0:00:07.799,0:00:10.474
Ponad sto lat po tym jak się pojawił

0:00:10.474,0:00:14.500
w mglistym, oświetlonym latarniami,[br]wiktoriańskim Londynie,

0:00:14.500,0:00:18.231
Sherlock Holmes jest[br]ogólnie rozpoznawalny.

0:00:18.231,0:00:21.483
Nawet jego garderoba[br]i akcesoria są kultowe,

0:00:21.483,0:00:22.998
jak peleryna,

0:00:22.998,0:00:24.445
czapka myśliwska,

0:00:24.445,0:00:26.250
fajka z tykwy,

0:00:26.250,0:00:29.725
a postacie, jak jego najlepszy przyjaciel[br]i współlokator doktor Watson,

0:00:29.725,0:00:31.785
największy wróg Moriarty

0:00:31.785,0:00:33.974
i gosposia pani Hudson

0:00:33.974,0:00:37.161
funkcjonują w powszechnej świadomości,

0:00:37.161,0:00:40.860
tak jak jego niezwykłe[br]i niezawodne zdolności dedukcyjne

0:00:40.860,0:00:42.959
stosowane w imieniu prawa,

0:00:42.959,0:00:44.660
osławiony pociąg do używek

0:00:44.660,0:00:49.230
oraz jego ulubione powiedzonko:[br]"To proste, mój drogi Watsonie.".

0:00:49.230,0:00:52.420
Jednakże wiele z najbardziej[br]rozpoznawalnych cech Holmesa

0:00:52.420,0:00:56.155
nie pojawia się w powieściach[br]Arthura Conana Doyle'a.

0:00:56.155,0:01:00.499
Doyle'owski superdetektyw rozwiązuje[br]zagadki kryminalne wszelkimi metodami,

0:01:00.499,0:01:02.240
nie tylko za pomocą dedukcji.

0:01:02.240,0:01:08.162
Spekuluje, czasem wręcz zgaduje,[br]a jego przypuszczenia często są błędne.

0:01:08.162,0:01:10.901
Postać pani Hudson jest epizodyczna,

0:01:10.901,0:01:13.823
Holmes wcale nie mawia: [br]"To proste, mój drogi Watsonie.",

0:01:13.823,0:01:18.208
a detektyw i jego pomocnik mieszkają[br]przez większość czasu osobno.

0:01:18.208,0:01:21.707
Czarny charakter Moriarty[br]występuje w dwóch opowiadaniach,

0:01:21.707,0:01:25.508
detektyw sporadycznie korzysta z używek,[br]poza dwiema pierwszymi powieściami,

0:01:25.508,0:01:29.309
rzadko zachwyca się [br]angielskim systemem prawnym

0:01:29.309,0:01:32.944
i woli stosować[br]własną formę sprawiedliwości

0:01:32.944,0:01:35.261
niż trzymać się litery prawa.

0:01:35.261,0:01:38.607
Wielu kultowych przedmiotów[br]z historii o Holmesie

0:01:38.607,0:01:40.444
również nie wymyślił Doyle.

0:01:40.444,0:01:44.500
Myśliwską czapkę i pelerynę[br]wykreował Sidney Paget,

0:01:44.500,0:01:47.042
pierwszy ilustrator opowieści,

0:01:47.042,0:01:51.195
a zakrzywioną fajkę wprowadził[br]amerykański aktor William Gillette,

0:01:51.195,0:01:55.094
żeby widzowie lepiej widzieli[br]jego twarz na scenie.

0:01:55.094,0:01:57.605
Słowa: "To proste mój drogi Watsonie"

0:01:57.605,0:02:01.722
ukuł pisarz i satyryk P.G. Wodehouse.

0:02:01.722,0:02:04.487
Kim więc jest Sherlock Holmes?

0:02:04.487,0:02:07.771
Kto tak naprawdę jest wielkim detektywem[br]i gdzie możemy go znaleźć?

0:02:07.771,0:02:10.356
Puryści odpowiedzą, że Sherlock wzorowany

0:02:10.356,0:02:15.593
na postaci dr. Josepha Bella,[br]uniwersyteckiego mentora Doyle'a,

0:02:15.593,0:02:17.011
jest tym prawdziwym.

