Վիկտորիանական Լոնդոնի մշուշապատ, 
գազային լապտերներով լուսավառված

փողոցներում առաջին անգամ
հայտնվելուց հարյուր տարի հետո

Շերլոկ Հոլմսը դարձել է աշխարհահռչակ:

Անգամ նրա հանդերձանքը և
աքսեսուարներն են հանրաճանաչ՝

իր վերարկուն,

որսորդական գլխարկը,

ճկված ծխամորճը,

նաև գրքի մի շարք կերպարներ՝
նրա լավ ընկեր և դրկից Բժիշկ Վաթսոնը,

ոխերիմ թշնամի Մորիարտին,

տանտիրուհի Տիկին Հադսոնը

հաjտնի գաղափարի մի մասն են դարձել,

Շերլոկի՝ օրենքին ծառայող

արտասովոր դեդուկցիոն մտածելակերպի,

իր՝ թմրանյութերի տխրահռչակ օգտագործման

և նրա հայտնի «Էլեմենտար է, հարգելի՛ 
Վաթսոն» արտահայտության հետ մեկտեղ:

Սակայն, Հոլմսի կերպարի մի շարք բնորոշ գծեր

չեն հիշատակվում Արթուր 
Քոնան Դոյլի բնագրերում:

Դոյլի հմուտ խուզարկուն հանցանքները
բացահայտում է բոլոր հնարավոր եղանակներով,

ոչ միայն դեդուկցիայի մեթոդով:

Նա խորհրդածում է, երբեմն գուշակում և
սովորաբար սխալ ենթադրություններ անում:

Ավելին, Տիկին Հադսոնի մասին
համարյա չի նշվում,

ոչ ոք չի ասում «Էլեմենտար է, Վաթսոն»,

և խուզարկուն և իր ընկերը հիմնականում
առանձին են ապրում:

Մորիարտին` գլխավոր չարագործը, 
միայն երկու պատմվածքներում է հիշատակվում,

խուզարկուի` թմրադեղեր օգտագործելը առաջին
երկու պատմվածքներից հետո չի հիշատակվում,

և անգլիական իրավական համակարգը
ամբողջովին չէր կլանել Հոլմսին:

Նա օրենքին հնազանդվելու
փոխարեն նախընտրում էր

բնական արդարության հաստատման
իր եղանակները:

Վերջապես, Հոլմսի լեգենդի մի շարք ակնառու 
առանձնահատկությունները

նույնպես չեն պատկանում Դոյլի գրչին:

Որսորդական գլխարկը և վերարկուն առաջին
անգամ պատկերվել են Սիդնի Փեդջեթի կողմից,

որը գրքի առաջին պատկերազարդողն էր:

Ճկվող ծխամորճը ընտրել էր ամերիկացի
դերասան Ուիլիամ Ջիլլետտեն,

որ հանդիսատեսը բեմից իր
դեմքը ավելի պարզ տեսնի,

և «Էլեմենտար է, Վաթսոն» արտահայտությունը

հորինել է գրող-կատակերգակ
Փ. Ջ. Վոուդհաուսը:

Այսպիսով, ո՞վ է իրական Շերլոկ Հոլմսը:

Ո՞վ է հնարամիտ խուզարկուն և որտե՞ղ ենք
մենք կարող նրան գտնել:

Գրքի սիրահարները կարող են ասել`
իրական Շերլոկի նախատիպը

Արթուր Քոնան Դոյլի համալսարանական ուսուցիչ

Ջոզեֆ Բելլն է:

Բանն այն է, որ Շերլոկի կերպարի մեծաքանակ 
վերամշակումները ստվեր են գցել

կերպարի տվյալ նախատիպի վրա`

Դոյլի դետեկտիվը դարձնելով անճանաչելի:

Գոյություն ունի այս հարցի ավելի բարդ,

սակայն, ավելի գոհացնող պատասխան,

բայց մինչ դրան անցնելը պետք է կենտրոնանանք

մեծն խուզարկուի կերպարի մեծաքանակ
վերամշակումների վրա:

Քոնան Դոյլի` 1887 թվականին գրված
առաջին պատմվածքից հետո

ստեղծվել են Հոլմսի կերպարի
հազարավոր վերամշակումներ`

դարձնելով նրան աշխարհի
ամենամշակված գրական կերպարը:

Այս գործընթացը սկսվել է
վիկտորիանական բեմական վերամշակումներով և

շարունակվել մինչև
կինոմատոգրաֆիայի հայտնագործումը:

Միայն 20-րդ դարի քսանական
թվականների ընթացքում

ստեղծվել են Հոլմսի կերպարի
ավելի քան 100 կինոտարբերակներ:

Այդ ժամանակվանից սկսած, մեծաթիվ այլ
վերամշակումներ կային գրականության մեջ,

ֆիլմերում,

հեռուստատեսությամբ,

բեմի վրա

և ռադիոյով:

Հոլմսը մարդկանց կողմից ընկալվել է տարբեր,

հաճախ, հակասական եղանակներով:

Այս վերամշակումները խոսում են Հոլմսի
կերպարի ժողովրդականության

և ճկունության մասին:

Օրինակ, նա պատկերվել է մի շարք
հակաազգայնական քարոզչական ֆիլմերում

II Համաշխարհային
Պատերազմի ժամանակ:

Ե'վ Ուինսթոն Չերչիլը,
և' Ֆրանկլին Դելանո Ռուզվելտը

նրա մեծ սիրահարներ էին.

վերջինս անգամ անդամակցել էր
«Բեյքեր Սթրիթի Օրինազանցներին»`

Հոլմսի լեգենդի սիրահարների ակումբին,

և մի գաղտնի ծառայակետ էլ
անվանել էր Բեյքեր Սթրիթ:

Սակայն, նույն ժամանակահատվածում

Հոլմսին պատկերել են տարբեր
գերմանական կինոնկարներում,

որոնցից շատերը, ենթադրաբար,
եղել են Ադոլֆ Հիտլերի սիրված ֆիլմերը:

Վերադառնանք մեր հարցին:

Խնդրում ենք իսկական Շերլոկ
Հոլմսին ոտքի կանգնել:

Իրականում, անհամար վերամշակումները
Հոլմսի կերպարը դարձրել են պոլիմպսեստ:

Շերլոկը մշակութային արժեք է,

որը ժամանակի ընթացքում միշտ փոփոխվում է,
երբ յուրաքանչյուր նոր վերամշակում

իր նախորդներից հայտնի է դառնում:

Սա նշանակում է, որ Շերլոկը
անընդհատ վերափոխվում է,

հաճախ մարմնավորելով այնպիսի
գաղափարներ և արժեքներ,

որոնք տարբերվում են
Դոյլի պատկերացումներից:

Յուրաքանչյուր պատմվածքի ավարտից հետո
Շերլոկը նոր կյանք է ստանում,

մի քիչ վերափոխված, գուցե,

նոր դեմքով և նոր ոճով,

սակայն հիմնականում այն հին Շերլոկը,

մեր Շերլոկը: