WEBVTT

00:00:00.928 --> 00:00:04.420
Gece vakti gökyüzünün derinliklerine bakarsanız

00:00:04.420 --> 00:00:06.036
yıldızları görürsünüz.

00:00:06.036 --> 00:00:08.608
Daha öteye bakarsanız, daha çok yıldız görürsünüz.

00:00:08.608 --> 00:00:11.047
Daha da ötede gökadalar ve
ötelerde daha çok gökada görünür.

00:00:11.047 --> 00:00:14.640
Ancak eğer bunların da ötesine bakarsanız,

00:00:14.640 --> 00:00:17.756
sonunda bir süreliğine hiç bir şey görünmez.

00:00:17.756 --> 00:00:22.218
Bunun ardından sonuçta ince ve
sönmekte olan bir ışık kalıntısı görürsünüz

00:00:22.218 --> 00:00:25.242
ki bu Büyük Patlamadan arta kalan ışımadır.

NOTE Paragraph

00:00:25.242 --> 00:00:28.059
Geceleyin gökte gördüğümüz herşey,

00:00:28.059 --> 00:00:30.230
evrenin ilk anlarındaki Büyük Patlama evresinde,

00:00:30.230 --> 00:00:32.640
inanılmaz küçük, inanılmaz sıcak

00:00:32.640 --> 00:00:36.966
ve bulamaça benzeyen bir kütle durumundaydı

00:00:36.966 --> 00:00:39.658
ve gördüğümüz her şey bundan fışkırdı.

NOTE Paragraph

00:00:39.658 --> 00:00:42.007
Artık biz, arta kalan ışımayı

00:00:42.007 --> 00:00:44.146
büyük doğrulukla belirlemiş durumdayız.

00:00:44.146 --> 00:00:46.240
Biz derken, benim dışımdaki insanlardan söz ediyorum.

00:00:46.240 --> 00:00:47.986
Arta kalan ışımayı müthiş

00:00:47.986 --> 00:00:49.438
bir doğrulukla belirledik

00:00:49.438 --> 00:00:51.236
ve şok edici noktalardan biri

00:00:51.236 --> 00:00:53.872
neredeyse tamamen homojen oluşuydu.

00:00:53.872 --> 00:00:55.890
Şu yönde 14 milyar ışık yılı boyunca ne kadarsa,

00:00:55.890 --> 00:00:57.840
bu yönde de 14 milyar ışık yılı boyunca

00:00:57.840 --> 00:00:59.248
aynı sıcaklıkta.

00:00:59.248 --> 00:01:02.002
Şu anda, Büyük Patlamanın üstünden

00:01:02.002 --> 00:01:04.290
14 milyar yıl geçmiş durumda.

00:01:04.290 --> 00:01:06.762
O yüzden zayıf ve soğuk.

00:01:06.762 --> 00:01:09.070
Şu an 2.7 derece.

00:01:09.070 --> 00:01:11.350
Ama tam olarak 2.7 derece değil.

00:01:11.350 --> 00:01:13.994
Sadece milyonda 10 kadar bir bölümü

00:01:13.994 --> 00:01:15.336
2.7 derece.

00:01:15.336 --> 00:01:16.700
Az beride biraz daha sıcak,

00:01:16.700 --> 00:01:18.348
az ötede biraz daha soğuk.

00:01:18.348 --> 00:01:21.436
Bu odadaki herkes için bu çok önemli.

00:01:21.436 --> 00:01:23.160
Çünkü biraz daha sıcak olduğu yerde

00:01:23.160 --> 00:01:24.856
biraz daha fazla şey olur;

00:01:24.856 --> 00:01:26.423
biraz daha fazla şeyin olduğu yerde de

00:01:26.423 --> 00:01:28.392
gökadalar, gökada kümeleri,

00:01:28.392 --> 00:01:29.644
süper kümeler ve

00:01:29.644 --> 00:01:32.352
evrende görülen tüm o yapılar olur.

00:01:32.352 --> 00:01:35.464
Bu küçük, minik homojensizlikler,

00:01:35.464 --> 00:01:37.746
milyonda 20 kadarlık bölüm,

00:01:37.746 --> 00:01:40.500
şu anda tüm evren boyutuna genişlemiş olan

00:01:40.500 --> 00:01:42.308
erken evrendeki kuantum mekaniksel

00:01:42.308 --> 00:01:44.587
titreşimler tarafından biçimlenmiştir.

00:01:44.587 --> 00:01:46.301
Bu inanılmaz bir şey

NOTE Paragraph

00:01:46.301 --> 00:01:47.966
ve Pazartesi günü buldukları bu değildi;

00:01:47.966 --> 00:01:50.002
Pazartesi daha ilgincini buldular.

00:01:50.002 --> 00:01:52.268
Pazartesi günü ne bulduklarını anlatayım:

00:01:52.268 --> 00:01:55.191
Bir çanınız olduğunu varsayın.

00:01:55.191 --> 00:01:57.382
Çana, çekiçle vuruyorsunuz.

00:01:57.382 --> 00:01:59.058
Ne olur? Çan çalar.

00:01:59.058 --> 00:02:01.266
Ama eğer beklerseniz, bu çınlama azalır,

00:02:01.266 --> 00:02:02.886
gitgide azalır ve

00:02:02.886 --> 00:02:04.828
sonunda onu duyamaz olursunuz.

00:02:04.828 --> 00:02:07.476
Erken evren inanılmaz bir yoğunluktaydı,

00:02:07.476 --> 00:02:09.555
metal gibiydi, hatta çok daha yoğundu.

00:02:09.555 --> 00:02:11.960
Ona vursaydınız, çınlardı.

