1
00:00:00,705 --> 00:00:03,355
Zamislite da ste u supermarketu,

2
00:00:03,355 --> 00:00:04,936
kupujete neke namirnice,

3
00:00:04,936 --> 00:00:06,561
i data vam je opcija

4
00:00:06,561 --> 00:00:10,196
između najlonske i papirne kese.

5
00:00:10,196 --> 00:00:12,386
Koju ćete izabrati ukoliko želite

6
00:00:12,386 --> 00:00:14,802
da uradite pravu stvar za okolinu?

7
00:00:14,802 --> 00:00:16,683
Najveći broj ljudi izabraće papir.

8
00:00:16,683 --> 00:00:17,911
Hajde da razmislimo zašto.

9
00:00:17,911 --> 00:00:19,604
Za početak, smeđ je.

10
00:00:19,604 --> 00:00:21,230
Zbog toga mora biti dobar za okolinu.

11
00:00:21,230 --> 00:00:23,598
Biorazgradiv je. Može se ponovo koristiti.

12
00:00:23,598 --> 00:00:25,548
U nekim slučajevima, može se reciklirati.

13
00:00:25,548 --> 00:00:28,342
Kad ljudi pogledaju najlonsku kesu,

14
00:00:28,342 --> 00:00:31,272
verovatno misle nešto od ovoga,

15
00:00:31,272 --> 00:00:33,655
što svi znamo da je apsolutno užasno,

16
00:00:33,655 --> 00:00:35,871
i trebalo bi po svaku cenu da izbegavamo

17
00:00:35,871 --> 00:00:38,226
ove vrste zagađivanja prirode.

18
00:00:38,226 --> 00:00:40,439
Ali ljudi često ne pomišljaju

19
00:00:40,439 --> 00:00:42,457
na nešto ovakvo,

20
00:00:42,457 --> 00:00:45,035
što je suprotna strana ovog gledišta.

21
00:00:45,035 --> 00:00:47,802
Kada proizvodimo materijale,

22
00:00:47,802 --> 00:00:49,732
moramo ih uzeti iz prirode,

23
00:00:49,742 --> 00:00:53,336
i za to nam je potrebna
gomila uticaja na prirodu.

24
00:00:53,336 --> 00:00:55,512
Vidite, dešava se da, kada moramo

25
00:00:55,512 --> 00:00:57,489
da napravimo složene izbore,

26
00:00:57,489 --> 00:00:59,910
mi ljudi volimo veoma jednostavna rešenja,

27
00:00:59,910 --> 00:01:02,526
i zbog toga najčešće i tragamo za njima.

28
00:01:02,526 --> 00:01:03,999
Ja radim u oblasti dizajna.

29
00:01:03,999 --> 00:01:05,510
Savetujem dizajnere

30
00:01:05,510 --> 00:01:07,775
i inovatore o održivosti,

31
00:01:07,775 --> 00:01:09,329
i svi mi uvek kažu: ,,O, Lejla,

32
00:01:09,329 --> 00:01:11,251
ja samo želim eko-materijal.''

33
00:01:11,251 --> 00:01:13,535
A ja im odgovorim:
,,To je veoma složeno,

34
00:01:13,535 --> 00:01:15,364
i moraćemo da provedemo
sate pričajući

35
00:01:15,364 --> 00:01:17,279
o tome šta tačno znači eko-materijal,

36
00:01:17,279 --> 00:01:19,199
jer je u nekom momentu sve

37
00:01:19,199 --> 00:01:21,144
došlo iz prirode,

38
00:01:21,144 --> 00:01:23,239
i tek je način upotrebe ono

39
00:01:23,239 --> 00:01:26,280
što utiče na okolinu.

40
00:01:26,280 --> 00:01:28,069
Dešava se to da moramo

41
00:01:28,069 --> 00:01:30,127
da se oslonimo na neku vrstu

42
00:01:30,127 --> 00:01:32,042
intuitivnog okvira kada donosimo odluke.

43
00:01:32,042 --> 00:01:34,032
Volim da taj intuitivni okvir nazivam

44
00:01:34,032 --> 00:01:36,627
našim prirodnim folklorom.

45
00:01:36,627 --> 00:01:39,384
To je poput glasa koji imate u podsvesti,

46
00:01:39,384 --> 00:01:41,656
ili onaj osećaj koji dobijete

47
00:01:41,656 --> 00:01:43,236
kada uradite nešto kako treba,

48
00:01:43,236 --> 00:01:44,784
kao kada ste odabrali papirnu kesu

49
00:01:44,784 --> 00:01:47,899
ili kupili auto sa smanjenom potrošnjom.

50
00:01:47,899 --> 00:01:50,858
A prirodni folklor je zaista važna stvar

51
00:01:50,858 --> 00:01:53,306
jer se trudimo da nešto uradimo ispravno.

52
00:01:53,306 --> 00:01:55,650
Ali kako možemo da znamo

53
00:01:55,650 --> 00:01:57,973
da li zaista smanjujemo uticaj

54
00:01:57,973 --> 00:02:01,314
koji naše akcije kao pojedinaca,

55
00:02:01,314 --> 00:02:03,482
profesionalaca i kao društva

56
00:02:03,482 --> 00:02:06,187
imaju na našu okolinu?

