1
00:00:00,919 --> 00:00:05,281
Λοιπόν, έχω μια παραμελημένη
αλλά δυνητικά επικερδή

2
00:00:05,285 --> 00:00:07,264
επενδυτική ευκαιρία για εσάς.

3
00:00:08,447 --> 00:00:10,851
Τα τελευταία δέκα χρόνια
στο Ηνωμένο Βασίλειο,

4
00:00:10,851 --> 00:00:14,340
το κέρδος από τους χώρους ταφής
έχει ξεπεράσει αυτό της αγοράς ακινήτων

5
00:00:14,344 --> 00:00:16,647
με μια αναλογία περίπου τρία προς ένα.

6
00:00:17,924 --> 00:00:21,766
Υπάρχουν ιδιωτικά νεκροταφεία
με τάφους προς πώληση σε επενδυτές,

7
00:00:21,770 --> 00:00:24,924
με τιμές που ξεκινούν γύρω στα 4.500 ευρώ.

8
00:00:24,938 --> 00:00:28,470
Υπολογίζεται πως θα επιτύχουν
περίπου 40% ανάπτυξη.

9
00:00:28,470 --> 00:00:33,552
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα είναι 
ότι είναι μια αγορά με συνεχή ζήτηση.

10
00:00:35,996 --> 00:00:38,091
Αυτή είναι μια πραγματική πρόταση

11
00:00:38,091 --> 00:00:42,551
και υπάρχουν εταιρίες εκεί έξω
που όντως προσφέρουν αυτή την επένδυση,

12
00:00:42,555 --> 00:00:45,317
αλλά το ενδιαφέρον μου γι' αυτήν
είναι αρκετά διαφορετικό.

13
00:00:45,713 --> 00:00:47,775
Είμαι αρχιτέκτονας και πολεοδόμος

14
00:00:47,779 --> 00:00:49,380
και τον τελευταίο ενάμιση χρόνο

15
00:00:49,380 --> 00:00:52,414
μελετώ τους τρόπους με τους οποίους
προσεγγίζουμε τον θάνατο

16
00:00:52,418 --> 00:00:55,939
και πώς αυτοί έχουν διαμορφώσει
τις πόλεις και τα κτίρια τους.

17
00:00:56,515 --> 00:00:59,705
Έτσι το καλοκαίρι,
έκανα την πρώτη μου έκθεση

18
00:00:59,705 --> 00:01:02,235
για τον θάνατο
και την αρχιτεκτονική στη Βενετία,

19
00:01:02,239 --> 00:01:04,279
και ονομαζόταν «Θάνατος στη Βενετία».

20
00:01:04,563 --> 00:01:06,564
Επειδή ο θάνατος είναι ένα θέμα

21
00:01:06,588 --> 00:01:09,449
που πολλοί από εμάς νοιώθουμε
αρκετά άβολα να το συζητάμε,

22
00:01:09,449 --> 00:01:12,024
η έκθεση σχεδιάστηκε
για να είναι αρκετά παιχνιδιάρικη,

23
00:01:12,024 --> 00:01:14,887
έτσι ώστε οι άνθρωποι
κυριολεκτικά να εμπλακούν σε αυτήν.

24
00:01:14,887 --> 00:01:18,357
Ένα από τα εκθέματά μας ήταν
ένας διαδραστικός χάρτης του Λονδίνου

25
00:01:18,357 --> 00:01:21,499
που έδειχνε πόσος χώρος μέσα στην πόλη

26
00:01:21,499 --> 00:01:23,443
έχει παραχωρηθεί στον θάνατο.

27
00:01:23,443 --> 00:01:25,679
Καθώς κινείτε το χέρι σας
κατά μήκος του χάρτη,

28
00:01:25,679 --> 00:01:30,028
εμφανίζεται το όνομα του κτιρίου
ή του νεκροταφείου.

29
00:01:30,733 --> 00:01:33,493
Και αυτά τα λευκά σχήματα που βλέπετε

30
00:01:33,493 --> 00:01:36,386
είναι όλα τα νοσοκομεία, τα άσυλα,

31
00:01:36,386 --> 00:01:39,181
τα νεκροτομεία
και τα νεκροταφεία της πόλης.

32
00:01:39,185 --> 00:01:41,647
Για την ακρίβεια, 
η πλειοψηφία είναι νεκροταφεία.

33
00:01:41,652 --> 00:01:45,664
Θέλαμε να δείξουμε ότι,
παρόλο που ο θάνατος και η ταφή

34
00:01:45,664 --> 00:01:48,009
είναι πράγματα
που μπορεί να μην σκεφτόμαστε,

35
00:01:48,009 --> 00:01:51,513
είναι παντού γύρω μας και είναι
σημαντικά τμήματα των πόλεών μας.

