Hầu hết chúng ta đều cố gắng hết sức
làm tốt mọi việc trong cuộc sống
bất kể đó là công việc, gia đình, học tập
hay mọi thứ khác
Tôi cũng vậy.
Tôi luôn cố gắng hết khả năng
Nhưng một khoảng thời gian
trở lại đây, tôi nhận ra
bản thân đã không hoàn thiện tốt
ngay cả những việc mình quan tâm nhất
cho dù là làm một người chồng,
một người bạn,
một chuyên gia, hay một người cộng sự
tôi thật sự không có nhiều tiến bộ
cho dù đã dành ra rất nhiều thời gian
làm việc chăm chỉ.
Qua những cuộc trò chuyện,
những nghiên cứu, tôi nhận ra rằng
dù chăm chỉ đến đâu, sự đình trệ này
hóa ra hết sức bình thường.
Nên tôi muốn chia sẻ cùng các bạn
một vài cách nhìn sâu sắc
về lí do và những gì chúng ta có thể làm
Tôi học được từ những con người
và tập thể hiệu quả
dù ở bất kì lĩnh vực nào
họ đều làm những gì
ta có thể cạnh tranh
Họ trải qua cuộc sống với
sự luân phiên chủ động giữa 2 vùng:
vùng học tập và vùng làm việc
Vùng học tập là khi mục tiêu
của chúng ta được hoàn thiện
Chúng ta thực hiện những hoạt động
dành riêng cho sự hoàn thiện,
tập trung vào những gì
trước đó ta chưa thành thạo,
đồng nghĩa chúng ta phải
nhìn nhận từ những sai lầm
biết mình có thể học được gì từ chúng
Điều này rất khác với khi
chúng ta đang ở vùng làm việc,
là khi mục tiêu phải được
thực hiện tốt nhất có thể.
Chúng ta tập trung vào những gì
bản thân đã nắm vững
và cố gắng giảm thiểu mọi sai lầm.
Cả 2 vùng nêu trên đều là
những phần của cuộc sống
nhưng việc hiểu rõ khi nào
chúng ta muốn gì ở từng vùng,
với những mục tiêu,
trọng tâm và sự kỳ vọng
giúp ta thể hiện tốt hơn
và tiến bộ nhanh hơn.
Vùng làm việc tối đa hóa
những kết quả trước mắt,
trong khi vùng học tập
thúc đẩy sự phát triển
và hiệu suất tương lai.
Lí do nhiều người không hề tiến bộ
dù làm việc chăm chỉ
là vì chúng ta có xu hướng dành
hầu hết thời gian vào vùng làm việc.
Điều này cản trở sự phát triển,
và không may, sau một thời gian dài,
cản trở cả hiệu quả công việc
Vậy vùng học tập là như thế nào?
Đây là Demosthenes,
nhà lãnh đạo chính trị,
nhà hùng biện và luật sư
vĩ đại nhất thời Hy Lạp cổ đại.
Để trở nên kiệt xuất như vậy,
ông ấy đã không dành toàn bộ thời gian
chỉ để làm 1 nhà hùng biện
hay 1 luật sư,
những điều vốn thuộc về vùng làm việc.
Thay vào đó, ông ấy thực hiện
công việc cho sự tiến bộ.
Dĩ nhiên,ông học tập rất nhiều.
Ông ấy học luật và triết học
với sự hướng dẫn của các cố vẫn
song ông cũng nhận ra làm luật sư
chính là phải thuyết phục được người khác,
nên ông đã nghiên cứu
những bài diễn thuyết lớn
và cả diễn xuất.
Để bỏ được thói quen kì lạ
là thường vô tình nhún vai,
ông ấy đã tập thuyết trình trước gương,
đồng thời treo một chiếc gươm
lên trên trần nhà
để mỗi lần ông ấy nâng vai lên,
nó sẽ bị đau.
(Tiếng cười)
Để diễn đạt được rõ ràng hơn
dù bị tật nói ngọng
ông ấy đã phải thuyết trình
với những viên đá trong miệng.
