WEBVTT

00:00:07.130 --> 00:00:09.562
Ünlü kurgusal karakter, Carrie White,

00:00:09.562 --> 00:00:13.315
lise mezuniyet balo salonunu
alevler içinde terk ettiğinde

00:00:13.315 --> 00:00:15.498
ve yaşadığı kasabayı dehşete düşürdüğünde

00:00:15.498 --> 00:00:17.925
telekinesiz, yani sadece zihin gücü

00:00:17.925 --> 00:00:24.868
kullanarak objeleri hareket ettirme
yetisini kullanıyordu.

00:00:24.868 --> 00:00:28.857
Her ne kadar Carrie sadece bir romana
dayalı kurgusal bir film olsa da,

00:00:28.857 --> 00:00:32.858
telekinesize olan inanç hiç de
kurgusal değil.

00:00:32.858 --> 00:00:36.529
Yüzyıllardır insanlar, sadece 
zihinlerini kullanarak nesnelerin

00:00:36.529 --> 00:00:40.712
hareketlerini kontrol edebilme gücüne
sahiden sahip olduklarını ileri sürdüler.

00:00:40.712 --> 00:00:45.184
Havada yükselme, irade gücü ile
kapıyı açma ve kaşık bükmenin

00:00:45.184 --> 00:00:47.237
her biri ilginç örneklerdir.

00:00:47.317 --> 00:00:51.097
Matrix'de Neo havada kurşunları 
durdurduğunda olan budur ve

00:00:51.097 --> 00:00:54.463
Yoda'nın bir T'yi kontrol ettiği
yetenektir.

00:00:54.463 --> 00:00:56.125
Ancak telekinesiz gerçek mi,

00:00:56.125 --> 00:01:00.904
yoksa sadece Carrie, Yoda ve Neo'nun
hepsinin olduğu kadar kurgu mu?

00:01:00.904 --> 00:01:04.304
Araştırmak için, telekinetik iddialarını 
bilimsel yöntemler kullanarak

00:01:04.304 --> 00:01:08.477
bilim merceği altında 
değerlendirmemiz gerekir.

00:01:08.477 --> 00:01:12.286
Telekinesiz araştırmacıların 
psişik olayları incelediği

00:01:12.286 --> 00:01:15.370
parapsikoloji adı verilen 
bir disiplinin parçasıdır.

00:01:15.370 --> 00:01:18.514
Parapsikologlar yaptıklarını
bilimsel olarak tanımlarlar ancak

00:01:18.514 --> 00:01:20.974
diiğer bilim insanları 
bu fikre katılmamaktadır.

00:01:20.974 --> 00:01:23.461
Haydi bir kaç temel gözlemi ele alalım.

00:01:23.461 --> 00:01:25.282
Gözlem #1

00:01:25.282 --> 00:01:28.620
Her ne kadar telekinesis hakkında
bir sürü anekdot olsa da,

00:01:28.620 --> 00:01:31.569
var olduğuna dair hiç bir
bilimsel kanıt mevcut değildir;

00:01:31.569 --> 00:01:34.425
bilimsel metoda uygun hiç
çalışma yapılmadı ve

00:01:34.425 --> 00:01:38.903
lab ortamında tekrarlanan hiç bir çalışma 
gerçek olduğunu kanıtlayamamaktadır.

00:01:38.903 --> 00:01:43.871
1930'larda, parapsikolojinin sözde
babası, Joseph Banks Rhine,

00:01:43.871 --> 00:01:47.169
insanların bir zarı istedikleri şekilde 
atabilmek amacıyla

00:01:47.169 --> 00:01:50.474
telekineziyi kullanıp kullanamayacaklarını
laboratuvarda test etti.

00:01:50.474 --> 00:01:53.708
Ancak bundan sonra bilim adamları
onun bulgularını tekrarlayamadılar,

00:01:53.708 --> 00:01:56.386
ve tekrar bir fikri kanıtlamak
için çok önemli olduğundan

00:01:56.386 --> 00:01:58.237
bu bir problemdi.

00:01:58.237 --> 00:01:59.688
Bilim adamlarının dışında,

00:01:59.688 --> 00:02:02.970
telekinetik olduğunu savunan
sayısız insan var

00:02:02.970 --> 00:02:06.347
ancak hepsinin ya sahtekar olduğu
ortaya çıktı

00:02:06.347 --> 00:02:10.492
ya da tamamıyla kontrol edemedikleri 
durumlarda başarısızlar,

00:02:10.492 --> 00:02:15.256
bu da istedikleri sonuç için ortamı
düzenlediklerini düşündürmektedir.

00:02:15.256 --> 00:02:20.681
Bugün, psişik yetilerin, telekinesiz gibi,
gerçek olduğunu kanıtlayabilecek herkese

00:02:20.681 --> 00:02:26.093
pek çok organizasyon tarafından sunulan 
büyük meblağda para ödülleri bile mevcut.

00:02:26.093 --> 00:02:29.024
Ancak bu servet henüz sahiplenilmedi.

00:02:29.024 --> 00:02:30.659
Gözlem #2:

00:02:30.659 --> 00:02:32.401
Telekineziyi incelediğimizde,

00:02:32.401 --> 00:02:36.541
tam olarak neyin ölçüldüğüne dair
tam bir fikir birliği sağlanamadı.

00:02:36.541 --> 00:02:40.026
Belki de güçlü, Yoda-gibi, beyin dalgaları
söz konusudur?

