0:00:00.973,0:00:05.516
ჩვენ ძალიან პატარა მასალით ვართ აგებული,

0:00:05.516,0:00:08.031
და ძალიან დიდ კოსმოსში ვართ ჩასმული,

0:00:08.031,0:00:12.582
და ფაქტია, რომ რეალობაში[br]კარგად გარკვევა არც ერთ ამ მასშტაბზე

0:00:12.582,0:00:14.161
არ გამოგვდის.

0:00:14.161,0:00:15.763
ეს იმიტომ, რომ ჩვენი ტვინები

0:00:15.763,0:00:20.157
არ განვითარებულან სამყაროს[br]ამ მასშტაბებზე შესაცნობად.

0:00:20.157,0:00:24.377
ამის ნაცვლად, ჩაკეტილები ვართ[br]აღქმის ამ ძალიან თხელ ნაჭერზე,

0:00:24.377,0:00:26.143
ზუსტად შუა ადგილას.

0:00:26.723,0:00:31.191
უცნაური ის არის, რომ რეალობის ამ [br]ნაჭერზეც კი, რასაც ჩვენ სახლს ვეძახით,

0:00:31.191,0:00:34.176
უმეტეს რამეს, რაც ირგვლივ ხდება,[br]ვერ ვხედავთ.

0:00:34.176,0:00:37.566
აი, ავიღოთ სამყაროს ფერები.

0:00:37.566,0:00:42.279
ეს არის სინათლის ტალღები, ელექტომაგნიტური[br]რადიაცია, რომელიც აირეკლება ობიექტებიდან

0:00:42.279,0:00:45.716
და ეჯახება თვალების უკანა ნაწილში არსებულ[br]სპეციალიზირებულ რეცეპტორებს.

0:00:45.716,0:00:49.361
მაგრამ ჩვენ ვერ ვხედავთ[br]ირგვლივ არსებულ ყველა ტალღას.

0:00:49.361,0:00:51.056
სინამდვილეში, ის რასაც ვხედავთ

0:00:51.056,0:00:55.119
უფრო ცოტაა,[br]ვიდრე არსებულის 10 მეტრილიონედი.

0:00:55.119,0:00:58.486
ანუ, გვაქვს რადიო ტალღები [br]და მიკროტალღები

0:00:58.486,0:01:01.783
რენტგენის და გამა სხივები,[br]რომლებიც ამ წამს გადიან თქვენს სხეულში

0:01:01.783,0:01:04.732
და თქვენ საერთოდ ვერ გრძნობთ მათ,

0:01:04.732,0:01:07.913
რადგან არ გაქვთ შესაბამისი[br]ბიოლოგიური რეცეპტორები

0:01:07.913,0:01:09.121
მათ აღსაქმელად.

0:01:09.631,0:01:12.198
ამ წამს ათასობით მობილური [br]სატელეფონო საუბარი

0:01:12.198,0:01:13.754
გადის თქვენს სხეულში

0:01:13.754,0:01:16.055
და თქვენ სრულიად ბრმა ხართ მათ მიმართ.

0:01:16.055,0:01:19.953
საქმე იმაში არაა, რომ ეს რაღაცეები[br]არსებითად უხილავია.

0:01:19.953,0:01:24.852
მაგალითად, გველებს აქვთ [br]ინფრა-წითელი საკუთარ რეალობაში,

0:01:24.852,0:01:28.730
ფუტკრების ხედვის სამყარო კი[br]ულტრა იისფერს შეიცავს,

0:01:28.730,0:01:31.655
ჩვენ ვქმნით მოწყობილობებს მანქანებში,

0:01:31.655,0:01:34.883
რომ დავიჭიროთ სიგნალები [br]რადიო სიხშირეების დიაპაზონში,

0:01:34.883,0:01:38.575
ასევე მოწყობილობებს საავადმყოფოებში[br]რომ დავიჭიროთ რენტგენის დიაპაზონში.

0:01:38.575,0:01:41.965
მაგრამ თქვენ მათი[br]შეგრძნება თქვენით არ შეგიძლიათ,

0:01:41.965,0:01:43.474
ყოველ შემთხვევაში ჯერ-ჯერობით,

0:01:43.474,0:01:47.421
რადგან არ ხართ აღჭურვილი[br]შესაბამისი სენსორებით.

0:01:47.421,0:01:51.902
ეს ნიშნავს, რომ რეალობის ჩვენი აღქმა

0:01:51.902,0:01:55.362
შეზღუდულია ჩვენი ბიოლოგიით.

0:01:55.362,0:01:57.916
ეს ეწინააღმდეგება საქვეყნოდ[br]გავრცელებულ მოსაზრებას

0:01:57.916,0:02:00.179
რომ ჩვენი თვალები, ყურები და თითები

0:02:00.179,0:02:04.394
უბრალოდ აღიქვამენ ირგვლივ[br]არსებულ ობიექტურ რეალობას.

0:02:04.394,0:02:10.013
სინამდვილეში ჩვენი ტვინები სამყაროს[br]მხოლოდ პატარა ნაწილს ამოარჩევენ.

0:02:10.013,0:02:12.080
ცხოველთა სამყაროში

0:02:12.080,0:02:15.400
სხვადასხვა ცხოველი რეალობის [br]სხვადასხვა ნაწილს არჩევს.

