WEBVTT

00:00:00.813 --> 00:00:03.641
Długo myślałem o pierwszym słowie,
które dziś wypowiem,

00:00:03.641 --> 00:00:06.155
i zdecydowałem, że to będzie "Kolumbia".

00:00:06.155 --> 00:00:09.814
Nie wiem, ilu z was odwiedziło Kolumbię,

00:00:09.814 --> 00:00:13.124
Kolumbia leży na północ od Brazylii.

00:00:13.124 --> 00:00:14.271
To piękny kraj,

00:00:14.271 --> 00:00:17.727
zamieszkany przez wyjątkowych ludzi,
takich jak ja i inni. (Śmiech)

00:00:17.727 --> 00:00:23.157
Znajdziemy tam niesamowitą faunę i florę.

00:00:23.157 --> 00:00:27.324
Jest woda, wszystko,
co potrzeba do ideału.

NOTE Paragraph

00:00:27.324 --> 00:00:29.052
Lecz mamy parę problemów.

00:00:29.052 --> 00:00:30.722
O niektórych być może słyszeliście.

00:00:30.722 --> 00:00:34.415
Mamy najstarszą aktywną
partyzantkę na świecie.

00:00:34.415 --> 00:00:36.414
Istnieje od ponad 50 lat,

00:00:36.414 --> 00:00:39.177
co oznacza, że w ciągu mojego życia

00:00:39.177 --> 00:00:43.852
nie było ani jednego dnia
pokoju w moim kraju.

00:00:43.852 --> 00:00:47.725
Ta partyzantka, której największą grupą
jest guerrilla FARC,

00:00:47.725 --> 00:00:50.142
Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii,

00:00:50.142 --> 00:00:57.631
finansuje swoją wojnę
porwaniami, szantażem,

00:00:57.631 --> 00:01:01.480
handlem narkotykami,
nielegalnymi kopalniami.

00:01:01.480 --> 00:01:05.301
Były przypadki terroru. Wybuchały bomby.

00:01:05.301 --> 00:01:09.576
Nie jest dobrze. Nie za dobrze.

00:01:09.576 --> 00:01:14.376
Ludzkie koszta tego konfliktu,
trwającego ponad 50 lat,

00:01:14.376 --> 00:01:19.197
to ponad 5,7 miliona wysiedlonych.

00:01:19.197 --> 00:01:22.265
To jedna z największych grup
wysiedleńców na świecie.

00:01:22.265 --> 00:01:26.374
Ten konflikt kosztował też życie
ponad 220 tysięcy osób.

00:01:26.374 --> 00:01:29.432
To trochę jak wojny Bolivara.

00:01:29.432 --> 00:01:32.587
Mnóstwo ludzi zginęło niepotrzebnie.

NOTE Paragraph

00:01:32.587 --> 00:01:35.665
Toczą się teraz rozmowy pokojowe.

00:01:35.665 --> 00:01:38.958
Próbujemy rozwiązać ten konflikt pokojowo.

00:01:38.958 --> 00:01:40.518
W ramach tego

00:01:40.518 --> 00:01:44.427
postawiliśmy spróbować
czegoś zupełnie nowego:

00:01:44.427 --> 00:01:46.471
lampek świątecznych.

NOTE Paragraph

00:01:46.471 --> 00:01:48.977
Myślicie pewnie:

00:01:48.977 --> 00:01:51.893
"O czym ten facet będzie gadać?".

00:01:52.173 --> 00:01:56.785
Opowiem wam o ogromnych drzewach,

00:01:56.785 --> 00:02:02.412
które ustawiamy przy dziewięciu
strategicznych ścieżkach w dżungli,

00:02:02.412 --> 00:02:04.421
ozdabiając je lampkami świątecznymi.

00:02:04.421 --> 00:02:10.599
Pomogło nam to
w demobilizacji 331 partyzantów,

00:02:10.599 --> 00:02:15.097
czyli koło 5% sił guerrilli.

00:02:15.097 --> 00:02:17.675
Drzewka były oświetlone całą noc,

00:02:17.675 --> 00:02:20.044
a obok nich ustawiliśmy
tabliczkę z napisem:

00:02:20.044 --> 00:02:24.735
"Skoro Święta mogą przyjść do dżungli,
ty możesz wrócić do domu.

