Hơn 100 năm qua,
các công ty điện thoại đã cung cấp
thiết bị hỗ trợ nghe lén cho chính phủ.
Thời đó, sự trợ giúp này bằng thủ công.
Việc giám sát diễn ra một cách thủ công,
và dây nhợ được nối bằng tay.
Các cuộc gọi thì được ghi vào băng.
Nhưng cũng như trong
những ngành công nghiệp khác,
máy tính đã làm thay đổi mọi thứ.
Các công ty điện thoại gắn
những chức năng giám sát
vào cái cốt lõi nhất
trong mạng lưới của họ.
Tôi xin vài phút muốn đi sâu vào nó
Điện thoại và những mạng
kết nối những cuộc gọi của chúng ta
bị kết nối để giám sát đầu tiên.
Đầu tiên và tiên quyết.
Vậy điều đó có nghĩa là khi bạn
đang nói chuyện với vợ hoặc chồng bạn,
với con bạn, một đồng nghiệp,
hay bác sĩ bằng điện thoại, thì...
có thể bị người khác nghe được.
Hiện tại, người đó có thể là chính phủ;
có thể là người của chính phủ khác,
một cơ quan mật vụ nước ngoài,
kẻ "bắt cóc" dữ liệu, hay tội phạm,
một kẻ bám đuôi...
hay bất kỳ một ai "bẻ khoá" được
hệ thống giám sát,
và xâm nhập vào hệ thống giám sát
của các công ty điện thoại.
Trong khi những công ty ấy đã ưu tiên
thiết lập hệ thống giám sát,
thì các công ty ở Thung lũng Silicon
không làm thế
Và nhiều năm qua, ngày càng tăng...
số công ty ở Silicon Valley tạo
công nghệ mã hoá mạnh
gắn vào các sản phẩm thông tin liên lạc
làm cho việc giám sát cực kỳ khó khăn.
Ví dụ, nhiều người trong
các bạn có thể có iPhone,
và nếu bạn dùng iPhone để gửi tin nhắn
tới người khác cũng có iPhone,
những mẩu tin này
không thể dễ dàng bị đọc trộm.
Thật ra, theo công ty Apple,
chính họ cũng không thấy được
những tin nhắn này.
Giống như vậy, nếu bạn dùng FaceTime
để thực hiện cuộc gọi bình thường
hay gọi video với
một người bạn hay người thân,
cũng vậy, không thể dễ dàng bị nghe lén.
Không chỉ với Apple.
WhatsApp, hiện giờ do Facebook sở hữu
và được hàng ngàn người
trên thế giới sử dụng,
cũng gắn công nghệ mã hoá mạnh
trong sản phẩm của họ,
có nghĩa là những người ở phía Nam
của địa cầu dễ dàng liên lạc--mà
không bị chính quyền của họ,
thường là những tay độc tài,
đọc lén tin nhắn của họ
Vậy nên sau 100 năm có thể nghe lén
bất kỳ cuộc gọi nào,
mọi lúc, mọi nơi
bạn hình dung rằng nhân viên chính phủ
không thấy vui chút nào.
Đúng vậy, điều đó đang xảy ra.
Viên chức chính phủ cực kỳ tức giận.
Họ không nổi khùng bởi vì
những công cụ mã hoá này giờ có sẵn.
Điều làm họ điên đầu nhất là
những công ty công nghệ đã gắn chức năng
mã hoá trong sản phẩm của họ
và làm cho chúng mặc định.
Đó là mảng mặc định có vấn đề.
Tóm lại, những công ty công nghệ đã
dân chủ hoá việc mã hoá.
Vì vậy những quan chức chính phủ như
Thủ Tướng Anh David Cameron,
họ cho là tất cả phương tiện thông tin
liên lạc-- email, nhắn tin, điện thoại--
tất cả những cái đó nên
cung cấp sẵn cho chính quyền,
và rồi mã hoá khiến điều đó
trở nên khó khăn
Tôi thành thật cảm thông
với quan điểm của họ.
Ta đang ở thời điểm nguy hiểm
trong thế giới hiểm nguy
và thật sự có rất người xấu quanh ta.
