1
00:00:06,563 --> 00:00:10,701
Adım Kakani Katija 
ve ben bir biyomühendisim.

2
00:00:10,701 --> 00:00:14,494
Deniz hayvanlarını, 
kendi habitatlarında çalışıyorum.

3
00:00:14,494 --> 00:00:15,941
Size anlatmak istediğim

4
00:00:15,941 --> 00:00:18,925
ve en azından bu görsellemede 
görebileceğiniz gibi

5
00:00:18,925 --> 00:00:21,282
okyanus habitatı dinamik bir yerdir.

6
00:00:21,282 --> 00:00:25,247
Gördükleriniz gelgitler ve rüzgarların

7
00:00:25,247 --> 00:00:29,181
okyanusta arkalarında bıraktığı
akıntı ve anaforlardır.

8
00:00:29,181 --> 00:00:32,621
Bu habitatta yaşayan 
bir deniz organizmasını hayal edin.

9
00:00:32,621 --> 00:00:37,330
Tüm hayatlarını bu akıntılarla
mücadele ederek geçirmeye çalışıyorlar.

10
00:00:37,330 --> 00:00:39,159
Anlatmak istediğim bir başka şeyse

11
00:00:39,159 --> 00:00:43,907
bu küçük organizmaların da
küçük sıvı hareketleri yaratabildiği.

12
00:00:43,907 --> 00:00:46,983
İşte bu sıvı hareketleri
benim çalışma alanım.

13
00:00:46,983 --> 00:00:50,153
Onları tıpkı ayak izleri gibi 
düşünebiliriz.

14
00:00:50,153 --> 00:00:52,419
Bu köpeğim Kieran.

15
00:00:52,419 --> 00:00:54,206
Ayak izlerine bir bakın.

16
00:00:54,206 --> 00:00:58,697
Ayak izleri bize sadece hangi organizmanın
o izleri bıraktığını değil,

17
00:00:58,697 --> 00:01:02,790
organizmanın ne zaman orada olduğu,
ne tip bir davranış sergilediği,

18
00:01:02,790 --> 00:01:06,409
koşuyor muydu, yürüyor muydu gibi
birçok konuda bilgi sağlar.

19
00:01:06,409 --> 00:01:09,837
Kara organizmaları,
tıpkı tatlı köpeğim Kieran gibi

20
00:01:09,837 --> 00:01:14,644
kumda ya da tozda
ayak izleri bırakabilirlerken

21
00:01:14,644 --> 00:01:20,848
deniz organizmaları, sıvı içinde
ayak izlerini bizim "uyandırma yapısı"

22
00:01:20,848 --> 00:01:23,861
veya hidrodinamik imzalar
adını verdiğimiz formda bırakır.

23
00:01:23,861 --> 00:01:26,807
Şimdi hayal edin,
bu yapıları görmek gerçekten zordur

24
00:01:26,807 --> 00:01:28,794
çünkü sıvı saydamdır.

25
00:01:28,794 --> 00:01:34,454
Ama sıvıya bir şeyler eklersek
tamamıyla farklı bir görüntü elde ederiz.

26
00:01:34,454 --> 00:01:38,481
Görüyorsunuz ki deniz organizmalarının
bıraktığı ayak izleri dinamikler.

27
00:01:38,481 --> 00:01:40,082
Sürekli değişiyorlar.

28
00:01:40,082 --> 00:01:43,645
Bir de deniz organizmalarının 
bu imzaları hissetme yetenekleri var.

29
00:01:43,645 --> 00:01:45,955
Hatta bu imzalardan edindikleri bilgilerle

30
00:01:45,955 --> 00:01:48,936
imzayı takip edip etmeme
kararını verebilirler

31
00:01:48,936 --> 00:01:52,335
ve bu kararlarıyla partner 
ve yiyecek bulabilecekleri gibi

32
00:01:52,335 --> 00:01:55,421
yem olmaktan kaçınmak için
imzadan kaçabilirler de.

33
00:01:55,421 --> 00:01:59,026
Şimdi bu imzaları yalnızca görebilmeyi

34
00:01:59,026 --> 00:02:01,482
veya görüntüleyebilmeyi değil,

35
00:02:01,482 --> 00:02:03,788
ölçebilmeyi düşünün.

36
00:02:03,788 --> 00:02:06,442
Bu, yaptığım işin mühendislik tarafı.