00:02:24.735 --> 00:02:26.435
Zdemobilizuj się.

00:02:26.435 --> 00:02:28.916
W Święta wszystko jest możliwe".

NOTE Paragraph

00:02:28.916 --> 00:02:32.209
Skąd wiemy, że drzewka zadziałały?

00:02:32.209 --> 00:02:34.215
Mamy 331 osób, co jest dobre.

00:02:34.215 --> 00:02:39.480
Wiemy też jednak, że chociaż
niewielu partyzantów je widziało,

00:02:39.480 --> 00:02:41.984
wielu o nich słyszało.

00:02:41.984 --> 00:02:43.191
Wiemy o tym z rozmów

00:02:43.191 --> 00:02:46.295
ze zdemobilizowanymi partyzantami.

NOTE Paragraph

00:02:46.295 --> 00:02:49.050
Cofnijmy się na cztery lata
przed akcją z drzewkami.

00:02:49.050 --> 00:02:52.735
Zgłosił się do nas rząd

00:02:52.735 --> 00:02:56.632
z prośbą o pomoc w opracowaniu
strategii porozumienia,

00:02:56.632 --> 00:03:00.402
mającej na celu wydostanie z dżungli
jak najwięcej partyzantów.

00:03:00.402 --> 00:03:02.534
Rząd miał strategię militarną,

00:03:02.534 --> 00:03:03.862
strategię prawną,

00:03:03.862 --> 00:03:06.691
strategię polityczną, ale mówili:

00:03:06.691 --> 00:03:09.036
"Nie mamy strategii komunikacji,

00:03:09.036 --> 00:03:11.987
a chyba dobrze by było ją mieć".

00:03:11.987 --> 00:03:16.373
Od razu postanowiliśmy w to wejść,

00:03:16.373 --> 00:03:21.588
bo to szansa, aby wpłynąć
na rozwiązanie konfliktu

00:03:21.588 --> 00:03:25.684
za pomocą tego, co posiadamy
i czym się zajmujemy.

NOTE Paragraph

00:03:26.264 --> 00:03:28.493
Nie mieliśmy jednak zbyt wielu informacji.

00:03:28.493 --> 00:03:31.709
W Kolumbii mieszkańcy miast

00:03:31.709 --> 00:03:34.803
są bardzo daleko od miejsc,
w których toczy się wojna

00:03:34.803 --> 00:03:36.816
i niezbyt dobrze ją rozumieją.

00:03:36.816 --> 00:03:38.742
Poprosiliśmy rząd o dostęp

00:03:38.742 --> 00:03:41.524
do jak największej liczby
byłych partyzantów.

00:03:41.524 --> 00:03:43.980
Rozmawialiśmy z 60 z nich

00:03:43.980 --> 00:03:49.074
zanim w pełni zrozumieliśmy problem.

00:03:49.074 --> 00:03:52.386
Powiedzieli nam,
dlaczego zostali partyzantami,

00:03:52.386 --> 00:03:55.025
dlaczego odeszli, jakie mieli marzenia,

00:03:55.025 --> 00:03:56.713
jakie zgryzoty.

00:03:56.713 --> 00:04:01.173
Dzięki tym rozmowom pojęliśmy fakt,

00:04:01.173 --> 00:04:03.670
na którym oparliśmy całą kampanię:

00:04:03.670 --> 00:04:09.060
partyzanci są więźniami swojej organizacji

00:04:09.060 --> 00:04:11.533
w tym samym stopniu, co ich zakładnicy.

NOTE Paragraph

00:04:11.533 --> 00:04:14.313
Tak nas poruszyły te historie,

00:04:14.313 --> 00:04:16.596
tak nas zdumiały,

00:04:16.596 --> 00:04:19.735
że pomyśleliśmy, że może
najlepszy sposób na dialog

00:04:19.735 --> 00:04:22.570
to dać im rozmawiać ze sobą nawzajem.

00:04:22.570 --> 00:04:27.354
Przez pierwszy rok
nagraliśmy setkę różnych historii,

00:04:27.354 --> 00:04:29.722
puściliśmy je w radiu i telewizji,

00:04:29.722 --> 00:04:34.067
aby partyzanci w dżungli wysłuchali
tych historii, własnych historii

00:04:34.067 --> 00:04:36.415
lub do nich podobnych,

00:04:36.415 --> 00:04:39.195
i postanowili opuścić dżunglę.