36
00:01:52,035 --> 00:01:56,475
Περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι
πεθαίνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο κάθε χρόνο,

37
00:01:56,475 --> 00:01:59,508
και από αυτούς, περίπου το ένα τέταρτο
θα θελήσει να ταφεί.

38
00:01:59,508 --> 00:02:03,512
Αλλά το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και
πολλές άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης,

39
00:02:03,512 --> 00:02:05,221
ξεμένει από χώρους ταφής,

40
00:02:05,221 --> 00:02:07,115
ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις.

41
00:02:07,670 --> 00:02:11,176
Η Εκτελεστική Αρχή του Μείζονος
Λονδίνου το γνωρίζει εδώ και καιρό,

42
00:02:11,176 --> 00:02:14,658
και οι κύριες αιτίες είναι
η αύξηση του πληθυσμού,

43
00:02:14,658 --> 00:02:17,517
το γεγονός ότι τα υπάρχοντα
νεκροταφεία είναι σχεδόν γεμάτα.

44
00:02:17,517 --> 00:02:21,848
Ένα έθιμο στο Ηνωμένο Βασίλειο θεωρεί
τους τάφους κατειλημμένους για πάντα.

45
00:02:21,848 --> 00:02:25,625
Υπάρχει όμως και πίεση για ανάπτυξη,
οι άνθρωποι θέλουν την ίδια γη

46
00:02:25,625 --> 00:02:29,208
για να χτίσουν σπίτια 
ή γραφεία ή καταστήματα.

47
00:02:29,836 --> 00:02:31,717
Έτσι λοιπόν σκέφτηκαν μερικές λύσεις.

48
00:02:31,721 --> 00:02:35,744
Είπαν: «Ίσως να χρησιμοποιήσουμε ξανά
αυτούς τους τάφους μετά από 50 χρόνια.

49
00:02:35,744 --> 00:02:38,101
Ή ίσως να θάβουμε τους νεκρούς
σε τετραπλό βάθος,

50
00:02:38,105 --> 00:02:41,107
έτσι ώστε να θάβονται τέσσερις
άνθρωποι στον ίδιο τάφο,

51
00:02:41,107 --> 00:02:43,780
άρα να κάνουμε
πιο αποτελεσματική χρήση της γης.

52
00:02:43,784 --> 00:02:47,154
Έτσι ώστε το Λονδίνο να εξακολουθεί
να έχει χώρους ταφής

53
00:02:47,154 --> 00:02:48,539
στο κοντινό μέλλον».

54
00:02:49,106 --> 00:02:53,548
Με βάση την παράδοση, τα νεκροταφεία
δεν τα διαχειρίζονταν οι τοπικές αρχές.

55
00:02:53,556 --> 00:02:56,932
Αυτό που πραγματικά εκπλήσσει
είναι η απουσία νομικής υποχρέωσης

56
00:02:56,932 --> 00:02:59,975
για οποιονδήποτε στο Ηνωμένο Βασίλειο
να παρέχει χώρο ταφής.

57
00:03:00,499 --> 00:03:05,282
Παραδοσιακά, γίνεται από ιδιωτικές
και θρησκευτικές οργανώσεις,

58
00:03:05,282 --> 00:03:08,257
όπως εκκλησίες, τζαμιά και συναγωγές.

59
00:03:08,510 --> 00:03:12,465
Αλλά υπάρχουν ενίοτε 
και κερδοσκοπικοί παράγοντες

60
00:03:12,465 --> 00:03:14,506
που θέλουν να μπουν στο παιχνίδι.

61
00:03:14,506 --> 00:03:18,015
Ξέρετε, βλέπουν το μικρό μέγεθος του τάφου

62
00:03:18,015 --> 00:03:19,691
και το υψηλό κόστος

63
00:03:19,691 --> 00:03:22,573
και φαίνεται πως μπορεί κανείς
να βγάλει πολλά χρήματα.

64
00:03:22,573 --> 00:03:26,304
Οπότε, αν θέλεις να φτιάξεις
το δικό σου νεκροταφείο,

65
00:03:26,304 --> 00:03:27,771
μπορείς να το κάνεις.

66
00:03:27,771 --> 00:03:29,921
Ήταν ένα ζευγάρι στη Νότια Ουαλία

67
00:03:29,921 --> 00:03:33,191
που είχε ένα αγρόκτημα
και πολλά χωράφια γύρω από αυτό

68
00:03:33,191 --> 00:03:35,326
και ήθελαν να αξιοποιήσουν τη γη τους.