57
00:02:06,187 --> 00:02:08,030
Prirodni folklor je nešto što

58
00:02:08,030 --> 00:02:10,085
se zasniva na našem iskustvu,

59
00:02:10,085 --> 00:02:11,816
stvarima koje smo čuli od drugih ljudi.

60
00:02:11,816 --> 00:02:14,456
Retko ima osnove u nekom naučnom okviru.

61
00:02:14,456 --> 00:02:16,123
To je veoma teško, iz razloga što živimo

62
00:02:16,123 --> 00:02:18,143
u neverovatno kompleksnom sistemu.

63
00:02:18,143 --> 00:02:19,863
Mi imamo ljudske načine

64
00:02:19,863 --> 00:02:21,629
da komuniciramo i da se povezujemo

65
00:02:21,629 --> 00:02:24,144
i imamo u potpunosti izgrađeno društvo.

66
00:02:24,144 --> 00:02:25,947
Imamo industrijske sisteme,

67
00:02:25,947 --> 00:02:28,390
koji predstavljaju čitavu ekonomiju,

68
00:02:28,390 --> 00:02:30,805
i sve to mora da funkcioniše

69
00:02:30,805 --> 00:02:32,597
u okviru većeg sistema.

70
00:02:32,597 --> 00:02:35,163
I najbitnije, u okviru ekosistema.

71
00:02:35,163 --> 00:02:37,025
Vidite, odluke koje pravimo

72
00:02:37,025 --> 00:02:38,458
kao pojedinci,

73
00:02:38,458 --> 00:02:39,769
ali one odluke koje pravimo

74
00:02:39,769 --> 00:02:41,928
u svakoj obavezi koju imamo,

75
00:02:41,928 --> 00:02:44,548
bez obzira na to gde smo u hijerarhiji,

76
00:02:44,548 --> 00:02:47,599
utiče na sve ove sisteme.

77
00:02:47,599 --> 00:02:49,934
Poenta je u tome da moramo naći način

78
00:02:49,934 --> 00:02:52,233
ako zaista želimo da se izborimo
za održivost

79
00:02:52,233 --> 00:02:55,021
neraskidivosti tih kompleksnih sistema

80
00:02:55,021 --> 00:02:57,965
i da pravimo odluke koje će rezultirati

81
00:02:57,965 --> 00:03:00,549
poboljšanjem uslova u okruženju.

82
00:03:00,549 --> 00:03:02,197
Ono što svi moramo da naučimo je

83
00:03:02,197 --> 00:03:04,273
da uradimo što više sa što manje.

84
00:03:04,273 --> 00:03:06,164
Populacija raste,

85
00:03:06,164 --> 00:03:07,998
i svi vole svoje mobilne telefone,

86
00:03:07,998 --> 00:03:10,113
posebno u ovoj situaciji.

87
00:03:10,113 --> 00:03:14,168
Moramo da nađemo način da rešimo 
probleme sa kojima se suočavamo.

88
00:03:14,168 --> 00:03:17,363
I tad dolazi razmišljanje o toku života.

89
00:03:17,366 --> 00:03:20,053
U suštini, sve što je stvoreno

90
00:03:20,053 --> 00:03:22,564
prolazi kroz razne periode života,

91
00:03:22,564 --> 00:03:24,426
i mi koristimo naučni proces

92
00:03:24,426 --> 00:03:26,150
koji se zove procena životnog toka,

93
00:03:26,150 --> 00:03:28,891
ili kako vi u Americi kažete, analiza,

94
00:03:28,891 --> 00:03:32,438
da stvorimo bolju sliku o tome kako

95
00:03:32,438 --> 00:03:36,244
sve što radimo u tehničkom delu sistema

96
00:03:36,244 --> 00:03:38,025
utiče na naše prirodno okruženje.

97
00:03:38,025 --> 00:03:39,995
Vraćamo se nazad sve

98
00:03:39,995 --> 00:03:42,198
do uzimanja sirovina,

99
00:03:42,198 --> 00:03:44,015
zatim proučavamo proizvodnju,

100
00:03:44,015 --> 00:03:45,874
pakovanje i transport,

101
00:03:45,874 --> 00:03:47,524
korišćenje i kraj života,

102
00:03:47,524 --> 00:03:50,441
i u svakom od ovih perioda

103
00:03:50,441 --> 00:03:51,960
stvari koje činimo

104
00:03:51,960 --> 00:03:53,791
imaju uticaj na prirodu,

105
00:03:53,791 --> 00:03:56,279
i mi možemo da pratimo
kako ta interakcija

106
00:03:56,279 --> 00:04:00,009
zapravo utiče na sistem i ono

107
00:04:00,009 --> 00:04:01,924
što čini život na Zemlji mogućim.

108
00:04:01,924 --> 00:04:03,560
Radeći ovo,

109
00:04:03,560 --> 00:04:07,850
naučili smo potpuno fascinantne stvari.

110
00:04:07,850 --> 00:04:09,563
I otkrili smo gomilu mitova.

111
00:04:09,563 --> 00:04:14,551
Za početak, evo reči
koju mnogo koristimo.