0:02:15.400,0:02:18.349
ასე რომ, ტკიპას ბრმა და ყრუ სამყაროში,

0:02:18.349,0:02:22.830
ტემპერატურა და ბუთირული მჟავაა[br]მნიშვნელოვანი სიგნალები;

0:02:22.830,0:02:25.756
შავი აჩრდილი დანა თევზის შემთხვევაში

0:02:25.756,0:02:30.655
მისი გრძნობების სამყარო გულუხვად[br]გაფერადებულია ელექტრული ველებით;

0:02:30.655,0:02:33.116
ექოლოკაციური უნარის მქონე ღამურასთვის კი,

0:02:33.116,0:02:37.156
მისი რეალობა შეკუმშული ჰაერის [br]ტალღებისგან არის აგებული.

0:02:37.156,0:02:41.521
ეს არის მათი ეკოსისტემის ნაჭერი,[br]რისი აღქმაც შეუძლიათ და ჩვენ ამისთვის

0:02:41.521,0:02:43.379
სიტყვა გვაქვს მეცნიერებაში.

0:02:43.403,0:02:44.911
მას უმველტი ჰქვია,

0:02:44.911,0:02:48.603
რაც გერმანულად გარემო სამყაროს ნიშნავს.

0:02:48.603,0:02:51.598
ალბათ ყველა ცხოველს ჰგონია,

0:02:51.598,0:02:55.987
რომ სწორედ მისი უმველტია გარშემო[br]არსებული მთელი ობიექტური რეალობა,

0:02:55.987,0:02:58.281
რადგან რატომ უნდა წარმოიდგინო,

0:02:58.281,0:03:00.802
რომ ჩვენს მიერ აღქმულის მიღმა[br]კიდევ რაღაც არსებობს?

0:03:01.412,0:03:04.126
ჩვენ უბრალოდ ვიღებთ რეალობას ისეთს,

0:03:04.126,0:03:06.772
როგორიც წარმოგვიდგება.

0:03:07.222,0:03:09.717
მოდით ცნობიერება ავიმაღლოთ ამ თემაზე.

0:03:09.717,0:03:12.373
წარმოიდგინეთ, რომ თქვენ [br]მეძებარი ძაღლი ხართ.

0:03:12.973,0:03:15.178
მთელი თქვენი სამყარო ყნოსვის ირგვლივაა.

0:03:15.178,0:03:19.590
გაქვთ გრძელი დრუნჩი 200 მილიონი[br]ყნოსვის რეცეპტორით,

0:03:19.590,0:03:24.094
გაქვთ სველი ნესტოები, რომლებიც იზიდავენ[br]და იჭერენ სურნელის მოლეკულებს,

0:03:24.094,0:03:28.088
ნესტოებს ნაპრალებიც კი აქვთ,[br]რომ ბევრი ჰაერი შეისუნთქოთ.

0:03:28.088,0:03:31.362
თქვენთვის ყველაფერი სუნზეა.

0:03:31.362,0:03:35.263
ერთ დღესაც, გზაზე მიმავალი ჩერდებით,

0:03:35.263,0:03:38.583
უყურებთ თქვენს ადამიან პატრონს და ფიქრობთ,

0:03:38.583,0:03:43.393
"ნეტა როგორია ადამიანის საწყალი და [br]გამოლეული ცხვირის ქონა?

0:03:43.393,0:03:45.083
(სიცილი)

0:03:45.083,0:03:48.335
როგორია როცა არასაკმარის ჰაერს შეისუნთქავ?

0:03:48.335,0:03:52.384
როგორ ვერ უნდა იგებდე იმას, [br]რომ 100 მეტრში კატაა,

0:03:52.384,0:03:55.718
ან იმას, რომ შენი მეზობელი ზუსტად ამ[br]ადგილას იდგა 6 საათის წინ?"

0:03:55.718,0:03:58.458
(სიცილი)

0:03:58.458,0:04:00.757
რადგან ადამიანები ვართ,

0:04:00.757,0:04:03.404
ჩვენ არასდროს გამოგვიცდია[br]სუნის სამყარო,

0:04:03.404,0:04:06.083
ასე რომ, არც გვაკლია ის.

0:04:06.083,0:04:10.114
მყარად ვართ დამკვიდრებული ჩვენს უმველტში.

0:04:10.114,0:04:13.777
ისმის კითხვა: აუცილებელია იქ ჩავრჩეთ?

0:04:14.317,0:04:18.845
როგორც ნეირომეცნიერი, მე მაინტერესებს[br]როგორ შეუძლია ტექნოლოგიას

0:04:18.845,0:04:21.468
ჩვენი უმველტის გაფართოება

0:04:21.468,0:04:25.628
და როგორ შეცვლის ეს ჩვენს [br]ადამიანად ყოფნის გამოცდილებას.

0:04:26.228,0:04:29.781
უკვე ვიცით, რომ შეგვიძლია ტექნოლოგია[br]ჩვენ ბიოლოგიასთან შევაჯვაროთ,

0:04:29.781,0:04:33.565
რადგან ასობით ათასი ადამიანი დადის

0:04:33.565,0:04:37.164
ხელოვნური სმენით და ხელოვნური მხედველობით.

0:04:37.164,0:04:41.553
ეს ასე მუშაობს: იღებთ მიკროფონს,[br]აციფრულებთ სიგნალს

0:04:41.553,0:04:45.291
და პირდაპირ ყურის შიდა ნაწილში დებთ[br]ელექტროდების ფირფიტას.

0:04:45.291,0:04:47.590
ან რეტინალური იმპლანტის დროს[br]იღებთ კამერას,

0:04:47.590,0:04:50.864
აციფრულებთ სიგნალს და ოპტიკურ ნერვზე

0:04:50.864,0:04:53.882
პირდაპირ მიაერთებთ ელექროდების ბადეს.

0:04:53.882,0:04:57.806
სულ რაღაც 15 წლის წინ

0:04:57.806,0:05:01.544
უამრავი მეცნიერი ფიქრობდა,[br]რომ ეს ტექნოლოგიები არ იმუშავებდა.