69
00:03:35,326 --> 00:03:36,771
Είχαν ένα σωρό ιδέες.

70
00:03:36,771 --> 00:03:39,889
Αρχικά σκέφτηκαν να κάνουν
ένα πάρκο για τροχόσπιτα,

71
00:03:39,889 --> 00:03:41,617
αλλά το συμβούλιο αρνήθηκε.

72
00:03:41,617 --> 00:03:43,629
Έπειτα θέλησαν να φτιάξουν ιχθυοτροφείο.

73
00:03:43,633 --> 00:03:45,734
και πάλι το συμβούλιο αρνήθηκε.

74
00:03:45,751 --> 00:03:48,432
Μετά τους ήρθε η ιδέα
να φτιάξουν ένα νεκροταφείο

75
00:03:48,432 --> 00:03:50,512
και υπολόγισαν ότι κάνοντάς το,

76
00:03:50,526 --> 00:03:53,063
μπορούσαν να αυξήσουν
την αξία της γης τους

77
00:03:53,067 --> 00:03:57,796
από περίπου 110.000 ευρώ
σε πάνω από 1.150.000 ευρώ.

78
00:03:58,802 --> 00:04:03,581
Επιστρέφοντας όμως στην ιδέα
του κέρδους από τα νεκροταφεία,

79
00:04:03,581 --> 00:04:05,815
είναι κάπως γελοίο, σωστά;

80
00:04:06,267 --> 00:04:09,790
Το θέμα είναι ότι
το υψηλό κόστος των τάφων

81
00:04:09,790 --> 00:04:11,930
είναι στην πραγματικότητα παραπλανητικό.

82
00:04:11,930 --> 00:04:13,751
Δείχνουν ακριβοί,

83
00:04:13,755 --> 00:04:17,937
αλλά αυτό το κόστος έχει να κάνει
με το ότι πρέπει να συντηρείς τον τάφο.

84
00:04:17,937 --> 00:04:21,319
Λόγου χάρη, κάποιος πρέπει να κουρεύει
το γρασίδι τα επόμενα 50 χρόνια.

85
00:04:21,319 --> 00:04:24,240
Είναι λοιπόν πολύ δύσκολο
να βγάλεις χρήματα από αυτά.

86
00:04:24,240 --> 00:04:27,089
Γι' αυτό και συνήθως τα διαχειρίζεται
κάποιο συμβούλιο

87
00:04:27,089 --> 00:04:29,099
ή κάποια μη κερδοσκοπική ομάδα.

88
00:04:29,099 --> 00:04:31,474
Εν πάσει περιπτώσει,
πήραν άδεια από το συμβούλιο

89
00:04:31,474 --> 00:04:34,219
και τώρα προσπαθούν 
να χτίσουν το νεκροταφείο τους.

90
00:04:34,219 --> 00:04:37,593
Αφήστε με να σας εξηγήσω
πώς ακριβώς γίνεται.

91
00:04:37,597 --> 00:04:39,684
Αν θέλω να χτίσω κάτι
στο Ηνωμένο Βασίλειο,

92
00:04:39,684 --> 00:04:41,890
όπως ένα νεκροταφείο για παράδειγμα,

93
00:04:41,894 --> 00:04:44,858
πρέπει αρχικά να υποβάλλω αίτηση
για πολεοδομική άδεια.

94
00:04:44,858 --> 00:04:49,132
Έτσι αν θέλω να χτίσω ένα καινούργιο
κτίριο με γραφεία για έναν πελάτη

95
00:04:49,132 --> 00:04:51,390
ή αν θέλω να επεκτείνω το σπίτι μου

96
00:04:51,390 --> 00:04:55,067
ή αν έχω ένα κατάστημα και θέλω
να το μετατρέψω σε ένα γραφείο,

97
00:04:55,067 --> 00:04:56,512
πρέπει να κάνω ένα σωρό σχέδια

98
00:04:56,512 --> 00:04:59,198
και να τα υποβάλω στο συμβούλιο για άδεια.

99
00:04:59,198 --> 00:05:03,179
Αυτό θα ελέγξει πράγματα όπως,
αν ταιριάζει με τη γύρω περιοχή.

100
00:05:03,193 --> 00:05:05,245
Θα κοιτάξουν λοιπόν πώς φαίνεται.

101
00:05:05,249 --> 00:05:07,445
Θα αναλογιστούν όμως και παράγοντες

102
00:05:07,445 --> 00:05:10,364
όπως τι αντίκτυπο θα έχει
στο τοπικό περιβάλλον.

