neqativ formada, qibtə halında üzə çıxır.

0:10:39.547,0:10:44.841
Bilirsiniz də, "Məni televizorda göstərsəydilər gözəl olardı."[br]kimi mahnı var.

0:10:44.841,0:10:48.669
Niyə gözəl olardı? Çünki televizorda bizim etmək,

0:10:48.669,0:10:50.609
olmaq istədiyimiz, ancaq ola bilmədiyimiz[br]adamlar çox olur.

0:10:50.609,0:10:56.738
Mahnı oxuyur, rəqs edir, rollar ifa edir [br]və buna görə alqışlanırlar da.

0:10:56.738,0:10:59.888
Buna görə də, onlara qibtə edirik.

0:10:59.888,0:11:03.982
Pultu götürüb, deyinməyə başlayırıq.

0:11:03.982,0:11:09.835
"Buna aktyorluq deyirsən? Belə oxumaq olar? Səsi yoxdu bunun."

0:11:09.835,0:11:12.125
Belə ifadələr işlədirik.

0:11:12.125,0:11:15.068
İçimizdəki qısqanclıq bəd əməlimiz deyil,

0:11:15.068,0:11:19.605
mənim fikrimcə, içimizdə qapalı qalmış

0:11:19.605,0:11:23.191
yaradıcı uşağın varlığındandır.

0:11:23.191,0:11:25.029
Bəs nə etməli?

0:11:25.029,0:11:25.806
İndi deyim:

0:11:25.806,0:11:29.000
Bu dəqiqə öz yaradıcılığımızı işə salmalıyıq.

0:11:29.000,0:11:30.009
Televizoru söndürüb,

0:11:30.009,0:11:32.458
internetdən çıxıb,

0:11:32.458,0:11:35.158
nəyəsə başlamaq lazımdır.

0:11:35.158,0:11:36.893
Teatr məktəbində dərs deyərkən

0:11:36.893,0:11:39.627
mən keçməsəm də teatr elmi adlı [br]bir dərs var idi.

0:11:39.627,0:11:43.817
Bu dərsi götürən hər tələbə bir pyes hazırlamalı idi.

0:11:43.817,0:11:47.929
Ancaq yaxşı rol ifa etmək bacarığı olana rol verilmirdi.

0:11:47.929,0:11:49.949
O, misal üçün, dramaturq olurdu. Dramaturq olaraq

0:11:49.949,0:11:52.673
məktəbə başlayana isə səhnə dekorasiyası tapşırılır,

0:11:52.673,0:11:54.969
birlikdə tamaşa ərsəyə gəlirdi.

0:11:54.984,0:11:58.732
Əvvəl tələbələr edə biləcəklərindən əmin olmasalar da,

0:11:58.732,0:12:03.295
vaxt keçdikcə bu işi sevirdilər. Tamaşa tapşırığını sevməyən adam demək olar görməmişəm.

0:12:03.295,0:12:07.457
Məktəb, ordu, hətta dispanserlərdə də bu tapşırıq[br]sevinclə qarşılanır.

0:12:07.457,0:12:12.353
Əsgərlikdə olarkən, ondan sonra da bir neçə yerdə[br]buna şahid olmuşam.

0:12:12.353,0:12:15.285
Mənim başıma da belə bir iş gəlib:

0:12:15.285,0:12:18.919
Yazıçılıq dərsində tələbələrə bir tapşırıq vermişdim.

0:12:18.919,0:12:24.819
Tələbələrin çoxunun ixtisası yazıçılıq deyildi.

0:12:24.819,0:12:29.396
Ən çox rəssam ya da musiqi ixtisaslı tələbələr var idi.[br]Yazıçılıqda özlərinə inamları isə yox idi.

0:12:29.396,0:12:33.123
Buna görə, ağ kağızı paylayıb belə tapşırıq verdim:

0:12:33.123,0:12:34.737
Asan bir mövzuda, məsələn, uşaqlıqda

0:12:34.737,0:12:37.251
ən pis xatirəniz haqda yazın - deyirdim.

0:12:37.251,0:12:41.164
Ancaq dəli kimi yazın deyirdim, ağlınıza gələni.

