[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.93,0:00:04.42,Default,,0000,0000,0000,,Gdy spojrzycie w nocy na niebo,
Dialogue: 0,0:00:04.42,0:00:06.04,Default,,0000,0000,0000,,zobaczycie gwiazdy.
Dialogue: 0,0:00:06.04,0:00:08.61,Default,,0000,0000,0000,,Gdy spojrzycie dalej,\Nzobaczycie więcej gwiazd.
Dialogue: 0,0:00:08.61,0:00:10.77,Default,,0000,0000,0000,,Potem galaktyki i jeszcze więcej galaktyk.
Dialogue: 0,0:00:10.77,0:00:14.64,Default,,0000,0000,0000,,Patrząc coraz dalej,
Dialogue: 0,0:00:14.64,0:00:17.76,Default,,0000,0000,0000,,przez pewien czas\Nnie będziecie widzieć nic,
Dialogue: 0,0:00:17.76,0:00:20.83,Default,,0000,0000,0000,,a potem ukaże się wam
Dialogue: 0,0:00:20.83,0:00:25.24,Default,,0000,0000,0000,,poświata Wielkiego Wybuchu.
Dialogue: 0,0:00:25.24,0:00:28.06,Default,,0000,0000,0000,,Wielki Wybuch\Nto czas w dziejach wszechświata,
Dialogue: 0,0:00:28.06,0:00:30.23,Default,,0000,0000,0000,,gdy wszystko, co widzimy na niebie,
Dialogue: 0,0:00:30.23,0:00:33.93,Default,,0000,0000,0000,,skumulowało się\Nw bardzo małą, niezwykle gorącą
Dialogue: 0,0:00:33.93,0:00:36.72,Default,,0000,0000,0000,,i stłoczoną masę.
Dialogue: 0,0:00:36.72,0:00:39.66,Default,,0000,0000,0000,,Z masy tej zrodziło się wszystko.
Dialogue: 0,0:00:39.66,0:00:44.21,Default,,0000,0000,0000,,Zmierzyliśmy poświatę z wielką precyzją.
Dialogue: 0,0:00:44.21,0:00:46.24,Default,,0000,0000,0000,,Mówiąc "my", mam na myśli innych.
Dialogue: 0,0:00:46.24,0:00:49.75,Default,,0000,0000,0000,,Zmierzyliśmy poświatę \Nnad wyraz precyzyjnie
Dialogue: 0,0:00:49.75,0:00:50.99,Default,,0000,0000,0000,,i zdziwiła nas
Dialogue: 0,0:00:50.99,0:00:53.93,Default,,0000,0000,0000,,jej prawie zupełna jednorodność.
Dialogue: 0,0:00:53.93,0:00:55.89,Default,,0000,0000,0000,,14 miliardów lat świetlnych w tę stronę,
Dialogue: 0,0:00:55.89,0:00:58.03,Default,,0000,0000,0000,,14 miliardów lat świetlnych\Nw tamtą stronę,
Dialogue: 0,0:00:58.03,0:00:59.16,Default,,0000,0000,0000,,a temperatura ta sama.
Dialogue: 0,0:00:59.16,0:01:02.47,Default,,0000,0000,0000,,Minęło 14 miliardów lat
Dialogue: 0,0:01:02.47,0:01:04.29,Default,,0000,0000,0000,,od Wielkiego Wybuchu,
Dialogue: 0,0:01:04.29,0:01:06.76,Default,,0000,0000,0000,,więc blask osłabł, a temperatura spadła.
Dialogue: 0,0:01:06.76,0:01:09.07,Default,,0000,0000,0000,,Wynosi obecnie 2,7 Kelwina,
Dialogue: 0,0:01:09.07,0:01:11.35,Default,,0000,0000,0000,,lecz nie dokładnie 2,7 Kelwina.
Dialogue: 0,0:01:11.35,0:01:13.64,Default,,0000,0000,0000,,2,7 Kelwina mamy tylko
Dialogue: 0,0:01:13.64,0:01:15.49,Default,,0000,0000,0000,,w dziecięciu przypadkach na milion.
