1
00:00:00,928 --> 00:00:03,788
Ako se duboko zagledate u nebo noću,

2
00:00:03,822 --> 00:00:06,048
vidite zvezde,

3
00:00:06,048 --> 00:00:08,608
ako pogledate dalje, videćete još zvezda,

4
00:00:08,608 --> 00:00:11,047
dalje su galaksije,
a dalje od toga još galaksija.

5
00:00:11,047 --> 00:00:14,640
Ali ako nastavite da gledate
dalje i dalje,

6
00:00:14,640 --> 00:00:17,756
u jednom trenutku nećete 
videti ništa neko vreme

7
00:00:17,756 --> 00:00:22,218
i onda konačno vidite slab sjaj
koji nestaje,

8
00:00:22,218 --> 00:00:25,242
to je sjaj koji prati Veliki prasak.

9
00:00:25,242 --> 00:00:28,059
Veliki prasak je bio doba
u ranom periodu univerzuma

10
00:00:28,059 --> 00:00:30,230
kada je sve što vidimo na noćnom nebu

11
00:00:30,230 --> 00:00:32,640
bilo zbijeno u neverovatno malu,

12
00:00:32,640 --> 00:00:36,966
neverovatno vrelu, zamućenu masu

13
00:00:36,966 --> 00:00:39,658
iz koje je nastalo sve što vidimo.

14
00:00:39,658 --> 00:00:42,517
Taj prateći sjaj smo mapirali

15
00:00:42,517 --> 00:00:44,196
sa velikom preciznošću,

16
00:00:44,196 --> 00:00:46,450
a kada kažem "mi",
mislim na ljude koji nisu ja.

17
00:00:46,450 --> 00:00:48,116
Mapirali smo prateći sjaj

18
00:00:48,116 --> 00:00:50,988
sa spektakularnom preciznošću,
i jedan od šokova je to

19
00:00:50,988 --> 00:00:53,932
što je skoro u potpunosti ujednačen.

20
00:00:53,932 --> 00:00:56,080
14 milijardi svetlostnih godina
u tom pravcu

21
00:00:56,080 --> 00:00:57,750
i još toliko u drugom pravcu,

22
00:00:57,750 --> 00:00:59,158
temperatura je ista.

23
00:00:59,158 --> 00:01:02,472
Prošlo je 14 milijardi godina

24
00:01:02,472 --> 00:01:04,290
od Velikog praska,

25
00:01:04,290 --> 00:01:06,762
tako da je on oslabio i ohladio se.

26
00:01:06,762 --> 00:01:09,070
Sada je 2,7 stepeni.

27
00:01:09,070 --> 00:01:11,350
Ali nije tačno toliko.

28
00:01:11,350 --> 00:01:13,644
Samo je 2,7 stepeni na otprilike

29
00:01:13,644 --> 00:01:15,486
deseti deo miliona.

30
00:01:15,486 --> 00:01:16,670
Ovde je malo vrelije,

31
00:01:16,670 --> 00:01:18,348
a tamo je malo hladnije,

32
00:01:18,348 --> 00:01:21,436
a to je veoma bitno
za sve u ovoj prostoriji,

33
00:01:21,436 --> 00:01:23,160
jer tamo gde je malo vrelije,

34
00:01:23,160 --> 00:01:24,856
tu je bilo malo više stvari,

35
00:01:24,856 --> 00:01:26,423
a gde je bilo malo više stvari,

36
00:01:26,423 --> 00:01:28,392
imali smo galaksije i skupove galaksija

37
00:01:28,392 --> 00:01:29,644
i superskupove

38
00:01:29,644 --> 00:01:32,352
i svu strukturu koju vidite u kosmosu.

39
00:01:32,352 --> 00:01:35,464
Te malene nehomogenosti,

40
00:01:35,464 --> 00:01:37,746
20 delova miliona,

41
00:01:37,746 --> 00:01:40,500
to se formiralo mrdanjem
u kvantnoj mehanici

42
00:01:40,500 --> 00:01:42,308
u tom ranom univerzumu, i to se razvuklo

43
00:01:42,308 --> 00:01:44,587
preko dužine celog kosmosa.

44
00:01:44,587 --> 00:01:46,301
To je spektakularno

45
00:01:46,301 --> 00:01:47,966
i to nisu pronašli u ponedeljak,

46
00:01:47,966 --> 00:01:50,232
ono što su tad pronašli
je još više kul.

47
00:01:51,925 --> 00:01:53,848
Ovo su otkrili tada:

48
00:01:53,848 --> 00:01:55,771
zamislite da uzmete zvono

49
00:01:55,771 --> 00:01:57,382
i udarite ga čekićem.

50
00:01:57,382 --> 00:01:59,058
Šta se dešava?
Ono zvoni.

51
00:01:59,058 --> 00:02:01,266
Ali ako sačekate,
ta zvonjava se utišava

52
00:02:01,266 --> 00:02:02,886
i polako slabi i slabi

53
00:02:02,886 --> 00:02:04,828
dok je više ne primećujete.

54
00:02:04,828 --> 00:02:07,476
Taj rani univerzum
je bio neverovatno gust,

55
00:02:07,476 --> 00:02:09,555
poput metala, i još gušći,

56
00:02:09,555 --> 00:02:11,960
i zvonio bi kada ga udarite,

57
00:02:11,960 --> 00:02:13,823
ali ono što zvoni je bila

58
00:02:13,823 --> 00:02:15,911
sama struktura prostor-vreme,

59
00:02:15,911 --> 00:02:18,727
a čekić bi bila kvantna mehanika.

