W 1796 roku naukowiec Edward Jenner

wstrzyknął 8-letniemu chłopcu 
materiał zakaźny ospy krów,

przeczuwając, że to pomoże ochronić ludzi

przed śmiercionośnymi 
epidemiami ospy czarnej.

Okazało się to sukcesem.

Chłopiec został zaszczepiony 
przeciwko chorobie

pierwszą w historii szczepionką.

Ale czemu to zadziałało?

Aby zrozumieć jak działają szczepionki,

musimy wiedzieć, jak system odpornościowy 
broni nas przed chorobami zakaźnymi.

Gdy atakują nas obce mikroby,

system odpornościowy 
uruchamia serię reakcji

mających na celu zidentyfikowanie 
i usunięcie mikrobów z organizmu.

Znakiem działania 
odpowiedzi immunologicznej

są kaszel, kichanie, 
stan zapalny i gorączka,

mające złapać, zatrzymać i usunąć 
zagrożenia takie jak bakterie.

Ta wrodzona odpowiedź immunologiczna 
uruchamia także drugą linię obrony,

nazywaną odpornością swoistą.

Limfocyty B i T walczą z mikrobami

i zapamiętują informacje o nich:

ich wygląd

i jak z nimi walczyć.

Ta wiedza przydaje się,

jeżeli ten sam patogen 
znowu wtargnie do organizmu.

Lecz mimo tej sprytnej reakcji 
wciąż istnieje ryzyko.

Organizm potrzebuje czasu, 
by nauczyć się reakcji na patogeny

i zbudowania obrony.

A nawet wtedy,

jeśli organizm jest zbyt słaby lub młody, 
by obronić się przed atakiem,

jest narażony na poważne ryzyko, 
jeśli patogen jest bardzo groźny.

A gdyby tak przygotować 
odpowiedź immunologiczną organizmu,

zanim ten nawet zachoruje?

Tutaj wkraczają szczepionki.

Według tych samych 
mechanizmów obronnych organizmu

naukowcy, za pomocą szczepionki, 
uruchamiają układ odpornościowy,

bez wystawiania ludzi 
na pełną postać choroby.

Skutkiem jest wiele 
specyficznych szczepionek,

pogrupowanych na wiele różnych typów.

Zacznijmy od żywych, 
atenuowanych szczepionek.

W ich skład wchodzi konkretny patogen,

ale w o wiele łagodniejszej wersji.

Mamy też szczepionki zabite, 
zawierające martwe patogeny.

Osłabiając lub zabijając patogeny,
uzyskuje się gwarancję,

że nie rozwiną się one
w pełną postać choroby,

ale podobnie jak choroba 
wywołują odpowiedź immunologiczną,

uczą organizm, jak rozpoznać atak,

tworząc zawczasu profil patogenów.

Trudno tylko stworzyć żywe szczepionki

a ponieważ są żywe i wciąż dosyć silne,

nie podaje się ich osobom 
o słabszej odporności.

Natomiast szczepionki zabite 
nie zapewniają długotrwałej odporności.

Istnieją też szczepionki podjednostkowe,

tworzone z tylko jednej części patogenu, 
zwanej antygenem,

właśnie tej, która uruchamia 
reakcję odpornościową.

Dalsze wyizolowanie 
specyficznych części antygenów,

takich jak proteiny czy polisacharydy,

pozwala szczepionkom 
na wywołanie specyficznej odpowiedzi.

Naukowcy pracują teraz 
nad nową serią szczepionek,

zwanych szczepionkami DNA.

Powstają one w wyniku wyizolowania 
genów tworzących te antygeny,

których organizm potrzebuje do wywołania 
odpowiedzi immunologicznej.

Po wprowadzeniu do ludzkiego organizmu,

omawiane geny uczą komórki 
tworzenia antygenów.

Skutkuje to silniejszą 
odpowiedzią immunologiczną

i przygotowuje organizm 
na przyszłe zagrożenia.

Co więcej, szczepionka zawiera jedynie 
specyficzny materiał genetyczny

i nie ma w niej żadnych 
innych części patogenu,

które mogłyby rozwinąć się w chorobę 
i skrzywdzić pacjenta.

Jeśli te szczepionki odniosą sukces,

może w przyszłości
uda nam się walczyć efektywniej

z inwazyjnymi patogenami.

Niezwykłe odkrycie Edwarda Jennersa

kilkadziesiąt temu 
pobudziło rozwój medycyny,

a nieustający rozwój szczepionek

może otworzyć nam drogę 
do leczenia takich chorób jak HIV,

malaria

lub, pewnego dnia, Ebola.