0:00:01.793,0:00:06.785
Vậy là con người sợ côn trùng [br]hơn là cái chết.

0:00:07.010,0:00:13.119
Ít nhất, theo như khảo sát năm 1973 [br]"Cuốn sách các danh sách"

0:00:13.143,0:00:20.143
giới thiệu danh sách trực tuyến điều tốt[br]nhất, tệ nhất và hài hước nhất mà bạn gặp.

0:00:20.167,0:00:23.805
Chỉ có nỗi sợ về độ cao [br]và nói trước đám đông

0:00:23.829,0:00:27.365
xếp trên nỗi sợ về côn trùng sáu chân.

0:00:27.884,0:00:31.436
Và tôi đoán nếu bạn đặt loài nhện [br]vào danh sách này

0:00:31.460,0:00:35.989
thì tập hợp côn trùng và nhện sẽ [br]nằm đầu danh sách.

0:00:36.736,0:00:38.839
Tôi không phải là một trong những [br]người này.

0:00:38.863,0:00:41.009
Tôi thực sự rất yêu thích côn trùng.

0:00:41.033,0:00:45.084
Tôi nghĩ chúng là nhưng sinh vật [br]thú vị và xinh đẹp.

0:00:45.108,0:00:46.596
và đôi khi còn đáng yêu nữa.

0:00:46.620,0:00:48.087
(Tiếng cười).

0:00:48.111,0:00:49.479
Và tôi không một mình.

0:00:49.503,0:00:53.209
Nhiều thế kỉ qua, nhiều bộ óc vĩ đại [br]của các nhà khoa học,

0:00:53.233,0:00:56.245
từ Charles Darwin đến E.O. Wilson,

0:00:56.269,0:01:01.550
đã lấy nguồn cảm hứng từ việc nghiên cứu [br]những bộ não nhỏ nhất trên Trái Đất.

0:01:02.661,0:01:04.362
Vậy, tại sao lại như vậy?

0:01:04.386,0:01:07.431
Điều gì làm chúng ta cứ tiếp tục [br]tìm hiểu về loài côn trùng?

0:01:08.055,0:01:12.654
Những điều đó, đương nhiên, chỉ là tầm quan trọng chênh vênh của hầu hết về chúng.

0:01:12.678,0:01:15.665
Chúng nhiều hơn bất cứ loài động vật nào.

0:01:15.689,0:01:18.513
Chúng ta cũng không biết có bao nhiêu loài côn trùng

0:01:18.537,0:01:21.254
bời vì những loài mới liên tục [br]được phát hiện

0:01:21.278,0:01:24.903
Có ít nhất một triệu loài, và có khi [br]lên tới 10 triệu loài.

0:01:25.221,0:01:29.485
Điều này có nghĩa là bạn có thể có một[br]cuốn lịch về loài côn trùng trong tháng

0:01:29.509,0:01:33.494
và không bị lặp lại loài nào trong vòng [br]hơn 80,000 năm.

0:01:33.518,0:01:36.418
(Tiếng cười)

0:01:36.442,0:01:38.130
Nghe chưa, gấu trúc và mèo!

0:01:38.154,0:01:40.482
(Tiếng cười)

0:01:40.506,0:01:43.974
Quan trọng hơn, [br]côn trùng là điều thiết yếu.

0:01:43.998,0:01:45.445
Chúng ta cần chúng.

0:01:45.469,0:01:48.869
Có một ước tính rằng cứ[br]1 trong 3 miếng thức ăn

0:01:48.893,0:01:51.567
có thể được tạo từ sự thụ phấn.

0:01:52.972,0:01:56.199
Nhà khoa học dùng côn trùng [br]để tìm những khám phá nền tảng

0:01:56.223,0:01:59.124
về mọi thứ từ cấu trúc của [br]hệ thần kinh của chúng ta

0:01:59.148,0:02:01.296
đến cách gen và DNA làm việc.

0:02:02.388,0:02:04.266
Nhưng điều tôi thích nhất về côn trùng

0:02:04.290,0:02:07.071
là chúng có thể nói cho chúng ta [br]về hành vi của chúng ta.

0:02:07.539,0:02:10.596
Côn trùng dường như làm mọi thứ [br]con người làm

0:02:10.620,0:02:14.159
Chúng hẹn hò, làm tình, [br]đánh nhau, rồi chia tay.

0:02:14.509,0:02:18.570
Chúng làm như vậy với thứ giống như [br]là tình yêu hay sự thù hận.

