1
00:00:07,799 --> 00:00:10,474
Više od veka nakon prvog pojavljivanja

2
00:00:10,474 --> 00:00:14,500
na okovanim maglom, lampama osvetljenim
ulicama vikotorijanskog Londona,

3
00:00:14,500 --> 00:00:18,231
Šerlok Holms je univerzalno prepoznatljiv.

4
00:00:18,231 --> 00:00:21,483
Čak su kultni
i njegova garderoba i ukrasi:

5
00:00:21,483 --> 00:00:22,998
kaput sa plaštom,

6
00:00:22,998 --> 00:00:24,445
lovački šešir

7
00:00:24,445 --> 00:00:26,250
i lula od vrgovine,

8
00:00:26,250 --> 00:00:29,725
kao i likovi poput njegovog najboljeg
prijatelja i cimera doktora Votsona,

9
00:00:29,725 --> 00:00:31,785
zakletog neprijatelja Morijartija

10
00:00:31,785 --> 00:00:33,974
i kućepaziteljke gđe Hadson

11
00:00:33,974 --> 00:00:37,161
postali su deo popularne svesti,

12
00:00:37,161 --> 00:00:40,860
kao što je i njegova neverovatna,
nepogrešiva moć dedukcije

13
00:00:40,860 --> 00:00:42,959
koju koristi u ime zakona;

14
00:00:42,959 --> 00:00:44,660
njegova zloglasna upotreba droge

15
00:00:44,660 --> 00:00:49,230
i popularna krilatica:
"Elementarno, dragi moj Votsone."

16
00:00:49,230 --> 00:00:52,420
Pa ipak, mnoge od ovih Holmsovih
najprepoznatljivijih karakteristika

17
00:00:52,420 --> 00:00:56,155
se ne pojavljuju u izvornim pričama
Artura Konana Dojla.

18
00:00:56,155 --> 00:01:00,499
Dojlov veliki detektiv rešava
zločine na razne načine,

19
00:01:00,499 --> 00:01:02,240
ne samo upotrebom dedukcije.

20
00:01:02,240 --> 00:01:08,162
Spekuliše, a ponekad čak i nagađa
i redovno pravi pogrešne pretpostavke.

21
00:01:08,162 --> 00:01:10,901
Štaviše, gđa Hadson se retko pominje,

22
00:01:10,901 --> 00:01:13,823
niko ne kaže: "Elementarno,
dragi moj Votsone",

23
00:01:13,823 --> 00:01:18,208
a detektiv i njegov pomoćnik
većinu vremena žive razdvojeno.

24
00:01:18,208 --> 00:01:21,707
Morijarti, strašni negativac,
samo se pojavljuje u dve priče,

25
00:01:21,707 --> 00:01:25,508
detektiv sve ređe koristi drogu
nakon prva dva romana,

26
00:01:25,508 --> 00:01:29,309
a Holms je retko očaran
pravnim sistemom Engleske;

27
00:01:29,309 --> 00:01:32,944
više mu se sviđa sprovođenje
sopstvenog oblika prirodne pravde

28
00:01:32,944 --> 00:01:35,261
od pridržavanja slova zakona.

29
00:01:35,261 --> 00:01:38,607
Naposletku, mnogi od najkultnijih
elemenata legende o Holmsu

30
00:01:38,607 --> 00:01:40,444
takođe ne potiču od Dojla.

31
00:01:40,444 --> 00:01:44,500
Lovačku kapu i plašt
je prve izmislio Sidni Padžet,

32
00:01:44,500 --> 00:01:47,042
prvobitni ilustrator priče.

33
00:01:47,042 --> 00:01:51,195
Zakrivljenu lulu je odabrao
američki glumac Vilijam Džilet,

34
00:01:51,195 --> 00:01:55,094
kako bi publika jasnije videla
njegovo lice na sceni,

35
00:01:55,094 --> 00:01:57,605
a frazu: "Elementarno, dragi moj Votsone",

36
00:01:57,605 --> 00:02:01,722
je skovao pisac i komičar P. G. Vudhaus.

37
00:02:01,722 --> 00:02:04,487
Pa, ko je tačno Šerlok Holms?

38
00:02:04,487 --> 00:02:07,771
Ko je pravi veliki detektiv
i gde da ga pronađemo?

39
00:02:07,771 --> 00:02:10,356
Puristi bi odgovorili
da je originalni Šerlok,

40
00:02:10,356 --> 00:02:15,593
koji je inspirisan Artur Konan Dojlovim
univerzitetskim mentorom dr Džozefom Belom

41
00:02:15,593 --> 00:02:17,011
onaj pravi.

42
00:02:17,011 --> 00:02:21,768
Ali ostaje činjenica da je ta verzija
Šerloka umnogome pomračena

43
00:02:21,768 --> 00:02:24,477
čitavim nizom interpretacija,

44
00:02:24,477 --> 00:02:28,048
koje ostavljaju Dojlovog detektiva
uveliko neprepoznatljivim.