112
00:04:14,551 --> 00:04:16,284
Dosta se koristi u marketingu,

113
00:04:16,284 --> 00:04:18,284
i mislim da se mnogo
koristi u razgovorima

114
00:04:18,284 --> 00:04:20,217
kada pričamo o održivosti,

115
00:04:20,217 --> 00:04:22,663
a to je reč biorazgradivost.

116
00:04:22,663 --> 00:04:27,611
Biorazgradivost je osobina materijala;

117
00:04:27,611 --> 00:04:30,859
ne definicija nečega dobrog za okolinu.

118
00:04:30,859 --> 00:04:32,762
Dozvolićete mi da objasnim.

119
00:04:32,762 --> 00:04:34,454
Kada nešto prirodno,

120
00:04:34,454 --> 00:04:36,415
nešto sastavljeno od vlakana celuloze

121
00:04:36,415 --> 00:04:39,943
poput parčeta hleba
ili ostataka hrane,

122
00:04:39,943 --> 00:04:42,231
ili čak parčeta papira,

123
00:04:42,231 --> 00:04:44,045
kada nešto prirodno završi

124
00:04:44,045 --> 00:04:46,668
u prirodnoj okolini,
normalno se razgradi.

125
00:04:46,668 --> 00:04:48,532
Mali molekuli ugljenika koji su čuvani

126
00:04:48,532 --> 00:04:50,669
za vreme rasta se prirodno oslobađaju

127
00:04:50,669 --> 00:04:53,249
nazad u atmosferu u vidu ugljendioksida,

128
00:04:53,249 --> 00:04:55,223
ali ovo je redak slučaj.

129
00:04:55,223 --> 00:04:56,588
Većina prirodnih stvari zapravo,

130
00:04:56,588 --> 00:04:58,195
ne završi u prirodi.

131
00:04:58,195 --> 00:05:01,606
Većina stvari završava na otpadima.

132
00:05:01,609 --> 00:05:04,008
Otpad je drugačija sredina.

133
00:05:04,008 --> 00:05:06,451
Na otpadima, isti ti molekuli ugljenika

134
00:05:06,451 --> 00:05:07,969
se razgrađuju na drugačiji način,

135
00:05:07,969 --> 00:05:09,881
jer su otpadi bezvazdušna mesta.

136
00:05:09,881 --> 00:05:13,299
Nema kiseonika. Kompaktno je i vruće.

137
00:05:13,299 --> 00:05:15,647
Isti ti molekuli postaju metan,

138
00:05:15,647 --> 00:05:18,565
a metan 25 puta više doprinosi

139
00:05:18,565 --> 00:05:21,418
efektu staklene bašte od ugljendioksida.

140
00:05:21,418 --> 00:05:24,171
Tako naša uvela salata i proizvodi

141
00:05:24,171 --> 00:05:25,750
koje bacamo a napravljeni su od

142
00:05:25,750 --> 00:05:27,320
biorazgradivih materijala,

143
00:05:27,320 --> 00:05:29,055
ukoliko završe na otpadu,

144
00:05:29,055 --> 00:05:31,081
doprinose klimatskim promenama.

145
00:05:31,081 --> 00:05:32,473
Vidite, sada postoje ustanove

146
00:05:32,473 --> 00:05:34,177
koje zapravo koriste taj metan

147
00:05:34,177 --> 00:05:35,615
za proizvodnju energije,

148
00:05:35,615 --> 00:05:38,356
izmeštajući potrebu za fosilnim gorivom,

149
00:05:38,356 --> 00:05:40,341
ali treba da budemo pametniji
u vezi sa tim.

150
00:05:40,351 --> 00:05:43,036
Moramo da nađemo način da iskoristimo

151
00:05:43,036 --> 00:05:45,340
stvari koje se već dešavaju

152
00:05:45,340 --> 00:05:47,208
i da počnemo da pravimo sisteme

153
00:05:47,208 --> 00:05:49,091
koji će ublažiti postojeće probleme.

154
00:05:49,091 --> 00:05:52,336
Ljudi se sada okreću i kažu:

155
00:05:52,336 --> 00:05:54,895
,,Hajde da zabranimo plastične kese.

156
00:05:54,895 --> 00:05:56,822
Daćemo ljudima papir, jer je bolji.''

157
00:05:56,822 --> 00:05:58,980
Ali ukoliko taj papir bacite u kantu,

158
00:05:58,980 --> 00:06:02,124
a lokalni otpad je kao i svi ostali,

159
00:06:02,124 --> 00:06:07,030
imamo ono što se naziva
duplim problemom.

160
00:06:07,030 --> 00:06:10,084
Ja sam dizajner po zanimanju.

161
00:06:10,090 --> 00:06:13,059
Bavila sam se i društvenim naukama,
i u potpunosti sam fascinirana

162
00:06:13,059 --> 00:06:14,802
konzumentskim dobrima i načinom

163
00:06:14,802 --> 00:06:16,924
na koji smo postali imuni na to

164
00:06:16,924 --> 00:06:19,962
da ono čime ispunjavamo život
ima uticaj na okolinu.

165
00:06:19,970 --> 00:06:22,583
Ove stvari su poput serijskih prestupnika,

166
00:06:22,583 --> 00:06:24,446
i prilično sam sigurna da

167
00:06:24,446 --> 00:06:26,076
svi prisutni ovde imaju frižider.