0:02:19.665,0:02:24.876
Nhưng điều khiến hành vi của chúng khác với [br]thứ điều khiển hành vi của chúng ta,

0:02:24.900,0:02:27.474
và sự khác biệt đó có thể [br]được làm sáng tỏ.

0:02:28.234,0:02:30.101
Không ở đâu mà thật hơn là điểm

0:02:30.125,0:02:33.686
xuất phát một trong những sở thích [br]chi phối chúng ta nhất - tình dục.

0:02:34.142,0:02:36.975
Bây giờ, tôi sẽ tiếp tục và[br]tôi nghĩ tôi có thể biện hộ,

0:02:36.999,0:02:39.400
điều mà dường như là một phát biểu [br]gây ngạc nhiên.

0:02:40.749,0:02:44.296
Tôi nghĩ tình dục ở côn trùng thú vị [br]hơn ở con người.

0:02:44.320,0:02:46.107
(Tiếng cười)

0:02:46.131,0:02:49.270
Và sự đa dạng tự nhiên mà chúng ta thấy

0:02:49.294,0:02:52.207
làm chúng ta vật lộn với [br]những giả thuyết của chúng ta

0:02:52.231,0:02:54.955
về đàn ông và phụ nữ có nghĩa gì.

0:02:55.663,0:02:57.314
Để bắt đầu,

0:02:57.338,0:03:00.295
nhiều loài côn trùng không cần [br]giao phối tí nào để sinh sản.

0:03:00.319,0:03:04.749
Bọ chét cái sao chép thành những con bọ nhỏ[br]chút xíu mà không bao giờ cần giao phối.

0:03:05.441,0:03:06.914
Sinh khi còn trinh, ngay đây.

0:03:06.938,0:03:08.226
Ngay trong bụi hồng nhà bạn.

0:03:08.250,0:03:11.446
(Tiếng cười)

0:03:11.470,0:03:13.011
Khi chúng giao phối,

0:03:13.035,0:03:16.292
thậm chí tinh trùng của chúng [br]thú vị hơn tinh trùng con người

0:03:16.316,0:03:18.691
Có nhiều loại ruồi trái cây

0:03:18.715,0:03:22.192
mà tinh trùng dài hơn [br]chiều dài của con đực.

0:03:22.216,0:03:26.476
Điều đó quan trọng bởi vì những con đực [br]dùng tinh trùng để cạnh tranh.

0:03:26.873,0:03:31.060
Côn trùng đực đánh nhau bằng[br]vũ khí, như là sừng ở những con bọ cứng.

0:03:31.553,0:03:35.797
Nhưng chúng lại cạnh tranh [br]sau khi giao phối, bằng tinh trùng.

0:03:36.726,0:03:41.852
Chuồn chuồn và chuồn chuồn kim có [br]dương vật giống như dao quân đội Thuỵ Sĩ

0:03:41.876,0:03:43.969
với tất cả những gì dính vào [br]đều bị kéo ra.

0:03:43.993,0:03:45.863
(Tiếng cười)

0:03:45.887,0:03:50.033
Chúng dùng những công cụ ghê gớm [br]như những cái xúc

0:03:50.057,0:03:54.794
để lấy tinh trùng của những con đực trước [br]vừa giao phối với con cái.

0:03:54.818,0:03:56.885
(Tiếng cười)

0:03:56.909,0:03:59.606
Thế thì chúng ta học được gì từ đó?

0:03:59.630,0:04:05.309
(Tiếng cười)

0:04:05.333,0:04:10.343
Đây không là một bài học theo cách [br]chúng ta bắt chước chúng.

0:04:10.367,0:04:13.891
hay chúng là ví dụ để chúng ta noi theo.

0:04:13.915,0:04:17.241
Cho dù vây, dĩ nhiên là vậy.

0:04:17.265,0:04:20.839
Tôi có nói ăn thịt bạn tình là[br]phổ biến ở côn trùng chưa?

0:04:20.863,0:04:23.191
Không, đó không phải là điều [br]mấu chốt.

0:04:23.215,0:04:24.952
Nhưng điều tôi nghĩ côn trùng làm,

0:04:24.976,0:04:30.965
là phá bỏ rất nhiều luật lệ mà ccon người[br]chúng ta có về vai trò của tình dục.

0:04:31.319,0:04:36.848
Có người cho là tự nhiên áp đặt [br]phiên bản hài kịch những năm 1950

0:04:36.872,0:04:38.827
lên vai trò của đàn ông và phụ nữ.

0:04:38.851,0:04:42.004
Như là đàn ông luôn luôn được cho là [br]chủ động và cuồng nhiệt,

0:04:42.028,0:04:43.770
còn phụ nữ thì thụ động và nhát.

