WEBVTT

00:00:01.343 --> 00:00:03.072
Hơn 100 năm qua,

00:00:03.096 --> 00:00:07.122
các công ty điện thoại đã cung cấp 
thiết bị hỗ trợ nghe lén cho chính phủ.

NOTE Paragraph

00:00:07.146 --> 00:00:10.684
Thời đó, sự trợ giúp này bằng thủ công.

00:00:10.708 --> 00:00:14.826
Việc giám sát diễn ra một cách thủ công, 
và dây nhợ được nối bằng tay.

00:00:14.850 --> 00:00:16.600
Các cuộc gọi thì được ghi vào băng.

00:00:17.144 --> 00:00:19.478
Nhưng cũng như trong
những ngành công nghiệp khác,

00:00:19.502 --> 00:00:21.268
máy tính đã làm thay đổi mọi thứ.

00:00:21.725 --> 00:00:24.748
Các công ty điện thoại gắn 
những chức năng giám sát

00:00:24.772 --> 00:00:26.817
vào cái cốt lõi nhất
trong mạng lưới của họ.

00:00:27.494 --> 00:00:29.474
Tôi xin vài phút muốn đi sâu vào nó

00:00:29.498 --> 00:00:33.758
Điện thoại và những mạng 
kết nối những cuộc gọi của chúng ta

00:00:33.782 --> 00:00:36.155
bị kết nối để giám sát đầu tiên.

00:00:36.179 --> 00:00:37.582
Đầu tiên và tiên quyết.

NOTE Paragraph

00:00:38.763 --> 00:00:42.589
Vậy điều đó có nghĩa là khi bạn 
đang nói chuyện với vợ hoặc chồng bạn,

00:00:42.613 --> 00:00:46.935
với con bạn, một đồng nghiệp, 
hay bác sĩ bằng điện thoại, thì...

00:00:46.959 --> 00:00:48.445
có thể bị người khác nghe được.

00:00:48.901 --> 00:00:51.466
Hiện tại, người đó có thể là chính phủ;

00:00:51.490 --> 00:00:55.653
có thể là người của chính phủ khác, 
một cơ quan mật vụ nước ngoài,

00:00:55.677 --> 00:00:58.504
kẻ "bắt cóc" dữ liệu, hay tội phạm,
một kẻ bám đuôi...

00:00:58.528 --> 00:01:02.098
hay bất kỳ một ai "bẻ khoá" được
hệ thống giám sát,

00:01:02.122 --> 00:01:06.611
và xâm nhập vào hệ thống giám sát 
của các công ty điện thoại.

NOTE Paragraph

00:01:07.834 --> 00:01:12.356
Trong khi những công ty ấy đã ưu tiên
thiết lập hệ thống giám sát,

00:01:12.380 --> 00:01:14.726
thì các công ty ở Thung lũng Silicon
không làm thế

00:01:14.726 --> 00:01:17.042
Và nhiều năm qua, ngày càng tăng...

00:01:17.066 --> 00:01:20.728
số công ty ở Silicon Valley tạo 
công nghệ mã hoá mạnh

00:01:20.752 --> 00:01:22.690
gắn vào các sản phẩm thông tin liên lạc

00:01:22.714 --> 00:01:24.980
làm cho việc giám sát cực kỳ khó khăn.

NOTE Paragraph

00:01:25.256 --> 00:01:27.590
Ví dụ, nhiều người trong
các bạn có thể có iPhone,

00:01:27.614 --> 00:01:30.304
và nếu bạn dùng iPhone để gửi tin nhắn

00:01:30.328 --> 00:01:32.505
tới người khác cũng có iPhone,

00:01:32.529 --> 00:01:35.539
những mẩu tin này 
không thể dễ dàng bị đọc trộm.

00:01:35.563 --> 00:01:37.391
Thật ra, theo công ty Apple,

00:01:37.415 --> 00:01:40.306
chính họ cũng không thấy được 
những tin nhắn này.

00:01:40.662 --> 00:01:44.528
Giống như vậy, nếu bạn dùng FaceTime 
để thực hiện cuộc gọi bình thường

00:01:44.552 --> 00:01:47.163
hay gọi video với 
một người bạn hay người thân,

00:01:47.187 --> 00:01:49.316
cũng vậy, không thể dễ dàng bị nghe lén.

NOTE Paragraph

00:01:49.340 --> 00:01:50.885
Không chỉ với Apple.

