W lipcu 1911 roku
35-letni absolwent Yale i profesor
wyruszył z obozu w dżungli
ze swoim zespołem.
Po wspięciu się na strome wzgórze
i otarciu potu z czoła
opisał rozpościerający się poniżej widok.
Zobaczył, jak z gęstwiny lasu deszczowego
wyłania się niezwykła plątanina struktur,
zbudowana z granitu i pięknie połączona.
Co niesamowite, był to pierwszy projekt
sponsorowany przez
National Geographic,
na którego okładce
pojawił się w 1912 roku.
Profesor używał najnowszego
sprzętu fotograficznego,
żeby zrobić dokumentację miejsca,
na zawsze zmieniając oblicze eksploracji.
Tym miejscem było Machu Picchu,
odkryte i zbadane przez Hirama Binghama.
Kiedy je zobaczył, powiedział:
"To niesamowite.
Cóż to może być?".
Dzisiaj,
100 lat później,
zapraszam wszystkich
na niesamowitą podróż ze mną,
37-letnią absolwentką Yale i profesor.
(Okrzyki)
Także użyjemy najnowocześniejszego sprzętu
do zmapowania całego kraju.
To dzieło zapoczątkował Hiram Bingham,
ale my rozszerzymy je na cały świat,
organizując badania archeologiczne,
bardziej otwarte, integrujące,
na skalę wcześniej niemożliwą.
Jestem bardzo podekscytowana,
bo dzisiaj mogę ogłosić
początek nowej platformy TED Prize 2016
w Ameryce Łacińskiej,
a dokładniej w Peru.
(Brawa)
Dziękuję.
Będziemy kontynuować
dzieło Hirama Binghama,
zamieniając je w niesamowitą przyszłość,
którą będziemy dzielić.
Peru to nie tylko Machu Picchu.
To również cudowna biżuteria,
jak ta, którą tu widzicie.
Niesamowite ceramiczne
figurki kultury Mochica,
rysunki z Nazca
i przepiękne tkaniny.
Jako część platformy TED Prize,
będziemy współpracować
z wyjątkowymi organizacjami.
Pierwszą z nich jest DigitalGlobe,
największy na świecie dostawca
wysokiej rozdzielczości
komercyjnych zdjęć satelitarnych.
Pomogą nam zbudować
platformę crowdsourcingową na ich wzór.
Może ktoś z was już z niej korzystał
w poszukiwaniach po katastrofie
samolotu MH370.
Oczywiście, wspomogą nas
zdjęciami satelitarnymi.
National Geographic pomoże
nam w badaniach i edukacji
oraz dostarczy bogatej treści platformy,
jak archiwalne zdjęcia,
które widzieliśmy na początku prelekcji
i dokumentalne materiały filmowe.
Zaczęliśmy już planować
i tworzyć platformę,
dlatego jestem taka podekscytowana.
Ciekawostka.
Mój zespół, prowadzony przez Chase Childs,
już zaczął przeglądać
niektóre zdjęcia satelitarne.
To, co tu widzicie, jest dość szczegółowe.
To Chan Chan w północnym Peru.
Powstało około 850 roku.
To niesamowite miasteczko,
ale przybliżmy je.
To typ i jakość danych,
które będzie można zobaczyć.
Można dostrzec pojedyncze budynki.
Odkrywamy miejsca wcześniej nieznane.
Wiemy już, że w ramach platformy
będzie można pomóc odkryć
tysiące nowych, nieznanych miejsc.
Jak te tutaj.
To jest prawdopodobnie duże.
Niestety, odkrywamy również
dowody grabieży na szeroką skalę.
Jak to, co tu widzicie.
Wiele miejsc w Peru jest zagrożonych,
ale na szczęście wszystkie te dane
zostaną udostępnione osobom
zaangażowanym w ochronę tych miejsc,
a zwłaszcza archeologom.
W Peru spotkałam się z ministrem kultury
i przedstawicielami UNESCO.
Będziemy z nimi ściśle współpracować.
Wiedzcie,
że strona będzie dostępna
po angielsku i hiszpańsku.
To absolutnie niezbędne,
żeby z platformy korzystać mogła
cała Ameryka Południowa.
Głównym prowadzącym projekt
jest gentleman ze zdjęcia,
doktor Luis Jaime Castillo,
profesor Uniwersytetu Katolickiego.
Jako szanowany peruwiański
archeolog i były wiceminister,
doktor Castillo będzie zarządzać
i przekazywać dane archeologom,
żeby mogli pracować w terenie.
Prowadzi również program
mapowania z użyciem dronów.
Niektóre z tych zdjęć
można zobaczyć tu i tu.
Dane zostaną udostępnione
na naszej platformie,
a doktor Castillo pomoże w mapowaniu
miejsc, które wspólnie znajdziemy.
Naszym lokalnym partnerem
wspierającym nas w zakresie
edukacji i działań informacyjnych
oraz zabezpieczaniu miejsc
jest Sustainable Preservation Initiative
kierowane przez doktora
Larry'ego Cobena.
Nie wszyscy może wiedzą,
że często najuboższe społeczności
sąsiadują z najbardziej znanymi
stanowiskami archeologicznymi.
SPI wspiera te społeczności,
a w szczególności kobiety,
przez nowe podejścia ekonomiczne
i trening biznesowy.
Pomaga w tworzeniu rękodzieła,
które później jest sprzedawane turystom.
To pozwala kobietom
doceniać ich dziedzictwo kulturowe
i czuć się jego współwłaścicielkami.
Spędziłam z 24 z nich trochę czasu
w znanym Pachacámac niedaleko Limy.
Były niewiarygodnie inspirujące.
SPI będzie wspierać transformacje
kolejnych społeczności,
w pobliżu miejsc,
które możecie pomóc odkryć.
Peru to dopiero początek.
Zamierzamy rozszerzyć
działalność na cały świat.
Dostałam już tysiące maili
od profesorów, nauczycieli, studentów
i innych archeologów
chcących do nas dołączyć.
Sugerują już nawet
niesamowite miejsca poszukiwań,
jak Atlantyda.
Nie wiem, czy będziemy jej szukać,
ale przecież nigdy nic nie wiadomo.
Ekscytuje mnie powstanie tej platformy.
Formalnie ruszamy przed końcem roku.
Muszę przyznać,
że jeśli to, co odkryliśmy
przez ostatnie tygodnie,
może wskazywać na to, co odkryje świat,
przekracza to wszelką wyobraźnię.
Trzymajcie się mocno.
Dziękuję bardzo.
(Brawa)
Dziękuję.
(Brawa)