0:04:43.794,0:04:45.744
Nhưng đó không phải vậy.

0:04:46.606,0:04:48.668
Ví dụ như loài châu chấu ở Mỹ

0:04:48.692,0:04:51.534
có họ hàng với dế và cào cào.

0:04:51.558,0:04:55.035
Những con đực rất kén chọn[br]đối tượng nó giao phối,

0:04:55.059,0:04:58.284
bởi vì nó không chỉ truyền tinh trùng [br]lúc giao phối,

0:04:58.308,0:05:02.774
nó còn cho con cái thứ gọi là [br]quà tặng hôn nhân.

0:05:02.798,0:05:06.475
Bạn có thể thấy hai con châu chấu ở Mỹ [br]giao phối trong những hình này.

0:05:06.499,0:05:08.819
Trong cả hai bản những bản, [br]con đực ở bên phải,

0:05:08.843,0:05:12.423
và phần nhô ra giống lưỡi kiếm là [br]bộ phận đẻ trứng của con cái.

0:05:13.126,0:05:15.653
giọt trắng là tinh trùng,

0:05:15.677,0:05:19.063
giọt xanh lá là quà tặng hôn nhân,

0:05:19.087,0:05:22.453
và con đực tạo ra nó từ [br]chính cơ thể của nó

0:05:22.477,0:05:24.655
và nó cực kỳ đắt giá để làm được.

0:05:24.679,0:05:27.387
Nó có thể nặng đến một phần ba [br]trọng lượng cơ thể con đực.

0:05:27.985,0:05:30.519
Tôi ngừng lại chút xíu để bạn suy nghĩ

0:05:30.543,0:05:34.706
sẽ như thế nào nếu mỗi lần [br]những người đàn ông làm tình,

0:05:34.730,0:05:40.777
phải sản xuất cái gì đó nặng cỡ [br]50, 60, 70 pounds.

0:05:40.801,0:05:44.408
(Tiếng cười)

0:05:44.432,0:05:47.671
Họ sẽ không bao giờ làm điều đó [br]thường xuyên được.

0:05:47.695,0:05:49.192
(Tiếng cười)

0:05:49.216,0:05:51.617
Cũng vậy, châu chấu Mỹ không làm [br]thường xuyên được.

0:05:52.343,0:05:54.255
Vậy điều đó có nghĩa là

0:05:54.279,0:05:58.087
con châu chấu Mỹ đực rất là kén chọn

0:05:58.111,0:06:01.191
về ai mà nó tặng món quà hôn nhân này.

0:06:01.215,0:06:03.141
Món quà này rất bổ dưỡng,

0:06:03.165,0:06:05.859
và con cái ăn trong lúc và[br]sau khi giao phối.

0:06:05.883,0:06:08.240
Nên quà càng lớn, con đực càng được việc,

0:06:08.264,0:06:10.440
vì có nghĩa là có nhiều thời gian [br]cho tinh trùng

0:06:10.464,0:06:12.912
chảy vào cơ thể con cái và [br]thụ tinh với trứng.

0:06:13.521,0:06:17.871
Nó cũng có nghĩa là con đực rất[br]thụ động trong giao phối,

0:06:17.895,0:06:21.420
trong khi đó con cái cực kỳ [br]hung hăng và tranh giành,

0:06:21.444,0:06:25.760
trong nỗ lực chiếm lấy [br]càng nhiều quà tặng hôn nhân này càng tốt.

0:06:25.784,0:06:29.579
Không có một mẫu luật lệ điển hình.

0:06:30.974,0:06:32.685
Thậm chí chung chung,

0:06:32.709,0:06:37.773
con đực thật sự không quá quan trọng [br]trong đời sống của nhiều loài côn trùng.

0:06:37.797,0:06:42.226
Trong đời sống xã hội của côn trùng - [br]ong và ong vò vẽ và kiến

0:06:42.250,0:06:44.845
những con vật bạn thấy mỗi ngày

0:06:44.869,0:06:47.314
những con kiến chạy tới lui [br]trong tô đường của bạn.

0:06:47.338,0:06:50.347
những con ong mật chập chờn [br]từ hoa này sang hoa khác

0:06:50.371,0:06:52.670
tất cả chúng thường là con cái.

0:06:53.300,0:06:57.876
Người ta dành hàng thiên niên kỉ[br]điên đầu vì điều đó.