0:02:17.011,0:02:21.768
W rzeczywistości ta wersja[br]pozostaje w cieniu

0:02:21.768,0:02:24.477
niezwykle licznych interpretacji,

0:02:24.477,0:02:28.048
przez co trudno rozpoznać[br]Doyle'owskiego detektywa.

0:02:28.048,0:02:29.958
Pozostaje więc bardziej złożona,

0:02:29.958,0:02:33.169
ale może też i satysfakcjonująca[br]odpowiedź na to pytanie,

0:02:33.169,0:02:37.353
ale najpierw musimy przyjrzeć się[br]ogromowi interpretacji

0:02:37.353,0:02:39.159
postaci wielkiego detektywa.

0:02:39.159,0:02:42.537
Od czasu pierwszej powieści[br]Conana Doyle'a z 1887 roku

0:02:42.537,0:02:45.825
ukazały się tysiące[br]adaptacji historii Holmesa

0:02:45.825,0:02:50.939
i jest ona prawdopodobnie jedną[br]z najczęściej adaptowanych na świecie.

0:02:50.939,0:02:54.319
Zaczęło się od wiktoriańskich inscenizacji

0:02:54.319,0:02:57.083
a nabrało rozpędu z pojawieniem się filmu.

0:02:57.083,0:03:00.303
Ponad 100 filmowych adaptacji powstało

0:03:00.303,0:03:03.784
w dwóch pierwszych dekadach XX wieku.

0:03:03.784,0:03:07.097
Od tamtej pory tysiące adaptacji[br]ukazało się drukiem,

0:03:07.097,0:03:08.190
na ekranach kin,

0:03:08.190,0:03:09.063
telewizorów,

0:03:09.063,0:03:09.842
w teatrach

0:03:09.842,0:03:10.997
i w radiu.

0:03:10.997,0:03:13.727
Holmesa interpretowano na całym świecie,

0:03:13.727,0:03:17.203
na zupełnie inne[br]i często sprzeczne sposoby.

0:03:17.203,0:03:20.587
Te adaptacje pokazują popularność Holmesa

0:03:20.587,0:03:22.746
i jego plastyczność.

0:03:22.746,0:03:27.569
Pojawił się w wielu alianckich[br]filmach antynazistowskich

0:03:27.569,0:03:29.311
podczas II wojny światowej.

0:03:29.311,0:03:32.074
Winston Churchill[br]i Franklin Delano Roosevelt

0:03:32.074,0:03:34.134
byli jego wielkimi fanami,

0:03:34.134,0:03:37.586
a ten drugi nawet wstąpił[br]do Baker Street Irregulars,

0:03:37.586,0:03:39.997
towarzystwa sympatyków Holmesa,

0:03:39.997,0:03:43.567
i nadał nazwę Baker Street[br]tajnej siedzibie wywiadu.

0:03:43.567,0:03:45.397
W tym samym czasie

0:03:45.397,0:03:49.399
Holmes pojawiał się[br]w niemieckojęzycznych filmach,

0:03:49.399,0:03:54.385
a fanem niektórych z nich[br]był podobno Adolf Hitler.

0:03:54.385,0:03:56.058
Wróćmy jednak do naszego pytania.

0:03:56.058,0:03:59.185
Czy prawdziwy Sherlock Holmes[br]mógłby się wreszcie pokazać?

0:03:59.185,0:04:03.910
Prawda jest taka, że świat adaptacji[br]przeistoczył go w palimpsest.

0:04:03.910,0:04:06.005
Sherlock jest wytworem kultury,

0:04:06.005,0:04:08.212
ciągle zmienianym,

0:04:08.212,0:04:13.601
bo interpretacje nakładają się na siebie,

0:04:13.601,0:04:16.369
co oznacza, że Sherlock ciągle ewoluuje,

0:04:16.369,0:04:20.323
ucieleśniając idee oraz wartości,[br]często bardzo odmienne

0:04:20.323,0:04:22.521
od tych występujących u Conana Doyle'a.

0:04:22.521,0:04:26.931
Ilekroć jakaś opowieść dobiega końca,[br]Sherlock powstaje ponownie,

0:04:26.931,0:04:28.760
może z drobnymi zmianami,

0:04:28.760,0:04:32.626
jak nowa twarz, maniera[br]czy nowe powiedzonka,

0:04:32.626,0:04:36.192
ale to w gruncie rzeczy[br]ciągle nasz Sherlock.