NOTE Paragraph

00:04:39.195 --> 00:04:41.789
Chcę wam opowiedzieć
jedną z tych historii.

00:04:41.789 --> 00:04:44.443
Osoba, którą tu widzicie
to Giovanni Andres.

00:04:44.443 --> 00:04:47.274
Na tym zdjęciu ma 25 lat.

00:04:47.274 --> 00:04:51.963
Był w partyzantce przez siedem lat
i niedawno odszedł.

00:04:51.963 --> 00:04:54.528
Oto jego historia:

00:04:54.528 --> 00:04:57.724
Zrekrutowano go w wieku 17 lat.

00:04:57.724 --> 00:05:02.909
Jakiś czas później do jego szwadronu

00:05:02.909 --> 00:05:08.085
wstąpiła piękna dziewczyna. Zakochali się.

00:05:08.085 --> 00:05:11.956
Rozmawiali o tym, jaką założą rodzinę,

00:05:11.957 --> 00:05:14.098
jakie imiona nadadzą dzieciom,

00:05:14.098 --> 00:05:16.885
jak będzie wyglądało ich życie
po opuszczeniu partyzantki.

00:05:16.885 --> 00:05:18.342
Okazuje się jednak,

00:05:18.342 --> 00:05:21.935
że miłość jest surowo zabroniona
wśród partyzantów niższego szczebla.

00:05:21.935 --> 00:05:25.298
Gdy ich romans wyszedł na jaw,
zostali rozdzieleni.

00:05:25.298 --> 00:05:28.711
Wysłano go daleko, a ona została.

00:05:28.711 --> 00:05:31.368
Bardzo dobrze znała teren,

00:05:31.368 --> 00:05:33.949
więc pewnej nocy, gdy stała na straży,

00:05:33.949 --> 00:05:35.650
po prostu odeszła.

00:05:35.650 --> 00:05:39.112
Była w armii, zdemobilizowała się,

00:05:39.112 --> 00:05:42.996
była jedną z osób, z którymi
udało nam się porozmawiać.

00:05:42.996 --> 00:05:45.346
Bardzo nas poruszyła ta historia,

00:05:45.346 --> 00:05:47.714
więc stworzyliśmy spot radiowy.

00:05:47.714 --> 00:05:50.640
Okazało się,

00:05:50.640 --> 00:05:54.123
że daleko, wiele kilometrów na północ,

00:05:54.123 --> 00:05:57.281
on usłyszał ją w radiu,

00:05:57.281 --> 00:06:01.851
i zadał sobie pytanie: "Co ja tu robię?

00:06:01.851 --> 00:06:07.293
Ona miała jaja, by stąd wyjść.
Ja muszę zrobić to samo".

00:06:07.293 --> 00:06:08.691
I to zrobił.

00:06:08.691 --> 00:06:11.589
Szedł przez dwa dni i dwie noce,

00:06:11.589 --> 00:06:13.952
wydostał się, ryzykując życie,

00:06:13.952 --> 00:06:16.913
a jedyne, czego pragnął, to ją zobaczyć.

00:06:16.913 --> 00:06:20.439
Myślał tylko o tym, żeby ją zobaczyć.

00:06:20.439 --> 00:06:23.046
Później się spotkali.

00:06:23.046 --> 00:06:25.887
Wiem, że byliście ciekawi,
czy się spotkali.

00:06:25.887 --> 00:06:27.136
Spotkali się.

00:06:27.136 --> 00:06:31.139
Została partyzantką jako 15-latka,
a odeszła mając 17 lat,

00:06:31.139 --> 00:06:33.199
więc pojawiło się dużo innych komplikacji,

00:06:33.199 --> 00:06:34.931
ale ostatecznie się spotkali.

00:06:34.931 --> 00:06:40.206
Nie wiem, czy obecnie są razem,
ale mogę się dowiedzieć. (Śmiech)

00:06:40.206 --> 00:06:48.177
Mogę wam jednak powiedzieć,
że nasza strategia radiowa działała.

NOTE Paragraph

00:06:48.177 --> 00:06:51.861
Problem w tym, że działała
na niższych szczeblach partyzantki.