Ông xây dựng 1 căn phòng dưới lòng đất
để luyện tập mà
không bị gián đoạn
hay quấy rầy người khác
Và vì thời điểm đó
các phiên tòa đều rất ồn ào,
ông ấy đã phải luyện tập
bên những bãi biển
sao cho giọng nói phát ra
to hơn cả tiếng sóng biển.
Những gì ông ấy làm ở vùng học tập
rất khác với công việc ở tòa án,
vùng làm việc của ông.
Ở vùng học tập,
những gì ông ấy làm
được tiến sĩ Anders Ericsson gọi là
luyện tập có mục đích
Nó bao gồm việc chia nhỏ khả năng
thành những nhóm kĩ năng,
hiểu rõ nhóm kĩ năng nào
chúng ta cần cải thiện,
như giữ vai ở vị trí thấp,
khả năng tập trung hoàn toàn
trong điều kiện thách thức cao
vượt ngoài giới hạn kiểm soát
Vượt xa những gì mà
hiện tại chúng ta có thể làm
thường xuyên nhớ lại
những lời nhận xét để điều chỉnh
và khéo léo chọn lựa sự chỉ dạy
từ người thầy nhiều kinh nghiệm
bởi các hoạt động dành cho
quá trình cải thiện
mang những đặc trưng riêng
những người thầy giỏi
sẽ hiểu về các hoạt động đó
và cho ta nhiều nhận xét
về mặt chuyên môn.
Đây là 1 cách luyện tập ở vùng học tập
sẽ mang lại những tiến bộ đáng kể,
không chỉ ở khoảng thời gian
thực hiện công việc.
Ví dụ, nghiên cứu đã chỉ ra rằng
trải qua vài năm đầu
làm một nghề nào đó,
công việc thường bị giậm chân tại chỗ.
Điều này đúng trong giảng dạy,
y học nói chung, điều dưỡng,
và những lĩnh vực khác,
bởi lẽ khi chúng ta
tự cho rằng bản thân đã đủ tốt,
tự thỏa mãn,
ta sẽ không còn dành
thời gian cho vùng học tập.
Chúng ta tập trung toàn bộ thời gian
cho công việc,
đây không phải một cách
hiệu quả để tiến bộ.
Những người vẫn luôn dành
thời gian cho vùng học tập
sẽ tiến bộ không ngừng.
Doanh nhân thành đạt
dành ít nhất tuần một lần
thực hiện các công việc
với mục tiêu của sự phát triển.
Họ đọc để trau dồi kiến thức,
thảo luận cùng đồng nghiệp
hoặc các chuyên gia,
thử nghiệm những kế hoạch mới,
xin lời nhận xét và phản hồi lại
Những người chơi cờ giỏi nhất
dành rất nhiều thời gian
không phải để chơi cờ,
điều vốn thuộc về vùng làm việc của họ,
mà họ cố gắng dự đoán các nước cờ
của những bậc thầy và phân tích chúng.
Mỗi chúng ta hầu như dành
rất nhiều, rất nhiều giờ
để đánh máy tính
mà không hề đánh nhanh hơn,
nhưng nếu chúng ta chỉ cần
dành ra 10 đến 20 phút mỗi ngày
tập trung hoàn toàn để
gõ nhanh hơn 10 đến 20%
so với tốc độ hiện tại,
chúng ta sẽ tiến bộ,
đặc biệt nếu ta xác định được
các lỗi sai thường mắc
và luyện gõ những từ đó.
Đó là luyện tập có mục đích.
Ở những khía cạnh khác của cuộc sống
mà chúng ta quan tâm,
việc chúng ta chăm chỉ
nhưng không tiến bộ nhiều
có phải vì chúng ta luôn ở vùng làm việc?
Thật ra, không thể nói rằng
vùng làm việc là vô giá trị.
Nó vô cùng có ý nghĩa.