168
00:06:26,076 --> 00:06:27,908
Amerika sada ima neverovatnu sposobnost

169
00:06:27,908 --> 00:06:29,717
da neprestano povećava frižidere.

170
00:06:29,717 --> 00:06:31,695
Poslednjih nekoliko godina, oni su porasli

171
00:06:31,695 --> 00:06:33,543
30 kubnih centimetara u proseku,

172
00:06:33,543 --> 00:06:35,422
za standardnu veličinu jednog frižidera.

173
00:06:35,425 --> 00:06:37,631
Problem je što su oni sada toliko veliki

174
00:06:37,631 --> 00:06:39,825
da nam olakšavaju da kupujemo više hrane

175
00:06:39,825 --> 00:06:41,816
koju ne možemo da pojedemo ili pronađemo.

176
00:06:41,816 --> 00:06:43,702
Mislim, imam stvari u pozadini frižidera

177
00:06:43,702 --> 00:06:45,652
koje tamo stoje godinama, u redu?

178
00:06:45,652 --> 00:06:48,288
I tako se dešava da traćimo više hrane.

179
00:06:48,288 --> 00:06:51,633
Kao što sam objasnila, ostaci su problem.

180
00:06:51,633 --> 00:06:54,995
U stvari, ovde u Americi, 40 posto

181
00:06:54,995 --> 00:06:57,570
hrane koja se kupi se baci.

182
00:06:57,570 --> 00:07:01,905
Polovina hrane proizvedene u svetu se baci.

183
00:07:01,905 --> 00:07:04,558
To je najnovija statistika UN-a.
Polovina.

184
00:07:04,558 --> 00:07:09,095
Ludost. To je 1,3 milijarde tona godišnje.

185
00:07:09,095 --> 00:07:11,099
I ja za to krivim frižidere,

186
00:07:11,099 --> 00:07:12,627
posebno u zapadnim kulturama,

187
00:07:12,627 --> 00:07:14,477
jer to olakšavaju.

188
00:07:14,477 --> 00:07:16,869
Mislim, postoji mnogo složenih sistema.

189
00:07:16,869 --> 00:07:18,807
Ne želim da ih toliko pojednostavim.

190
00:07:18,807 --> 00:07:21,757
Frižideri su zaista mnogo doprineli ovome,

191
00:07:21,757 --> 00:07:23,615
i jedna stavka toga

192
00:07:23,615 --> 00:07:25,577
je fioka za sveže namirnice.

193
00:07:25,577 --> 00:07:27,078
Je l' imate svi te fioke?

194
00:07:27,078 --> 00:07:29,013
One fioke u koje stavljate salatu?

195
00:07:29,013 --> 00:07:30,933
Salata ima naviku da postane gnjecava

196
00:07:30,933 --> 00:07:32,729
u tim fiokama, zar ne?

197
00:07:32,729 --> 00:07:34,139
Zar ne? Gnjecava salata?

198
00:07:34,139 --> 00:07:36,139
U Britaniji, ovo je toliki problem

199
00:07:36,139 --> 00:07:38,077
da je nedavno vlada sastavljala izveštaj

200
00:07:38,077 --> 00:07:40,857
gde se navodi da je drugi najveći krivac

201
00:07:40,857 --> 00:07:43,274
za protraćenu hranu gnjecava salata.

202
00:07:43,274 --> 00:07:45,692
Izveštaj je nosio naziv Gnjecava Salata.

203
00:07:45,692 --> 00:07:47,905
Ok? Tako da, ovo je problem, ljudi.

204
00:07:47,905 --> 00:07:50,015
Ova jadna mala salata biva bačena

205
00:07:50,015 --> 00:07:52,107
jer fioke za sveže namirnice nisu u stvari

206
00:07:52,107 --> 00:07:54,646
napravljene da održe stvari svežim.

207
00:07:54,646 --> 00:07:56,855
Okej. Treba vam mali prostor.

208
00:07:56,855 --> 00:07:58,985
Treba vam, u stvari, bezvazdušna sredina

209
00:07:58,985 --> 00:08:01,710
da sprečite prirodno uvenuće.

210
00:08:01,710 --> 00:08:03,662
Ali fioke za sveže namirnice su samo

211
00:08:03,662 --> 00:08:05,370
fioke sa malo boljim zatvaranjem.

212
00:08:05,370 --> 00:08:07,457
Bilo kako bilo, očigledno sam opsednuta.

213
00:08:07,457 --> 00:08:09,722
Nemojte me nikada pozvati u goste,

214
00:08:09,722 --> 00:08:11,700
počeću da vam razgledam po frižideru.

215
00:08:11,700 --> 00:08:13,619
Ali u suštini, ovo je veliki problem.

216
00:08:13,619 --> 00:08:16,578
Kad izgubimo nešto
poput salate u sistemu,

217
00:08:16,578 --> 00:08:20,114
to ne samo da utiče
kao što sam objasnila,

218
00:08:20,114 --> 00:08:22,770
već iznova moramo da uzgajamo tu salatu.

219
00:08:22,770 --> 00:08:26,041
Uticaj životnog toka salate
je astronomski.

220
00:08:26,041 --> 00:08:27,459
Moramo da očistimo zemljište.