00:06:51.861 --> 00:06:54.224
Nie działała w przypadku dowódców,

00:06:54.224 --> 00:06:56.435
ludzi trudniejszych do zastąpienia.

00:06:56.435 --> 00:07:02.013
Łatwo jest zdobywać nowych rekrutów,
ale nie starszych dowódców.

00:07:02.013 --> 00:07:05.696
Postanowiliśmy więc
użyć tej samej strategii.

00:07:05.696 --> 00:07:08.262
Niech dowódcy mówią do dowódców.

00:07:08.262 --> 00:07:12.038
Poprosiliśmy nawet
byłych dowódców partyzantów,

00:07:12.038 --> 00:07:14.773
żeby latali w helikopterach z megafonami,

00:07:14.773 --> 00:07:18.234
mówiąc dawnym towarzyszom broni:

00:07:18.234 --> 00:07:20.347
"Tam, na zewnątrz, jest lepsze życie",

00:07:20.347 --> 00:07:22.924
"Dobrze sobie radzę",
"To nie jest tego warte" itd.

00:07:22.924 --> 00:07:28.030
Jednak, jak łatwo sobie wyobrazić,
kampanię bez trudu odparto.

00:07:28.030 --> 00:07:30.583
Co mówiła partyzantka?

00:07:30.583 --> 00:07:33.791
"Jasne, jeśli tego nie powie,
to go zabiją".

00:07:33.791 --> 00:07:37.856
Łatwo im poszło,
nagle zostaliśmy z niczym,

00:07:37.856 --> 00:07:39.995
bo partyzantka rozsiewała plotki,

00:07:39.995 --> 00:07:42.956
że uczestnicy naszej kampanii
są zmuszani do współpracy

00:07:42.956 --> 00:07:48.348
pod groźbą utraty życia.

NOTE Paragraph

00:07:48.348 --> 00:07:51.512
Wtedy pewna bystra osoba w zespole

00:07:51.512 --> 00:07:55.150
podzieliła się z nami spostrzeżeniem,

00:07:55.150 --> 00:07:58.707
że w okresie świąt Bożego Narodzenia

00:07:58.707 --> 00:08:01.398
jest najwięcej demobilizacji

00:08:01.398 --> 00:08:04.393
od początków tej wojny.

00:08:04.393 --> 00:08:07.000
To było niesamowite,

00:08:07.000 --> 00:08:12.481
bo zdaliśmy sobie sprawę,
że trzeba mówić do człowieka,

00:08:12.481 --> 00:08:14.052
a nie do żołnierza.

00:08:14.052 --> 00:08:16.189
Trzeba było odejść od przemówień

00:08:16.189 --> 00:08:21.459
ze strony rządu do armii,
ze strony armii do armii.

00:08:21.459 --> 00:08:24.756
Należało mówić
o uniwersalnych wartościach,

00:08:24.756 --> 00:08:27.218
o tym, co ludzkie.

00:08:27.218 --> 00:08:30.592
Wtedy pojawiły się choinki.

00:08:30.592 --> 00:08:32.599
Na tym zdjęciu

00:08:32.599 --> 00:08:35.791
widzicie jak planowano
kampanię z choinkami,

00:08:35.791 --> 00:08:39.540
a ten mężczyzna z trzema gwiazdkami

00:08:39.540 --> 00:08:41.669
to kapitan Juan Manuel Valdez.

00:08:41.669 --> 00:08:46.640
Kapitan Valdez to pierwszy
wysokiej rangi funkcjonariusz,

00:08:46.640 --> 00:08:50.503
który zaopatrzył nas w helikoptery
i udzielił wsparcia

00:08:50.503 --> 00:08:52.853
przy przygotowaniu choinek.

00:08:52.853 --> 00:08:56.145
Na tamtym spotkaniu powiedział coś,
czego nigdy nie zapomnę.

00:08:56.145 --> 00:09:03.339
Powiedział: "Chcę to robić,
bo hojność mnie wzmacnia,

00:09:03.339 --> 00:09:05.691
dzięki niej moi ludzie
czują się silniejsi".

00:09:05.691 --> 00:09:08.431
Bardzo się wzruszam wspominając go,

00:09:08.431 --> 00:09:12.816
bo zginął później w walce
i bardzo nam go brak.

