WEBVTT

00:00:00.705 --> 00:00:03.355
Düşünün ki, bir süpermarkettesiniz,

00:00:03.355 --> 00:00:04.936
yiyecek alışverişi yapıyorsunuz

00:00:04.936 --> 00:00:06.561
ve size plastik veya

00:00:08.121 --> 00:00:10.196
kâğıt torba kullanma tercihleri sunuluyor.

00:00:10.196 --> 00:00:12.386
Çevre için doğru olanı yapmak istiyorsanız

00:00:12.386 --> 00:00:14.802
hangisini seçerdiniz?

NOTE Paragraph

00:00:14.802 --> 00:00:16.683
Çoğu insan kâğıdı seçer.

00:00:16.683 --> 00:00:17.911
Evet, niye böyle olduğunu düşünelim.

00:00:17.911 --> 00:00:19.604
Öncelikle, kağıt kahverengi renklidir.

00:00:19.604 --> 00:00:21.080
Bu yüzden, çevre için iyi olmalı.

00:00:21.080 --> 00:00:23.598
Biyobozunurdur. Yeniden kullanılabilir.

00:00:23.598 --> 00:00:25.548
Bazı durumlarda, geri dönüştürülebilir.

00:00:25.548 --> 00:00:28.342
İnsanların plastik torbaya baktıklarında,

00:00:28.342 --> 00:00:31.272
şöyle bir şey düşünüyor olmaları muhtemeldir,

00:00:31.272 --> 00:00:33.655
ki bunun kesinlikle berbat olduğunu hepimiz biliyoruz

00:00:33.655 --> 00:00:35.871
ve bu türden çevresel felaketlere

00:00:35.871 --> 00:00:38.226
ne pahasına olursa olsun engel olmalıyız.

00:00:38.226 --> 00:00:40.439
Ancak, insanlar genellikle böyle

00:00:40.439 --> 00:00:42.457
bir şey düşünmüyorlar,

00:00:42.457 --> 00:00:45.035
bu da işin diğer yüzü.

00:00:45.035 --> 00:00:47.802
Materyalleri üretirken,

00:00:47.802 --> 00:00:49.432
onları çevreden elde etmek

00:00:49.432 --> 00:00:53.336
ve bir sürü çevresel etki bırakmak zorundayız.

NOTE Paragraph

00:00:53.336 --> 00:00:55.512
Yani olan şudur, karmaşık seçimler

00:00:55.512 --> 00:00:57.489
yapmaya mecbur kaldığımızda,

00:00:57.489 --> 00:00:59.910
biz insanlar gerçekten basit çözümleri severiz

00:00:59.910 --> 00:01:02.526
ve genellikle basit çözümler ararız.

00:01:02.526 --> 00:01:03.999
Ben tasarımda çalışıyorum.

00:01:03.999 --> 00:01:05.510
Tasarımcılara ve yenilikçilere

00:01:05.510 --> 00:01:07.775
sürdürülebilirlikle ilgili tavsiyelerde bulunuyorum

00:01:07.775 --> 00:01:09.329
ve herkes bana hep şöyle diyor, "Leyla,

00:01:09.329 --> 00:01:11.251
sadece çevreye zarar vermeyen 
malzemeleri istiyorum."

NOTE Paragraph

00:01:11.251 --> 00:01:13.535
Ve ben de şöyle diyorum, "Peki, ama bu çok karmaşık

00:01:13.535 --> 00:01:15.364
ve çevreye zarar vermeyen malzemenin 
tam olarak ne demek olduğu

00:01:15.364 --> 00:01:17.279
hakkında konuşmak için dört 
saat harcamak zorundayız,

00:01:17.279 --> 00:01:19.199
çünkü bir noktada her şey

00:01:19.199 --> 00:01:21.144
doğadan geliyor

00:01:21.144 --> 00:01:23.239
ve çevresel etkiyi belirleyen şey

00:01:23.239 --> 00:01:26.280
malzemeyi nasıl kullandığındır "

00:01:26.280 --> 00:01:28.069
Yani olan şu ki, karar verirken

00:01:28.069 --> 00:01:30.127
bir tür sezgisel çerçeveye

00:01:30.127 --> 00:01:31.702
güvenmek zorundayız.

00:01:31.702 --> 00:01:34.032
İşte bu sezgisel çerçeveyi,

00:01:34.032 --> 00:01:36.627
çevresel inançlarımız olarak adlandırmak istiyorum.

00:01:36.627 --> 00:01:39.384
Ya kafanızın içindeki küçük sestir bu

00:01:39.384 --> 00:01:41.656
veya doğru olanı yaptığınız zaman sahip olduğunuz

00:01:41.656 --> 00:01:43.236
içgüdüsel histir,

00:01:43.236 --> 00:01:44.784
yani kâğıt torbayı seçtiğinizde

00:01:44.784 --> 00:01:47.899
veya benzin tasarruflu arabayı aldığınızda.

00:01:47.899 --> 00:01:50.858
Ve çevresel inançlar gerçekten çok önemlidir,

00:01:50.858 --> 00:01:53.306
çünkü doğru olanı yapmaya çalışıyoruz.

00:01:53.306 --> 00:01:55.650
Ancak, kişisel olarak, profesyonel olarak

00:01:55.650 --> 00:01:57.973
ve toplum olarak eylemlerimizin

00:01:57.973 --> 00:02:01.314
aslında doğal çevre üzerinde olan

00:02:01.314 --> 00:02:03.482
net çevresel etkisini

00:02:03.482 --> 00:02:06.187
gerçekten azalttığımızı nereden biliyoruz?

NOTE Paragraph

00:02:06.187 --> 00:02:08.030
İşte çevresel inançlar,

00:02:08.030 --> 00:02:10.085
genelde deneyimlerimize dayalıdır,

00:02:10.085 --> 00:02:11.816
diğer insanlardan duyduğumuz şeylerdir.