0:05:01.544,0:05:06.723
რატომ? იმიტომ რომ ეს ტექნოლოგიები[br]სილიკონის ველის ენაზე საუბრობენ,

0:05:06.723,0:05:12.295
ეს იგივე დიალექტი არ არის, რაც ჩვენს[br]ბიოლოგიურ სენსორულ ორგანოებს გააჩნიათ.

0:05:12.295,0:05:14.710
მაგრამ ფაქტია, რომ ეს ყველაფერი მუშაობს;

0:05:14.710,0:05:19.299
ტვინი მშვენივრად ხვდება,[br]თუ როგორ გამოიყენოს ეს სიგნალები.

0:05:19.719,0:05:21.233
როგორ ვიგებთ ამას?

0:05:21.763,0:05:23.458
დიდ საიდუმლოს გაგიმხელთ:

0:05:23.458,0:05:28.728
თქვენს ტვინს არაფერი ესმის[br]და ვერაფერს ხედავს.

0:05:28.728,0:05:35.183
ტვინი სიჩუმის და სიბნელის საცავშია[br]ჩაკეტილი თავის ქალის შიგნით.

0:05:35.183,0:05:38.991
ყველაფერი, რასაც ის ხედავს,[br]ელექტროქიმიური სიგნალებია,

0:05:38.991,0:05:41.540
რომლებიც მონაცემების სხვადასხვა[br]სადენებით შემოდიან,

0:05:41.540,0:05:45.992
მხოლოდ ეს აქვს მას სამუშაოდ, მეტი არაფერი.

0:05:46.672,0:05:48.924
საოცარია, რომ ტვინი

0:05:48.924,0:05:51.687
ძალიან კარგად იღებს ამ სიგნალებს,

0:05:51.687,0:05:55.238
არჩევს სტრუქტურებს[br]და მნიშვნელობებს ანიჭებს.

0:05:55.238,0:05:59.292
ის იღებს ამ შიდა კოსმოსს,[br]ერთად ალაგებს და ამბავს ქმნის,

0:05:59.292,0:06:04.179
თქვენს სუბიექტურ სამყაროს ქმნის.

0:06:04.179,0:06:06.129
მთავარი მომენტი აქ ისაა,

0:06:06.129,0:06:09.519
რომ ტვინმა არ იცის და არც აინტერესებს,

0:06:09.519,0:06:12.561
თუ საიდან მოდის მონაცემები.

0:06:12.561,0:06:17.414
რა ინფორმაციაც არ უნდა შემოვიდეს,[br]ის მიხვდება, როგორ უნდა დაამუშაოს.

0:06:17.414,0:06:19.852
ეს ძალიან ეფექტური მანქანაა.

0:06:19.852,0:06:24.008
არსებითად ზოგადი დანიშნულების[br]გამომთვლელი მოწყობილობაა,

0:06:24.008,0:06:26.423
უბრალოდ ყველაფერს მიიღებს

0:06:26.423,0:06:29.023
და მოიფიქრებს რა უქნას.

0:06:29.023,0:06:32.669
ეს, ვფიქრობ, ათავისუფლებს დედა ბუნებას

0:06:32.669,0:06:37.452
სხვადასხვა ტიპის შემომავალი[br]არხებით წვალებისგან.

0:06:37.452,0:06:40.284
მე ამას ევოლუციის P.H. მოდელს ვეძახი,

0:06:40.284,0:06:42.328
ტექნიკურ დეტალებში არ შევალ,

0:06:42.328,0:06:45.369
მაგრამ P.H. არის Potato Head [br](კარტოფილის თავი).

0:06:45.369,0:06:49.200
ამ სახელით ხაზს ვუსვამ,[br]რომ ყველა ეს სენსორი,

0:06:49.200,0:06:52.451
რაც ვიცით და გვიყვარს, როგორც ჩვენი[br]თვალები, ყურები და თითები,

0:06:52.451,0:06:56.770
უბრალოდ პერიფერიული მოწყობილობებია:

0:06:56.770,0:07:00.044
შეართებ და მზად ხარ.

0:07:00.044,0:07:05.433
ტვინი დაადგენს რა უქნას [br]შემოსულ მონაცემებს.

0:07:06.243,0:07:08.449
თუ გადახედავთ ცხოველთა სამყაროს,

0:07:08.449,0:07:11.096
უამრავ პერიფერიულ მოწყობილობას იპოვით.

0:07:11.096,0:07:15.206
გველებს თავზე სითბოს ღრმული აქვთ,[br]რითიც ინფრაწითელს აღიქვამენ;

0:07:15.206,0:07:18.456
აჩრდილ დანა თევზს ელექტრო[br]რეცეპტორები აქვს;

0:07:18.456,0:07:21.057
ხოლო ვარსკვლავცხვირა თხუნელას

0:07:21.057,0:07:23.704
ეს 22 თითიანი მონაზარდი აქვს

0:07:23.704,0:07:27.373
რითიც გარემოს გრძნობს და [br]სამყაროს 3D მოდელს აგებს.

0:07:27.373,0:07:31.297
ბევრ ფრინველს მაგნეტიტი აქვს,[br]რომ პლანეტის

0:07:31.297,0:07:33.792
მაგნიტური ველის მიხედვით[br]ორიენტაცია შეძლონ.

0:07:33.792,0:07:37.664
ეს ნიშნავს, რომ ბუნებას არ უწევს

0:07:37.664,0:07:40.079
მუდმივად ცვალოს ტვინის დიზაინი.

