1
00:00:07,090 --> 00:00:10,441
၁၉၇၆ မှာ သိပ္ပံပညာရှင် Edward Jenner က

2
00:00:10,441 --> 00:00:15,111
နွားကျောက် ဗိုင်းရပ်စ်ဆီက ပစ္စည်းကို 
၈နှစ်သားကောင်လေးတစ်ယောက်ကို ထိုးလိုက်တယ်

3
00:00:15,111 --> 00:00:17,878
သေနိုင်လောက်တဲ့ ရေကျောက်ရောဂါ 
ဖြစ်ပွားနေတာတွေကနေပြီး

4
00:00:17,878 --> 00:00:23,243
လူတွေကိုကယ်တယ်နိုင်လိမ့်မယ်ဆိုတဲ့
အထင်တစ်ခုနဲ့ပေါ့

5
00:00:23,243 --> 00:00:24,890
ဒါဟာအောင်မြင်ခဲ့တယ်

6
00:00:24,890 --> 00:00:27,619
၈နှစ်သားကောင်လေးက ရောဂါကနေ
လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီး

7
00:00:27,619 --> 00:00:30,930
ဒါကတော့ ပထမဆုံးသော ကာကွယ်ဆေးဖြစ်ခဲ့တယ်

8
00:00:30,930 --> 00:00:32,723
ဒါဘာကြောင့်များဖြစ်သွားတာလဲ

9
00:00:32,723 --> 00:00:34,657
ကာကွယ်ဆေးတွေအလုပ်လုပ်ပုံနားလည်ဖို့ဆိုရင်

10
00:00:34,657 --> 00:00:39,118
ကူးစက်တဲ့ရောဂါတွေကို ကျွန်တော်တို့
ခန္ဓာကိုယ်က ဘယ်လို တိုက်ထုတ်လဲ

11
00:00:39,118 --> 00:00:40,915
အရင်ဆုံး သိဖို့တော့လိုတယ်

12
00:00:40,915 --> 00:00:43,071
ပြင်ပအကောင်တွေ ခန္ဓာကိုယ်ထဲဝင်လာရင်

13
00:00:43,071 --> 00:00:46,124
ကိုယ်ခံအားစနစ်က ရှာဖွေပြီး
ဖယ်ရှားပစ်နိုင်ဖို့ အတွက်

14
00:00:46,124 --> 00:00:49,756
အစဉ်လိုက်တုံ့ပြန်မှုတွေကို အစပျိုးတယ်

15
00:00:49,756 --> 00:00:52,806
ဒီလို ကိုယ်ခံအားစနစ် အလုပ်လုပ်နေတာကို
ကျွန်ုပ်တို့တွေ့ကြုံရတဲ့

16
00:00:52,806 --> 00:00:57,500
ချောင်းဆိုး၊နှာချေ၊ရောင်ယမ်းခြင်းနဲ့ 
ဖျားနာခြင်းတွေက ဖော်ပြတယ်

17
00:00:57,500 --> 00:01:03,414
bacteriaလို ခြိမ်းခြောက်တဲ့အရာတွေကို 
ဖမ်းယူ၊ ချုပ်နှောင်ပြီး ရှင်းထုတ်ပစ်တယ်

18
00:01:03,414 --> 00:01:07,824
ဒီလိုပင်ကိုကိုယ်ခံအားက တုံ့ပြန်မှုတွေက
လိုက်လျောညီထွေပြင်နိုင်တဲ့ကိုယ်ခံအား

19
00:01:07,824 --> 00:01:10,198
လို့ခေါ်တဲ့ ဒုတိယခံစစ်ကြောင်းကို
လည်း အစပြုပေးတယ်

20
00:01:10,198 --> 00:01:15,113
ပိုးမွှားတွေကိုတိုက်ဖို့ အထူး B cells နဲ့ 
T cells တွေကိုစုဆောင်းတယ်

21
00:01:15,113 --> 00:01:18,331
ပြီးတော့ ကျုးကျော်သူတွေက ဘယ်လိုပုံရှိလဲ၊ 


22
00:01:18,331 --> 00:01:21,479
ဘယ်လို ကောင်းကောင်းတိုက်ရမလဲဆိုတဲ့
မှတ်ဉာဏ်တွေကိုဖန်တီးပြီး

23
00:01:21,479 --> 00:01:24,047
သူတို့အကြောင်း အချက်အလက်
ကိုလည်းမှတ်တမ်းတင်ထားတယ်

24
00:01:24,047 --> 00:01:25,940
တူညီတဲ့ရောဂါပိုးက ပြန်ဝင်လာရင်တော့

25
00:01:25,940 --> 00:01:29,472
ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲသိတာက 
တော်တော် အသုံးတည့်ပါတယ်။