00:02:11.816 --> 00:02:14.456
Genellikle herhangi bir bilimsel 
çerçeveye dayalı değildir.

00:02:14.456 --> 00:02:16.123
Ve bu çok zordur, çünkü

00:02:16.123 --> 00:02:18.143
inanılmaz karmaşık sistemler içerisinde yaşıyoruz.

00:02:18.143 --> 00:02:19.863
Nasıl iletişim ve ilişki kurulacağına

00:02:19.863 --> 00:02:21.629
dair beşeri kurallarımız

00:02:21.629 --> 00:02:24.144
ve bütünüyle kurgulanmış toplumlarımız var.

00:02:24.144 --> 00:02:28.037
Aslında ekonominin bütünü olan 
endüstriyel sistemlerimiz var

00:02:28.037 --> 00:02:29.890
ve bunların hepsi en büyük,

00:02:29.890 --> 00:02:31.415
ve bence en önemli olan sistemin

00:02:31.415 --> 00:02:33.507
içinde çalışmak zorunda,

00:02:33.507 --> 00:02:35.163
ekosistemin.

00:02:35.163 --> 00:02:37.025
Ve gördüğünüz gibi, birey olarak

00:02:37.025 --> 00:02:38.458
yaptığımız bütün seçimlerin,

00:02:38.458 --> 00:02:39.769
sahip olduğumuz her işte

00:02:39.769 --> 00:02:41.928
yaptığımız seçimlerin,

00:02:41.928 --> 00:02:44.548
hiyerarşi içinde ne denli yukarıda 
ya da aşağıda olursanız olun,

00:02:44.548 --> 00:02:47.599
bu sistemler üzerinde etkisi vardır.

00:02:47.599 --> 00:02:49.934
Ve eğer gerçekten sürekliliği ele alacaksak,

00:02:49.934 --> 00:02:51.873
çareler bulmak zorundayız,

00:02:51.873 --> 00:02:55.021
bu karmaşık sistemleri birbirine bağlamak

00:02:55.021 --> 00:02:57.965
ve net çevresel kazanımlar sağlayacak

00:02:57.965 --> 00:03:00.549
daha iyi seçimler yapmak üzere.

00:03:00.549 --> 00:03:02.197
Yapmamız gereken şey, daha azla

00:03:02.197 --> 00:03:04.273
daha fazla şey yapmayı öğrenmek.

00:03:04.273 --> 00:03:06.164
Artan bir nüfusumuz var

00:03:06.164 --> 00:03:07.998
ve herkes cep telefonunu seviyor,

00:03:07.998 --> 00:03:10.113
özellikle burada bu durumda.

00:03:10.113 --> 00:03:14.168
Bu sebeple karşı karşıya olduğumuz bu sorunların bazılarını çözmek için yenilikçi yollar bulmak zorundayız.

NOTE Paragraph

00:03:14.168 --> 00:03:17.363
Ve hayat döngüsü düşüncesi denen süreç, 
işte burada ortaya çıkıyor.

00:03:17.366 --> 00:03:20.053
Esasen yaratılan herşey,

00:03:20.053 --> 00:03:22.564
bir dizi hayat döngüsü evresi içinden geçiyor

00:03:22.564 --> 00:03:24.426
ve bu sistemlerin teknik kısımlarında

00:03:24.426 --> 00:03:26.150
yaptığımız her şeyin doğal çevreyi
nasıl etkileyeceği ile

00:03:26.150 --> 00:03:28.891
ilgili daha net bir resme sahip olmak için

00:03:28.891 --> 00:03:32.438
hayat döngüsü değerlendirmesi adı verilen

00:03:32.438 --> 00:03:36.244
bilimsel bir süreç kullanıyoruz

00:03:36.244 --> 00:03:38.025
veya Amerika'da sizin söylediğiniz 
şekliyle hayat döngüsü analizi.

00:03:39.548 --> 00:03:39.995
Bu yüzden, ta ham maddenin

00:03:39.995 --> 00:03:42.198
çıkarılmasına dek gideriz

00:03:42.198 --> 00:03:44.015
ve sonra üretime bakarız,

00:03:44.015 --> 00:03:45.874
paketleme ve ulaşıma bakarız,

00:03:45.874 --> 00:03:47.524
kullanıma ve ömrünün sonuna

00:03:47.524 --> 00:03:50.441
ve bu aşamaların her birinde

00:03:50.441 --> 00:03:51.960
yaptığımız şeylerin

00:03:51.960 --> 00:03:53.791
doğal çevreyle etkileşimi vardır

00:03:53.791 --> 00:03:56.279
ve biz bu etkileşimin

00:03:56.279 --> 00:04:00.009
dünyadaki hayatı mümkün kılan

00:04:00.009 --> 00:04:01.924
sistemleri ve hizmetleri gerçekte 
nasıl etkilediğini izleyebiliriz.

00:04:01.924 --> 00:04:03.560
Ve bunu yaparak,

00:04:03.560 --> 00:04:07.850
gerçekten çok etkileyici şeyler öğrendik.

00:04:07.850 --> 00:04:09.563
Ve birçok efsaneyi yok ettik.

NOTE Paragraph

00:04:09.563 --> 00:04:14.551
Öncelikle, çok kullanılan bir kelime var.

00:04:14.551 --> 00:04:16.284
Pazarlamada çok kullanılır

00:04:16.284 --> 00:04:18.284
ve bence sürdürülebilirlik hakkında

00:04:18.284 --> 00:04:20.217
konuşurken çok kullanılır

00:04:20.217 --> 00:04:22.663
ve bu kelime biyobozunurluktur.