Có khủng bố và những mối đe doạ
an ninh quốc gia nghiêm trọng
mà tôi cho là chúng ta đều
muốn FBI hay NSA theo dõi.
Nhưng những tính năng giám sát
đều có cái giá của nó.
Lý do là vì
không có mấy thứ như
máy tính xách tay của khủng bố,
hay di động của bọn buôn
thuốc phiện.
Chúng ta cùng xài những thiết bị
thông tin liên lạc giống nhau
Điều đó có nghĩa là nếu những cuộc
điện thoại của tên buôn thuốc phiện
hay của những tên khủng bố
có thể bị chặn lại,
thì với tất cả chúng ta cũng thế thôi.
Tôi nghĩ ta thật sự
nên đặt câu hỏi
Có nên để triệu người trên thế giới
cứ sử dụng các thiết bị đó
mà bị nghe lén
một cách thân thiện?
Cảnh tượng xâm nhập hệ thống giám sát
mà tôi vừa mô tả--
đây không phải hư cấu đâu
Vào năm 2009,
hệ thống giám sát mà Google và Microsoft
gắn vào mạng lưới của họ--
hệ thống mà họ dùng để đáp ứng
những yêu cầu giám sát hợp pháp
từ cảnh sát--
những hệ thống bị chính quyền
Trung Quốc gây tổn hại
bởi vì chính quyền Trung Quốc muốn biết
những người mật vụ nào của họ
Chính phủ Mỹ đang theo dõi.
Cũng cùng cách làm,
năm 2004, hệ thống giám sát gắn vào mạng
của Vodafone Greece -
công ty điện thoại lớn nhất Hy Lạp--
bị xâm phạm do một kẻ giấu mặt,
và tính năng đó, tính năng giám sát,
bị lợi dụng để nghe lén Thủ Tướng Hy Lạp
và những thành viên
trong Nội Các Hy Lạp.
Chính phủ nước ngoài hay hacker
gây ra vụ việc không bao giờ bị bắt
Thật sự, điều này dẫn tới chính cái vấn đề
với những tính năng giám sát này,
hay gọi là "cửa sau".
Khi bạn xây một cái "cửa sau" trong
hệ thống mạng viễn thông,
hay một phần của công nghệ,
bạn không có cách nào kiểm soát
ai ra vào cửa đó.
Bạn không tài nào kiểm soát được
liệu bạn sẽ dùng nó hay ai khác dùng nó,
người tốt hay người xấu dùng.
Chính vì lý do đó, tôi nghĩ tốt hơn
nên xây những hệ thống mạng
càng an toàn càng tốt.
Vâng, điều đó có nghĩa là trong tương lai,
mã hoá sẽ làm cho việc nghe lén
trở nên khó khăn hơn.
Có nghĩa là cảnh sát sẽ có
khoảng thời gian vất vả hơn
để bắt được những kẻ xấu.
Hay một lựa chọn khác,
là sống trong một thế giới
mà cuộc gọi hay tin nhắn
của bất kỳ ai có thể bị nghe lén
bởi tội phạm, những kẻ bám đuôi
hay cơ quan mật vụ nước ngoài.
Tôi không muốn sống trong
thế giới như thế.
Nên từ bây giờ, bạn có lẽ có những công cụ
để ngăn chặn chính phủ nghe lén
bằng nhiều cách
đã được gắn trong điện thoại
và có sẵn trong túi của bạn.
bạn có lẽ không nhận ra những công cụ này
mạnh và an toàn thế nào,
hay những phương tiện khác bạn từng dùng
để liên lạc yếu kém thế nào.
Vì vậy, thông điệp của tôi gởi bạn là:
Chúng ta cần dùng những công cụ này.
Ta cần giữ an toàn cho
các cuộc gọi của ta
Ta cần giữ an toàn cho
các tin nhắn của ta
Tôi muốn bạn dùng
những công cụ này.
Tôi muốn bạn nói với người thân,
Tôi muốn bạn nói với đồng nghiệp:
Hãy dùng những công cụ
liên lạc được mã hoá này.
Không chỉ dùng vì nó rẻ và dễ dùng,
mà dùng vì độ an toàn của chúng.
Cảm ơn.
(Vỗ tay)