00:01:51.315 --> 00:01:53.667
WhatsApp, hiện giờ do Facebook sở hữu

00:01:53.691 --> 00:01:56.549
và được hàng ngàn người 
trên thế giới sử dụng,

00:01:56.573 --> 00:02:00.080
cũng gắn công nghệ mã hoá mạnh 
trong sản phẩm của họ,

00:02:00.104 --> 00:02:03.611
có nghĩa là những người ở phía Nam
của địa cầu dễ dàng liên lạc--mà

00:02:03.635 --> 00:02:06.445
không bị chính quyền của họ, 
thường là những tay độc tài,

00:02:06.469 --> 00:02:08.203
đọc lén tin nhắn của họ

NOTE Paragraph

00:02:09.599 --> 00:02:14.544
Vậy nên sau 100 năm có thể nghe lén 
bất kỳ cuộc gọi nào,

00:02:14.568 --> 00:02:17.122
mọi lúc, mọi nơi

00:02:17.146 --> 00:02:20.277
bạn hình dung rằng nhân viên chính phủ 
không thấy vui chút nào.

00:02:20.301 --> 00:02:22.087
Đúng vậy, điều đó đang xảy ra.

00:02:22.111 --> 00:02:24.330
Viên chức chính phủ cực kỳ tức giận.

00:02:24.354 --> 00:02:28.229
Họ không nổi khùng bởi vì 
những công cụ mã hoá này giờ có sẵn.

00:02:28.253 --> 00:02:30.071
Điều làm họ điên đầu nhất là

00:02:30.095 --> 00:02:34.262
những công ty công nghệ đã gắn chức năng 
mã hoá trong sản phẩm của họ

00:02:34.286 --> 00:02:36.159
và làm cho chúng mặc định.

00:02:36.547 --> 00:02:38.517
Đó là mảng mặc định có vấn đề.

NOTE Paragraph

00:02:38.541 --> 00:02:42.316
Tóm lại, những công ty công nghệ đã 
dân chủ hoá việc mã hoá.

00:02:43.165 --> 00:02:46.962
Vì vậy những quan chức chính phủ như 
Thủ Tướng Anh David Cameron,

00:02:46.986 --> 00:02:51.833
họ cho là tất cả phương tiện thông tin 
liên lạc-- email, nhắn tin, điện thoại--

00:02:51.857 --> 00:02:54.445
tất cả những cái đó nên
cung cấp sẵn cho chính quyền,

00:02:54.469 --> 00:02:56.541
và rồi mã hoá khiến điều đó
trở nên khó khăn

NOTE Paragraph

00:02:57.501 --> 00:03:00.862
Tôi thành thật cảm thông 
với quan điểm của họ.

00:03:00.886 --> 00:03:03.418
Ta đang ở thời điểm nguy hiểm
trong thế giới hiểm nguy

00:03:03.442 --> 00:03:05.442
và thật sự có rất người xấu quanh ta.

00:03:05.466 --> 00:03:08.581
Có khủng bố và những mối đe doạ 
an ninh quốc gia nghiêm trọng

00:03:08.605 --> 00:03:12.582
mà tôi cho là chúng ta đều
muốn FBI hay NSA theo dõi.

NOTE Paragraph

00:03:13.345 --> 00:03:16.048
Nhưng những tính năng giám sát
đều có cái giá của nó.

00:03:17.357 --> 00:03:18.512
Lý do là vì

00:03:18.536 --> 00:03:20.982
không có mấy thứ như
máy tính xách tay của khủng bố,

00:03:20.982 --> 00:03:22.733
hay di động của bọn buôn
thuốc phiện.

00:03:22.902 --> 00:03:25.865
Chúng ta cùng xài những thiết bị 
thông tin liên lạc giống nhau

00:03:26.577 --> 00:03:30.252
Điều đó có nghĩa là nếu những cuộc 
điện thoại của tên buôn thuốc phiện

00:03:30.276 --> 00:03:32.821
hay của những tên khủng bố
có thể bị chặn lại,

00:03:32.845 --> 00:03:34.841
thì với tất cả chúng ta cũng thế thôi.

00:03:34.865 --> 00:03:36.492
Tôi nghĩ ta thật sự
nên đặt câu hỏi

00:03:36.516 --> 00:03:39.643
Có nên để triệu người trên thế giới 
cứ sử dụng các thiết bị đó

00:03:39.667 --> 00:03:41.866
mà bị nghe lén
một cách thân thiện?

NOTE Paragraph

00:03:43.407 --> 00:03:47.155
Cảnh tượng xâm nhập hệ thống giám sát 
mà tôi vừa mô tả--

00:03:47.179 --> 00:03:49.290
đây không phải hư cấu đâu

00:03:49.622 --> 00:03:50.774
Vào năm 2009,

00:03:50.798 --> 00:03:54.845
hệ thống giám sát mà Google và Microsoft 
gắn vào mạng lưới của họ--

00:03:54.869 --> 00:03:58.360
hệ thống mà họ dùng để đáp ứng
những yêu cầu giám sát hợp pháp

00:03:58.384 --> 00:03:59.550
từ cảnh sát--

00:03:59.574 --> 00:04:02.242
những hệ thống bị chính quyền 
Trung Quốc gây tổn hại

00:04:02.266 --> 00:04:04.663
bởi vì chính quyền Trung Quốc muốn biết

00:04:04.687 --> 00:04:07.579
những người mật vụ nào của họ
Chính phủ Mỹ đang theo dõi.