00:02:11.960 --> 00:02:13.823
Tabi bu benzetimde çınlama,

00:02:13.823 --> 00:02:15.911
uzay-zamanın yapısı olurdu ve

00:02:15.911 --> 00:02:18.727
çekiç de kuantum mekaniği.

00:02:18.727 --> 00:02:20.658
Pazartesi günü buldukları şey,

00:02:20.658 --> 00:02:23.020
erken evrenin uzay-zamanının

00:02:23.020 --> 00:02:25.335
çınlamasının kanıtıydı.

00:02:25.335 --> 00:02:27.381
Bunlara, en temel dönemden kalma

00:02:27.381 --> 00:02:28.960
kütleçekim dalgaları diyoruz.

00:02:28.960 --> 00:02:30.935
Nasıl bulduklarını anlatayım.

00:02:30.935 --> 00:02:33.007
Bu dalgalar söneli çok uzun süre geçmişti.

00:02:33.007 --> 00:02:34.495
Bir yürüyüşe çıktığınızda

00:02:34.495 --> 00:02:36.083
titreşmezsiniz.

00:02:36.083 --> 00:02:38.831
Uzayın yapısındaki bu kütleçekimsel dalgalar

00:02:38.831 --> 00:02:41.605
tüm uygulamalı denemelerde bütünüyle görünmezdir.

00:02:41.605 --> 00:02:44.509
Ama daha önceleri, evren bu son kalıntıyı

00:02:44.509 --> 00:02:46.879
oluşturma aşamasındayken,

00:02:46.879 --> 00:02:48.437
kütleçekim dalgaları,

00:02:48.437 --> 00:02:50.830
gördüğümüz ışığın yapısına

00:02:50.830 --> 00:02:52.827
küçük girdaplar koydu.

00:02:52.827 --> 00:02:55.793
Dolayısıyla, gece göğünde daha derinlere bakıp

00:02:55.793 --> 00:02:58.431
--aslına bakarsanız bu arkadaşlar bulabilecekleri

00:02:58.431 --> 00:03:01.020
muhtemelen en soğuk, en temiz ve en açık havada,

00:03:01.020 --> 00:03:03.370
Güney Kutbunda yukarı bakarak 3 yıl geçirdi--

00:03:03.370 --> 00:03:05.799
gece göğünde derinlere bakıp,

00:03:05.799 --> 00:03:09.175
bu kalan ışımayı inceleyerek,

00:03:09.175 --> 00:03:11.523
kütleçekim dalgalarının simgesi ve

00:03:11.523 --> 00:03:13.343
sinyali olan bu erken evren

00:03:13.343 --> 00:03:15.684
çınlamasını aradılar.

00:03:15.684 --> 00:03:17.471
Pazartesi günü de

00:03:17.471 --> 00:03:19.215
bulduklarını duyurdular.

NOTE Paragraph

00:03:19.215 --> 00:03:21.642
Çınlama müthiş olsa da,

00:03:21.642 --> 00:03:24.190
beni asıl heyecanlandıran tek şey değil.

00:03:24.190 --> 00:03:25.748
Bütünüyle muhteşem olan,

00:03:25.748 --> 00:03:27.850
bu sahnede bulunmama neden olan şey şu ki,

00:03:27.850 --> 00:03:31.318
bu durum bize erken evrene ilişkin çok derin bir şey söylüyor.

00:03:31.318 --> 00:03:32.982
Söylediği şey,

00:03:32.982 --> 00:03:34.418
bizim ve çevremizdeki her şeyin

00:03:34.418 --> 00:03:37.372
aslında bir büyük baloncuk olduğu.

00:03:37.372 --> 00:03:39.128
Bu genişleme düşüncesidir;

00:03:39.128 --> 00:03:43.020
başka bir şey tarafından çevrelenmiş bir büyük baloncuk.

00:03:43.020 --> 00:03:45.150
Bu genişleme için nihai bir kanıt değil,

00:03:45.150 --> 00:03:47.324
ancak bunu açıklayan genişleme dışındaki

00:03:47.324 --> 00:03:48.641
herhangi bir durum da aynı görünecektir.

00:03:48.641 --> 00:03:50.286
Bu bir kuram, bir düşünce

00:03:50.286 --> 00:03:51.510
ve ne zamandır ortalıktaydı,

00:03:51.510 --> 00:03:53.235
ama gerçekten görebileceğimizi hiç düşünmüyorduk.

00:03:53.235 --> 00:03:55.073
Sağlam nedenlerden dolayı, kesin bir kanıta asla

00:03:55.073 --> 00:03:57.321
erişemeyeceğimizi düşündük, ama bu kesin bir kanıt.

NOTE Paragraph

00:03:57.321 --> 00:03:59.331
Asıl çılgın düşünce ise, bizim baloncuğumuzun

00:03:59.331 --> 00:04:02.363
evrenin malzemelerin bulunduğu kaptaki

00:04:02.363 --> 00:04:06.709
bir dolu baloncuktan sadece biri olduğu.

00:04:06.709 --> 00:04:08.815
Dışarıda neler olduğunu asla göremeyeceğiz,

00:04:08.815 --> 00:04:11.389
ama Güney Kutbuna gidip, gece göğünün ayrıntılı

00:04:11.389 --> 00:04:13.949
yapısına 3 sene boyunca bakarak,

00:04:13.949 --> 00:04:15.805
muhtemelen buna benzeyen bir evrende

00:04:15.805 --> 00:04:18.895
bulunduğumuzu çıkarabiliyoruz.

00:04:18.895 --> 00:04:21.317
Bu beni çok heyecanlandırıyor.

NOTE Paragraph

00:04:21.317 --> 00:04:22.653
Çok teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:04:22.653 --> 00:04:25.589
(Alkış)