103
00:05:10,368 --> 00:05:12,428
Και θα κάνουν σκέψεις όπως:

104
00:05:12,432 --> 00:05:14,227
«Πρόκεται να προκαλέσει ρύπανση

105
00:05:14,227 --> 00:05:16,235
ή θα υπάρχει πολύ κίνηση από τον κόσμο

106
00:05:16,235 --> 00:05:18,582
που θα θέλει να έρθει 
σε αυτό που έφτιαξα;»

107
00:05:18,582 --> 00:05:19,996
Αλλά και καλές σκέψεις:

108
00:05:20,010 --> 00:05:23,357
«Θα προσφέρει στη γειτονιά 
τοπικές υπηρεσίες, όπως καταστήματα,

109
00:05:23,357 --> 00:05:26,183
που θα ήθελε να χρησιμοποιήσει
ο τοπικός πληθυσμός;»

110
00:05:26,183 --> 00:05:28,897
Θα ζυγίσουν τα πλεονεκτήματα 
και τα μειονεκτήματα

111
00:05:28,901 --> 00:05:30,467
και θα πάρουν μια απόφαση.

112
00:05:30,908 --> 00:05:35,350
Έτσι λοιπόν λειτουργεί το σύστημα
αν θέλω να χτίσω ένα μεγάλο νεκροταφείο.

113
00:05:35,356 --> 00:05:37,380
Τι γίνεται όμως αν έχω ένα κομμάτι γης

114
00:05:37,380 --> 00:05:40,992
και θέλω απλώς να θάψω μερικούς
ανθρώπους, πέντε ή έξι ας πούμε;

115
00:05:41,533 --> 00:05:45,422
Λοιπόν, τότε δεν χρειάζομαι 
άδεια από κανέναν!

116
00:05:45,850 --> 00:05:50,206
Δεν υπάρχει σχεδόν κανένας κανονισμός
στο Ηνωμένο Βασίλειο για την ταφή

117
00:05:50,206 --> 00:05:53,863
και το ελάχιστο που υπάρχει, αφορά
την αποφυγή μόλυνσης υδάτινων ρευμάτων,

118
00:05:53,863 --> 00:05:56,647
όπως ποταμών ή υπόγειων υδάτων.

119
00:05:56,962 --> 00:05:59,870
Αν θέλετε λοιπόν να φτιάξετε 
το δικό σας μικρό κοιμητήριο,

120
00:05:59,870 --> 00:06:01,305
μπορείτε.

121
00:06:01,305 --> 00:06:04,757
Αλλά πραγματικά!
Ποιος θα το έκανε, σωστά;

122
00:06:06,011 --> 00:06:09,649
Άμα είστε μια αριστοκρατική 
οικογένεια με μια μεγάλη έπαυλη,

123
00:06:09,653 --> 00:06:12,346
τότε πιθανώς θα έχετε μέσα ένα μαυσωλείο

124
00:06:12,346 --> 00:06:14,279
όπου θα θάψετε την οικογένειά σας.

125
00:06:14,708 --> 00:06:16,857
Αλλά αυτό που είναι πραγματικά αλλόκοτο

126
00:06:16,857 --> 00:06:20,290
είναι ότι δεν χρειάζεστε ένα κομάτι γης
συγκεκριμένων διαστάσεων

127
00:06:20,290 --> 00:06:22,926
για να λάβετε άδεια
ταφής ανθρώπων σε αυτό.

128
00:06:22,926 --> 00:06:24,875
Στην πράξη αυτό σημαίνει

129
00:06:24,879 --> 00:06:28,588
ότι ισχύει και για την πίσω αυλή
του εξοχικού σας.

130
00:06:28,592 --> 00:06:29,921
(Γέλια)

131
00:06:30,370 --> 00:06:34,394
Κι αν θέλατε να το δοκιμάσετε
στο σπίτι σας;

132
00:06:34,394 --> 00:06:38,431
Υπάρχουν μερικές επιτροπές
που έχουν οδηγίες στην ιστοσελίδα τους,

133
00:06:38,431 --> 00:06:39,901
που μπορούν να σας βοηθήσουν.

134
00:06:39,901 --> 00:06:42,015
Το πρώτο πράγμα που θα σας πουν


135
00:06:42,015 --> 00:06:45,749
είναι ότι πρέπει να έχετε
πιστοποιητικό ταφής πριν ξεκινήσετε.

136
00:06:45,749 --> 00:06:49,317
Απαγορεύεται να δολοφονείτε ανθρώπους
και να τους θάβετε κάτω από το αίθριο.