26
00:01:29,472 --> 00:01:33,520
ဒီလိုပါးနပ်တဲ့တုံ့ပြန်ချက်ရှိပေမယ့်
အန္တရာယ်ကတော့ပါဝင်ဆဲပါ

27
00:01:33,520 --> 00:01:36,696
ရောဂါပိုးမွှားတွေကို ခန္ဓာကိုယ်က 
ဘယ်လိုတုံ့ပြန်ရမလဲနဲ့

28
00:01:36,696 --> 00:01:38,757
ဒီလိုကာကွယ်မှုတွေတည်ဆောက်ဖို့ အချိန်လိုတယ်

29
00:01:38,757 --> 00:01:39,757
နောက်ပြီးတော့

30
00:01:39,767 --> 00:01:43,179
ဒီလိုဝင်ရောက်လာတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်က
ပြန်တိုက်ဖို့ ငယ်လွန်း၊အားနည်းလွန်းရင်

31
00:01:43,189 --> 00:01:48,881
ရောဂါပိုးက ပြင်းထန်တဲ့အခါ 
ဆိုးဝါးတဲ့အန္တရာယ်ကြုံရနိုင်တယ်

32
00:01:48,881 --> 00:01:51,933
ဒီလိုဆို ခန္ဓာကိုယ် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို
ဘယ်သူမှမဖျားခင်

33
00:01:51,933 --> 00:01:55,080
အဆင်သင့်ဖြစ်နေအောင် ပြင်ဆင်နိုင်ရင်ကော..

34
00:01:55,080 --> 00:01:57,491
ကာကွယ်ဆေးတွေဒီနေရာမှာ ဖြစ်ပေါ်လာတာပါ

35
00:01:57,491 --> 00:02:00,998
ခန္ဓာကိုယ်က သူ့ဘာသာ ခုခံ
တိုက်ခိုက်တဲ့ သဘောတရားကို သုံးပြီး

36
00:02:00,998 --> 00:02:05,975
ပညာရှင်တွေက လူသားတွေကို ရောဂါတွေရဲ့
စွမ်းအားပြည့်နဲ့မထိတွေ့စေပဲ ကာကွယ်ဆေးနဲ့

37
00:02:05,975 --> 00:02:09,681
ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့လိုက်လျောညီထွေ ပြင်နိုင်တဲ့
ကိုယ်ခံအား ကိုဖြစ်ပေါ်စေတယ်

38
00:02:09,681 --> 00:02:13,559
ဒီကနေ ကာကွယ်ဆေးမျိုးစုံကို
တစ်ခုတစ်မျိုးစီလုပ်ဆောင်တဲ့

39
00:02:13,559 --> 00:02:16,067
မတူညီတဲ့အမျိုးအစားတွေအဖြစ် ခွဲလိုက်တယ်

40
00:02:16,067 --> 00:02:19,769
အရင်ဆုံး၊ ကျွန်တော်တို့မှာ 
Live attenuated vaccine ရှိတယ်

41
00:02:19,769 --> 00:02:24,748
ဒါကို ပိုအားပျော့ပြီး အန္တရာယ်မပြုနိုင် 
တဲ့ ရောဂါပိုးကိုယ်တိုင်နဲ့လုပ်ထားတယ်

42
00:02:24,748 --> 00:02:29,499
နောက်တော့ ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ သတ်ထားတဲ့
ပိုးမွှားတွေပါတဲ့inactive vaccine ရှိတယ်

43
00:02:29,499 --> 00:02:32,528
ကာကွယ်ဆေး နှစ်မျိုးလုံးမှာ အားလျှော့ထား
အသက်မသွင်းထားတာက

44
00:02:32,528 --> 00:02:36,438
ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ပိုးတွေကို လုံးဝရောဂါကြီး
မဖြစ်သွားအောင် သေချာစေတယ်

45
00:02:36,438 --> 00:02:40,298
ရောဂါဖြစ်ချိန်မှာလိုပဲ သူတို့တွေက 
ကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုကို အစပြုပေးတယ်

46
00:02:40,298 --> 00:02:42,452
ပြင်ဆင်နေချိန်မှာ ရောဂါဖြစ်ပစ္စည်းရဲ့

47
00:02:42,452 --> 00:02:46,248
မှတ်တမ်းပြုလုပ်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ကို
တိုက်ခိုက်ပုံမှတ်မိအောင်သင်တယ်

48
00:02:46,248 --> 00:02:51,049
မကောင်းတာကတော့ live attenuated vaccine 
ကပြုလုပ်ရခက်တယ်