0:07:40.079,0:07:44.560
სანაცვლოდ, რადგან ტვინის სამუშაოდ [br]საჭირო წესები ჩამოყალიბებულია,

0:07:44.560,0:07:49.239
ბუნებამ მხოლოდ ახალი პერიფერიული[br]მოწყობილობების აგებაზე უნდა იფიქროს.

0:07:49.239,0:07:52.164
ეს ნიშნავს შემდეგს:

0:07:52.164,0:07:54.184
ვიღებთ გაკვეთილს,

0:07:54.184,0:07:57.853
რომ არაფერია ძალიან გამორჩეული,[br]ან ფუნდამენტური

0:07:57.853,0:08:00.848
იმ ბიოლოგიაში, რაც თავიდან გვეძლევა.

0:08:00.848,0:08:02.915
ეს უბრალოდ ისაა, რაც ევოლუციის

0:08:02.915,0:08:06.142
რთული გზის შედეგად მივიღეთ მემკვიდრეობით.

0:08:06.142,0:08:09.671
არ არის აუცილებელი მასთან ჩავრჩეთ,

0:08:09.671,0:08:11.715
და ამ პრინციპის[br]ჩვენი საუკეთესო მტკიცებულება

0:08:11.715,0:08:14.315
მოდის ე.წ. სენსორული ჩანაცვლებიდან.

0:08:14.315,0:08:17.543
ეს გულისხმობს ტვინისთვის [br]ინფორმაციის მიწოდებას

0:08:17.543,0:08:20.329
უჩვეულო სენსორული არხების საშუალებით

0:08:20.329,0:08:23.208
და შემდეგ ტვინი თვითონ არკვევს, [br]თუ როგორ დაამუშაოს ის.

0:08:23.208,0:08:25.669
ეს შეიძლება სპეკულაციად ჟღერდეს,

0:08:25.669,0:08:30.621
მაგრამ ამის მაჩვენებელი პირველი სტატია[br]დაიბეჭდა 1969 წელს ჟურნალში Nature.

0:08:31.985,0:08:34.393
მეცნიერმა სახელად პოლ ბაქ ირიდამ[br](Paul Bach-y-Rita)

0:08:34.393,0:08:37.581
უსინათლო ადამიანები სტომატოლოგის[br]გადაკეთებულ სკამში ჩასვა,

0:08:37.581,0:08:39.926
დაუყენა ვიდეო ნაკადი

0:08:39.926,0:08:42.178
და რაღაც დადო კამერის წინ.

0:08:42.178,0:08:44.639
შემდეგ მას თქვენს ზურგზე იგრძნობდით

0:08:44.639,0:08:47.565
სოლენოიდების ბადით.

0:08:47.565,0:08:50.049
თუ კამერის წინ ყავის ჭიქას გააქნევთ,

0:08:50.049,0:08:52.394
მას თქვენ ზურგზე იგრძნობთ.

0:08:52.394,0:08:55.482
ბრმა ადამიანებს[br]საოცრად კარგად გამოსდიოდათ

0:08:55.482,0:08:59.035
კამერის წინ არსებული[br]ობიექტის დადგენა,

0:08:59.035,0:09:02.820
როცა ზურგის მხოლოდ პატარა ნაწილით[br]გრძნობდნენ მას.

0:09:02.820,0:09:06.326
ამის მრავალი თანამედროვე [br]ინკარნაცია არსებობს.

0:09:06.326,0:09:09.600
ბგერითი სათვალეები იღებენ[br]იმ ვიდეო ნაკადს რაც თქვენს წინაა

0:09:09.600,0:09:12.455
და ბგერით პეიზაჟად გადააქცევენ,

0:09:12.455,0:09:15.002
როცა გარშემო ნივთები მოძრაობენ,[br]შორს, ან ახლოს მოდიან,

0:09:15.002,0:09:17.030
ისმის "ბზზ, ბზზ, ბზზ."

0:09:17.030,0:09:19.003
კაკაფონიას ჰგავს,

0:09:19.003,0:09:22.997
მაგრამ რამდენიმე კვირის შემდეგ ბრმა[br]ადამიანებს საკმაოდ კარგად გამოსდით

0:09:22.997,0:09:25.319
იმის დადგენა, თუ რა არის მათ წინ

0:09:25.319,0:09:27.966
მხოლოდ სმენაზე დაყრდნობით.

0:09:27.966,0:09:29.966
არ არის აუცილებელი ეს ყურების[br]გავლით მოხდეს:

0:09:29.990,0:09:33.354
ეს სისტემა შუბლზე არსებულ [br]ელექტროტაქტილურ ბადეს იყენებს,

0:09:33.354,0:09:37.044
ასე რომ,[br]ვიდეო ნაკადს თქვენ შუბლზე იგრძნობთ.

0:09:37.044,0:09:39.897
რატომ შუბლი? იმიტომ, რომ მას[br]დიდად არ იყენებთ სხვა რამისთვის.

0:09:39.897,0:09:44.103
ყველაზე თანამედროვე ინკარნაციას[br]BrainPort ჰქვია.[br]

0:09:44.103,0:09:47.852
ეს პატარა ელექტრო ბადეა,[br]რომელიც თქვენს ენაზე ზის,

0:09:47.852,0:09:51.968
და ვიდეო ნაკადი ამ პატარა[br]ელექტროტაქტილურ სიგნალებში გარდაიქმნება.

0:09:51.968,0:09:58.455
ბრმა ადამიანები იმდენად კარგად ეჩვევიან[br]მის გამოყენებას, რომ ბურთს აგდებენ კალათში

0:09:58.455,0:10:02.471
ან რთულ დაბრკოლებებიან გზაზე [br]შეუძლიათ ნავიგაცია.

0:10:03.311,0:10:07.525
ისინი თავისი ენით იწყებენ ხედვას.