00:09:12.816 --> 00:09:19.092
Chciałem, byście go zobaczyli,
bo był bardzo, bardzo ważną osobą.

00:09:19.092 --> 00:09:23.220
Udzielił nam wsparcia
przy pierwszych choinkach.

NOTE Paragraph

00:09:23.220 --> 00:09:25.953
Później partyzanci,
którzy wrócili do cywila

00:09:25.953 --> 00:09:29.573
podczas akcji choinkowej

00:09:29.573 --> 00:09:33.369
powiedzieli: "To jest dobre,
drzewka są świetne,

00:09:33.369 --> 00:09:35.899
ale wiecie co? My już nie maszerujemy.

00:09:35.899 --> 00:09:37.351
Korzystamy z rzek".

NOTE Paragraph

00:09:37.351 --> 00:09:40.738
Rzeki to autostrady dżungli.

00:09:40.738 --> 00:09:42.935
Dowiedzieliśmy się,

00:09:42.935 --> 00:09:48.237
że rekrutowanie odbywa się
w nadrzecznych wioskach.

00:09:48.237 --> 00:09:50.520
Udaliśmy się tam,

00:09:50.520 --> 00:09:52.421
rozpytując wśród ludzi.

00:09:52.421 --> 00:09:55.775
Niektórzy z nich byli pewnie
znajomymi partyzantów.

00:09:55.775 --> 00:09:59.769
Pytaliśmy: "Możecie przekazać
partyzantom wiadomość?".

00:09:59.769 --> 00:10:03.159
Zebraliśmy 6 000 wiadomości.

00:10:03.159 --> 00:10:05.805
Część z nich to były kartki
z prośbą, by wrócili.

00:10:05.805 --> 00:10:08.522
Część z nich to były zabawki,
a część słodycze.

00:10:08.522 --> 00:10:12.712
Ludzie zdejmowali nawet biżuterię,
małe krzyżyki i dewocjonalia,

00:10:12.725 --> 00:10:18.140
i wkładali je do niezatapialnych kulek,
które puszczaliśmy z prądem,

00:10:18.140 --> 00:10:20.635
aby można je było wyłowić w nocy.

00:10:20.635 --> 00:10:23.093
Puściliśmy ich tysiące z prądem rzeki,

00:10:23.093 --> 00:10:25.933
wyławiając je z powrotem,
jeżeli nikt tego zrobił.

00:10:25.933 --> 00:10:28.405
Ale mnóstwo ktoś wyłowił.

00:10:28.405 --> 00:10:31.686
Średnio dało to jedną demobilizację
na każde sześć godzin.

00:10:31.686 --> 00:10:35.746
Chodziło o hasło: Wróć do domu na Święta.

NOTE Paragraph

00:10:36.920 --> 00:10:41.001
Później rozpoczął się proces pokojowy.

00:10:41.001 --> 00:10:43.442
Gdy rozpoczął się ten proces,

00:10:43.442 --> 00:10:45.762
zmieniła się mentalność partyzantów.

00:10:45.762 --> 00:10:48.087
Stało się tak, bo pomyśleli:

00:10:48.087 --> 00:10:50.836
"Skoro zaczął się proces pokojowy,

00:10:50.836 --> 00:10:52.778
wojna chyba się skończy.

00:10:52.778 --> 00:10:54.890
I tak w końcu stąd wyjdę".

00:10:54.890 --> 00:10:57.096
I zaczęli bać się zupełnie innych rzeczy.

00:10:57.096 --> 00:11:00.324
Nie bali się tego, że zginą,

00:11:00.324 --> 00:11:03.923
ale tego, że zostaną odrzuceni.

00:11:03.923 --> 00:11:06.732
Czy odrzucą mnie, gdy stąd wyjdę?

00:11:06.732 --> 00:11:09.803
Więc w ostatnie święta

00:11:09.803 --> 00:11:13.550
odnaleźliśmy 27 matek partyzantów

00:11:13.550 --> 00:11:17.784
i poprosiliśmy je o zdjęcia dzieci,

00:11:17.784 --> 00:11:21.989
takie, na których mogły się rozpoznać
tylko one same, aby nie narażać ich życia.