Dialogue: 0,0:01:15.49,0:01:16.85,Default,,0000,0000,0000,,Tu jest trochę cieplej,
Dialogue: 0,0:01:16.85,0:01:18.35,Default,,0000,0000,0000,,a tam trochę chłodniej.
Dialogue: 0,0:01:18.35,0:01:21.44,Default,,0000,0000,0000,,To niezwykle ważne\Ndla wszystkich tu obecnych,
Dialogue: 0,0:01:21.44,0:01:23.44,Default,,0000,0000,0000,,bo w miejscach,\Ngdzie jest trochę cieplej,
Dialogue: 0,0:01:23.44,0:01:24.86,Default,,0000,0000,0000,,jest trochę więcej materii,
Dialogue: 0,0:01:24.86,0:01:26.83,Default,,0000,0000,0000,,A tam, gdzie jest trochę więcej materii,
Dialogue: 0,0:01:26.83,0:01:28.68,Default,,0000,0000,0000,,powstają galaktyki i gromady galaktyk,
Dialogue: 0,0:01:28.68,0:01:29.64,Default,,0000,0000,0000,,supergromady
Dialogue: 0,0:01:29.64,0:01:32.57,Default,,0000,0000,0000,,i wszelkie struktury w kosmosie.
Dialogue: 0,0:01:32.57,0:01:35.46,Default,,0000,0000,0000,,Te małe niejednorodności
Dialogue: 0,0:01:35.46,0:01:37.75,Default,,0000,0000,0000,,w 20 przypadkach na milion
Dialogue: 0,0:01:37.75,0:01:40.53,Default,,0000,0000,0000,,powstały dzięki\Nkwantowym, mechanicznym drganiom,
Dialogue: 0,0:01:40.53,0:01:42.61,Default,,0000,0000,0000,,z okresu młodego Wszechświata,
Dialogue: 0,0:01:42.61,0:01:45.16,Default,,0000,0000,0000,,które rozciągnęły się\Ndo rozmiarów całego kosmosu.
Dialogue: 0,0:01:45.16,0:01:46.37,Default,,0000,0000,0000,,To niesamowite,
Dialogue: 0,0:01:46.37,0:01:48.48,Default,,0000,0000,0000,,ale w poniedziałek odkryto coś innego,
Dialogue: 0,0:01:48.48,0:01:50.82,Default,,0000,0000,0000,,znacznie ciekawszego.
Dialogue: 0,0:01:50.82,0:01:52.28,Default,,0000,0000,0000,,Oto co odkryto:
Dialogue: 0,0:01:52.28,0:01:56.25,Default,,0000,0000,0000,,wyobraźcie sobie, że trzymacie dzwonek.
Dialogue: 0,0:01:56.25,0:01:57.61,Default,,0000,0000,0000,,Uderzacie w niego młotkiem
Dialogue: 0,0:01:57.61,0:01:59.29,Default,,0000,0000,0000,,i co się dzieje? Dzwoni.
Dialogue: 0,0:01:59.30,0:02:01.27,Default,,0000,0000,0000,,Ale po chwili dzwoni coraz słabiej
Dialogue: 0,0:02:01.27,0:02:02.95,Default,,0000,0000,0000,,i słabiej
Dialogue: 0,0:02:02.95,0:02:04.35,Default,,0000,0000,0000,,i w końcu przestaje.
Dialogue: 0,0:02:04.83,0:02:07.48,Default,,0000,0000,0000,,Młody wszechświat\Nbył niesamowicie gęsty,
Dialogue: 0,0:02:07.48,0:02:09.81,Default,,0000,0000,0000,,jak metal albo nawet bardziej.
Dialogue: 0,0:02:09.81,0:02:11.96,Default,,0000,0000,0000,,Gdyby się w niego uderzyło,\Nto by dzwonił.
