WEBVTT

00:00:07.679 --> 00:00:10.474
Meer dan 100 jaar
na een eerste verschijning

00:00:10.474 --> 00:00:14.500
in de mistige, gaslampverlichte 
straten in Victoriaans Londen

00:00:14.500 --> 00:00:18.151
is Sherlock Holmes wereldwijd herkenbaar.

00:00:18.151 --> 00:00:21.483
Zelfs zijn garderobe 
en accessoires zijn iconisch:

00:00:21.483 --> 00:00:22.998
de Inverness-jas,

00:00:22.998 --> 00:00:24.445
hertenstalkerhoed

00:00:24.445 --> 00:00:26.090
en kalebaspijp.

00:00:26.090 --> 00:00:29.725
Figuren zoals zijn beste vriend 
en huisgenoot Doctor Watson,

00:00:29.725 --> 00:00:31.785
aartsvijand Moriarty

00:00:31.785 --> 00:00:33.974
en huishoudster mevrouw Hudson

00:00:33.974 --> 00:00:37.161
zijn een deel geworden
van het populaire bewustzijn,

00:00:37.161 --> 00:00:40.860
net als zijn exceptionele,
onfeilbare macht van deductie

00:00:40.860 --> 00:00:42.959
die in naam van de wet wordt toegepast,

00:00:42.959 --> 00:00:44.660
zijn beruchte drugsgebruik

00:00:44.660 --> 00:00:49.090
en zijn populaire uitspraak:
"Elementair, mijn beste Watson."

00:00:49.090 --> 00:00:52.420
Toch verschijnen veel van 
deze herkenbare kenmerken van Holmes

00:00:52.420 --> 00:00:56.155
niet in Arthur Conan Doyles 
originele verhalen.

00:00:56.155 --> 00:01:00.369
Doyles grote detective lost 
op allerlei manieren misdrijven op

00:01:00.369 --> 00:01:02.480
en niet enkel door 
het gebruik van deductie.

00:01:02.480 --> 00:01:08.032
Hij speculeert, waagt soms zelfs een gok
en maakt regelmatig valse aannames.

00:01:08.032 --> 00:01:10.901
Verder wordt mevrouw Hudson
nauwelijks genoemd,

00:01:10.901 --> 00:01:13.823
niemand zegt:
"Elementair, mijn beste Watson"

00:01:13.823 --> 00:01:18.018
en de detective en zijn partner 
leven merendeels gescheiden.

00:01:18.018 --> 00:01:21.707
Moriarty, de grote schurk,
verschijnt alleen in twee verhalen,

00:01:21.707 --> 00:01:25.508
het drugsgebruik van de detective 
is onregelmatig na de eerste twee romans

00:01:25.508 --> 00:01:29.119
en Holmes is zelden gefascineerd 
door het Engels rechtssysteem.

00:01:29.119 --> 00:01:32.944
Hij bepaalt veel liever zijn eigen vorm 
van natuurlijke gerechtigheid

00:01:32.944 --> 00:01:35.031
dan zich te houden aan de letter der wet.

00:01:35.031 --> 00:01:38.697
Ten slotte: veel van de meest iconische 
elementen van de Holmesiaanse legende

00:01:38.697 --> 00:01:40.374
zijn ook niet van Doyle.

00:01:40.374 --> 00:01:44.500
De hertenstalkerhoed en -jas
werden eerst bedacht door Sidney Paget,

00:01:44.500 --> 00:01:47.042
de oorspronkelijke 
illustrator van het verhaal.

00:01:47.042 --> 00:01:51.195
De gebogen pijp werd gekozen 
door Amerikaanse acteur William Gillette,

00:01:51.195 --> 00:01:55.094
zodat het publiek zijn gezicht 
duidelijker op het podium kon zien,

00:01:55.094 --> 00:01:57.605
en de zin "Elementair, mijn beste Watson",

00:01:57.605 --> 00:02:01.662
werd bedacht door auteur
en humorist P.G. Wodehouse.

00:02:01.662 --> 00:02:04.337
Wie is Sherlock Holmes nou precies?

00:02:04.337 --> 00:02:07.641
Wie is de werkelijke grote detective 
en waar kunnen we hem vinden?

00:02:07.641 --> 00:02:10.676
Puristen antwoorden waarschijnlijk
dat de originele Sherlock

00:02:10.676 --> 00:02:15.593
geïnspireerd op Arthur Conan Doyles
universiteitsbegeleider dokter Joseph Bell

00:02:15.593 --> 00:02:16.891
de ware is.

00:02:16.891 --> 00:02:21.768
Maar het feit blijft dat die versie
van Sherlock grotendeels werd overschaduwd

00:02:21.768 --> 00:02:24.407
door het enorme volume aan interpretatie,

00:02:24.407 --> 00:02:28.048
waardoor Doyles detective 
grotendeels onherkenbaar blijft.