0:12:41.164,0:12:43.897
Partaların arası ilə gəzir,

0:12:43.897,0:12:47.641
onları ruhlandırırdım, "Tez olun, yazın." Bir-iki saat[br]beləcə yazırdılar.

0:12:47.641,0:12:50.849
Əvvəl 5 dəqiqə fikirləşib sonra hey yazırdılar.

0:12:50.849,0:12:54.071
Belə dəli kimi yazmalarını istəməkdə səbəbim,

0:12:54.071,0:12:56.829
yavaş-yavaş yazanda çox fikirləşmələridir,

0:12:56.829,0:12:59.276
artistin şeytan üzü ortaya çıxır.

0:12:59.276,0:13:03.308
Bu şeytan yazmamağımız üçün

0:13:03.308,0:13:06.238
yüzlərlə səbəb ortaya atır, bizə

0:13:06.238,0:13:09.073
"Başqalarınə gülüş yeri olacaqsan.[br]Bu yazdığın yazı deyil.

0:13:09.073,0:13:10.623
Cümlədi bu? Xəttinə bax!"

0:13:10.623,0:13:12.200
kimi şeylər deyir.

0:13:12.200,0:13:14.704
Bu şeytan bizə çatmamış tez-tez yazmalıyıq.

0:13:14.704,0:13:18.776
Gördüyüm ən yaxşı yazılar, vaxt azadlığı verdiyim

0:13:18.776,0:13:21.449
tapşırıqların içindən deyil, 40 dəqiqə ya bir saat içində

0:13:21.449,0:13:24.933
qarşımda əyləşib qələmlə yazılmış

0:13:24.933,0:13:28.335
yazıların içindən çıxırdı.

0:13:28.335,0:13:30.174
Uşaqlar trans halında olurlar.

0:13:30.174,0:13:34.636
30-40 dəqiqədən sonra nə yazdıqlarını bilmirlər.

0:13:34.636,0:13:37.601
Bu anlarda arxalarınca düşən şeytan[br]onlardan əl çəkir.

0:13:37.601,0:13:39.310
Belə nəticəyə gəlirəm:

0:13:39.310,0:13:43.325
Sənətkar olmamağımız üçün yüzlərlə səbəb deyil,

0:13:43.325,0:13:47.575
bircə özümüzün olmalı olduğumuz səbəbi bizi sənətkar edir.

0:13:47.575,0:13:49.284
Ola bilməmək səbəblərimiz önəmli deyil.

0:13:49.284,0:13:52.434
Sənətkarların çoxu ancaq bu bircə səbəbdən[br]sənətkar olublar.

0:13:52.434,0:13:56.104
İndicə içimizdəki şeytana qarşı çıxıb sənətimizə[br]başlamağın vaxtıdır.

0:13:56.104,0:13:58.438
Düşmənlərimiz də bu anda ortaya çıxır.

0:13:58.438,0:14:01.294
Çoxu valideynlərimiz cildinə girirlər. (Gülüş)

0:14:01.294,0:14:04.395
Ya da həyat yoldaşımızın cildinə.

0:14:04.395,0:14:06.163
Onlar sizin ailəniz, həyat yoldaşınız deyil.

0:14:06.163,0:14:09.057
Onlar şeytanlardır. (Gülüş)

0:14:09.057,0:14:11.001
Qısa müddətlik göydən yerə eniblər ki,

0:14:11.001,0:14:14.947
bizi incəsənətlə məşğul olmaqdan yayındırsınlar.

0:14:14.947,0:14:16.869
Onların sehrli sualları var.

0:14:16.869,0:14:23.027
Biz "Aktyorluğu öyrənmək istəyirəm, teatr[br]məktəbinə yazılmaq istəyirəm," yaxud

0:14:23.027,0:14:27.504
"İtalyan mahnıları öyrənmək istəyirəm."deyəndə[br]"Hə, teatr? Onunla neyləyəcəksən ki?"

0:14:27.504,0:14:31.166
sualını verirlər. Bu "Onunla neyləyəcəksən ki?"[br]sehrli sualıdır.

0:14:31.166,0:14:34.878
Ancaq incəsənət nəsə etmək üçün[br]edilən bir şey deyil.