00:11:21.989 --> 00:11:26.265
Poprosiliśmy o przekazanie
najbardziej matczynej wiadomości:

00:11:26.265 --> 00:11:30.857
"Zanim zostałeś partyzantem,
byłeś moim dzieckiem.

00:11:30.857 --> 00:11:33.109
Więc wróć do domu, czekam na ciebie".

00:11:33.109 --> 00:11:36.261
Widzicie te zdjęcia tutaj.
Pokażę wam kilka.

00:11:36.261 --> 00:11:37.605
(Brawa)

00:11:37.605 --> 00:11:39.803
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:11:43.552 --> 00:11:48.730
Rozmieszczono te zdjęcia
w różnych miejscach.

00:11:48.730 --> 00:11:52.892
Wiele z tych osób wróciło

00:11:52.892 --> 00:11:55.840
i to było naprawdę bardzo piękne.

NOTE Paragraph

00:11:55.840 --> 00:11:59.315
Wtedy postanowiliśmy
współpracować ze społeczeństwem.

00:11:59.315 --> 00:12:01.972
W okresie świąt były to matki.

00:12:01.972 --> 00:12:04.826
Teraz pomówmy o reszcie ludzi.

00:12:04.826 --> 00:12:10.188
Może wiecie lub nie, ale w tym roku
odbyły się Mistrzostwa Świata.

00:12:10.190 --> 00:12:17.617
Kolumbia grała naprawdę dobrze,
była to dla niej jednocząca chwila.

00:12:17.617 --> 00:12:21.453
Mówiliśmy partyzantom:

00:12:21.453 --> 00:12:25.510
"Wyjdźcie z dżungli,
trzymamy dla was miejsce".

00:12:25.510 --> 00:12:30.575
Było to w telewizji
i w różnych innych mediach.

00:12:30.575 --> 00:12:33.037
Mówiliśmy: "Trzymamy dla was miejsce".

00:12:33.037 --> 00:12:36.056
Żołnierz w spocie mówi:

00:12:36.056 --> 00:12:38.921
"Trzymam dla ciebie
miejsce w tym helikopterze,

00:12:38.921 --> 00:12:42.734
abyś mógł wyjść z dżungli
i cieszyć się Mistrzostwami Świata".

00:12:42.734 --> 00:12:45.901
Byli piłkarze, prezenterzy radiowi,

00:12:45.901 --> 00:12:48.195
każdy trzymał miejsce dla partyzantów.

NOTE Paragraph

00:12:48.195 --> 00:12:52.970
Odkąd rozpoczęliśmy pracę,
trochę ponad osiem lat temu,

00:12:52.970 --> 00:12:56.397
17 000 partyzantów wróciło do cywila.

00:12:56.397 --> 00:13:00.436
Nie chcę... (Brawa)

NOTE Paragraph

00:13:00.436 --> 00:13:03.017
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:13:03.017 --> 00:13:11.714
Nie chcę mówić, że jedyną przyczyną
jest nasza działalność.

00:13:11.714 --> 00:13:18.288
Wiem jednak, że nasza praca

00:13:18.288 --> 00:13:22.960
mogła pomóc wielu z nich
w myśleniu o demobilizacji

00:13:22.960 --> 00:13:26.968
i chyba pomogła wielu z nich
podjąć ostateczną decyzję.

00:13:26.968 --> 00:13:33.498
Jeśli to prawda, spoty w mediach
to nadal najpotężniejsze narzędzia zmian,

00:13:33.498 --> 00:13:35.740
jakimi dysponujemy.

00:13:35.740 --> 00:13:38.371
Mówię nie tylko w swoim imieniu,

00:13:38.371 --> 00:13:41.245
ale w imieniu wszystkich
moich kolegów, których tu widzę,

00:13:41.245 --> 00:13:42.639
pracujących przy spotach,

00:13:42.639 --> 00:13:46.665
oraz w imieniu całego zespołu,
który ze mną współpracował:

00:13:46.665 --> 00:13:49.914
Jeśli chcecie zmienić świat,

00:13:49.914 --> 00:13:52.375
jeśli chcecie, by zapanował pokój,
wezwijcie nas.

00:13:52.375 --> 00:13:53.875
Z radością pomożemy.

NOTE Paragraph

00:13:53.875 --> 00:13:55.238
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:13:55.238 --> 00:14:08.922
(Brawa)