221
00:08:27,459 --> 00:08:29,616
Moramo da posadimo seme, stavimo fosfor,

222
00:08:29,616 --> 00:08:31,740
đubrivo, prehranu, vodu, sunčevu svetlost.

223
00:08:31,740 --> 00:08:33,828
Svi uticaji u toj salati

224
00:08:33,828 --> 00:08:35,540
se izgube iz sistema,

225
00:08:35,540 --> 00:08:38,151
što ima daleko veći uticaj na okolinu

226
00:08:38,151 --> 00:08:41,835
od gubitka energije koju utroši frižider.

227
00:08:41,835 --> 00:08:45,100
Moramo da osmislimo ovakve stvari bolje

228
00:08:45,100 --> 00:08:48,281
da bismo rešili ozbiljne
ekološke probleme.

229
00:08:48,281 --> 00:08:50,052
Počećemo od fioka i veličine frižidera.

230
00:08:50,052 --> 00:08:51,684
Svi prisutni ovde koji ih dizajnirate,

231
00:08:51,684 --> 00:08:53,177
to bi bilo sjajno.

232
00:08:53,177 --> 00:08:56,275
Zamislite kad bismo
morali da počnemo

233
00:08:56,275 --> 00:08:58,925
da razmišljamo o tome kako dizajniramo.

234
00:08:58,925 --> 00:09:02,532
Ja posmatram frižider kao znak modernog

235
00:09:02,532 --> 00:09:04,630
iako se njihov dizajn nije mnogo promenio

236
00:09:04,630 --> 00:09:07,301
od 1950-ih godina.

237
00:09:07,301 --> 00:09:10,526
Malo, ali to su i dalje velike kutije,

238
00:09:10,526 --> 00:09:12,448
hladne kutije u koje odlažemo stvari.

239
00:09:12,448 --> 00:09:14,268
Zamislite kada bismo zaista počeli

240
00:09:14,268 --> 00:09:17,013
da prepoznajemo probleme i to iskoristimo

241
00:09:17,013 --> 00:09:20,950
kao osnov za nalaženje inovativnog

242
00:09:20,950 --> 00:09:24,303
rešenja za dizajn koji bi rešio probleme.

243
00:09:24,303 --> 00:09:26,528
Ovo je sistematska promena

244
00:09:26,528 --> 00:09:30,238
koju predvodi dizajn koji diktira

245
00:09:30,238 --> 00:09:33,003
način da sistem bude daleko održiviji.

246
00:09:33,003 --> 00:09:35,097
40% bačene hrane je veliki problem.

247
00:09:35,097 --> 00:09:39,162
Zamislite frižidere koji bi to prepolovili.

248
00:09:39,162 --> 00:09:41,513
Još jedna stvar koja mi je fascinantna

249
00:09:41,513 --> 00:09:42,766
je električni čajnik,

250
00:09:42,766 --> 00:09:44,159
mada sam otkrila

251
00:09:44,159 --> 00:09:47,410
da se vi ovde baš i ne bavite čajnicima.

252
00:09:47,410 --> 00:09:49,498
Ali to je velika stvar u Engleskoj,

253
00:09:49,498 --> 00:09:51,731
97 procenata domaćinstava

254
00:09:51,731 --> 00:09:54,663
poseduje električni čajnik.

255
00:09:54,663 --> 00:09:56,270
Oni su veoma popularni.

256
00:09:56,270 --> 00:09:59,070
Mislim, kada bih ja radila sa kompanijom,

257
00:09:59,070 --> 00:10:01,322
ili dizajnerom koji bi kreirao
neki od njih

258
00:10:01,322 --> 00:10:04,689
i ako bi želeli da urade to ekološki
verovatno bi me pitali dve stvari.

259
00:10:04,699 --> 00:10:07,523
Lejla, kako da učinim da budu efikasni?

260
00:10:07,523 --> 00:10:10,811
Jer energija je očigledan problem sa ovim.

261
00:10:10,811 --> 00:10:13,876
Ili: ,,Kako da napravim
ekološki materijal?

262
00:10:13,876 --> 00:10:16,786
Kako napraviti ekološki materijal

263
00:10:16,786 --> 00:10:18,608
u proizvodnji?''

264
00:10:18,608 --> 00:10:20,411
Da li biste me i vi to pitali?

265
00:10:20,411 --> 00:10:23,210
To zvuči logično, zar ne?

266
00:10:23,210 --> 00:10:25,769
Sagledavate pogrešan problem.

267
00:10:25,769 --> 00:10:27,927
Problem je u upotrebi.

268
00:10:27,927 --> 00:10:30,602
Način na koji ga ljudi koriste.

269
00:10:30,602 --> 00:10:32,437
65 procenata Britanaca

270
00:10:32,437 --> 00:10:34,781
priznaje da prepunjava čajnike

271
00:10:34,781 --> 00:10:37,367
kada im je potrebna
samo jedna šolja čaja.

272
00:10:37,367 --> 00:10:40,110
Sva voda viška koja ključa

273
00:10:40,110 --> 00:10:44,078
zahteva energiju, i procenjuje se

274
00:10:44,078 --> 00:10:47,116
da jednodnevni višak energije nastao

275
00:10:47,116 --> 00:10:48,659
radom čajnika

276
00:10:48,659 --> 00:10:51,301
bude dovoljan da osvetli ulice

277
00:10:51,301 --> 00:10:53,924
Engleske tokom cele noći.