0:06:57.900,0:07:02.998
Người Hy Lạp cổ biết là có một lớp ong, [br]những con ăn bám,

0:07:03.022,0:07:05.073
nhiều hơn ong thợ,

0:07:05.097,0:07:07.667
dù chúng không thích sự lười biếng [br]của những con ăn bám,

0:07:07.691,0:07:10.746
vì chúng thấy là những con ong lười biếng [br]chỉ lảng vảng quanh tổ

0:07:10.770,0:07:12.295
đến khi cuộc chiến giao phối.

0:07:12.319,0:07:13.538
chúng là những con đực.

0:07:13.562,0:07:15.581
Chúng quanh quẩn chờ cuộc đấu giao phối

0:07:15.605,0:07:18.344
nhưng chúng không tham gia việc [br]hút mật và tìm phấn hoa.

0:07:18.368,0:07:20.652
Người Hy Lạp không tìm ra giới tính [br]con lười biếng,

0:07:20.676,0:07:25.243
một phần của sự mơ hồ này là họ biết[br]khả năng chích của loài ong

0:07:25.267,0:07:28.124
nhưng họ thấy khó tin

0:07:28.148,0:07:31.395
là loài động vât sinh ra với[br]một vũ khí như vậy lại là con cái

0:07:31.705,0:07:34.715
Aristotle cũng gắng tham gia.

0:07:34.739,0:07:39.327
Ông cho là, [br]"Nếu những con có vòi là con đực.."

0:07:39.351,0:07:41.817
Nhưng ông lại mơ hồ, [br]bởi vì điều đó có nghĩa

0:07:41.841,0:07:44.570
những con đực cũng chăm sóc [br]những con còn nhỏ trong đàn.

0:07:44.594,0:07:49.002
và ông dường như nghĩ là điều đó [br]hoàn toàn không thể xảy ra.

0:07:49.026,0:07:52.075
Nên ông kết luận rằng [br]có lẽ loài ong là lưỡng tính

0:07:52.099,0:07:53.250
trong cùng cá thể,

0:07:53.274,0:07:55.843
không có gì gượng ép, [br]nhiều loài cũng là vậy,

0:07:55.867,0:07:58.120
nhưng ông chưa thật sự đào sâu [br]để biết điều đó.

0:07:58.744,0:08:02.530
Thậm chí ngày nay, như bạn thấy đó, [br]ví dụ như sinh viên của tôi,

0:08:02.554,0:08:07.245
gọi mọi con vật thấy được [br]kể cả con trùng, là con đực.

0:08:07.585,0:08:11.121
Khi tôi nói là những con kiến lửa hung tợn

0:08:11.145,0:08:14.078
với hàm răng khổng lồ, [br]dùng để bảo vệ cho cả đàn,

0:08:14.102,0:08:17.204
luôn là những con cái,

0:08:17.228,0:08:19.562
họ dường như không tin tôi lắm.

0:08:19.586,0:08:20.731
(Tiếng cười)

0:08:20.755,0:08:25.955
Và dĩ nhiên tất cả phim ảnh, [br]phim về Kiến, Ong

0:08:25.979,0:08:31.834
khắc hoạ nhân vật chính trong [br]xã hội côn trùng thường là con đực.

0:08:32.869,0:08:34.673
Vậy điểm khác biệt điều này tạo ra?

0:08:34.697,0:08:36.334
Đó là phim ảnh. Nó hư cấu.

0:08:36.358,0:08:37.980
Phim ảnh nói về thú vật.

0:08:38.004,0:08:41.684
Điểm khác biệt nếu phim ảnh [br]nói chuyện như Jerry Seinfeld?

0:08:41.708,0:08:43.872
Tôi nghĩ nó thành vấn đề,

0:08:43.896,0:08:46.760
và một vấn đề mà thật sự [br]là một phần sâu hơn

0:08:46.784,0:08:50.913
là ứng dụng của nó trong [br]y khoa và sức khoẻ

0:08:50.937,0:08:53.571
và nhiều lĩnh vực khác của đời sống.

0:08:53.595,0:08:57.088
Ta đều biết là các nhà khoa học [br]dùng cái chúng ta gọi là hệ thống kiểu mẫu

0:08:57.112,0:09:00.473
mà mọi sinh vật -- [br]chuột bạch hay ruồi dấm--

0:09:00.497,0:09:05.051
là những vai đóng thế cho tất cả [br]những động vật khác, kể cả con người.

0:09:05.075,0:09:08.019
Và ý tưởng là điều đó [br]cũng đúng với con người

0:09:08.043,0:09:10.454
cũng đúng cho chuột bạch.