Khi tôi cần phẫu thuật đầu gối,
tôi không nói bác sĩ rằng:
"Hãy khám kĩ và tập trung
vào những gì cô không biết"
(cười)
"Chúng tôi sẽ học hỏi từ sai lầm của cô"
Tôi tìm kiếm 1 bác sĩ phẫu thuật
người mà tôi cảm thấy sẽ làm tốt
và tôi muốn cô ấy phải làm tốt.
Vùng làm việc
cho phép chúng ta thể hiện hết khả năng.
Nó còn là động cơ thúc đẩy,
và cung cấp cho ta thông tin
để xác định trọng tâm tiếp theo
khi chúng ta quay lại vùng học tập.
Do đó, cách để thể hiện tốt chính là
luân phiên vùng học tập
và vùng làm việc,
chủ động tạo dựng
kĩ năng ở vùng học tập,
rồi áp dụng những kĩ năng đó
vào vùng làm việc.
Khi Beyoncé đang lưu diễn,
suốt buổi biểu diễn,
cô ấy đang ở vùng làm việc,
nhưng hằng đêm khi trở về khách sạn,
cô ấy quay về với vùng học tập.
Cô ấy xem lại đoạn
ghi hình buổi diễn vừa rồi.
Cô ấy xác định những điểm cần cải thiện,
của bản thân, vũ công
và nhân viên quay phim
Ngay sáng hôm sau,
mọi người đều nhận được ghi chú
cho những gì cần điều chỉnh
và họ sẽ luyện tập trong suốt ngày
trước buổi diễn tiếp theo.
Đó là một vòng xoáy ốc
tiềm năng phát triển không ngừng,
chúng ta cần biết khi nào
nên học tập, khi nào nên làm việc
Chúng ta thường muốn
dành thời gian cho cả hai,
nhưng thực tế càng
ở vùng học tập nhiều
ta càng nhanh tiến bộ.
Vậy ta có thể làm gì để
dành nhiều thời gian ở vùng bọc tập?
Trước tiên, hãy tin tưởng và hiểu rằng
ta có thể tiến bộ,
chúng ta thường gọi là
"tư duy cầu tiến"
Thứ hai, phải
phát triển từng kĩ năng riêng biệt
Cần có những mục tiêu được chú trọng,
bởi nó cần thời gian và sự nỗ lực.
Thứ ba, cần có dự định
về cách để tiến bộ
những gì có thể làm để tiến bộ,
không phải theo cách mà tôi
từng tập ghi-ta khi còn trẻ
chơi đi chơi lại những bài hát,
hãy luyện tập có mục đích.
Và thứ tư, hãy làm những điều ít rủi ro
bởi nếu ta trông đợi từ những sai lầm,
thì hậu quả của chúng
không được nghiêm trọng
hay thậm chí có tác động to lớn.
1 người làm xiếc trên dây không
tập những trò mới mà không có tấm lưới đỡ
1 vận động viên sẽ không
thử làm động tác mới
khi đang thi đấu giải vô địch.
Một lí do trong cuộc sống
chúng ta dành rất nhiều
thời gian ở vùng làm việc
vì môi trường quanh ta chứa
những rủi ro cao một cách vô lí
Chúng ta tạo ra rủi ro
xã hội cho người khác,
thậm chí ở trường nơi
vốn chỉ dành cho học tập
tôi không nói về các
bài kiểm tra tiêu chuẩn.
Tôi muốn nói rằng từng phút mỗi ngày,
nhiều học sinh từ sơ đẳng đến cao đẳng
cảm thấy nếu mình mắc lỗi
sẽ bị người khác coi thường
Do đó họ luôn bị căng thẳng
và gặp những rủi ro
không cần thiết cho việc học
Họ hiểu rằng lỗi lầm
vô tình gây ra nhiều phiền phức
khi giáo viên và phụ huynh chỉ
muốn nghe những đáp án đúng
và bác bỏ những lỗi sai
thay vì đón nhận và xem xét
để học hỏi,
hay khi ta chỉ đi tìm
lời giải eo hẹp
thay vì khuyến khích
các suy nghĩ táo bạo hơn
để học hỏi từ đó.