00:04:22.663 --> 00:04:27.611
Bakın, biyobozunurluk bir maddenin özelliğidir,

00:04:27.611 --> 00:04:30.859
bir çevresel yarar tanımı değildir.

00:04:30.859 --> 00:04:32.762
Şöyle açıklayayım.

00:04:32.762 --> 00:04:34.454
Doğal bir şey,

00:04:34.454 --> 00:04:36.415
selüloz lifinden meydana gelen bir şey,

00:04:36.415 --> 00:04:39.943
örneğin bir parça ekmek, hatta
herhangi bir yemek artığı

00:04:39.943 --> 00:04:42.231
veya bir parça kâğıt,

00:04:42.231 --> 00:04:44.045
doğal bir şey doğal ortamda

00:04:44.045 --> 00:04:46.668
son bulunca, normal bir şekilde bozunur.

00:04:46.668 --> 00:04:48.532
Büyürken depoladığı küçük karbon molekülleri

00:04:48.532 --> 00:04:50.669
doğal bir şekilde karbondioksit olarak

00:04:50.669 --> 00:04:53.249
atmosfere tekrar salınır,

00:04:53.249 --> 00:04:55.223
buradaki durum nettir.

00:04:55.223 --> 00:04:56.588
Çoğu doğal şey

00:04:56.588 --> 00:04:58.195
aslında doğada son bulmaz.

00:04:58.195 --> 00:05:01.606
Çoğu şey, ürettiğimiz çoğu atık, 
çöp sahasında son bulur.

00:05:01.609 --> 00:05:04.008
Çöp sahası farklı bir çevredir.

00:05:04.008 --> 00:05:06.451
Çöplüklerde, aynı karbon molekülleri

00:05:06.451 --> 00:05:07.969
farklı şekilde bozunur,

00:05:07.969 --> 00:05:09.881
çünkü çöp sahaları anaerobiktir.

00:05:09.881 --> 00:05:13.299
Oksijen bulunmaz. Sıkışık ve sıcaktır.

00:05:13.299 --> 00:05:15.647
Aynı moleküller metan haline gelir

00:05:15.647 --> 00:05:18.565
ve metan karbondioksitten 25 kat daha güçlü

00:05:18.565 --> 00:05:21.418
bir sera gazıdır.

00:05:21.418 --> 00:05:24.171
Biyobozunur materyallerden meydana gelen,

00:05:24.171 --> 00:05:25.750
attığımız eski

00:05:25.750 --> 00:05:27.320
marullar ve ürünler

00:05:27.320 --> 00:05:29.055
eğer çöp sahasında sonlanırsa,

00:05:29.055 --> 00:05:31.081
iklim değişikliğine yol açarlar.

00:05:31.081 --> 00:05:32.473
Bakın, artık bu metanı alıp

00:05:32.473 --> 00:05:34.177
güç üretebilen

00:05:34.177 --> 00:05:35.615
tesisler var,

00:05:35.615 --> 00:05:38.406
fosil yakıt kaynaklı güç ihtiyacını ortadan kaldırıyorlar,

00:05:38.406 --> 00:05:39.871
ancak bu konuda akıllı davranmalıyız.

00:05:39.871 --> 00:05:43.036
Halihazırda yapılmakta olan bu tip şeylerden

00:05:43.036 --> 00:05:45.340
nasıl yararlanmaya başlayacağımızı saptamalıyız

00:05:45.340 --> 00:05:47.208
ve bu sorunları azaltacak sistemler

00:05:47.208 --> 00:05:49.091
ve hizmetler tasarlamaya başlamalıyız.

00:05:49.091 --> 00:05:52.336
Çünkü şimdi insanların yaptığı şey
dönüp şöyle söylemek,

00:05:52.336 --> 00:05:54.895
"Plastik torbaları yasaklayalım. İnsanlara kâğıt torba

00:05:54.895 --> 00:05:56.822
veririz, çünkü çevre için daha iyi."

00:05:56.822 --> 00:05:58.240
Ancak onu çöpe atıyorsanız

00:05:58.240 --> 00:05:59.703
ve yerel çöp tesisleriniz

00:05:59.703 --> 00:06:02.124
normal olanlardansa,

00:06:02.124 --> 00:06:07.030
o zaman ikili olumsuzluk dediğimiz şey ortaya çıkıyor.

NOTE Paragraph

00:06:07.030 --> 00:06:10.194
Benim mesleğim ürün tasarımcılığı.

00:06:10.194 --> 00:06:11.386
Sonra sosyal bilimler okudum.

00:06:11.386 --> 00:06:12.803
Ve tüketim ürünleri konusunda

00:06:12.803 --> 00:06:14.802
ve hayatımızı dolduran

00:06:14.802 --> 00:06:16.924
bir çeşit bağışık hâle geldiğimiz tüketim ürünlerinin

00:06:16.924 --> 00:06:18.162
doğal çevreye nasıl etkisi

00:06:18.162 --> 00:06:19.970
olduğu konusunda tamamen büyülenmiş durumdayım.

00:06:19.970 --> 00:06:22.583
Ve bu eşyalar seri suçlu gibiler

00:06:22.583 --> 00:06:24.446
ve eminim ki bu odada bulunan herkes

00:06:24.446 --> 00:06:26.076
bir buzdolabına sahiptir.

00:06:26.076 --> 00:06:27.708
Evet, Amerika'nın buzdolaplarını giderek büyütmek

00:06:27.708 --> 00:06:29.717
gibi bir kabiliyeti var.

00:06:29.717 --> 00:06:31.695
Son birkaç yılda, ortalama bir kübik fit

00:06:31.695 --> 00:06:33.543
büyüdüler, bir buzdolabının

00:06:33.543 --> 00:06:35.172
standart büyüklüğü.

