WEBVTT

00:00:07.384 --> 00:00:12.824
Bạn hít vào khoảng 17,000 lần 1 ngày.

00:00:12.824 --> 00:00:15.024
Đó là một quá trình bạn hiếm khi nghĩ tới,

00:00:15.024 --> 00:00:20.252
nhưng thật ra, bạn đang phải bỏ ra nỗ lực
phối hợp rất lớn.

00:00:20.252 --> 00:00:21.653
Các cơ quan nội tạng
quan trọng,

00:00:21.653 --> 00:00:22.513
ruột,

00:00:22.513 --> 00:00:23.233
não,

00:00:23.233 --> 00:00:24.033
xương,

00:00:24.033 --> 00:00:24.863
phổi,

00:00:24.863 --> 00:00:25.585
máu,

00:00:25.585 --> 00:00:26.538
và trái tim

00:00:26.538 --> 00:00:28.785
cùng làm việc để duy trì sự sống cho bạn

00:00:28.785 --> 00:00:32.943
bằng cách đưa oxi tới các mô
trong cơ thể bạn.

00:00:32.943 --> 00:00:34.783
Hầu hết các tế bào đều cần oxi

00:00:34.783 --> 00:00:39.214
bởi đó là một trong những thành phần chính
của quá trình hô hấp,

00:00:39.214 --> 00:00:43.422
Đó là quá trình tạo ra một phân tử
gọi là ATP,

00:00:43.422 --> 00:00:47.557
mà các tế bào dùng để khởi động
các chức năng phi thường.

00:00:47.557 --> 00:00:53.065
Nhưng đưa oxi đi khắp cơ thể là nhiệm vụ
khó không tưởng.

00:00:53.065 --> 00:00:57.255
Không khí đi vào tế bào bằng cách
khuếch tán ra từ các vùng lân cận.

00:00:57.255 --> 00:01:01.866
Và điều đó chỉ diễn ra hiệu quả ở
những khoảng cách nhỏ hẹp.

00:01:01.866 --> 00:01:04.885
Nên để oxi đến được với các tế bào
trong cơ thể,

00:01:04.885 --> 00:01:07.605
cần có một mạng lưới vận chuyển.

00:01:07.605 --> 00:01:11.905
Đây là nhiệm vụ của
20 nghìn tỷ tế bào hồng cầu

00:01:11.905 --> 00:01:18.444
Mỗi tế bào chứa 270 triệu phân tử gắn oxi
của tế bào hồng cầu,

00:01:18.444 --> 00:01:21.974
tạo cho máu có màu đỏ tươi.

00:01:21.974 --> 00:01:25.018
Để tạo ra những tế bào này, cơ thể sử dụng
các nguyên liệu sống

00:01:25.018 --> 00:01:28.395
có được từ những thực phẩm ta ăn.

00:01:28.395 --> 00:01:32.275
Vậy nên bằng cách nào đó, bạn có thể nói
rằng hành trình của oxi đi khắp cơ thể

00:01:32.275 --> 00:01:34.917
thực ra bắt đầu ở ruột.

00:01:34.917 --> 00:01:38.891
Tại đây, tiêu hóa cơ học và hóa học
diễn ra một cách kì diệu

00:01:38.891 --> 00:01:42.496
thức ăn được nghiền ra thành
những thành tố nhỏ nhất,

00:01:42.496 --> 00:01:45.917
như là sắt, những khối căn bản
của hồng cầu.

00:01:45.917 --> 00:01:48.636
Sắt di chuyển trong hệ tuần hòan

00:01:48.636 --> 00:01:51.776
tới các mô tạo huyết của cơ thể.

00:01:51.776 --> 00:01:54.926
Mô này là nơi tạo ra hồng cầu

00:01:54.926 --> 00:01:59.146
và có thể tìm thấy
trong hốc tủy xương của chúng ta.

00:01:59.146 --> 00:02:01.748
Thận điều tiết mức độ nhiều ít
của các tế bào máu

00:02:01.748 --> 00:02:04.488
qua việc giải phóng erythropotietin,

00:02:04.488 --> 00:02:08.527
một hooc-môn kích thích
tủy xương phát triển

00:02:08.527 --> 00:02:13.677
Cơ thể chúng ta xáo trộn 2.5 triệu tế bào
máu mỗi giây,

00:02:13.677 --> 00:02:17.796
con số này bằng với tổng số dân Paris,

00:02:17.796 --> 00:02:22.628
để oxi chuyển đến phổi
có nhiều thời gian vận chuyển

00:02:22.628 --> 00:02:25.247
Nhưng trước khi oxi có thể đến được phổi,

00:02:25.247 --> 00:02:27.398
não cũng cần can thiệp vào.