37
00:02:06,442 --> 00:02:08,773
Aslında yaptığım şey

38
00:02:08,773 --> 00:02:11,105
bir laboratuvar tekniğini minyatürize edip

39
00:02:11,104 --> 00:02:13,555
su altı kullanımı için batırarak

40
00:02:13,555 --> 00:02:19,959
bir scuba dalgıcının yalnızken de 
kullanabileceği bir cihaz geliştirmekti.

41
00:02:19,959 --> 00:02:24,231
Bu sayede bir scuba dalgıcı
yüzeyden 40 metre derine inip

42
00:02:24,231 --> 00:02:30,711
organizmaların bıraktığı
hidrodinamik imzaları ölçebiliyor.

43
00:02:30,711 --> 00:02:36,040
Başlamadan önce size bu tür ölçümlerin
istediği koşulları anlatmak istiyorum.

44
00:02:36,040 --> 00:02:39,339
Çalışmak için geceleri dalıyoruz

45
00:02:39,339 --> 00:02:43,264
ve böylece lazer ışığı 
ve güneş ışınları arasındaki

46
00:02:43,264 --> 00:02:46,166
tüm etkileşimleri 
minimize etmeyi amaçlıyoruz.

47
00:02:46,166 --> 00:02:48,775
Tamamen karanlık bir şekilde dalıyoruz

48
00:02:48,775 --> 00:02:52,249
çünkü üstünde çalıştığımız organizmaların
korkup kaçmalarını istemiyoruz.

49
00:02:52,249 --> 00:02:55,085
İlgilendiğimiz organizmalardan
birini bulduğumuzda,

50
00:02:55,085 --> 00:02:57,708
yeşil lazer ışığı açıyoruz.

51
00:02:57,708 --> 00:03:01,277
Bu yeşil lazer aslında 
bir sıvı tabakasını işaretliyor.

52
00:03:01,277 --> 00:03:03,998
Lazer, bu sıvı tabakası içinde yer alan

53
00:03:03,998 --> 00:03:07,219
ve okyanusun her tarafında
var olan parçacıkları yansıtıyor.

54
00:03:07,219 --> 00:03:10,976
Bir hayvan, bu lazer tabakanın 
içinden yüzdüğünde

55
00:03:10,976 --> 00:03:14,016
bu parçacıkların zamanla 
hareket ettiğini görebilirsiniz.

56
00:03:14,016 --> 00:03:17,717
Yani biz aslında bu tip verilere
ulaşırken hayatımızı tehlikeye atıyoruz.

57
00:03:17,717 --> 00:03:20,834
Soldaki parçacık görüntüsünde

58
00:03:20,834 --> 00:03:23,952
sıvının zamana karşı 
aldığı yolu göreceksiniz.

59
00:03:23,952 --> 00:03:29,252
Bu veriyi kullanarak
sıvının hızını hesaplayabilirsiniz

60
00:03:29,252 --> 00:03:32,756
ki bu ortada gördüğünüz 
vektör noktalarıyla belirtilmiş.

61
00:03:32,756 --> 00:03:34,890
Dahası bu veriyi kullanarak

62
00:03:34,890 --> 00:03:40,396
sadece sıvıdaki dairesel hareketleri,
sağda görebilirsiniz, değil,

63
00:03:40,396 --> 00:03:44,342
aynı zamanda sıvının enerjisi
veya sıvıdaki organizmalar üstünde

64
00:03:44,342 --> 00:03:46,204
ne tür kuvvetlerin olduğu,

65
00:03:46,204 --> 00:03:48,746
organizmaların yüzme 
ve beslenme performansları gibi

66
00:03:48,746 --> 00:03:50,748
birçok farklı soruyu cevaplayabiliriz.

67
00:03:50,748 --> 00:03:53,888
Bu tekniği birçok farklı 
organizma üzerinde kullandık

68
00:03:53,888 --> 00:03:56,299
ama hatırlarsanız ki bir problem var.

69
00:03:56,299 --> 00:04:00,915
Sadece bir scuba dalgıcının ulaşabileceği
organizmaları çalışabiliyoruz.

70
00:04:00,915 --> 00:04:03,020
Bitirmeden önce,

71
00:04:03,020 --> 00:04:07,950
size bu tür ölçümlerdeki 
son sınırı söylemek istiyorum.