0:10:07.525,0:10:09.731
სიგიჟეს ჰგავს, არა?

0:10:09.731,0:10:12.540
მაგრამ გავიხსენოთ, რომ მხედველობა[br]მხოლოდ და მხოლოდ

0:10:12.540,0:10:16.557
ტვინში მოძრავი ელექტროქიმიური სიგნალებია.

0:10:16.557,0:10:19.251
თქვენმა ტვინმა არ იცის[br]საიდან მოდიან სიგნალები.

0:10:19.251,0:10:22.687
ის უბრალოდ არკვევს რა უქნას მათ.

0:10:22.687,0:10:28.493
ჩემს ლაბორატორიაში ჩემი ინტერესი არის[br]სენსორული ჩანაცვლება ყრუ ადამიანებისთვის

0:10:28.493,0:10:31.112
და ეს არის პროექტი,

0:10:31.112,0:10:34.347
რომელზეც ჩემს ლაბორატორიაში სტუდენტთან,[br]სკოტ ნოვიკთან, ერთად ვმუშაობ.

0:10:34.347,0:10:36.526
ის თავისი დისერტაციისთვის ამზადებს მას.

0:10:36.526,0:10:38.522
აი, ამის გაკეთება გვსურდა:

0:10:38.522,0:10:42.516
გვსურდა, სამყაროდან მიღებული [br]ხმა შეგვეცვალა რამენაირად ისე,[br]

0:10:42.516,0:10:47.392
რომ ყრუ ადამიანებს ნათქვამი გაეგოთ.

0:10:47.392,0:10:51.920
გვქონდა რა ხელთ კომპიუტერების [br]ძალა და ხელმისწავდომობა, გვსურდა

0:10:51.920,0:10:56.796
რომ ამის გაშვება მობილურებსა და ტაბლეტებზე[br]ყოფილიყო შესაძლებელი.

0:10:56.796,0:10:59.094
კიდევ გვსურდა, რომ ეს ტარებადი ყოფილიყო,

0:10:59.094,0:11:02.136
რამე, რასაც ტანსაცმლის ქვეშ ატარებდით.

0:11:02.136,0:11:04.356
აი, ეს არის კონცეფცია.

0:11:05.326,0:11:10.402
ახლა როცა ვსაუბრობ, ტაბლეტი [br]ჩემს ხმას იჭერს

0:11:10.402,0:11:16.160
და შემდეგ ჟილეტზე ანაწილებს, რომელიც[br]ვიბრაციული მოტორებითაა დაფარული,

0:11:16.160,0:11:19.597
ზუსტად ისეთი მოტორებით, როგორიც [br]თქვენს მობილურს აქვს.

0:11:19.597,0:11:21.988
ასე რომ, როცა ვსაუბრობ

0:11:21.988,0:11:28.327
ხმა ვიბრაციების გამოსახულებებში [br]ითარგმნება.

0:11:28.327,0:11:29.906
ეს მხოლოდ კონცეპტუალური არ არის:

0:11:29.906,0:11:35.014
ტაბლეტი Bluetooth-ით გადასცემს და[br]ეს ჟილეტი ამ წუთას ტანზე მაცვია.

0:11:35.014,0:11:37.323
როცა ვსაუბრობ --(აპლოდისმენტები)--

0:11:38.033,0:11:43.966
ხმა ვიბრაციის დინამიურ[br]სტრუქტურებად გარდაიქმნება.

0:11:43.966,0:11:49.340
მე ვგრძნობ ჩემ გარშემო არსებულ[br]ბგერით სამყაროს.

0:11:49.340,0:11:53.404
ჩვენ გამოვცადეთ ეს ყრუ ადამიანებთან

0:11:53.404,0:11:56.910
და აღმოჩნდა, რომ ძალიან მოკლე დროში

0:11:56.910,0:12:00.300
ადამიანები იწყებენ შეგრძნებას,[br]ისინი იწყებენ

0:12:00.300,0:12:02.970
ჟილეტის ენის გაგებას.

0:12:02.970,0:12:07.753
ეს 37 წლის ჯონათანია.[br]მას მაგისტრის ხარისხი აქვს.

0:12:07.753,0:12:10.098
ის აბსოლუტურად ყრუ დაიბადა,

0:12:10.098,0:12:14.208
ეს ნიშნავს, რომ მისი უმველტის რაღაც ნაწილი[br]მისთვის მიუწვდომელია.

0:12:14.208,0:12:18.596
ჩვენ ვავარჯიშებდით ჯონათანს ჟილეტით[br]ოთხი დღე, დღეში ორი საათი,

0:12:18.596,0:12:21.876
და აი ნახეთ ის მეხუთე დღეს.

0:12:21.876,0:12:24.012
სკოტ ნოვიკი ამბობს სიტყვას: "შენ"

0:12:24.012,0:12:27.226
სკოტი ამბობს სიტყვას, ჯონათანი კი [br]ჟილეტზე გრძნობს მას

0:12:27.226,0:12:30.282
და დაფაზე წერს.

0:12:30.282,0:12:34.168
სკოტი: "სად. სად".

0:12:34.168,0:12:37.805
ჯონათანს შეუძლია რომ ვიბრაციების [br]ეს რთული გამოსახულება გარდაქმნას

0:12:37.805,0:12:40.684
ნათქვამის გაგებაში.

0:12:40.684,0:12:44.283
სკოტი: "შეხება. შეხება".