45
00:02:28,048 --> 00:02:29,958
Pa imamo drugi, složeniji,

46
00:02:29,958 --> 00:02:33,169
ali možda više zadovoljavajući
odgovor na to pitanje,

47
00:02:33,169 --> 00:02:37,353
ali da bismo stigli do njega, moramo prvo
da razmotrimo ogroman broj tumačenja

48
00:02:37,353 --> 00:02:39,159
velikog detektiva.

49
00:02:39,159 --> 00:02:42,537
Od prve priče Konana Dojla iz 1887,

50
00:02:42,537 --> 00:02:45,825
imali smo na hiljade adaptacija Holmsa

51
00:02:45,825 --> 00:02:50,939
zbog čega je on verovatno najadaptiraniji
fiktivni junak na svetu.

52
00:02:50,939 --> 00:02:54,319
Taj proces je počeo viktorijanskim
pozorišnim adaptacijama,

53
00:02:54,319 --> 00:02:57,083
a ubrzan je pojavom filma.

54
00:02:57,083 --> 00:03:00,303
Postoji preko 100
filmskih adaptacija Holmsa

55
00:03:00,303 --> 00:03:03,784
samo u prve dve decenije XX veka.

56
00:03:03,784 --> 00:03:07,097
A od tad, imali smo
još na hiljade u štampi,

57
00:03:07,097 --> 00:03:08,190
na filmu,

58
00:03:08,190 --> 00:03:09,063
televiziji,

59
00:03:09,063 --> 00:03:09,842
u pozorištu

60
00:03:09,842 --> 00:03:10,997
i radiju.

61
00:03:10,997 --> 00:03:13,727
Ljudi iznova tumače Holmsa svuda

62
00:03:13,727 --> 00:03:17,203
na začuđujuće različite,
i često oprečne načine.

63
00:03:17,203 --> 00:03:20,587
Ove adaptacije pokazuju
i Holmsovu popularnost

64
00:03:20,587 --> 00:03:22,746
i njegovu prilagodljivost.

65
00:03:22,746 --> 00:03:24,569
Na primer, pojavljivao se brojnim


66
00:03:24,569 --> 00:03:27,569
savezničkih antinacističkih
propagandnih filmova

67
00:03:27,569 --> 00:03:29,311
tokom Drugog svetskog rata.

68
00:03:29,311 --> 00:03:32,074
A i Vinston Čerčil
i Frenklin Delano Ruzevelt

69
00:03:32,074 --> 00:03:34,134
su bili njegovi strastveni obožavaoci;

70
00:03:34,134 --> 00:03:37,586
a Ruzvelt se čak učlanio
u Bejker Strit Iregjularse,

71
00:03:37,586 --> 00:03:39,997
društvo poštovalaca Holmsa

72
00:03:39,997 --> 00:03:43,567
i dao je nadimak Ulica Bejker
jednom skrovištu tajne službe.

73
00:03:43,567 --> 00:03:45,397
A istovremeno, pak,

74
00:03:45,397 --> 00:03:49,399
Holms se pojavljivao u više
adaptacija na nemačkom jeziku,

75
00:03:49,399 --> 00:03:54,385
za neke od njih tvrde da su bile
veoma dragi favoriti Adolfa Hitlera.

76
00:03:54,385 --> 00:03:56,058
Stoga se vratimo našem pitanju.

77
00:03:56,058 --> 00:03:59,185
Moli se stvarni Šerlok Holms da ustane.

78
00:03:59,185 --> 00:04:03,910
Istina je da ga je ovaj svet adaptacija
pretvorio u palimpsest.

79
00:04:03,910 --> 00:04:06,005
Šerlok je kulturološki tekst,

80
00:04:06,005 --> 00:04:11,382
iznova menjan tokom vremena, a svaka nova
interpretacija je postajala nadređena

81
00:04:11,382 --> 00:04:13,601
onima koje su joj prethodile.

82
00:04:13,601 --> 00:04:16,369
Ovo znači da se Šerlok neprekidno razvija,

83
00:04:16,369 --> 00:04:20,323
otelotvoravajući ideje i vrednosti
koje su često udaljene

84
00:04:20,323 --> 00:04:22,521
onima koje nalazimo kod Konana Dojla.

85
00:04:22,521 --> 00:04:26,931
A čim se svaka pojedinačna priča završi,
Šerlok ponovo ustaje,

86
00:04:26,931 --> 00:04:28,760
možda malčice izmenjen,

87
00:04:28,760 --> 00:04:32,626
s novim licem i svežim manirima
ili načinom govora,

88
00:04:32,626 --> 00:04:36,192
ali i dalje u srži Šerlok, naš Šerlok.