72
00:04:07,950 --> 00:04:12,236
Monterey Bay Akvaryum Araştırma 
Enstitüsü'nden iş arkadaşlarıyla beraber

73
00:04:12,236 --> 00:04:17,147
yüzeyden 4000 metre derindeki
organizmaları çalışmamızı sağlayacak

74
00:04:17,147 --> 00:04:23,495
uzaktan kumandalı cihazlar geliştiriyoruz.

75
00:04:23,495 --> 00:04:26,836
Bu organizma hakkında 
birçok ilginç soruya cevap verebiliriz.

76
00:04:26,836 --> 00:04:28,547
Bu bir larvacean,

77
00:04:28,547 --> 00:04:30,338
bir beslenme akımı yaratarak

78
00:04:30,338 --> 00:04:35,949
sıvıları mukus kanalına
doğru gitmeye zorlar ve besinini sağlar.

79
00:04:35,949 --> 00:04:38,759
Bu hayvan ise bir sifonofor,

80
00:04:38,759 --> 00:04:43,161
yaklaşık yarım futbol sahası
uzunluğuna gelebilir

81
00:04:43,161 --> 00:04:48,452
ve jet itişi üreterek 
okyanusta dikey olarak yüzebilir.

82
00:04:48,452 --> 00:04:50,360
Sonunda bu sorulara,

83
00:04:50,360 --> 00:04:53,868
sürü halinde hareket eden kril gibi
küçük organizmaların

84
00:04:53,868 --> 00:04:57,059
büyük etkilere nasıl yol açtığına,
cevap verebiliyoruz.

85
00:04:57,059 --> 00:05:03,076
Aslında bu, organizmaların 
özellikle kitle halinde hareket ederlerken

86
00:05:03,076 --> 00:05:07,398
farklı seviyelerde rüzgar ve gelgitlere 
eşdeğer seviyede karışabilmesi,

87
00:05:07,398 --> 00:05:13,510
scuba dalış cihazıyla 
bu organizmalar hakkında ulaştığımız

88
00:05:13,510 --> 00:05:17,359
en ilginç sonuçlardan biri.

89
00:05:17,359 --> 00:05:18,641
Ama bitirmeden önce

90
00:05:18,641 --> 00:05:21,500
hepinizi bir soru ile bırakmak istiyorum

91
00:05:21,500 --> 00:05:25,549
çünkü bugün kıymetini bilmediğimiz
teknolojinin bir yerden başladığını

92
00:05:25,549 --> 00:05:28,424
aklımızda tutmamızın
önemli olduğuna inanıyorum.

93
00:05:28,424 --> 00:05:30,443
Bir şeyden ilham alınmıştı.

94
00:05:30,443 --> 00:05:33,950
Bilim adamları ve mühendislerin
uçakları icat ederken

95
00:05:33,950 --> 00:05:36,191
kuşlardan ilham aldıklarını düşünün.

96
00:05:36,191 --> 00:05:38,103
Değerini hafife aldığımız diğer bir şey,

97
00:05:38,103 --> 00:05:40,417
San Francisco'dan New York'a uçmak,

98
00:05:40,417 --> 00:05:43,440
bir organizmadan ilham alınmıştı.

99
00:05:43,440 --> 00:05:47,763
Deniz organizmalarını anlayabilmek için
yeni teknolojiler geliştirirken

100
00:05:47,763 --> 00:05:50,327
cevap vermek istediğimiz soru şu:

101
00:05:50,327 --> 00:05:52,937
Deniz organizmaları
bize nasıl ilham verecek?

102
00:05:52,937 --> 00:05:56,897
Yeni su altı teknolojisi 
geliştirmemizi sağlayacak mı,

103
00:05:56,897 --> 00:05:59,466
deniz anası gibi görünen 
yeni su altı araçları gibi?

104
00:05:59,466 --> 00:06:02,543
Bence bu okyanus keşfi için
gerçekten heyecan verici bir zaman

105
00:06:02,543 --> 00:06:06,437
çünkü artık bu tür soruları 
cevaplayabilecek ekipmanlara sahibiz

106
00:06:06,437 --> 00:06:09,279
ve bir noktada sizlerin yardımıyla

107
00:06:09,279 --> 00:06:12,807
siz bu ekipmanları bu tür sorulara
cevap vermek için kullanabilir

108
00:06:12,807 --> 00:06:15,851
hatta geleceğin teknolojisini 
geliştirebilirsiniz.

109
00:06:15,851 --> 00:06:17,291
Teşekkür ederim.