49
00:02:51,049 --> 00:02:53,249
သူတို့က အသက်ရှင်နေသေးပြီး 
အင်အားရှိနေသေးလို့

50
00:02:53,249 --> 00:02:56,589
ကိုယ်ခံအားနည်းသူတွေက သုံးလို့မရဘူး

51
00:02:56,589 --> 00:03:00,963
inactive vaccines တွေက တော့ 
သိပ်ကြာကြာမခံဘူး

52
00:03:00,963 --> 00:03:03,790
နောက်တစ်ခုကတော့ subunit vaccine ပါ

53
00:03:03,790 --> 00:03:08,033
ရောဂါဖြစ်ပစ္စည်းရဲ့ antigen
တစ်ခုကနေပဲပြုလုပ်တယ်

54
00:03:08,033 --> 00:03:11,569
အဲဒီအစိတ်အပိုင်းကနေပဲ 
ကိုယ်ခံအားစနစ်ဖြစ်ထွန်းစေတယ်

55
00:03:11,569 --> 00:03:14,946
antigen ရဲ့ အထူးအစိတ်အပိုင်း 
proteins တို့ polysaccharides တို့ကိုပဲ

56
00:03:14,946 --> 00:03:17,383
သီးခြားခွဲတာတောင်မှ

57
00:03:17,383 --> 00:03:21,753
ဒီကာကွယ်ဆေးတွေက တုံ့ပြန်မှုတစ်ချို့
ကို အားပေးသေးတယ်

58
00:03:21,753 --> 00:03:25,671
DNA vaccine လို့ခေါ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး 
အသစ်တစ်မျိုးကို

59
00:03:25,671 --> 00:03:27,171
ပညာရှင်တွေက တည်ဆောက်နေပါပြီ

60
00:03:27,171 --> 00:03:32,029
တိကျတဲ့ ရောဂါပိုးအတွက် ကိုယ်ခံအား
တုံ့ပြန့်မှုကိုခန္ဓာကိုယ်က ဖန်တီးဖို့

61
00:03:32,029 --> 00:03:36,566
ဒီကာကွယ်ဆေးက တိကျတဲ့ antigen ကိုပြုလုပ်တဲ့
genes ကို သီးသန့်ခွဲထုတ်လိုက်တယ်

62
00:03:36,566 --> 00:03:38,720
လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ကာကွယ်ဆေး
ထိုးလိုက်ချိန်မှာပါ

63
00:03:38,720 --> 00:03:42,538
ဒီ genes တွေက ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေကို 
antigen ထုတ်ခိုင်းပြီး

64
00:03:42,538 --> 00:03:44,980
ပိုသန်မာတဲ့ ကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုကို
ဖြစ်စေတယ်

65
00:03:44,980 --> 00:03:47,912
နောက်လာတဲ့ ဘယ်လိုခြိမ်းခြောက်မှု
အတွက်မဆို ပြင်ဆင်ထားတာပေါ့။

66
00:03:47,912 --> 00:03:51,382
ဒီကာကွယ်ဆေးမှာ တိကျတဲ့ ဗီဇပစ္စည်းပဲ
ပါတဲ့အတွက်

67
00:03:51,382 --> 00:03:55,004
ရောဂါအဖြစ် ပြောင်းသွားစေနိုင်ပြီး လူနာကို 
ထိခိုက်စေနိုင်တဲ့

68
00:03:55,004 --> 00:03:58,605
ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ပစ္စည်းရဲ့ အခြားသော
အစိတ်အပိုင်းဘာမှမပါဝင်ဘူး

69
00:03:58,605 --> 00:04:00,881
ဒီကာကွယ်ဆေးသာအောင်မြင်ခဲ့ရင်

70
00:04:00,881 --> 00:04:03,515
ကျွန်တော်တို့က ထိုးဖောက်ဝင်လာမယ့်
ရောဂါပိုးတွေအတွက်

71
00:04:03,515 --> 00:04:06,152
ပိုကောင်းတဲ့ ကုသမှုတွေကို 
တည်ဆောက်နိုင်လိမ့်မယ်

72
00:04:06,152 --> 00:04:08,370
လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေကခေတ်သစ်
ဆေးပညာကို

73
00:04:08,370 --> 00:04:11,656
လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့တဲ့ Edward Jennerရဲ့
အံ့သြဖွယ်တွေ့ရှိချက်လိုပေါ့

74
00:04:11,656 --> 00:04:13,685
ကာကွယ်ဆေးတွေတည်ဆောက်မှုကို ဆက်လုပ်နေတာက

75
00:04:13,685 --> 00:04:16,894
HIV, အီဘိုလာနဲ့ ငှက်ဖျား လို
ရောဂါမျိုးတွေကိုတောင်

76
00:04:16,894 --> 00:04:17,894
တစ်နေ့မှာ

77
00:04:17,898 --> 00:04:19,608
ကုသခွင့်ပြုပါလိမ့်မယ်။