60
00:02:18,727 --> 00:02:20,658
U ponedeljak su otkrili

61
00:02:20,658 --> 00:02:23,020
dokaz o zvonjavi

62
00:02:23,020 --> 00:02:25,335
prostor-vreme ranog univerzuma,

63
00:02:25,335 --> 00:02:27,440
ono što zovemo gravitacionim talasima

64
00:02:27,440 --> 00:02:28,960
iz fundamentalnog doba,

65
00:02:28,960 --> 00:02:30,935
a ovako su ih otkrili.

66
00:02:30,935 --> 00:02:33,007
Ti talasi su davno utihnuli.

67
00:02:33,007 --> 00:02:34,495
Ako se prošetate,

68
00:02:34,495 --> 00:02:36,083
nećete mrdati.

69
00:02:36,083 --> 00:02:38,831
Ti gravitacioni talasi u strukturi svemira

70
00:02:38,831 --> 00:02:41,605
su apsolutno nevidljivi
za sve praktične primene.

71
00:02:41,605 --> 00:02:44,509
Ali u ranom vremenu
kada je univerzum pravio

72
00:02:44,509 --> 00:02:46,879
taj poslednji prateći sjaj,

73
00:02:46,879 --> 00:02:48,437
gravitacioni talasi

74
00:02:48,437 --> 00:02:51,300
napravili su male vrtloge u strukturi

75
00:02:51,300 --> 00:02:52,827
svetla koje vidimo.

76
00:02:52,827 --> 00:02:55,793
Gledajući dublje i dublje u noćno nebo,

77
00:02:55,793 --> 00:02:58,431
zapravo, ovi ljudi su proveli
tri godine na Južnom polu

78
00:02:58,431 --> 00:03:01,020
gledajući pravo gore
kroz najhladniji, najjasniji

79
00:03:01,020 --> 00:03:03,370
i najčistiji vazduh koji su mogli da nađu

80
00:03:03,370 --> 00:03:05,799
i gledaju duboko u noćno nebo
i proučavajući

81
00:03:05,799 --> 00:03:09,175
taj sjaj i gledajući u blage vrtloge

82
00:03:09,175 --> 00:03:11,523
koji su znak i signal

83
00:03:11,523 --> 00:03:13,343
gravitacionih talasa,

84
00:03:13,343 --> 00:03:15,684
zvonjave ranog univerzuma.

85
00:03:15,684 --> 00:03:17,471
U ponedeljak su objavili

86
00:03:17,471 --> 00:03:19,215
da su ga našli.

87
00:03:19,215 --> 00:03:21,642
Meni je tu spektakularna

88
00:03:21,642 --> 00:03:24,390
ne samo zvonjava, iako je i to super.

89
00:03:24,390 --> 00:03:25,748
Ono što je neverovatno,

90
00:03:25,748 --> 00:03:27,850
razlog zbog kojeg sam ovde,

91
00:03:27,850 --> 00:03:31,318
je što nam to kaže
nešto duboko o ranom univerzumu.

92
00:03:31,318 --> 00:03:32,982
Kaže nam da smo mi

93
00:03:32,982 --> 00:03:34,418
i sve oko nas

94
00:03:34,418 --> 00:03:37,372
zapravo jedan veliki mehur -

95
00:03:37,372 --> 00:03:39,128
i to je ova ideja naduvavanja -

96
00:03:39,128 --> 00:03:43,020
jedan veliki mehur
okružen nečim drugim.

97
00:03:43,020 --> 00:03:45,150
Ovo nisu konačni dokazi
o tom naduvavanju,

98
00:03:45,150 --> 00:03:47,324
ali sve što nije naduvavanje
a objašnjava ovo

99
00:03:47,324 --> 00:03:48,641
će izgledati isto.

100
00:03:48,641 --> 00:03:51,430
Ovo je teorija, ideja
koja postoji već neko vreme

101
00:03:51,430 --> 00:03:53,515
i nikada nismo mislili da 
ćemo je zaista videti.

102
00:03:53,515 --> 00:03:55,503
Iz dobrih razloga, mislili smo
da nikada nećemo videti

103
00:03:55,503 --> 00:03:57,321
odlične dokaze,
a ovo je upravo to.

104
00:03:57,321 --> 00:03:59,331
Ali je zaista luda ideja

105
00:03:59,331 --> 00:04:02,363
da je naš mehur samo jedan mehur

106
00:04:02,363 --> 00:04:06,989
u puno većem, zamućenom kazanu
stvari u univerzumu.

107
00:04:06,989 --> 00:04:08,815
Nikada nećemo videti ono spolja,

108
00:04:08,815 --> 00:04:11,389
ali time što odemo na Južni pol
i provedemo tri godine

109
00:04:11,389 --> 00:04:13,949
posmatrajući detaljnu
strukturu noćnog neba,

110
00:04:13,949 --> 00:04:15,805
možemo da otkrijemo

111
00:04:15,805 --> 00:04:18,895
da smo verovatno u univerzumu
koji je nalik tome.

112
00:04:18,895 --> 00:04:21,317
I to me zapanjuje.

113
00:04:21,317 --> 00:04:22,653
Hvala vam mnogo.

114
00:04:22,653 --> 00:04:24,758
(Aplauz)