Dialogue: 0,0:02:11.96,0:02:16.13,Default,,0000,0000,0000,,Dzwoniłaby struktura czasoprzestrzeni,
Dialogue: 0,0:02:16.13,0:02:18.75,Default,,0000,0000,0000,,a młotkiem byłaby mechanika kwantowa.
Dialogue: 0,0:02:18.75,0:02:22.53,Default,,0000,0000,0000,,W poniedziałek znaleziono dowody
Dialogue: 0,0:02:22.53,0:02:25.46,Default,,0000,0000,0000,,na dzwonienie czasoprzestrzeni\Nna początku wszechświata,
Dialogue: 0,0:02:25.46,0:02:27.99,Default,,0000,0000,0000,,pod postacią tego,\Nco określamy falami grawitacyjnymi,
Dialogue: 0,0:02:27.99,0:02:29.38,Default,,0000,0000,0000,,z czasów ery fundamentalnej.
Dialogue: 0,0:02:29.38,0:02:30.94,Default,,0000,0000,0000,,Oto jak dokonano odkrycia.
Dialogue: 0,0:02:30.94,0:02:33.01,Default,,0000,0000,0000,,Tych fal grawitacyjnych już dawno nie ma.
Dialogue: 0,0:02:33.01,0:02:34.50,Default,,0000,0000,0000,,Gdy idziesz się przejść,
Dialogue: 0,0:02:34.50,0:02:36.08,Default,,0000,0000,0000,,nie wpadasz w drgania.
Dialogue: 0,0:02:36.08,0:02:38.83,Default,,0000,0000,0000,,Fal grawitacyjnych na ziemi
Dialogue: 0,0:02:38.83,0:02:41.60,Default,,0000,0000,0000,,nie widać z przyczyn praktycznych.
Dialogue: 0,0:02:41.60,0:02:43.58,Default,,0000,0000,0000,,Ale dawno temu,
Dialogue: 0,0:02:43.58,0:02:46.88,Default,,0000,0000,0000,,gdy powstawała poświata,
Dialogue: 0,0:02:46.88,0:02:48.44,Default,,0000,0000,0000,,fale grawitacyjne
Dialogue: 0,0:02:48.44,0:02:51.30,Default,,0000,0000,0000,,tworzyły zakrzywienia
Dialogue: 0,0:02:51.30,0:02:52.83,Default,,0000,0000,0000,,światła widzialnego.
Dialogue: 0,0:02:52.83,0:02:55.79,Default,,0000,0000,0000,,Patrząc uważnie na nocne niebo,
Dialogue: 0,0:02:55.79,0:02:58.40,Default,,0000,0000,0000,,naukowcy spędzili trzy lata\Nna biegunie południowym.
Dialogue: 0,0:02:58.40,0:03:00.97,Default,,0000,0000,0000,,Obserwowali niebo przez zimne
Dialogue: 0,0:03:00.97,0:03:03.40,Default,,0000,0000,0000,,i możliwie najczystsze powietrze.
Dialogue: 0,0:03:03.40,0:03:07.56,Default,,0000,0000,0000,,Patrzyli na nocne niebo\Ni badali poświatę,
Dialogue: 0,0:03:07.56,0:03:09.18,Default,,0000,0000,0000,,szukali najdrobniejszych drgań,
Dialogue: 0,0:03:09.18,0:03:12.02,Default,,0000,0000,0000,,które świadczą
Dialogue: 0,0:03:12.02,0:03:13.73,Default,,0000,0000,0000,,o występowaniu fal grawitacyjnych,
Dialogue: 0,0:03:13.73,0:03:15.68,Default,,0000,0000,0000,,czyli dzwonieniu początków wszechświata.
Dialogue: 0,0:03:15.68,0:03:17.47,Default,,0000,0000,0000,,W poniedziałek naukowcy ogłosili,
Dialogue: 0,0:03:17.47,0:03:19.22,Default,,0000,0000,0000,,że znaleźli te drgania.