278
00:10:53,924 --> 00:10:56,042
U ovome je problem.

279
00:10:56,042 --> 00:10:57,956
Greška na relaciji proizvod-potrošač.

280
00:10:57,956 --> 00:11:00,702
Imamo i grešku na relaciji proizvod-sistem

281
00:11:00,702 --> 00:11:03,612
toliko prisutnu, da je i ne primećujemo.

282
00:11:03,612 --> 00:11:06,825
Ali ovaj čovek primećuje. 
Zove se Sajmon.

283
00:11:06,825 --> 00:11:10,132
Sajmon radi za elektranu u U.K.

284
00:11:10,132 --> 00:11:12,274
On radi na jako bitnom poslu praćenja

285
00:11:12,274 --> 00:11:14,713
sve električne energije u sistemu

286
00:11:14,713 --> 00:11:16,126
da bi bio siguran da je ima dovoljno

287
00:11:16,126 --> 00:11:18,054
za snabdevanje svih domaćinstava.

288
00:11:18,054 --> 00:11:20,158
On takođe gleda televiziju.

289
00:11:20,158 --> 00:11:22,131
Iz prostog razloga što postoji jedinstven

290
00:11:22,131 --> 00:11:23,949
fenomen koj se dešava u U.K.

291
00:11:23,949 --> 00:11:27,987
u momentu kad se popularna emisija završi.

292
00:11:27,987 --> 00:11:30,225
Onog momenta kada nastupe reklame,

293
00:11:30,225 --> 00:11:32,062
ovaj čovek mora hitno

294
00:11:32,062 --> 00:11:35,118
da kupi nuklearnu energiju od Francuske

295
00:11:35,118 --> 00:11:38,007
jer svi uključuju svoje čajnike

296
00:11:38,007 --> 00:11:40,072
u isto vreme.

297
00:11:40,072 --> 00:11:42,318
(Smeh)

298
00:11:42,318 --> 00:11:48,303
1,5 miliona čajnika je ozbiljan problem.

299
00:11:48,303 --> 00:11:51,872
Zamislite da vi dizajnirate čajnike,

300
00:11:51,872 --> 00:11:54,612
da ste našli rešenje ovih nedostataka,

301
00:11:54,612 --> 00:11:57,277
jer je to zaista ozbiljno opterećenje

302
00:11:57,277 --> 00:11:58,668
za sistem, samo zvog toga

303
00:11:58,668 --> 00:12:02,104
što nije razmišljano o problemu

304
00:12:02,104 --> 00:12:03,967
koji će nastati kada počne korišćenje.

305
00:12:03,967 --> 00:12:06,635
Pogledala sam čajnike dostupne na tržištu,

306
00:12:06,635 --> 00:12:08,657
i gledala minimalne količine punjenja,

307
00:12:08,657 --> 00:12:10,423
onaj mali natpis koji vam govori

308
00:12:10,423 --> 00:12:12,190
koliko treba da stavite vode unutra

309
00:12:12,190 --> 00:12:14,899
i pisalo je dve do pet i po šolja vode

310
00:12:14,899 --> 00:12:18,332
da bi se napravila jedna šolja čaja.

311
00:12:18,332 --> 00:12:20,617
Ovaj čajnik ovde je primer

312
00:12:20,617 --> 00:12:23,153
gde u stvari postoje dva rezervoara.

313
00:12:23,155 --> 00:12:25,340
Jedan za kuvanje, i jedan za držanje vode.

314
00:12:25,340 --> 00:12:27,665
Korisnik pritisne dugme

315
00:12:27,665 --> 00:12:29,233
da voda proključa,

316
00:12:29,233 --> 00:12:30,999
što znači, pošto smo svi mi lenji,

317
00:12:30,999 --> 00:12:32,841
tačno onoliko vode koliko treba.

318
00:12:32,841 --> 00:12:35,165
To je proizvod koji menja navike:

319
00:12:35,165 --> 00:12:37,277
proizvodi, sistemi ili usluge

320
00:12:37,277 --> 00:12:41,136
koji reaguju i rešavaju probleme.

321
00:12:41,136 --> 00:12:43,786
Ovo je dvorana tehnologije,

322
00:12:43,786 --> 00:12:45,847
i ove stvari su prilično popularne,

323
00:12:45,847 --> 00:12:47,815
ali mislim da ako planiramo da nastavimo

324
00:12:47,815 --> 00:12:50,401
sa proizvodnjom, kupovinom i bacanjem

325
00:12:50,401 --> 00:12:52,313
proizvoda u meri u kojoj to sada činimo,

326
00:12:52,313 --> 00:12:54,562
a koja je astronomski visoka...

327
00:12:54,562 --> 00:12:56,396
Postoji sedam milijardi ljudi

328
00:12:56,396 --> 00:12:57,806
u svetu trenutno.

329
00:12:57,806 --> 00:12:59,993
Od toga šest su korisnici
mobilnih telefona

330
00:12:59,993 --> 00:13:03,659
po podacima iz prošle godine.