00:02:40.026 --> 00:02:43.996
Araştırma için bir standart oluşturmak 
güç, çünkü hiç kimse aynı fikirde değil,

00:02:43.996 --> 00:02:46.759
ki bu fikirlerin geçerliliğini test için

00:02:46.759 --> 00:02:49.401
tüm bilim dallarında gerekli bir şeydir.

00:02:49.401 --> 00:02:50.921
Gözlem#3

00:02:50.921 --> 00:02:54.025
Bilimin odağı bilinmeyenin keşfidir

00:02:54.025 --> 00:02:56.392
ve bilimsel araştırma tarihinde,

00:02:56.392 --> 00:02:57.806
kesinlikle yeni keşiflerin

00:02:57.806 --> 00:03:01.391
kabul gören bilime 
tezat oluşturdukları

00:03:01.391 --> 00:03:04.414
ve hatta koca bir bilim dalını
yerle bir ettikleri görülmüştür.

00:03:04.414 --> 00:03:07.668
Bu tür keşifler daha bir
özenle kanıtlanmalıdır ki

00:03:07.668 --> 00:03:10.135
eleştirelere karşı durabilsinler.

00:03:10.135 --> 00:03:11.717
Telekinesiz için ise, düşünce

00:03:11.717 --> 00:03:14.270
kabul gören bilime karşı çıkmaktadır,

00:03:14.270 --> 00:03:17.493
ancak kabulünü sağlayacak güçlü
kanıttan yoksundur.

00:03:17.493 --> 00:03:21.130
Evrenimiz fizik kuralları tarafından 
kontrol edilir ve açıklanır,

00:03:21.130 --> 00:03:25.305
ve bu kurallardan birisi bize, beynimizin 
kafatasımızın ötesinde herhangi bir şeyi

00:03:25.305 --> 00:03:28.271
etkileyebilecek kadar güçlü ve uzağa 
ulaşabilir olmadığından

00:03:28.271 --> 00:03:31.795
nesneleri kontrol 
edemediğini söylemektedir.

00:03:31.795 --> 00:03:35.974
Fizik aynı zamanda bize nesneleri uzaktan
etkileyebilecek yegane gücün manyetik

00:03:35.974 --> 00:03:39.356
ve yerçekimsel güç olduğunu söylemektedir.

00:03:39.356 --> 00:03:43.280
Muhtemelen bilimin açıklayabileceği 
telekinetisize en yakın şey

00:03:43.280 --> 00:03:47.405
bir robot kolunu kontrol amacıyla
düşüncelerin kullanılmasıdır.

00:03:47.405 --> 00:03:50.085
Hareket edemeyen felçli 
hastaların beyinlerinde

00:03:50.085 --> 00:03:54.414
hareketi kontrol eden bölgeye araştırmacı
minicik teller yerleştirebilir

00:03:54.414 --> 00:03:58.396
ve sonra da hastayı zihnin bir uzantısı 
gibi davranan robot kolunu

00:03:58.396 --> 00:04:01.800
hareket ettirmeye odaklaşmaya eğitebilir
ve bu işe yarar.

00:04:01.800 --> 00:04:04.480
Bu olağanüstü, ancak telekinetiz değil.

00:04:04.480 --> 00:04:07.783
Hastaların düşünceleri sadece muğlak,
tespit edilemez şeyler değildir.

00:04:07.783 --> 00:04:09.607
Bunlar teller aracılığıyla robota

00:04:09.607 --> 00:04:12.972
iletilen ölçülebilir beyin dalgalarıdır.

00:04:12.972 --> 00:04:16.123
Bilim, hareketi ölçebilir, 
test edebilir ve açıklayabilir,

00:04:16.123 --> 00:04:20.446
ve bu tür zihin kontrölünün gerçek
olduğunu size böyle gösterdik.

00:04:20.446 --> 00:04:22.302
Bilim bir fikre yönelik


00:04:22.302 --> 00:04:27.120
karşıt ya da destekleyici kanıtın
toplandığı yavaş bir süreçtir

00:04:27.120 --> 00:04:28.836
Kanıtı topladığımızda,

00:04:28.836 --> 00:04:31.035
hangi kulenin en yüksek olacağını 
görebiliriz

00:04:31.035 --> 00:04:35.730
ve telekinetiz için, bu onun var olduğunu 
gösteren kule değil.

00:04:35.730 --> 00:04:39.858
Bazıları bu mistik fenomenin bilimin
sınırlarıyla uyuşmadığını söylerler,

00:04:39.858 --> 00:04:41.277
olabilir.

00:04:41.277 --> 00:04:45.467
Ama o zamanda telekinetiz tamamıyla
kişisel bir ikna meselesi haline gelir.

00:04:45.467 --> 00:04:47.758
Eğer bir şey bilimsel olarak 
test edilemezse,

00:04:47.758 --> 00:04:50.584
o zaman bilimsel olarak da tanımlanamaz.

00:04:50.584 --> 00:04:52.560
Bu yüzden bizim araştırmalarımızın sonucu

00:04:52.560 --> 00:04:55.713
ortaya çıkan bulgu şudur ki; 
bu gücün içimizde olduğuna 


00:04:55.713 --> 00:04:57.943
inanmayı her ne kadar istesekde,

00:04:57.943 --> 00:05:00.922
telekinetiz için destek 
yetersiz kalmaktadır.

00:05:00.990 --> 00:05:02.940
Üzgünüz Neo, Carrie ve Yoda.

NOTE Paragraph

00:05:03.050 --> 00:05:22.548
Yetenekleriniz akla durgunluk verici 
ancak şimdilik, sadece filmlerle sınırlı.