NOTE Paragraph

00:04:08.269 --> 00:04:09.540
Cũng cùng cách làm,

00:04:09.564 --> 00:04:12.983
năm 2004, hệ thống giám sát gắn vào mạng

00:04:13.007 --> 00:04:16.181
của Vodafone Greece - 
công ty điện thoại lớn nhất Hy Lạp--

00:04:16.205 --> 00:04:18.784
bị xâm phạm do một kẻ giấu mặt,

00:04:18.808 --> 00:04:20.848
và tính năng đó, tính năng giám sát,

00:04:20.872 --> 00:04:23.150
bị lợi dụng để nghe lén Thủ Tướng Hy Lạp

00:04:23.174 --> 00:04:25.113
và những thành viên
trong Nội Các Hy Lạp.

00:04:25.313 --> 00:04:28.467
Chính phủ nước ngoài hay hacker
gây ra vụ việc không bao giờ bị bắt

NOTE Paragraph

00:04:29.955 --> 00:04:33.652
Thật sự, điều này dẫn tới chính cái vấn đề
với những tính năng giám sát này,

00:04:33.676 --> 00:04:34.936
hay gọi là "cửa sau".

00:04:34.960 --> 00:04:38.162
Khi bạn xây một cái "cửa sau" trong 
hệ thống mạng viễn thông,

00:04:38.186 --> 00:04:39.487
hay một phần của công nghệ,

00:04:39.511 --> 00:04:42.559
bạn không có cách nào kiểm soát 
ai ra vào cửa đó.

00:04:43.143 --> 00:04:44.688
Bạn không tài nào kiểm soát được

00:04:44.712 --> 00:04:47.482
liệu bạn sẽ dùng nó hay ai khác dùng nó,

00:04:47.506 --> 00:04:49.417
người tốt hay người xấu dùng.

NOTE Paragraph

00:04:49.980 --> 00:04:52.499
Chính vì lý do đó, tôi nghĩ tốt hơn

00:04:52.523 --> 00:04:55.175
nên xây những hệ thống mạng 
càng an toàn càng tốt.

00:04:56.271 --> 00:04:58.680
Vâng, điều đó có nghĩa là trong tương lai,

00:04:58.704 --> 00:05:01.270
mã hoá sẽ làm cho việc nghe lén 
trở nên khó khăn hơn.

00:05:01.280 --> 00:05:03.949
Có nghĩa là cảnh sát sẽ có
khoảng thời gian vất vả hơn

00:05:03.949 --> 00:05:05.285
để bắt được những kẻ xấu.

00:05:05.309 --> 00:05:07.865
Hay một lựa chọn khác,
là sống trong một thế giới

00:05:07.889 --> 00:05:11.520
mà cuộc gọi hay tin nhắn
của bất kỳ ai có thể bị nghe lén

00:05:11.544 --> 00:05:15.270
bởi tội phạm, những kẻ bám đuôi
hay cơ quan mật vụ nước ngoài.

00:05:15.294 --> 00:05:17.606
Tôi không muốn sống trong 
thế giới như thế.

NOTE Paragraph

00:05:18.102 --> 00:05:20.817
Nên từ bây giờ, bạn có lẽ có những công cụ

00:05:20.841 --> 00:05:23.159
để ngăn chặn chính phủ nghe lén
bằng nhiều cách

00:05:23.183 --> 00:05:26.166
đã được gắn trong điện thoại 
và có sẵn trong túi của bạn.

00:05:26.190 --> 00:05:29.969
bạn có lẽ không nhận ra những công cụ này
mạnh và an toàn thế nào,

00:05:29.993 --> 00:05:33.522
hay những phương tiện khác bạn từng dùng 
để liên lạc yếu kém thế nào.

NOTE Paragraph

00:05:34.737 --> 00:05:36.864
Vì vậy, thông điệp của tôi gởi bạn là:

00:05:38.110 --> 00:05:39.853
Chúng ta cần dùng những công cụ này.

00:05:40.239 --> 00:05:42.543
Ta cần giữ an toàn cho 
các cuộc gọi của ta

00:05:42.567 --> 00:05:44.516
Ta cần giữ an toàn cho
các tin nhắn của ta

00:05:44.910 --> 00:05:46.602
Tôi muốn bạn dùng
những công cụ này.

00:05:46.626 --> 00:05:49.982
Tôi muốn bạn nói với người thân, 
Tôi muốn bạn nói với đồng nghiệp:

00:05:50.006 --> 00:05:52.430
Hãy dùng những công cụ
liên lạc được mã hoá này.

00:05:52.454 --> 00:05:55.130
Không chỉ dùng vì nó rẻ và dễ dùng,

00:05:55.154 --> 00:05:57.158
mà dùng vì độ an toàn của chúng.

NOTE Paragraph

00:05:57.182 --> 00:05:58.437
Cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:05:58.461 --> 00:06:02.047
(Vỗ tay)