Khi toàn bộ bài tập chỉ được chấm
bằng một con số hay một chữ cái
rồi được tính vào điểm cuối kì
thay vì được dùng để
luyện tập, sửa lỗi, nhận xét và ôn tập
chính chúng ta đã gửi thông điệp
rằng trường học là 1 vùng làm việc.
Tương tự như vậy ở các cơ quan.
Trong các công ty tôi hợp tác, tôi thường
chứng kiến văn hóa chấp hành hoàn mỹ
với người lãnh đạo luôn
thúc đẩy công việc hiệu quả.
Điều này khiến nhân viên chỉ
dừng ở những gì họ biết
và không có sáng tạo,
nên khi các công ty
cố gắng đổi mới và phát triển
họ bị tụt lại phía sau.
Ta có thể tạo ra nhiều
không gian để phát triển
bằng cách nói chuyện với người khác
về việc khi nào ta nên ở từng vùng
Chúng ta nên làm gì và
làm thế nào để tiến bộ?
Khi nào chúng ta cần thể hiện
và giảm thiểu những sai lầm?
Bằng cách này, chúng ta
sẽ hiểu rõ thành công là gì,
khi nào, và bằng cách nào
để hỗ trợ người khác tốt nhất.
Nhưng nếu chúng ta nhận ra
bản thân luôn ở tình trạng rủi ro cao
và cảm thấy không thể
bắt đầu những cuộc trò chuyện?
Sau đây là 3 việc mà ta
có thể làm một cách độc lập.
Thứ nhất, có thể tạo ra những hòn đảo
ít rủ ro giữa vùng biển rủi ro cao.
Cần có không gian nơi
sai lầm để lại ít hậu quả.
Ví dụ, ta có thể tìm 1 cố vấn
hay 1 đồng nghiệp đáng tin cậy
người để ta trao đổi những ý tưởng
hay tâm sự vấn đề nhạy cảm
hay thậm chí sắm vai.
Hoặc ta có thể yêu cầu những cuộc họp
xin ý kiến phản hồi để xúc tiến dự án.
Hoặc có thể sắp xếp thời gian đọc sách,
xem vi-đi-ô hay đăng kí khóa học trực tyến
Đó chỉ là một vài ví dụ.
Thứ hai, ta làm việc
và thể hiện như được kì vọng,
và nghĩ về những điều
có thể làm tốt hơn cho lần sau,
giống như Beyoncé đã làm,
có thể quan sát và
thi đua với các chuyên gia
Sự quan sát, suy ngẫm và điều chỉnh
chính là một vùng học tập.
Và cuối cùng, chúng ta có thể hướng dẫn
và làm giảm rủi ro cho người khác
qua trao đổi những điều ta cần tiến bộ,
đặt câu hỏi về những điều mình chưa biết,
xin ý kiến nhận xét,
chia sẻ về sai lầm
và những gì ta học được từ chúng
để người khác có cảm giác an tâm
với những việc tương tự
Sự tự tin thật sự
đến từ việc học tập không ngừng.
Vậy sẽ thế nào, nếu thay vì sống
mà chỉ làm việc , làm việc , làm việc,
trình diễn, trình diễn, trình diễn,
chúng ta dành nhiều thời gian hơn
để khám phá,
học hỏi,
lắng nghe,
trải nghiệm, suy ngẫm,
phấn đấu và trưởng thành?
Sẽ thế nào nếu mỗi chúng ta
đều có công việc
để làm và để tiến bộ?
Sẽ thế nào nếu chúng ta
tạo ra nhiều hòn đảo
và vùng biển với ít rủi ro?
Và sẽ thế nào nếu chúng ta hiểu rõ
về bản thân và những người cộng sự
rằng khi nào ta nên học tập
và khi nào nên làm việc,
để những nỗ lực của chúng ta
mang lại nhiều thành quả hơn,
để sự tiến bộ của ta
không bao giờ dừng lại,
và để vượt qua giới hạn "tốt nhất"
của hiện tại?
Cảm ơn các bạn.