00:06:35.172 --> 00:06:37.631
Ve sorun şu, şimdi öyle büyükler ki,

00:06:37.631 --> 00:06:39.825
yiyemeyeceğimiz veya bulamayacağımız

00:06:39.825 --> 00:06:41.816
kadar fazla yiyecek almak daha kolay.

00:06:41.816 --> 00:06:43.442
Demek istediğim, buzdolabımın arkasında

00:06:43.442 --> 00:06:45.652
yıllardır orada duran şeyler var, tamam mı?

00:06:45.652 --> 00:06:48.288
Ve olan şey şu ki, daha fazla yiyecek israf ediyoruz.

00:06:48.288 --> 00:06:51.633
Ve biraz önce açıklamaya çalıştığım gibi, 
yiyecek israfı bir sorun.

00:06:51.633 --> 00:06:54.995
Aslında burada, ABD'de ev için alınan

00:06:54.995 --> 00:06:57.570
yiyeceğin yüzde 40'ı israf ediliyor.

00:06:57.570 --> 00:07:01.905
Dünyada üretilen yiyeceklerin yarısı israf ediliyor.

00:07:01.905 --> 00:07:04.558
Bu son B.M. istatistikleri. Yiyeceklerin yarısı kadarı.

00:07:04.558 --> 00:07:09.095
Bu saçmalık. Bu yılda 1,3 milyar ton yiyecek demek.

00:07:09.095 --> 00:07:11.099
Ve ben bunun için buzdolabını suçluyorum,

00:07:11.099 --> 00:07:12.627
yani özellikle de Batı kültürlerinde,

00:07:12.627 --> 00:07:14.477
çünkü bunu kolaylaştırıyor.

00:07:14.477 --> 00:07:16.869
Demek istediğim, burada bir sürü 
karmaşık sistem söz konusu.

00:07:16.869 --> 00:07:18.807
Çok basite indirgemek istemiyorum.

NOTE Paragraph

00:07:18.807 --> 00:07:21.757
Ancak buzdolabı buna ciddi 
anlamda katkıda bulunuyor

00:07:21.757 --> 00:07:23.615
ve bunların bir özelliği de

00:07:23.615 --> 00:07:25.577
sebze çekmecesi.

00:07:25.577 --> 00:07:27.078
Hepinizin sebze çekmecesi var, değil mi?

00:07:27.078 --> 00:07:29.013
Hani marullarınızı koyduğunuz çekmece?

00:07:29.013 --> 00:07:30.933
Marulların sebze çekmecesinde pörsümek gibi

00:07:30.933 --> 00:07:32.729
bir huyları var, değil mi?

00:07:32.729 --> 00:07:34.139
Evet? Pörsümüş marullar?

00:07:34.139 --> 00:07:36.139
Birleşik Krallık'ta bu öylesine bir sorun ki,

00:07:36.139 --> 00:07:37.837
birkaç yıl önce bir hükümet raporu

00:07:37.837 --> 00:07:40.857
Birleşik Krallık'ta israf olan yiyeceklerin ikinci büyük

00:07:40.857 --> 00:07:43.274
suçlusunun pörsümüş marul olduğunu söyledi.

00:07:43.274 --> 00:07:45.692
Adı Pörsümüş Marul Raporu.

00:07:45.692 --> 00:07:47.905
Tamam mı? Bakın, işte bu bir sorun.

00:07:47.905 --> 00:07:50.015
Bu zavallı küçük marullar bol bol atılıyorlar,

00:07:50.015 --> 00:07:51.887
çünkü sebze çekmeceleri gerçekten de

00:07:51.887 --> 00:07:54.646
sebzeleri taze tutmak için tasarlanmamış.

00:07:54.646 --> 00:07:56.855
Tamam. Dar bir alana ihtiyacınız var.

00:07:56.855 --> 00:07:58.985
Doğal olarak meydana gelen bozunmayı

00:07:58.985 --> 00:08:01.710
önlemek için havasız bir ortama ihtiyacınız var.

00:08:01.710 --> 00:08:03.662
Ancak sebze çekmeceleri, sadece biraz daha iyi

00:08:03.662 --> 00:08:05.370
bir yalıtımı olan çekmeceler.

00:08:05.370 --> 00:08:07.457
Her neyse, belli ki buna takıntılıyım.

00:08:07.457 --> 00:08:10.182
Sakın beni davet etmeyin, çünkü 
buzdolabınıza bakmaya başlarım

00:08:10.182 --> 00:08:11.700
ve bunun gibi şeyler ararım.

00:08:11.700 --> 00:08:13.619
Ancak gerçekte bu büyük bir problem.

00:08:13.619 --> 00:08:16.578
Çünkü marul gibi bir şeyi sistemde kaybettiğimizde,

00:08:16.578 --> 00:08:20.114
sadece biraz önce açıkladığım gibi yaşam 
döngüsü sonundaki etkiye sahip olmayız,

00:08:20.114 --> 00:08:22.770
aynı zamanda o marulu büyütmek durumunda oluruz.

00:08:22.770 --> 00:08:26.041
O marulun yaşam döngüsü etkisi astronomik boyutta.

00:08:26.041 --> 00:08:27.459
Tarım alanı yaratmak zorunda kaldık.

00:08:27.459 --> 00:08:29.616
Tohum, fosfor, gübre,

00:08:29.616 --> 00:08:31.740
besin, su ve güneş ışığı katmak durumunda kaldık.

00:08:31.740 --> 00:08:33.828
O marul içine katılan etkilerin hepsi

00:08:33.828 --> 00:08:35.540
sistemden kayboldu,

00:08:35.540 --> 00:08:38.151
bu da buzdolabından kaybedilen enerjiden

00:08:38.151 --> 00:08:41.835
çok daha büyük bir çevresel etki demektir.