0:12:44.283,0:12:48.723
ის არ აკეთებს ამას ცნობიერად

0:12:48.723,0:12:54.784
(აპლოდისმენტები)

0:12:55.944,0:13:00.030
ჯონათანი ცნობიერად არ აკეთებს ამას,[br]რადგან სტრუქტურები ზედმეტად რთულია,

0:13:00.030,0:13:05.510
მაგრამ მისი ტვინი ნელ-ნელა ხვდება[br]გამოსახულებების ამოხსნას და ამით ის

0:13:05.510,0:13:07.786
მონაცემების მნიშვნელობას ადგენს.

0:13:07.786,0:13:11.988
ჩვენი მოლოდინი ის არის, რომ ამ ჟილეტის[br]დაახლოებით სამი თვის ტარების შემდეგ,

0:13:11.988,0:13:16.586
მას სმენის პირდაპირი აღქმის[br]ისეთივე შეგრძნება ექნება,

0:13:16.586,0:13:20.765
როგორიც ბრმა ადამიანს აქვს[br]ბრაილზე თითის გადატარებისას.

0:13:20.765,0:13:26.362
მნიშვნელობა პირდაპირ ფურცლიდან მოდის[br]ყველანაირი ცნობიერი ჩარევის გარეშე.

0:13:26.941,0:13:30.494
ამ ტექნოლოგიას აქვს პოტენციალი,[br]რომ რევოლუციური იყოს,

0:13:30.494,0:13:34.278
რადგან ერთადერთი სხვა გამოსავალი[br]სიყრუისთვის კოხლეარული იმპლანტია,

0:13:34.278,0:13:37.181
ის ინვაზიურ ქირურგიას მოითხოვს.

0:13:37.181,0:13:42.335
ამის შექმნა კი 40-ჯერ უფრო იაფი ჯდება,[br]ვიდრე კოხლეარული იმპლანტი.

0:13:42.335,0:13:47.234
ეს გლობალურად მისაწვდომს ხდის ამ[br]ტექნოლოგიას, უღარიბესი ქვეყნებისთვისაც კი.

0:13:48.052,0:13:53.171
ჩვენ შთაგვაგონა სენსორული ჩანაცვლების[br]ამ შედეგებმა,

0:13:53.171,0:13:57.374
თუმცა რაზეც ძალიან ბევრს ვფიქრობთ - ეს[br]სენსორული დამატებაა.

0:13:57.374,0:14:02.803
როგორ შეგვიძლია ამ ტექნოლოგიის გამოყენება,[br]რომ სრულად ახალი ტიპის გრძნობა დავამატოთ

0:14:02.803,0:14:05.937
და გავაფართოვოთ ადამიანური უმველტი?

0:14:05.937,0:14:10.186
მაგალითად, რომ ავიღოთ და ინტერნეტიდან[br]ამ წამს მიმდინარე ინფორმაციული ნაკადი

0:14:10.186,0:14:12.067
პირდაპირ ვინმეს ტვინში გავუშვათ,

0:14:12.067,0:14:15.945
შეძლებს ის ადამიანი,[br]რომ მისი პირდაპირი აღქმა განივითაროს?

0:14:15.945,0:14:18.482
ლაბორატორიაში ამ ექსპერიმენტს ვატარებთ.

0:14:18.482,0:14:22.376
სუბიექტი გრძნობს ინტერნეტიდან ინფორმაციის [br]რეალურ დროში მომდინარე ნაკადს

0:14:22.376,0:14:24.187
ხუთი წამის განმავლობაში.

0:14:24.187,0:14:27.456
შემდეგ ორი ღილაკი ჩნდება და[br]მან არჩევანი უნდა გააკეთოს.

0:14:27.456,0:14:29.145
მან არ იცის რა ხდება სინამდვილეში.

0:14:29.145,0:14:31.841
ის აკეთებს არჩევანს[br]და ერთ წამში უკუკავშირს იღებს.

0:14:31.841,0:14:33.046
საქმე რაშია:

0:14:33.046,0:14:35.720
მას წარმოდგენა არ აქვს[br]თუ რას ნიშნავს ყველა ეს სტრუქტურა,

0:14:35.720,0:14:39.361
მაგრამ ჩვენ ვუყურებთ, გააუმჯობესებს[br]თუ არა არჩევანის გაკეთების უნარს.

0:14:39.361,0:14:41.428
მან არ იცის რომ ის ნაკადი, რასაც ვაწვდით,

0:14:41.428,0:14:44.609
საფონდო ბირჟის მონაცემებია რეალურ დროში

0:14:44.609,0:14:47.116
და ის[br]აქციების ყიდვა-გაყიდვის არჩევანს აკეთებს.

0:14:47.116,0:14:48.870
(სიცილი)

0:14:49.490,0:14:52.792
უკუკავშირი ეუბნება მას[br]სწორად მოიქცა თუ არა.

0:14:52.792,0:14:55.661
შეგვიძლია თუ არა ადამიანური უმველტის[br]ისე გაფართოება,

0:14:55.661,0:14:58.656
რომ რამდენიმე კვირაში მას მთელი პლანეტის[br]ეკონომიკური პროცესების

0:14:58.656,0:15:04.763
პირდაპირი აღქმის შეგრძნება განუვითარდეს?

0:15:04.763,0:15:08.129
ამას მოგვიანებით შეგატყობინებთ, [br]როცა ვნახავთ რამდენად კარგად ჩაივლის.

0:15:08.129,0:15:09.950
(სიცილი)

0:15:10.730,0:15:12.820
აი კიდევ ერთი რამ, რასაც ვაკეთებთ:

0:15:12.820,0:15:17.417
ამ დილით, გამოსვლების დროს[br]ჩვენ ავტომატურად მოგვქონდა ტვიტები

0:15:17.417,0:15:19.855
ჰეშტეგით TED2015,

0:15:19.855,0:15:22.548
ასევე ავტომატურ ანალიზს [br]ვუკეთებდით განწყობებს.