0:09:10.478,0:09:13.458
Theo diện rộng, điều đó thành điều ta quan tâm

0:09:13.482,0:09:17.243
Nhưng bạn có thể lấy ý tưởng [br]của hệ thống mẫu

0:09:17.924,0:09:20.193
Điều tôi nghĩ chúng ta đã làm,

0:09:20.217,0:09:25.668
là dùng con đực, trong tất cả các loài [br]như là một hệ thống mẫu.

0:09:25.692,0:09:26.915
Qui tắc.

0:09:26.939,0:09:29.486
Cách mọi thứ được định hình

0:09:29.510,0:09:32.559
Và con cái là sự thay đổi --

0:09:32.583,0:09:36.310
thứ gì đó đặc biệt mà bạn chỉ nghiên cứu [br]sau khi bạn có quy tắt cơ bản.

0:09:37.802,0:09:40.485
Trở lại với loài côn trùng.

0:09:40.509,0:09:41.857
Tôi nghĩ điều đó có nghĩa

0:09:41.881,0:09:44.700
là loài người không thể thấy [br]những gì trước mặt họ.

0:09:44.724,0:09:51.160
Vì họ đoán sân chơi thế giới bị chiếm lĩnh[br]phần lớn là người chơi nam

0:09:51.184,0:09:55.036
và người chơi nữ chỉ là thiểu số, [br]vai trò thoáng qua.

0:09:55.626,0:10:01.065
Nhưng khi chúng ta làm vậy, chúng ta [br]bỏ sót nhiều điều tự nhiên ban cho.

0:10:01.588,0:10:08.587
Và chúng ta có thể cũng bỏ sót cách [br]tự nhiên, vật tự nhiên, kể cả con người.

0:10:08.611,0:10:10.001
có thể thay đổi.

0:10:10.025,0:10:15.100
Tôi nghĩ đó là lý do chúng ta dùng con đực[br]làm mẫu trong nhiều nghiên cứu y khoa,

0:10:15.124,0:10:17.189
điều mà bây giờ chúng ta biết là có vấn đề

0:10:17.213,0:10:21.610
nếu chúng ta muốn kết quả ứng dụng[br]cho cả nam lẫn nữ.

0:10:22.760,0:10:25.287
Điều cuối cùng tôi thật sự thích côn trùng

0:10:25.311,0:10:28.572
là thứ gì đó mà nhiều người thấy đáng sợ.

0:10:28.596,0:10:30.363
Chúng có bộ não cực kỳ nhỏ

0:10:30.387,0:10:33.780
với khả năng tư duy rất hạn hẹp [br]là cách chúng ta thường nghĩ về chúng.

0:10:34.398,0:10:39.074
Chúng có hành động phức tạp, [br]nhưng không có bộ não phức tạp.

0:10:39.860,0:10:45.037
Vì vậy, chúng ta không thể nghĩ [br]đến chúng như thể những người bé nhỏ

0:10:45.061,0:10:48.606
bởi vì chúng không làm theo cách [br]mà chúng ta làm.

0:10:48.630,0:10:52.730
Tôi thật sự thích việc rất khó [br]để nhân chủng côn trùng,

0:10:52.754,0:10:56.277
để nhìn chúng và nghĩ chúng [br]như những con người bé nhỏ

0:10:56.301,0:10:58.439
trong bộ xương đa dạng, với sáu chân.

0:10:58.927,0:11:00.188
(Tiếng cười)

0:11:00.212,0:11:03.757
Thay vào đó, bạn thật sự chấp nhận chúng [br]theo cách của chúng,

0:11:03.781,0:11:08.914
bởi vì côn trùng làm ta suy nghĩ điều gì [br]là bình thường và điều gì là tự nhiên.

0:11:09.527,0:11:14.160
Bạn thấy đấy, người ta viết truyện và [br]nói về hành tinh song song

0:11:14.184,0:11:17.482
Họ ngưỡng mộ siêu tự nhiên,

0:11:17.506,0:11:20.939
những linh hồn của người đã khuất[br]đi ngang qua chúng ta

0:11:22.537,0:11:25.733
Sự thu hút của một thế giới khác

0:11:25.757,0:11:31.911
là cái gì đó mà người ta nói tại sao[br]họ muốn khuấy lên trong siêu nhiên.

0:11:32.376,0:11:34.665
Nhưng cũng như điều tôi quan tâm,

0:11:34.689,0:11:36.858
ai cần khả năng thấy người chết,

0:11:36.882,0:11:38.560
khi có thể thấy con côn trùng sống?

0:11:39.262,0:11:40.424
Cảm ơn các bạn.

0:11:40.448,0:11:44.931
(Vỗ tay)