00:08:41.835 --> 00:08:45.100
Bu yüzden bunun gibi şeyleri 
çok daha iyi tasarlamalıyız,

00:08:45.100 --> 00:08:48.281
eğer ciddi çevresel sorunları çözmeye başlayacaksak.

00:08:48.281 --> 00:08:49.932
Sebze çekmecesi ve büyüklükle başlayabiliriz.

00:08:49.932 --> 00:08:51.684
Bu odada buzdolabı tasarlayanlar varsa,

00:08:51.684 --> 00:08:53.177
bu harika olurdu.

NOTE Paragraph

00:08:53.177 --> 00:08:56.275
Sorun şu ki, aslında eşyaları nasıl tasarladığımızı

00:08:56.275 --> 00:08:58.925
tekrar ele almaya başladığımızı bir düşünün.

00:08:58.925 --> 00:09:02.532
Buzdolabına bir modernlik işareti olarak bakıyorum,

00:09:02.532 --> 00:09:04.630
ancak aslında tasarımlarını 1950'lerden bu yana

00:09:04.630 --> 00:09:07.301
çok fazla değiştirmedik.

00:09:07.301 --> 00:09:10.526
Biraz, ancak bunlar hâlâ büyük kutular aslında,

00:09:10.526 --> 00:09:12.448
bir şeyler depoladığımız soğuk kutular.

00:09:12.448 --> 00:09:14.268
Gerçekten de bu sorunları tanımlamaya

00:09:14.268 --> 00:09:17.013
ve bunu bu sorunları çözecek yenilikçi ve zarif

00:09:17.013 --> 00:09:20.950
tasarım çözümlerine bir temel olarak

00:09:20.950 --> 00:09:24.303
kullanmaya başladığımızı bir düşünün.

00:09:24.303 --> 00:09:26.528
Bu, tasarımın yön verdiği sistem değişimidir,

00:09:26.528 --> 00:09:30.238
sistemin nasıl daha sürdürülebilir olabileceğini

00:09:30.238 --> 00:09:33.003
tasarımın dikte etmesidir.

00:09:33.003 --> 00:09:35.097
Yüzde kırk yiyecek israfı çok büyük bir problem.

00:09:35.097 --> 00:09:39.162
Bunu yarıya indirecek buzdolapları 
tasarladığımızı bir düşünün.

NOTE Paragraph

00:09:39.162 --> 00:09:41.513
Çok enteresan bulduğum başka bir nesne ise

00:09:41.513 --> 00:09:42.766
elektrikli su ısıtıcısı.

00:09:42.766 --> 00:09:44.159
Sizlerin bu ülkede su ısıtıcısı kullanmıyor

00:09:44.159 --> 00:09:47.410
olduğunuzu fark ettim, öyle değil mi?

00:09:47.410 --> 00:09:49.498
Ancak bunlar Birleşik Krallık'ta çok yaygın.

00:09:49.498 --> 00:09:51.731
Birleşik Krallık'taki hanelerin yüzde doksan yedisinde

00:09:51.731 --> 00:09:54.663
elektrikli su ısıtıcısı bulunuyor.

00:09:54.663 --> 00:09:56.270
Yani oldukça popülerler.

00:09:56.270 --> 00:09:59.070
Ve eğer bir tasarım firması veya 
tasarımcıyla çalışıyor olsaydım

00:09:59.070 --> 00:10:01.322
ve bunlardan birini tasarlıyor olsalardı

00:10:01.322 --> 00:10:02.561
ve bunu çevreye zarar vermeden yapmak isteselerdi,

00:10:02.561 --> 00:10:04.479
bana genellikle iki şey sorarlardı.

00:10:04.479 --> 00:10:07.523
Şöyle derlerdi, "Leyla, bunu teknik 
olarak nasıl verimli yapabilirim?"

00:10:07.523 --> 00:10:10.811
Çünkü bu ürünle ilgili olarak 
enerjinin bir sorun teşkil ettiği belli.

00:10:10.811 --> 00:10:13.876
Veya "Nasıl çevre dostu malzemelerle yapabilirim?

00:10:13.876 --> 00:10:16.786
İmalatta nasıl çevre dostu malzemeler

00:10:16.786 --> 00:10:18.608
kullanabilirim?"

00:10:18.608 --> 00:10:20.411
Bana bu soruları mı sorardınız?

00:10:20.411 --> 00:10:23.210
Mantıklı görünüyorlar, değil mi? Evet.

00:10:23.210 --> 00:10:25.769
Ben de şöyle derdim, "Yanlış sorunlara bakıyorsun."

00:10:25.769 --> 00:10:27.927
Çünkü sorun kullanımla ilgili.

00:10:27.927 --> 00:10:30.602
İnsanların ürünü nasıl kullandığı ile ilgili.

00:10:30.602 --> 00:10:32.437
İngilizlerin yüzde altmış beşi,

00:10:32.437 --> 00:10:34.781
sadece bir fincan çay için

00:10:34.781 --> 00:10:37.367
su ısıtıcılarını fazla doldurduklarını itiraf ediyor.

00:10:37.367 --> 00:10:40.110
Kaynatılan bu ekstra su

00:10:40.110 --> 00:10:44.078
enerji gerektiyor ve su ısıtıcısı

00:10:44.078 --> 00:10:47.116
kaynamasından kaynaklanan bir günlük

00:10:47.116 --> 00:10:48.659
ekstra enerji kullanımının,

00:10:48.659 --> 00:10:51.301
İngiltere'deki bütün sokak lambalarını

00:10:51.301 --> 00:10:53.924
bir gece aydınlatmaya yeterli olduğu hesaplanmış.

NOTE Paragraph

00:10:53.924 --> 00:10:56.042
İşte olay bu.

00:10:56.042 --> 00:10:57.956
Ben buna ürün-insan hatası diyorum.