Dialogue: 0,0:03:19.22,0:03:21.64,Default,,0000,0000,0000,,Zadziwia mnie nie tylko dzwonienie,
Dialogue: 0,0:03:21.64,0:03:24.47,Default,,0000,0000,0000,,choć to też jest super.
Dialogue: 0,0:03:24.47,0:03:27.85,Default,,0000,0000,0000,,Najbardziej niesamowita rzecz,\Npowód dla którego tu jestem,
Dialogue: 0,0:03:27.85,0:03:31.32,Default,,0000,0000,0000,,to fakt, jak wiele dowiadujemy się\No początkach wszechświata.
Dialogue: 0,0:03:31.32,0:03:32.98,Default,,0000,0000,0000,,Dowiadujemy się, że my
Dialogue: 0,0:03:32.98,0:03:34.42,Default,,0000,0000,0000,,i wszystko co nas otacza
Dialogue: 0,0:03:34.42,0:03:37.21,Default,,0000,0000,0000,,znajdujemy się w wielkim bąblu,
Dialogue: 0,0:03:37.21,0:03:39.23,Default,,0000,0000,0000,,zgodnie z teorią inflacji kosmologicznej,
Dialogue: 0,0:03:39.23,0:03:43.02,Default,,0000,0000,0000,,wielkim bąblu otoczonym czymś innym.
Dialogue: 0,0:03:43.02,0:03:45.15,Default,,0000,0000,0000,,To nie jest niezbity dowód na inflację,
Dialogue: 0,0:03:45.15,0:03:47.32,Default,,0000,0000,0000,,ale inne wyjaśnienia tego zjawiska
Dialogue: 0,0:03:47.32,0:03:48.64,Default,,0000,0000,0000,,są bardzo podobne.
Dialogue: 0,0:03:48.64,0:03:50.01,Default,,0000,0000,0000,,Ta teoria, idea,
Dialogue: 0,0:03:50.01,0:03:51.51,Default,,0000,0000,0000,,nie jest czymś nowym.
Dialogue: 0,0:03:51.51,0:03:53.52,Default,,0000,0000,0000,,Myśleliśmy, że nigdy nie znajdziemy drgań,
Dialogue: 0,0:03:53.52,0:03:55.71,Default,,0000,0000,0000,,że nie znajdziemy niezbitych dowodów.
Dialogue: 0,0:03:55.71,0:03:57.74,Default,,0000,0000,0000,,A to jest niezbity dowód.
Dialogue: 0,0:03:57.74,0:03:59.33,Default,,0000,0000,0000,,Zwariowanym pomysłem jest to,
Dialogue: 0,0:03:59.33,0:04:02.62,Default,,0000,0000,0000,,że nasz bąbel to tylko jeden bąbel
Dialogue: 0,0:04:02.62,0:04:06.96,Default,,0000,0000,0000,,w wielkim,\Nzmąconym kotle uniwersalnej esencji.
Dialogue: 0,0:04:06.96,0:04:09.14,Default,,0000,0000,0000,,Nigdy nie zobaczymy treści spoza bąbla,
Dialogue: 0,0:04:09.14,0:04:11.05,Default,,0000,0000,0000,,ale dzięki wyprawie na biegun południowy
Dialogue: 0,0:04:11.05,0:04:14.28,Default,,0000,0000,0000,,i spędzeniu trzech lat\Nna wnikliwej obserwacji struktury nieba,
Dialogue: 0,0:04:14.28,0:04:15.80,Default,,0000,0000,0000,,możemy dojść do wniosku,
Dialogue: 0,0:04:15.80,0:04:18.90,Default,,0000,0000,0000,,że nasz wszechświat\Nwygląda mniej więcej tak.
Dialogue: 0,0:04:18.90,0:04:21.32,Default,,0000,0000,0000,,I to mnie zadziwia.
Dialogue: 0,0:04:21.32,0:04:22.99,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuje bardzo.
Dialogue: 0,0:04:22.99,0:04:25.59,Default,,0000,0000,0000,,(Oklaski)