00:02:27.398 --> 00:02:29.414
Não bắt đầu hô hấp

00:02:29.414 --> 00:02:31.998
bằng cách gửi đi thông điệp
qua hệ thống dây thần kinh,

00:02:31.998 --> 00:02:35.568
tới cơ hoành và cơ liên sườn.

00:02:35.568 --> 00:02:37.719
Việc này làm chúng co lại,

00:02:37.719 --> 00:02:40.828
vì thế làm tăng khoảng trống
bên trong lồng ngực,

00:02:40.828 --> 00:02:43.717
khiến cho phổi nở ra.

00:02:43.717 --> 00:02:46.958
Khoảng trống đó làm phổi bạn
mang áp lực âm

00:02:46.958 --> 00:02:49.418
hút không khí từ ngoài vào.

00:02:49.418 --> 00:02:52.569
Tưởng tượng phổi bạn là
hai quả bong bóng lớn,

00:02:52.569 --> 00:02:55.928
nhưng chúng thực sự phức tạp hơn thế nhiều

00:02:55.928 --> 00:02:57.098
Đây là lý do tại sao.

00:02:57.098 --> 00:02:59.638
Các tế bào máu trong mạch máu ở phổi bạn

00:02:59.638 --> 00:03:04.583
chỉ có thể nhận những phân tử oxi
rất gần chúng.

00:03:04.583 --> 00:03:06.678
Nếu phổi chúng ta có hình dạng
như bóng bay,

00:03:06.678 --> 00:03:10.629
không khí không tiếp xúc trực tiếp
với bề mặt bên trong của quả bóng

00:03:10.629 --> 00:03:13.669
không thể khuếch tán qua được.

00:03:13.669 --> 00:03:19.759
May mắn thay, kết cấu phổi của chúng ta
đảm bảo oxi bị lãng phí là rất ít.

00:03:19.759 --> 00:03:22.421
Phần bên trong phổi được chia ra
thành hàng trăm triệu

00:03:22.421 --> 00:03:26.428
các khối hình như bóng bay thu nhỏ
gọi là các phế nang

00:03:26.428 --> 00:03:28.750
có thể ngay lập tức làm tăng
bề mặt tiếp xúc

00:03:28.750 --> 00:03:33.270
tới khoảng 100 mét vuông.

00:03:33.270 --> 00:03:37.450
Các bức tường phế nang được cấu thành
từ những tế bào cực kì mảnh

00:03:37.450 --> 00:03:40.471
được bao quanh bởi các mao mạch.

00:03:40.471 --> 00:03:45.591
Tường phế nang và mao mạch sẽ cùng nhau
tạo ra hai màng tế bào dày

00:03:45.591 --> 00:03:49.980
đưa máu và oxi vào đủ gần để khuếch tán.

00:03:49.980 --> 00:03:53.305
Những tế bào giàu oxi này sau đó
sẽ được đưa từ phổi

00:03:53.305 --> 00:03:55.710
qua hệ tuần hoàn

00:03:55.710 --> 00:04:00.340
một tập hợp các mao mạch có khả năng
chạm tới tất cả tế bào trong cơ thể.

00:04:00.340 --> 00:04:03.710
Nếu chúng ta trải thẳng
hệ thống này ra từ đầu tới cuối,

00:04:03.710 --> 00:04:07.841
các mạch máu sẽ cuốn vòng quanh trái đất
được vài vòng.

00:04:07.841 --> 00:04:11.170
Đẩy hồng cầu
qua mạng lưới rộng lớn này

00:04:11.170 --> 00:04:13.712
cần một lực đẩy khá mạnh,

00:04:13.712 --> 00:04:16.142
và đó là lúc trái tim bạn làm việc.

00:04:16.142 --> 00:04:20.971
Trái tim con người đập trung bình khoảng
100,000 lần 1 ngày,

00:04:20.971 --> 00:04:25.811
và đó chính là nhà máy điện mà cuối cùng
sẽ đẩy oxi đến nơi nó cần đến,

00:04:25.811 --> 00:04:28.712
hoàn thiện nỗ lực của cả hệ thống
trong cơ thể

00:04:28.712 --> 00:04:33.072
Hãy nghĩ xem - cả hệ thống phức tạp này
được xây dựng quanh sự vận chuyển

00:04:33.072 --> 00:04:36.292
những phân tử oxi nhỏ xíu.

00:04:36.292 --> 00:04:40.101
Nếu có một chức năng bị lỗi,
cả cơ thể chúng ta sẽ bị lỗi.

00:04:40.101 --> 00:04:41.293
Hít vào

00:04:41.293 --> 00:04:44.573
Ruột, não, xương, phổi, máu
và trái tim bạn

00:04:44.573 --> 00:04:49.993
đang tiếp tục những phối hợp kì diệu
cho sự sống của bạn

00:04:49.993 --> 00:04:51.653
Thở ra.