0:15:22.548,0:15:27.123
ანუ, ადამიანები დადებით სიტყვებს იყენებენ,[br]უარყოფითს, თუ ნეიტრალურს?

0:15:27.123,0:15:29.567
და სანამ ეს მიმდინარეობდა,

0:15:29.567,0:15:32.562
მე ვგრძნობდი ამას,

0:15:32.562,0:15:36.835
მე მიერთებული ვარ ათასობით ადამიანის

0:15:36.835,0:15:40.991
საერთო ემოციაზე რეალურ დროში,

0:15:40.991,0:15:44.729
და ეს სრულებით ახალი ადამიანური[br]გამოცდილებაა, რადგან ახლა ვიცი

0:15:44.729,0:15:48.026
როგორაა ყველა და როგორ მოგწონთ[br]ეს ყველაფერი.

0:15:48.026,0:15:53.159
(სიცილი) (აპლოდისმენტები)

0:15:54.899,0:15:59.255
ეს იმაზე უფრო დიდი გამოცდილებაა, ვიდრე[br]ადამიანს შეიძლება ჩვეულებრივ ჰქონდეს.

0:15:59.845,0:16:02.538
ჩვენ ასევე ვაფართოვებთ პილოტების უმველტს.

0:16:02.538,0:16:06.624
ამ შემთხვევაში ჟილეტში[br]9 სხვადასხვა საზომი მიედინება

0:16:06.624,0:16:08.250
კვადროკოპტერიდან.

0:16:08.250,0:16:11.617
ზევით ასვლა, კურსიდან გადახვევა, ბრუნვა,[br]ორიენტაცია, მიმართულება

0:16:11.617,0:16:15.703
და ეს აუმჯობესებს პილოტის [br]შესაძლებლობებს მის სამართავად.

0:16:15.703,0:16:20.998
თითქოს საკუთარ კანს აფართოებს[br]ზემოთ შორს.

0:16:20.998,0:16:22.553
ეს მხოლოდ დასაწყისია.

0:16:22.553,0:16:28.357
ჩვენ მომავლისთვის ვისახავთ, რომ ავიღოთ[br]საზომებით სავსე პილოტის თანამედროვე კაბინა

0:16:28.357,0:16:32.908
და ყველაფრის წაკითხვის მცდელობის[br]ნაცვლად, უბრალოდ ვიგრძნოთ.

0:16:32.908,0:16:35.393
ახლა ინფორმაციის სამყაროში ვცხოვრობთ

0:16:35.393,0:16:39.201
და დიდი განსხვავებაა, წავიკითხავთ[br]ბევრ მონაცემს,

0:16:39.201,0:16:42.289
თუ გამოვცდით მას.

0:16:42.289,0:16:46.114
ვფიქრობ,[br]რომ ადამიანის განვითარების ჰორიზონტზე

0:16:46.114,0:16:48.436
შესაძლებლობებს ბოლო არ აქვს.

0:16:48.436,0:16:53.358
უბრალოდ წარმოიდგინეთ, რომ ასტრონავტს

0:16:53.358,0:16:56.679
შეეძლოს საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის[br]მდგომარეობის შეგრძნება.

0:16:56.679,0:17:01.555
ან თქვენ შეგეძლოთ თქვენი ჯანმრთელობის[br]უხილავი მდგომარეობის შეგრძნება,

0:17:01.555,0:17:05.494
მაგალითად შაქრის ოდენობა სისხლში,[br]ან თქვენი მიკრობიომის მდგომარეობა,

0:17:05.494,0:17:11.121
ან გქონდეთ 360 გრადუსიანი ხედვა,[br]ან ხედავდეთ ინფრაწითელს, ან ულტრაიისფერს.

0:17:11.121,0:17:14.616
მთავარი არის შემდეგი:[br]მომავლისკენ მსვლელობისას

0:17:14.616,0:17:19.515
ჩვენ სულ უფრო მეტად შევძლებთ საკუთარი[br]პერიფერიული მოწყობილობების არჩევას.

0:17:19.515,0:17:23.369
აღარ მოგვიწევს დაველოდოთ დედა ბუნებას[br]სენსორული საჩუქრებისთვის

0:17:23.369,0:17:25.227
დროის მის მასშტაბებში.

0:17:25.227,0:17:29.499
სანაცვლოდ, როგორც კარგმა მშობელმა,[br]მან მოგვცა საჭირო ხელსაწყოები,

0:17:29.499,0:17:33.632
რომ ავდგეთ და განვსაზღვროთ ჩვენი[br]საკუთარი ტრაექტორია.

0:17:33.632,0:17:35.373
ახლა ისმის კითხვა:

0:17:35.373,0:17:40.598
როგორ გსურთ, რომ გახვიდეთ გარეთ[br]და გამოსცადოთ თქვენი სამყარო?

0:17:40.598,0:17:42.641
გმადლობთ.

0:17:42.641,0:17:50.977
(აპლოდისმენტები)

0:17:59.365,0:18:01.553
კრის ანდერსონი: გრძნობთ?[br]დ.ი.: კი

0:18:01.553,0:18:04.943
ეს პირველი შემთხვევაა, როცა ჟილეტით[br]აპლოდისმენტები ვიგრძენი.

0:18:04.943,0:18:07.102
სასიამოვნოა, მასაჟს ჰგავს. (სიცილი)

0:18:07.102,0:18:10.747
კ.ა.: ტვიტერი გადაირია. ტვიტერი გაგიჟდა.

