WEBVTT

00:00:07.470 --> 00:00:12.415
1965 онд 17 настай ахлах
ангийн сурагч Рэнди Гарднер

00:00:12.415 --> 00:00:16.042
264 цагийн турш нойргүй байсан юм.

00:00:16.042 --> 00:00:20.060
11 өдрийн турш хэрхэн
унтахгүй тэмцсэнийг харцгаая.

00:00:20.060 --> 00:00:23.241
2 дахь өдрөөс түүний
хараа төвлөрөхөө больсон.

00:00:23.241 --> 00:00:27.350
Дараагаас нь тэр ямар нэг юманд хүрээд
мэдрэх мэдрэмжээ алдаж эхлэсэн.

00:00:27.350 --> 00:00:30.917
3 дахь өдрөөс Гарднерын зан ааш
тогтворгүйжин, уцаартай болсон.

00:00:30.917 --> 00:00:33.806
Туршилтын сүүлчээр түүний
анхаарал нь муудаж,

00:00:33.806 --> 00:00:35.607
богино хугацааны ой
санамж нь муудаж,

00:00:35.607 --> 00:00:37.467
хий хардаж сэрдэх болж,

00:00:37.467 --> 00:00:39.011
хий юм харж эхлэсэн.

00:00:39.011 --> 00:00:41.301
Хэдийгээр Гарднер
урт хугацааны сэтгэл зүйн

00:00:41.301 --> 00:00:43.409
эсвэл бие махбодийн
асуудалгүй үлдсэн ч

00:00:43.409 --> 00:00:46.220
бусад хүмүүсийн хувьд нойргүй байх нь

00:00:46.220 --> 00:00:48.192
гормоны тэнцвэр алдагдах,
өвчин тусах,

00:00:48.192 --> 00:00:50.601
бүр үхэлд ч хүргэж болно.

NOTE Paragraph

00:00:50.601 --> 00:00:55.027
Бид яагаад нойрсдог талаар
дөнгөж ойлгож эхэлж байгаа ч

00:00:55.027 --> 00:00:56.965
энэ нь шаардлагатай
гэдгийг мэднэ.

00:00:56.965 --> 00:00:59.916
Насанд хүрсэн хүн өдөртөө
7-8 цаг унтах хэрэгтэй бол

00:00:59.916 --> 00:01:02.170
өсвөр насныхан 10 цаг унтах хэрэгтэй.

00:01:02.170 --> 00:01:04.679
Бидний бие махбодь
ядарсан хэмээх мэдээллийг

00:01:04.679 --> 00:01:06.986
мөн гадаад орчноос харанхуй болж
байгаа дохиог

00:01:06.986 --> 00:01:10.512
тархинд илгээснээр
бидний нойр хүрж эхэлдэг.

00:01:10.512 --> 00:01:12.881
Аденозин болон мелатонин шиг унтахад

00:01:12.881 --> 00:01:15.136
хүргэдэг химийн
бодисууд ялгарснаар

00:01:15.136 --> 00:01:18.348
биднийг зүүрмэглэхэд хүргэж,
аажим аажмаар

00:01:18.348 --> 00:01:20.951
амьсгал болон
зүрхний цохилтыг бууруулж,

00:01:20.951 --> 00:01:23.577
булчинг сулладаг.

00:01:23.577 --> 00:01:27.075
Бидний ДНХ нөхөгдөж,
бие махбодь дараагийн

00:01:27.075 --> 00:01:30.481
өдөртөө бэлдэхэд
РЕМ бус нойр тохиолддог.

NOTE Paragraph

00:01:30.481 --> 00:01:32.061
Америкийн Нэгдсэн Улсад

00:01:32.061 --> 00:01:36.681
насанд хүрэгчдийн 30% нь, 
өсвөр насныхны 66% нь

00:01:36.681 --> 00:01:39.124
нойрны дутагдалтай байдаг.

00:01:39.124 --> 00:01:41.503
Энэ нь зүгээр нэг
жижигхэн асуудал биш.

00:01:41.503 --> 00:01:44.841
Нойроо авахгүй байх нь
биеийг маш ноцтой гэмтээж болно.

00:01:44.841 --> 00:01:46.339
Бид хангалттай нойр аваагүй үед

00:01:46.339 --> 00:01:48.554
суралцах, ой тогтоолт, зан ааш,

00:01:48.554 --> 00:01:50.783
хариу үйлдэх үзүүлэх чадварт
сөргөөр нөлөөлдөг.

00:01:50.783 --> 00:01:53.385
Унтахгүй байх нь мөн хавдар,

00:01:53.385 --> 00:01:54.607
хий юм харах,

00:01:54.607 --> 00:01:55.957
цусны даралт ихсэх,

00:01:55.957 --> 00:02:00.424
бүр түүнчлэн таргалалт,
чихрийн шижинд хүргэдэг.

NOTE Paragraph

00:02:00.424 --> 00:02:03.906
2014 онд хөл бөмбөгийн нэгэн үнэнч фанат


00:02:03.906 --> 00:02:08.091
48 цагийн турш Дэлхийн Аваргыг
үзэж нойргүй байсны улмаас нас барсан.