00:10:57.956 --> 00:11:00.702
Bu küçük aletlerle ilgili olarak 
ürün-sistem hatası söz konusu

00:11:00.702 --> 00:11:03.612
ve öylesine sık kullanılıyorlar ki, 
orada olduklarını bile fark etmiyorsunuz.

00:11:03.612 --> 00:11:06.825
Ancak buradaki adam fark ediyor. Adı Simon.

00:11:06.825 --> 00:11:10.132
Simon, Birleşik Krallık'taki kamu
elektrik şirketinde çalışıyor.

00:11:10.132 --> 00:11:12.274
Herkesin evine güç sağlayabilecek

00:11:12.274 --> 00:11:14.713
yeterli miktarın olması için,

00:11:14.713 --> 00:11:16.126
sisteme gelen bütün elektriği

00:11:16.126 --> 00:11:18.054
gözlemlemek gibi önemli bir işi var.

00:11:18.054 --> 00:11:20.158
Aynı zamanda televizyon seyrediyor.

00:11:20.158 --> 00:11:22.131
Bunun nedeni ise, çok popüler bir TV programı

00:11:22.131 --> 00:11:23.949
bittiği anda Birleşik Krallık'a özgü

00:11:23.949 --> 00:11:27.987
bir olgunun söz konusu olması.

00:11:27.987 --> 00:11:30.225
Reklam arası başladığı anda,

00:11:30.225 --> 00:11:32.062
bu adam Fransa'dan nükleer enerji

00:11:32.062 --> 00:11:35.118
almak için koşturuyor,

00:11:35.118 --> 00:11:38.007
çünkü herkes su ısıtıcılarını aynı anda

00:11:38.007 --> 00:11:40.072
çalıştırıyor.

00:11:40.072 --> 00:11:42.318
(Gülüşmeler)

00:11:42.318 --> 00:11:48.303
1,5 milyon su ısıtıcısı, ciddi bir sorun.

00:11:48.303 --> 00:11:51.872
Öyleyse düşünün ki, eğer su ısıtıcısı tasarlasaydınız,

00:11:51.872 --> 00:11:54.612
aslında bu sistem hatalarını 
çözecek bir yol bulurdunuz,

00:11:54.612 --> 00:11:57.277
çünkü sistem üzerinde korkunç bir baskı

00:11:57.277 --> 00:11:58.668
oluşturuyor,

00:11:58.668 --> 00:12:02.104
sırf bu ürün dünyada kullanıldığı zaman yaratacağı

00:12:02.104 --> 00:12:03.967
sorun düşünülmediği için.

00:12:03.967 --> 00:12:06.635
Evet, piyasada bulunan bir sürü su ısıtıcısına baktım

00:12:06.635 --> 00:12:08.657
ve minimum doldurma çizgisini buldum,

00:12:08.657 --> 00:12:10.423
içine ne kadar koymanız gerektiğini söyleyen

00:12:10.423 --> 00:12:11.980
o ufak parça bilgiyi,

00:12:11.980 --> 00:12:14.899
sadece bir fincan çay yapmak için 
iki ila beş buçuk fincan su

00:12:14.899 --> 00:12:18.332
arasında olması gerekiyor.

00:12:18.332 --> 00:12:20.617
İşte buradaki su ısıtıcısı iki haznesi

00:12:20.617 --> 00:12:23.153
olan bir örnek.

00:12:23.155 --> 00:12:25.340
Biri kaynatma haznesi ve diğeri de su tutma haznesi.

00:12:25.340 --> 00:12:27.665
Kullanıcının suyu kaynatmak için

00:12:27.665 --> 00:12:29.233
şu düğmeye basması gerekiyor,

00:12:29.233 --> 00:12:30.999
yani şu anlama geliyor, 
hepimiz tembel olduğumuz için

00:12:30.999 --> 00:12:32.841
ne kadar ihtiyacın varsa o kadar dolduruyorsun.

00:12:32.841 --> 00:12:35.165
Ve ben buna davranış değiştiren ürün diyorum:

00:12:35.165 --> 00:12:37.277
sorunlara önceden müdahale eden ve onları çözen

00:12:37.277 --> 00:12:41.136
ürünler, sistemler ve hizmetler.

NOTE Paragraph

00:12:41.136 --> 00:12:43.786
İşte bu bir teknoloji arenası,

00:12:43.786 --> 00:12:45.847
belli ki bu ürünler oldukça popüler,

00:12:45.847 --> 00:12:47.815
ancak düşünüyorum da, eğer bu tür ürünleri

00:12:47.815 --> 00:12:50.401
şimdiki hızımızda, ki bu çok yüksek, tasarlamaya

00:12:50.401 --> 00:12:52.313
satın almaya ve atmaya

00:12:52.313 --> 00:12:54.562
devam edeceksek,

00:12:54.562 --> 00:12:56.396
şimdi dünyada yaşayan yedi milyar

00:12:56.396 --> 00:12:57.806
insan var.

00:12:57.806 --> 00:12:59.993
Geçen sene itibariyle altı milyar cep telefonu

00:12:59.993 --> 00:13:03.659
kullanıcısı bulunuyor.

00:13:03.659 --> 00:13:07.181
Her sene 1,5 milyar cep telefonu

00:13:07.181 --> 00:13:08.434
üretim hatlarından geçiyor

00:13:08.434 --> 00:13:10.505
ve bazı şirketler üretim hızlarının

00:13:10.505 --> 00:13:12.855
insan doğum oranından daha 
fazla olduğunu söylüyorlar.

00:13:12.855 --> 00:13:15.985
Geçen sene A.B.D.'de yüz elli iki milyon telefon atıldı,

00:13:15.985 --> 00:13:17.869
sadece yüzde 11'i geri dönüştürüldü.