331
00:13:03,659 --> 00:13:07,181
Svake godine, 1,5 milijarda mobilnih

332
00:13:07,181 --> 00:13:08,714
biva proizvedena, i neke kompanije

333
00:13:08,714 --> 00:13:10,505
prijavljuju da imaju veću proizvodnju

334
00:13:10,505 --> 00:13:12,855
od broja rođene dece.

335
00:13:12,855 --> 00:13:15,985
152 miliona telefona u Americi
je bačeno prošle godine,

336
00:13:15,985 --> 00:13:17,869
a samo 11% reciklirano.

337
00:13:17,869 --> 00:13:21,227
Ja sam iz Australije.
Broj stanovnika je 22 miliona,

338
00:13:21,227 --> 00:13:24,300
a istraživanja pokazuju da ima

339
00:13:24,300 --> 00:13:26,907
22 miliona telefona koji stoje u fiokama.

340
00:13:26,907 --> 00:13:30,628
Moramo da nađemo način
da rešimo ovo,

341
00:13:30,628 --> 00:13:33,525
jer je to jako komplikovano.

342
00:13:33,525 --> 00:13:36,831
Ovde postoji toliko stvari.

343
00:13:36,831 --> 00:13:40,594
Zlato! Znate li da je zapravo jeftinije

344
00:13:40,594 --> 00:13:44,211
izvući zlato iz tone
starih mobilnih telefona,

345
00:13:44,211 --> 00:13:47,439
nego iz tone zlatne rude?

346
00:13:47,439 --> 00:13:49,829
Veliki je broj složenih i vrednih

347
00:13:49,829 --> 00:13:51,580
materijala iskorišćen u proizvodnji,

348
00:13:51,580 --> 00:13:53,888
i treba ohrabriti rastavljanje,

349
00:13:53,888 --> 00:13:56,052
jer će se u suprotnom dogoditi sledeće.

350
00:13:56,052 --> 00:13:57,726
Ovo je zajednica u Gani,

351
00:13:57,726 --> 00:13:59,984
i e-otpad, iliti elektronski otpad

352
00:13:59,984 --> 00:14:01,960
koji je zabeležen od strane UN-a

353
00:14:01,960 --> 00:14:04,992
je oko 50 miliona tona.

354
00:14:04,992 --> 00:14:06,306
A ovo je način na koji oni izvlače zlato

355
00:14:06,306 --> 00:14:07,840
i druge vredne materijale iz toga.

356
00:14:07,840 --> 00:14:09,778
Pale elektronski otpad

357
00:14:09,778 --> 00:14:11,809
na otvorenim prostorima.

358
00:14:11,809 --> 00:14:14,944
Ovo su zajednice, i to se dešava svuda.

359
00:14:14,944 --> 00:14:17,491
Zbog toga što ne vidimo posledice

360
00:14:17,491 --> 00:14:19,320
izbora koje pravimo kao proizvođači,

361
00:14:19,320 --> 00:14:21,790
poslovni ljudi, konzumenti,

362
00:14:21,790 --> 00:14:23,533
onda se dešavaju stvari poput ove,

363
00:14:23,533 --> 00:14:25,705
i to su životi ljudi.

364
00:14:25,705 --> 00:14:30,153
Potrebno je naći pametnija, sistemska,

365
00:14:30,153 --> 00:14:33,069
inovativna rešenja za ove probleme,

366
00:14:33,069 --> 00:14:35,652
ako želimo da živimo održivo u ovom svetu.

367
00:14:38,235 --> 00:14:40,818
Zamislite, kada kupite mobilni telefon,

368
00:14:40,818 --> 00:14:42,508
nov, jer želite da promenite,

369
00:14:42,508 --> 00:14:44,883
inače, 15-18 meseci je prosek

370
00:14:44,883 --> 00:14:46,987
na kom ljudi menjaju svoje telefone,

371
00:14:46,987 --> 00:14:49,972
i ako želimo ovom brzinom

372
00:14:49,972 --> 00:14:52,210
da menjamo telefone, onda bi trebalo

373
00:14:52,210 --> 00:14:54,259
da razmrsimo i petlje u ovim sistemima.

374
00:14:54,259 --> 00:14:56,170
Ljudi koji proizvode ove telefone,

375
00:14:56,170 --> 00:14:57,999
od kojih su neki ovde, sigurna sam,

376
00:14:57,999 --> 00:15:00,677
mogli bi da razmisle
o sistemima zatvorene petlje,

377
00:15:00,677 --> 00:15:02,245
ili sistemskim uslugama proizvodnje,

378
00:15:02,245 --> 00:15:04,507
prepoznavanju potražnje na tržištu

379
00:15:04,507 --> 00:15:06,324
i toga da ta potražnja
neće odvesti nikuda,

380
00:15:06,324 --> 00:15:09,377
pa proizvodite nešto
što će rešiti problem.

381
00:15:09,377 --> 00:15:11,716
Proizvodite lake, rastavljive proizvode.

382
00:15:11,716 --> 00:15:14,082
Čujemo da se neke od ovih strategija danas

383
00:15:14,082 --> 00:15:16,941
koriste na vozilima
kompanije Tesla Motors.