00:02:08.091 --> 00:02:10.822
Хэдийгээр түүний үхэл
цус харвалтаас болсон ч,

00:02:10.822 --> 00:02:14.614
судалгаагаар урт хугацааны
туршид 6-аас бага цаг унтахад

00:02:14.614 --> 00:02:18.598
өдөртөө тогтмол 7-8 цаг унтдаг
хүмүүстэй харьцуулахад


00:02:18.598 --> 00:02:22.936
тархинд цус харвах эрсдэл 
4,5 дахин их байдаг байна.

00:02:22.936 --> 00:02:27.556
Дэлхий дээрх ховор генийн мутацтай
хэдхэн хүний хувьд бол

00:02:27.556 --> 00:02:30.063
нойргүйдэл бол хэвийн үзэгдэл.

00:02:30.063 --> 00:02:34.136
Удамшлын Нойргүйдэл нь

00:02:34.136 --> 00:02:37.929
бие махбодыг унтахаас сэргийлж,
байнга сэрүүн байлгадаг


00:02:37.929 --> 00:02:40.585
аймшигтай өвчин юм.

00:02:40.585 --> 00:02:42.746
Хэдэн сар эсвэл жилийн дотор л

00:02:42.746 --> 00:02:47.494
энэ нөхцөл байдал үргэлжилсээр,
тухайн хүн деменц тусч эсвэл өөд болдог.

NOTE Paragraph

00:02:47.494 --> 00:02:51.325
Яаж нойрны дутагдал ийм аймшигтай
үр дагаврыг бий болгодог вэ?

00:02:51.325 --> 00:02:54.178
Эрдэмтэд үүнийг тархинд хуралдсан

00:02:54.178 --> 00:02:56.915
хэрэггүй бүтээгдэхүүнээс
болдог гэж үздэг.

NOTE Paragraph

00:02:56.915 --> 00:02:58.482
Бид сэрүүн байх үед

00:02:58.482 --> 00:03:01.724
бидний эсүүд тухайн өдрийн
энергиэ ашиглан дуусгадаг ба

00:03:01.724 --> 00:03:03.355
ингэснээрээ аденозин зэрэг

00:03:03.355 --> 00:03:06.673
олон төрлийн дайвар бүтээгдэхүүн
бий болдог.

00:03:06.673 --> 00:03:08.457
Аденозин бий болсноороо

00:03:08.457 --> 00:03:12.913
унтах хүслийг ихэсгэдэг буюу
нойр хүрдэг юм.

00:03:12.913 --> 00:03:18.273
Үнэндээ каффеин нь аденозины
хүртэхүйн замыг хаадаг.

00:03:18.273 --> 00:03:20.969
Тархинд бий болсон бусад
хэрэггүй бүтээгдэхүүнүүд

00:03:20.969 --> 00:03:24.986
цэвэрлэгдэхгүй бол тархи
хэт их мэдээллээр дүүрэх ба

00:03:24.986 --> 00:03:29.536
энэ нь улмаар нойрны дутагдлын
маш олон сөрөг шинж тэмдгийг үүсгэнэ.

NOTE Paragraph

00:03:29.536 --> 00:03:33.938
Тэгэхээр үүнээс сэргийлэн унтахад
бидний тархинд юу болдог вэ?

00:03:33.938 --> 00:03:37.246
Эрдэмтэд бидний тархинд буй
хэрэггүй зүйлсийг цэвэрлэдэг


00:03:37.246 --> 00:03:40.355
глимпатик систем байдаг
гэдгийг илрүүлсэн ба

00:03:40.355 --> 00:03:43.219
энэ нь биднийг унтаж байхад
илүү идэвхтэй ажилладаг.

00:03:43.219 --> 00:03:48.175
Эсүүдийн хооронд хуримтлагдсан
хортой дайвар бүтээгдэхүүнийг

00:03:48.175 --> 00:03:50.997
тархи, нугасны шингэнийг
ашиглан цэвэрлэдэг.

00:03:50.997 --> 00:03:54.970
Лимпатик судаснууд буюу
дархлааны эсүүд рүү очих зам нь


00:03:54.970 --> 00:04:00.586
тархинд байдаг гэдгийг олж нээсэн ба
тэд тархинд өдөр тутам хуримтлагддаг

00:04:00.586 --> 00:04:03.951
хэрэггүй мэдээллүүдийг
цэвэрлэхэд тусалдаг.

NOTE Paragraph

00:04:03.951 --> 00:04:08.966
Эрдэмтэд эрч хүчээр сэлбэх механизм,
нойрны талаар үргэлжлүүлэн судлах зуур

00:04:08.966 --> 00:04:13.202
бид эрүүл мэнд, саруул ухаанаа
хадгалахыг хүсч байвал

00:04:13.202 --> 00:04:16.930
унтах нь нэн чухал
гэдэгт итгэлтэй байж болно.