0:18:10.747,0:18:13.040
მაშ, საფონდო ბირჟის ექსპერიმენტი,

0:18:13.040,0:18:17.148
ეს შესაძლოა პირველი ექსპერიმენტი იყოს,[br]რომელიც თქვენს დაფინანსებას

0:18:17.148,0:18:19.563
სამუდამოდ უზრუნველყოფს[br]წარმატების შემთხვევაში. არა?

0:18:19.563,0:18:22.715
დ.ი.: მართალია. აღარ მომიწევდა [br]NIH-ისთვის მიწერა.

0:18:22.715,0:18:25.532
კ.ა.: მოდი მხოლოდ ერთი წუთით[br]სკეპტიკური ვიქნები.

0:18:25.532,0:18:28.702
ეს გასაოცარია, მაგრამ აქამდე[br]მტკიცებულების უმრავლესობა

0:18:28.702,0:18:31.049
ადასტურებს, რომ სენსორული [br]ჩანაცვლება მუშაობს.

0:18:31.049,0:18:33.156
ეს ხომ არ ნიშნავს რომ[br]დამატებაც მუშაობს?

0:18:33.156,0:18:36.793
იქნებ ბრმა ადამიანი თავისი ენით[br]იმიტომ ხედავს,

0:18:36.793,0:18:41.971
რომ მისი ვიზუალური ქერქი ჯერ კიდევ იქ არის[br]და მზად არის დამუშავებისთვის,

0:18:41.971,0:18:43.790
იქნებ ეს საჭირო ნაწილია?

0:18:43.790,0:18:46.434
დ.ი.: შესანიშნავი კითხვაა.[br]სინამდვილეში ჩვენ არ ვიცით

0:18:46.434,0:18:50.330
რა თეორიული საზღვრები არსებობს თუ[br]რა ტიპის მონაცემების მიღება შეუძლია ტვინს.

0:18:50.330,0:18:53.378
ზოგადად, ის საოცრად მოქნილია.

0:18:53.402,0:18:57.207
როცა ადამიანი ბრმავდება, ის რასაც მის[br]ვიზუალურ ქერქს ვეძახდით

0:18:57.207,0:19:02.265
სხვა რამეების მფლობელობაში გადადის - [br]შეხების, სმენის, სიტყვის მარაგის.

0:19:02.265,0:19:06.327
ეს გვეუბნება, რომ ქერქმა[br]მარტო ერთი რამ იცის.

0:19:06.327,0:19:08.975
ის უბრალოდ გარკვეული ტიპის [br]გამოთვლებს ასრულებს.

0:19:08.975,0:19:12.076
და როცა ვუყურებთ, მაგალითად,[br]ისეთ რამეებს როგორიც ბრაილია,

0:19:12.076,0:19:15.165
ადამიანები ინფორმაციას იღებენ თითების[br]ბურცვებზე გადატარებით.

0:19:15.165,0:19:18.820
ასე რომ, არ მგონია რამე მიზეი გვქონდეს,[br]რომ თეორიული ლიმიტის

0:19:18.820,0:19:20.584
არსებობაზე ვიფიქროთ.

0:19:21.244,0:19:24.508
კ.ა.: ეს თუ დადასტურდა, თქვენ წაგლეკავენ.

0:19:24.508,0:19:27.759
უამრავი შესაძლო გამოყენება [br]მოეძებნება ამას. მზად ხართ ამისთვის?

0:19:27.759,0:19:31.690
ყველაზე მეტად რა აღგაფრთოვანებთ, [br]მისი რომელი მიმართულება?

0:19:31.690,0:19:34.267
დ.ი.: ვფიქრობ ჩვენს წინაშე[br]უამრავი გამოყენებაა.

0:19:34.267,0:19:37.715
სენსორული ჩანაცვლების მიღმა, საკითხები,[br]რასაც ვახსენებდი ასტრონავტებზე

0:19:37.715,0:19:42.085
და კოსმოსურ სადგურებზე, ისინი ძალიან [br]დიდ დროს კარგავენ მონიტორინგში.

0:19:42.085,0:19:45.084
სანაცვლოდ შეიძლებოდა პირდაპირ [br]გაეგოთ თუ რა ხდება,

0:19:45.084,0:19:48.764
რადგან ის რისთვისაც ეს ნამდვილად კარგია,[br]არის მრავალგანზომილებიანი მონაცემები.

0:19:48.764,0:19:53.547
მთავარი მომენტია, რომ ჩვენი ვიზუალური[br]სისტემები კარგად არჩევენ ლაქებს და კიდეებს

0:19:53.547,0:19:55.995
მაგრამ ვერ უმკლავდებიან[br]თანამედროვე სამყაროს,

0:19:55.995,0:19:58.182
რაც არის ეკრანები უამრავი მონაცემით.

0:19:58.182,0:20:00.585
ჩვენ იქ ცოცვა გვიწევს ჩვენი[br]ყურადღების სისტემებით.

0:20:00.585,0:20:03.255
ეს კი არის გზა, რომ ვგრძნობდეთ[br]რაღაცის მდგომარეობას,

0:20:03.255,0:20:06.849
ზუსტად ისე, როგორც იცით თქვენი [br]სხეულის მდგომარეობა დგომისას.

0:20:06.849,0:20:10.028
ვფიქრობ, მძიმე მანქანები, უსაფრთხოება,[br]ქარხნის, თქვენი დანადგარის

0:20:10.028,0:20:13.092
მდგომარეობა. ეს ერთ-ერთი მიმართულებაა,[br]სადაც ეს მაშინვე მოხვდება.

0:20:13.092,0:20:16.797
კ.ა.: დევიდ იგლმენ, საოცარი საუბარი იყო.[br]დიდი მადლობა.

0:20:16.797,0:20:21.576
დ.ი.: გმადლობ, კრის.[br](აპლოდისმენტები)