0:14:34.878,0:14:37.132
İncəsənət maraqdan yaranır.

0:14:37.132,0:14:41.272
O bizim ruhumuzu azad edib, xoşbəxt[br]yaşamağımıza gətirib çıxarır.

0:14:41.272,0:14:46.778
İçki və narkotik maddəsiz xoşbəxt olub,[br]özümüzü ifadə etməyimizə kömək edir.

0:14:46.778,0:14:51.103
Buna görə də, praqmatik insanların bu sualına

0:14:51.118,0:14:53.537
aydın cavab vermək lazımdır.

0:14:53.537,0:14:57.981
"Xoşuma gəldiyi, maraqlı olduğuna görə edirəm. Bağışla ki,[br]maraqlanıram."

0:14:57.981,0:15:02.006
"Mən birinci başlayacam." deməyi bacaran[br]insan olmaq lazımdır.

0:15:02.006,0:15:07.106
Mənim arzuladığım gələcək, hamının ən azından

0:15:07.106,0:15:10.887
bircə sahədə yaradıcı olacağı bir gələcəkdir.

0:15:10.887,0:15:14.056
Nyu Yorkda taksiyə minmişdim. Arxa oturacaqda[br]oturmuşdum.

0:15:14.056,0:15:18.213
Taksinin ön oturacağında teatrla bağlı[br]nə isə yazı asılmışdı.

0:15:18.213,0:15:19.350
Nə olduğunu soruşdum.

0:15:19.350,0:15:23.395
Sürücü, öz profilimdir - dedi. "Sən nəçisən ki?" sualıma,[br]aktyoram - deyə cavab verdi.

0:15:23.395,0:15:26.818
Sürücü olsa da teatrda aktyorluq edirdi. "Hansı rolu oynayırsan?"

0:15:26.818,0:15:28.844
soruşanda fəxrlə "Kral Lir." deyə cavab verdi.

0:15:28.844,0:15:30.289
"Kral Lir"

0:15:30.289,0:15:31.915
"Kim deyə bilər ki, mən kiməm?" Kral Lir pyesindən məşhur cümlədir.

0:15:31.915,0:15:35.306
Mən də belə dünya arzulayıram.

0:15:35.306,0:15:39.241
Kimsə günorta qolfla məşğuldur, gecələrisə yazıçıdır.

0:15:39.241,0:15:41.760
Yaxud həm taksiçi, həm aktyordur,[br]həm bank işçisi, həm rəssamdır.

0:15:41.760,0:15:47.336
Gizli ya açıq-aşkar, öz sənətləri ilə məşğuldurlar.

0:15:47.336,0:15:52.207
1990-ci ildə modern rəqs əfsanəsi Marta Qraham[br]Koreyaya gəldi.

0:15:52.207,0:15:57.963
90 yaşlarındakı böyük sənətkar Kimpo Hava[br]limanına çatanda,

0:15:57.979,0:16:01.044
bir jurnalist ona tipik bir sual verdi:

0:16:01.044,0:16:03.651
"Böyük rəqqas olmaq üçün nə etmək lazımdır?

0:16:03.651,0:16:06.231
Koreyalı rəqqaslara məsləhətiniz nədir?"

0:16:06.231,0:16:11.226
Şəklin çəkildiyi 48-ci ildə artıq dahi sənətkar sayılan şəxsə

0:16:11.226,0:16:13.417
90-ci ildə belə bir sual verdi.

0:16:13.417,0:16:16.101
O da belə cavab verdi:

0:16:16.101,0:16:20.018
"Just do it."[Sadəcə et.](Gülüş)

0:16:20.018,0:16:21.536
Təsirli cavab idi.

0:16:21.536,0:16:25.628
Bu üç sözü deyib, gəliş zalını tərk etdi.

0:16:25.628,0:16:28.859
İndi bizə lazım olan nədir?

0:16:28.859,0:16:32.585
Elə bu dəqiqə incəsənətlə məşğul olmaq. Necə?

0:16:32.585,0:16:33.577
Just do it.

0:16:33.577,0:16:35.191
Çox sağ olun.

0:16:35.191,0:16:36.995
(Alqış)