00:13:17.869 --> 00:13:21.227
Ben Avusturalya'lıyım. 22 milyon nüfusumuz var -gülmeyin-

00:13:21.227 --> 00:13:24.300
ve 22 milyon telefonun insanların çekmecelerinde

00:13:24.300 --> 00:13:26.907
olduğu rapor edildi.

00:13:26.907 --> 00:13:30.628
Bu sorunları çözmenin yollarını bulmalıyız,

00:13:30.628 --> 00:13:33.525
çünkü bu işler çok karmaşık.

00:13:33.525 --> 00:13:36.831
İçlerinde pek çok şey barındırıyorlar.

00:13:36.831 --> 00:13:40.594
Altın! Artık bir ton altın cevheri yerine

00:13:40.594 --> 00:13:44.211
bir ton eski cep telefonundan altın çıkarmanın

00:13:44.211 --> 00:13:47.439
aslında daha ucuz olduğunu biliyor muydunuz?

00:13:47.439 --> 00:13:49.829
Bunların içinde bir sürü oldukça karmaşık ve değerli

00:13:49.829 --> 00:13:51.430
malzeme gömülü,

00:13:51.430 --> 00:13:53.888
bu yüzden demontaj edilmelerini teşvik 
etmek için yollar bulmalıyız,

00:13:53.888 --> 00:13:56.052
çünkü aksi taktirde olan bu.

00:13:56.052 --> 00:13:57.726
Bu, Gana'da bir topluluk

00:13:57.726 --> 00:13:59.984
ve B.M. tarafından 50 milyon ton kadar

00:13:59.984 --> 00:14:01.960
e-atığın veya elektronik atığın

00:14:01.960 --> 00:14:04.992
kaçırıldığı rapor ediliyor.

00:14:04.992 --> 00:14:06.306
Altın ve diğer değerli malzemeleri

00:14:06.306 --> 00:14:07.840
işte böyle çıkarıyorlar.

00:14:07.840 --> 00:14:09.778
Elektronik atığı açık alanlarda

00:14:09.778 --> 00:14:11.809
yakıyorlar.

00:14:11.809 --> 00:14:14.944
Bunlar topluluklar ve bu dünyanın 
her tarafında oluyor.

00:14:14.944 --> 00:14:17.491
Ve biz tasarımcılar olarak, iş adamları olarak,

00:14:17.491 --> 00:14:19.320
tüketiciler olarak seçimlerimizin sonuçlarını

00:14:19.320 --> 00:14:21.790
görmediğimiz için,

00:14:21.790 --> 00:14:23.403
bu tür zararlar ortaya çıkıyor

00:14:23.403 --> 00:14:25.705
ve bunlar insanların hayatları.

00:14:25.705 --> 00:14:30.153
Bu yüzden, eğer bu dünyada daha 
sürdürülebilir bir şekilde

00:14:30.153 --> 00:14:33.069
yaşamak istiyorsak, bu sorunlara

00:14:33.069 --> 00:14:36.845
daha akıllı, daha sisteme dayalı, 
yenilikçi çözümler bulmalıyız.

NOTE Paragraph

00:14:36.845 --> 00:14:40.818
Düşünün ki, cep telefonunuzu satın aldığınızda,

00:14:40.818 --> 00:14:42.508
eskisini değiştirdiğiniz için 
aldığınız yeni telefonunuzu,

00:14:42.508 --> 00:14:44.883
bu arada insanların telefonlarını

00:14:44.883 --> 00:14:46.987
değiştirme süreleri ortalama 15 ila 18 ay,

00:14:46.987 --> 00:14:49.972
işte böylesine bir cep telefonu değiştirme hızını

00:14:49.972 --> 00:14:52.210
sürdüreceksek, o zaman bu sistemlerdeki

00:14:52.210 --> 00:14:54.259
döngüyü tamamlamaya çalışmalıyız.

00:14:54.259 --> 00:14:56.170
Bu telefonları üreten insanlar,

00:14:56.170 --> 00:14:57.999
ki bazıları eminim ki bu odada şimdi,

00:14:57.999 --> 00:15:00.677
belki kapalı çevrim sistemleri veya

00:15:00.677 --> 00:15:02.245
ürün sistem hizmetleri dediğimiz 
şeylere bir göz atabilirler,

00:15:02.245 --> 00:15:04.507
yani pazar talebinin olduğunu

00:15:04.507 --> 00:15:06.324
ve bu pazar talebinin bir yere 
kaybolmayacağını saptayarak,

00:15:06.324 --> 00:15:09.377
sorunu çözecek şekilde ürünü tasarlarsınız.

00:15:09.377 --> 00:15:11.716
Demontaj için tasarlamak, 
hafif ürünler için tasarlamak.

00:15:11.716 --> 00:15:14.082
Bu tür stratejilerin bugün Tesla Motors arabalarında

00:15:14.082 --> 00:15:16.941
kullanıldığını duyduk.

00:15:16.941 --> 00:15:19.053
Bu tür yaklaşımlar zor değildir,

00:15:19.053 --> 00:15:20.911
ancak sistemi anlayarak

00:15:20.911 --> 00:15:24.442
ve sonra uygulanabilir, pazar odaklı tüketici talebine

00:15:24.442 --> 00:15:26.425
alternatifler bulmaya çalışarak,

00:15:26.425 --> 00:15:28.976
sürdürülebilirlik gündemini temelden

00:15:28.976 --> 00:15:30.783
değiştirmeye başlayabiliriz,

00:15:30.783 --> 00:15:32.654
çünkü size bunu söylemek istemezdim ama,

00:15:32.654 --> 00:15:35.457
tüketim en büyük problem.

00:15:35.457 --> 00:15:40.719
Ancak, tasarım en iyi çözümlerden biri.