00:02:28.048 --> 00:02:29.958
Hier is een ander, ingewikkelder,

00:02:29.958 --> 00:02:33.169
maar misschien bevredigender
antwoord op de vraag,

00:02:33.169 --> 00:02:37.353
maar om daar te komen, moeten we eerst 
het enorme aantal interpretaties afwegen

00:02:37.353 --> 00:02:38.999
van de grote detective.

00:02:38.999 --> 00:02:42.537
Sinds Conan Doyles eerste verhaal in 1887

00:02:42.537 --> 00:02:45.825
waren er duizenden aanpassingen op Holmes,

00:02:45.825 --> 00:02:50.939
wat hem misschien het meest bewerkte 
fictieve personage in de wereld maakt.

00:02:50.939 --> 00:02:54.319
Dit proces begon met 
Victoriaanse podiumbewerking

00:02:54.319 --> 00:02:57.083
en nam in rap tempo toe 
met de opkomst van film.

00:02:57.083 --> 00:03:00.303
Er waren alleen al in de eerste twee 
decennia van de 20e eeuw

00:03:00.303 --> 00:03:03.594
meer dan 100 film-aanpassingen van Holmes.

00:03:03.594 --> 00:03:07.097
Sindsdien zijn er 
nog duizenden meer in druk,

00:03:07.097 --> 00:03:08.190
op film,

00:03:08.190 --> 00:03:08.963
op televisie,

00:03:08.963 --> 00:03:09.672
op het podium

00:03:09.672 --> 00:03:10.847
en op de radio.

00:03:10.847 --> 00:03:13.897
Holmes is door mensen 
over de hele wereld geherinterpreteerd

00:03:13.897 --> 00:03:17.203
op bijzonder verschillende 
en vaak tegenstrijdige manieren.

00:03:17.203 --> 00:03:20.587
Deze aanpassingen tonen 
zowel Holmes populariteit

00:03:20.587 --> 00:03:22.746
als zijn flexibiliteit.

00:03:22.746 --> 00:03:27.569
Zo was hij te zien in diverse anti-nazi
propagandafilms van de geallieerden

00:03:27.569 --> 00:03:29.191
tijdens de Tweede Wereldoorlog.

00:03:29.191 --> 00:03:32.074
Zowel Winston Churchill 
als Franklin Delano Roosevelt

00:03:32.074 --> 00:03:34.134
waren enthousiaste liefhebbers,

00:03:34.134 --> 00:03:37.586
waarbij laatstgenoemde zelfs 
deelnam aan 'The Baker Street Irregulars',

00:03:37.586 --> 00:03:39.997
een gemeenschap van Holmesbewonderaars,

00:03:39.997 --> 00:03:43.657
en 'Baker Street' als bijnaam gaf aan 
een schuilplaats van de geheime dienst.

00:03:43.657 --> 00:03:45.577
Toch verscheen Holmes ook tegelijkertijd

00:03:45.577 --> 00:03:49.399
in diverse Duits-talige film-aanpassingen,

00:03:49.399 --> 00:03:54.385
waarvan men zei dat het zeer geliefde 
favorieten waren van Adolf Hitler.

00:03:54.385 --> 00:03:56.168
Laten we terugkomen op onze vraag.

00:03:56.168 --> 00:03:59.185
Wil de echte Sherlock Holmes 
alsjeblieft opstaan?

00:03:59.185 --> 00:04:03.910
In werkelijkheid lijkt hij door alle
aanpassingen wel een Russisch poppetje.

00:04:03.910 --> 00:04:06.005
Sherlock is een culturele tekst

00:04:06.005 --> 00:04:10.672
die steeds weer werd gewijzigd
en waarbij iedere nieuwe interpretatie

00:04:10.672 --> 00:04:13.601
als een nieuwe laag over de vorige viel.

00:04:13.601 --> 00:04:16.369
Dit houdt in dat Sherlock
continu evolueert

00:04:16.369 --> 00:04:18.833
en ideeën en waarden belichaamt

00:04:18.833 --> 00:04:22.311
die vaak ver afwijken
van wat Conan Doyle beschreef.

00:04:22.311 --> 00:04:26.931
Aan het eind van een bepaald verhaal
verschijnt Sherlock weer,

00:04:26.931 --> 00:04:28.760
misschien ietwat veranderd,

00:04:28.760 --> 00:04:32.626
met een nieuw gezicht en 
verfrissende manieren of zinswendingen,

00:04:32.626 --> 00:04:34.872
maar hij blijft hoofdzakelijk Sherlock,

00:04:35.142 --> 00:04:36.972
onze Sherlock.