384
00:15:16,941 --> 00:15:19,053
Ovi pristupi nisu komplikovani,

385
00:15:19,053 --> 00:15:20,911
ali razumevanje sistema

386
00:15:20,911 --> 00:15:24,442
i traženje alternativa koje će zadovoljiti

387
00:15:24,442 --> 00:15:26,425
zahteve konzumenata

388
00:15:26,425 --> 00:15:28,976
je način na koji ćemo radikalno

389
00:15:28,976 --> 00:15:30,783
promeniti priču o održivosti

390
00:15:30,783 --> 00:15:32,744
i žao mi je što moram
da vam saopštim to:

391
00:15:32,744 --> 00:15:35,457
potrošnja je najveći problem.

392
00:15:35,457 --> 00:15:40,719
Ali proizvodnja je najbolje rešenje.

393
00:15:40,719 --> 00:15:42,903
Ove vrste proizvoda su svuda.

394
00:15:42,903 --> 00:15:45,571
Prepoznajući alternativne načine,

395
00:15:45,571 --> 00:15:47,166
zapravo počinjemo nešto inovativno,

396
00:15:47,166 --> 00:15:48,559
i upotrebiću zaista tu reč,

397
00:15:48,559 --> 00:15:51,044
jer su svi ovde prisutni jako inovativni.

398
00:15:51,044 --> 00:15:53,398
Ali s obzirom na korišćenje održivosti

399
00:15:53,398 --> 00:15:56,085
kao parametra, kriterijuma

400
00:15:56,085 --> 00:16:00,302
za pokretanje sistemskih rešenja,

401
00:16:00,302 --> 00:16:03,207
kao što sam pokazala
na ovim jednostavnim proizvodima,

402
00:16:03,207 --> 00:16:06,598
oni učestvuju u velikim problemima.

403
00:16:06,598 --> 00:16:08,753
Moramo da sagledamo čitav tok

404
00:16:08,753 --> 00:16:10,375
stvari koje radimo.

405
00:16:10,375 --> 00:16:12,420
Ako ste upravo izabrali papir ili plastiku,

406
00:16:12,420 --> 00:16:14,854
a očigledno je isplativije

407
00:16:14,854 --> 00:16:18,325
ono što se može opet koristiti,

408
00:16:18,325 --> 00:16:20,371
onda je papir gori, a gori je jer je teži

409
00:16:20,371 --> 00:16:22,475
od četiri do deset puta od plastike,

410
00:16:22,475 --> 00:16:24,842
i to, upoređeno sa gledišta životnog toka,

411
00:16:24,842 --> 00:16:27,532
kilo plastike za kilo papira,

412
00:16:27,532 --> 00:16:29,178
papir je daleko bolji,

413
00:16:29,178 --> 00:16:31,718
ali sposobnost plastike ili papira

414
00:16:31,718 --> 00:16:35,333
da nose namirnice ne meri se u kilaži.

415
00:16:35,333 --> 00:16:37,302
Meri se u jako maloj količini plastike,

416
00:16:37,302 --> 00:16:38,995
i dosta većoj količini papira.

417
00:16:38,995 --> 00:16:41,953
Funkcionalnost definiše uticaj,

418
00:16:41,953 --> 00:16:44,786
i pomenuh da me uvek pitaju
za eko-materijale.

419
00:16:44,786 --> 00:16:47,810
Postoje materijali koje treba izbegavati.

420
00:16:47,831 --> 00:16:49,730
Za ostale, sve je do upotrebe,

421
00:16:49,730 --> 00:16:52,749
na kraju, sve što osmislimo i proizvedemo

422
00:16:52,749 --> 00:16:55,089
ili kupimo je zbog upotrebne vrednosti.

423
00:16:55,089 --> 00:16:57,206
Poželimo nešto, i to i kupimo.

424
00:16:57,206 --> 00:17:00,362
Prekidajući ovo i donoseći

425
00:17:00,362 --> 00:17:04,361
pametna, sofisticirana rešenja

426
00:17:04,361 --> 00:17:07,158
koja će uzeti u obzir čitav sistem

427
00:17:07,158 --> 00:17:10,253
i postojanje neke stvari,

428
00:17:10,253 --> 00:17:13,089
od početka do kraja,

429
00:17:13,089 --> 00:17:15,891
možemo zaista naći inovativna rešenja.

430
00:17:15,891 --> 00:17:17,961
Reći ću vam jednu stvar

431
00:17:17,961 --> 00:17:21,818
koju mi je skoro rekao kolega dizajner.

432
00:17:21,818 --> 00:17:24,916
Pitala sam što ne radi održive projekte.

433
00:17:24,916 --> 00:17:26,240
A on je rekao:

434
00:17:26,240 --> 00:17:29,416
,,Pa, skoro sam predložio
projekat održivosti klijentu,

435
00:17:29,416 --> 00:17:31,448
a on se okrenuo i rekao mi:

436
00:17:31,448 --> 00:17:34,252
Znam, koštaće manje,
isplatiće se, ali mi nismo

437
00:17:34,252 --> 00:17:38,725
pokretači jer oni dobiju strele u leđa''.

438
00:17:38,725 --> 00:17:40,942
Mislim da imamo pokretača i nadam se

439
00:17:40,942 --> 00:17:43,996
da ih je još mnogo,
jer moramo da rešimo ovo.

440
00:17:44,027 --> 00:17:45,434
Hvala vam.

441
00:17:45,434 --> 00:17:50,210
(Aplauz)