NOTE Paragraph

00:15:40.719 --> 00:15:42.903
Bu tür ürünler her yerde var.

00:15:42.903 --> 00:15:45.571
Bunları yapmak için alternatif yollar bularak,

00:15:45.571 --> 00:15:47.166
aslında yenilik yapmaya başlayabiliriz

00:15:47.166 --> 00:15:48.559
ve gerçekten yenilik yapmaya başlayabiliriz diyorum.

00:15:48.559 --> 00:15:51.044
Eminim ki, bu odadaki herkes çok yenilikçi.

00:15:51.044 --> 00:15:53.398
Ancak sürdürebilirliği sisteme dayalı 
çözümleri beslemek için

00:15:53.398 --> 00:15:56.085
bir parametre, bir ölçüt olarak

00:15:56.085 --> 00:16:00.302
kullanmayla ilgili olarak,

00:16:00.302 --> 00:16:03.207
çünkü az önce bu basit ürünlerle 
size gösterdiğim gibi,

00:16:03.207 --> 00:16:06.598
bu büyük sorunlara katkıda bulunuyorlar.

00:16:06.598 --> 00:16:08.753
Bu yüzden, yaptığımız ürünlerin tüm ömrüne

00:16:08.753 --> 00:16:10.375
bakmak zorundayız.

NOTE Paragraph

00:16:10.375 --> 00:16:12.090
Eğer kâğıt ya da plastik torba kullandıysanız,

00:16:12.090 --> 00:16:14.168
tekrar kullanılabilir olması

00:16:14.168 --> 00:16:16.246
elbette daha faydalı,

00:16:16.246 --> 00:16:18.325
o zaman kâğıt daha kötüdür

00:16:18.325 --> 00:16:20.371
ve kâğıdın daha kötü olmasının sebebi ağırlığının

00:16:20.371 --> 00:16:22.475
plastikten dört ila on kat daha fazla olmasıdır

00:16:22.475 --> 00:16:24.842
ve yaşam döngüsü perspektifinden bakarak

00:16:24.842 --> 00:16:27.532
bir kilo plastikle bir kilo kâğıdı karşılaştırdığımızda,

00:16:27.532 --> 00:16:29.178
kâğıt çok daha iyidir,

00:16:29.178 --> 00:16:31.718
ancak alışverişinizi evinize taşımak için

00:16:31.718 --> 00:16:35.333
plastik veya kâğıt torbanın işlevselliği her bir materyalin bir kilosuyla yapılmaz.

00:16:35.333 --> 00:16:37.302
Az bir miktar plastik ve

00:16:37.302 --> 00:16:38.995
oldukça fazla kâğıt ile yapılır.

00:16:38.995 --> 00:16:41.953
Çünkü işlevsellik çevresel etkiyi tanımlar ve

00:16:41.953 --> 00:16:44.786
tasarımcıların bana her zaman çevreye zarar vermeyen malzemeleri sorduğunu daha önce söylemiştim.

00:16:44.786 --> 00:16:47.810
Tamamen kaçınmanız gereken birkaç 
malzeme olduğunu söylüyorum.

00:16:47.831 --> 00:16:49.730
Kalanlar ise uygulamalarla ilgili

00:16:49.730 --> 00:16:52.749
ve sonuçta piyasa içinde tasarladığımız ve ürettiğimiz

00:16:52.749 --> 00:16:55.089
veya tüketici olarak satın aldığımız 
herşey fonksiyon ile ilgili.

00:16:55.089 --> 00:16:57.206
Bir şeyi istediğimiz için alıyoruz.

00:16:57.206 --> 00:17:00.362
Bu yüzden nesneleri alt kırılımlarına ayırarak ve

00:17:00.362 --> 00:17:04.361
bütün sistemi ve nesnenin tüm yaşamını, herşeyi,

00:17:04.361 --> 00:17:07.158
ta başlangıçtan yaşamının sonuna dek,

00:17:07.158 --> 00:17:10.253
göz önüne alıp akıllı, zarif, sofistike çözümler

00:17:10.253 --> 00:17:13.089
ortaya koyarak,

00:17:13.089 --> 00:17:15.891
gerçekten de yenilikçi çözümler 
bulmaya başlayabiliriz.

NOTE Paragraph

00:17:15.891 --> 00:17:17.961
Ve sizi yakın zaman önce çalıştığım bir tasarımcı,

00:17:17.961 --> 00:17:21.818
kıdemli bir tasarımcının söylediği kısa bir şeyle başbaşa bırakacağım.

00:17:21.818 --> 00:17:24.916
Şöyle söyledim, "Neden sürdürebilirlik içerikli çalışmıyorsun? Bunu bildiğini sanıyorum."

00:17:24.916 --> 00:17:28.928
Ve o da şöyle dedi, "Bak, kısa bir süre önce bir müşteriye bir sürdürülebilirlik projesi sundum

00:17:28.928 --> 00:17:30.869
ve bana dönüp şöyle dedi,

00:17:30.869 --> 00:17:32.634
'Daha ucuz olacağını biliyorum,

00:17:32.634 --> 00:17:34.252
daha fazla satacağını biliyorum,

00:17:34.252 --> 00:17:38.725
ancak biz öncü değiliz, çünkü öncülerin 
sırtlarında oklar vardır.'"

NOTE Paragraph

00:17:38.725 --> 00:17:40.942
Bir oda dolusu öncümüzün olduğunu 
düşünüyorum ve orada bir yerlerde

00:17:40.942 --> 00:17:43.996
daha fazla öncünün olduğunu umut ediyorum, 
çünkü bu sorunları çözmek zorundayız.

NOTE Paragraph

00:17:44.027 --> 00:17:45.434
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:17:46.468 --> 00:17:46.718
(Alkış)