137
00:06:49,317 --> 00:06:51,151
(Γέλια)

138
00:06:52,253 --> 00:06:56,066
Ακόμη, πρέπει να διατηρείτε
αρχείο της τοποθεσίας του τάφου.

139
00:06:56,066 --> 00:06:58,607
Αυτές είναι λίγο πολύ 
οι τυπικές προϋποθέσεις.

140
00:06:58,607 --> 00:07:01,769
Σας προειδοποιούν βέβαια ότι ίσως
να μην αρέσει στους γείτονές σας,

141
00:07:01,769 --> 00:07:05,696
αλλά από νομική άποψη
δεν μπορούν να κάνουν σχεδόν τίποτα.

142
00:07:05,696 --> 00:07:10,886
Και σε περίπτωση που ακόμα είχατε
κατά νου την ιδέα του κέρδους

143
00:07:10,886 --> 00:07:13,171
σχετικά με το κόστος των τάφων

144
00:07:13,171 --> 00:07:15,533
και το πόσα χρήματα 
θα μπορέσετε να βγάλετε,

145
00:07:15,533 --> 00:07:18,303
σας προειδοποιούν ακόμη
ότι η αξία του σπιτιού σας

146
00:07:18,307 --> 00:07:20,037
ίσως να μειωθεί κατά 20%.

147
00:07:20,515 --> 00:07:22,292
Παρόλο που πιθανότατα

148
00:07:22,292 --> 00:07:25,254
κανείς δεν θα θέλει να αγοράσει 
το σπίτι σας μετά από αυτό.

149
00:07:26,341 --> 00:07:28,910
Το συναρπαστικό λοιπόν με όλο αυτό

150
00:07:28,910 --> 00:07:33,589
είναι ότι κάπως συνοψίζει πολλές
από τις στάσεις μας απέναντι στον θάνατο.

151
00:07:34,280 --> 00:07:38,670
Στο Ηνωμένο Βασίλειο,
και νομίζω παρομοίως σε όλη την Ευρώπη,

152
00:07:38,670 --> 00:07:40,245
μόνο το 30% περίπου των ανθρώπων


153
00:07:40,245 --> 00:07:43,577
έχουν πει σε κάποιον τις επιθυμίες τους
σχετικά με τον θάνατο.

154
00:07:43,577 --> 00:07:45,501
Ακόμη και από τους ανθρώπους άνω των 75,

155
00:07:45,505 --> 00:07:49,091
μόνο το 45% έχουν μιλήσει ποτέ γι' αυτό.

156
00:07:49,464 --> 00:07:54,013
Και ο λόγος που δεν το κάνουν είναι επειδή
νομίζουν ότι απέχουν πολύ από τον θάνατο

157
00:07:54,013 --> 00:07:56,799
ή ότι θα προκαλέσουν αμηχανία στους άλλους

158
00:07:56,799 --> 00:07:58,315
μιλώντας γι' αυτό.

159
00:07:58,319 --> 00:08:00,104
Και ως ένα σημείο,

160
00:08:00,104 --> 00:08:03,716
υπάρχουν οι άνθρωποι που φροντίζουν
αυτά τα πράγματα για μας.

161
00:08:03,716 --> 00:08:07,015
Η κυβέρνηση έχει όλους αυτούς
τους κανονισμούς και τη γραφειοκρατία

162
00:08:07,015 --> 00:08:09,342
για πράγματα όπως την ταφή για παράδειγμα,

163
00:08:09,342 --> 00:08:11,495
και υπάρχουν υπηρεσίες
όπως τα γραφεία τελετών

164
00:08:11,495 --> 00:08:14,305
που αφιερώνουν όλη τους
τη ζωή σε αυτή τη δουλειά.

165
00:08:14,305 --> 00:08:15,881
Όμως, όσον αφορά στις πόλεις μας

166
00:08:15,881 --> 00:08:18,927
και στην αντιμετώπιση 
του θανάτου μέσα σε αυτές,

167
00:08:18,931 --> 00:08:22,964
οι κανονισμοί και τα σχέδια 
και η σκέψη είναι πολύ λιγότερα

168
00:08:22,964 --> 00:08:24,350
απ' ό,τι φανταζόμαστε.

169
00:08:24,350 --> 00:08:26,588
Έτσι εμείς δεν το σκεφτόμαστε καθόλου,

170
00:08:26,588 --> 00:08:29,512
αλλά ούτε και οι άνθρωποι
που πιστεύουμε ότι το σκέφτονται

171
00:08:29,512 --> 00:08:31,561
το φροντίζουν καθόλου.

172
00:08:31,561 --> 00:08:32,763
Ευχαριστώ.

173
00:08:32,763 --> 00:08:34,395
(Χειροκρότημα)