0:00:07.090,0:00:10.441
၁၉၇၆ မှာ သိပ္ပံပညာရှင် Edward Jenner က

0:00:10.441,0:00:15.111
နွားကျောက် ဗိုင်းရပ်စ်ဆီက ပစ္စည်းကို [br]၈နှစ်သားကောင်လေးတစ်ယောက်ကို ထိုးလိုက်တယ်

0:00:15.111,0:00:17.878
သေနိုင်လောက်တဲ့ ရေကျောက်ရောဂါ [br]ဖြစ်ပွားနေတာတွေကနေပြီး

0:00:17.878,0:00:23.243
လူတွေကိုကယ်တယ်နိုင်လိမ့်မယ်ဆိုတဲ့[br]အထင်တစ်ခုနဲ့ပေါ့

0:00:23.243,0:00:24.890
ဒါဟာအောင်မြင်ခဲ့တယ်

0:00:24.890,0:00:27.619
၈နှစ်သားကောင်လေးက ရောဂါကနေ[br]လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီး

0:00:27.619,0:00:30.930
ဒါကတော့ ပထမဆုံးသော ကာကွယ်ဆေးဖြစ်ခဲ့တယ်

0:00:30.930,0:00:32.723
ဒါဘာကြောင့်များဖြစ်သွားတာလဲ

0:00:32.723,0:00:34.657
ကာကွယ်ဆေးတွေအလုပ်လုပ်ပုံနားလည်ဖို့ဆိုရင်

0:00:34.657,0:00:39.118
ကူးစက်တဲ့ရောဂါတွေကို ကျွန်တော်တို့[br]ခန္ဓာကိုယ်က ဘယ်လို တိုက်ထုတ်လဲ

0:00:39.118,0:00:40.915
အရင်ဆုံး သိဖို့တော့လိုတယ်

0:00:40.915,0:00:43.071
ပြင်ပအကောင်တွေ ခန္ဓာကိုယ်ထဲဝင်လာရင်

0:00:43.071,0:00:46.124
ကိုယ်ခံအားစနစ်က ရှာဖွေပြီး[br]ဖယ်ရှားပစ်နိုင်ဖို့ အတွက်

0:00:46.124,0:00:49.756
အစဉ်လိုက်တုံ့ပြန်မှုတွေကို အစပျိုးတယ်

0:00:49.756,0:00:52.806
ဒီလို ကိုယ်ခံအားစနစ် အလုပ်လုပ်နေတာကို[br]ကျွန်ုပ်တို့တွေ့ကြုံရတဲ့

0:00:52.806,0:00:57.500
ချောင်းဆိုး၊နှာချေ၊ရောင်ယမ်းခြင်းနဲ့ [br]ဖျားနာခြင်းတွေက ဖော်ပြတယ်

0:00:57.500,0:01:03.414
bacteriaလို ခြိမ်းခြောက်တဲ့အရာတွေကို [br]ဖမ်းယူ၊ ချုပ်နှောင်ပြီး ရှင်းထုတ်ပစ်တယ်

0:01:03.414,0:01:07.824
ဒီလိုပင်ကိုကိုယ်ခံအားက တုံ့ပြန်မှုတွေက[br]လိုက်လျောညီထွေပြင်နိုင်တဲ့ကိုယ်ခံအား

0:01:07.824,0:01:10.198
လို့ခေါ်တဲ့ ဒုတိယခံစစ်ကြောင်းကို[br]လည်း အစပြုပေးတယ်

0:01:10.198,0:01:15.113
ပိုးမွှားတွေကိုတိုက်ဖို့ အထူး B cells နဲ့ [br]T cells တွေကိုစုဆောင်းတယ်

0:01:15.113,0:01:18.331
ပြီးတော့ ကျုးကျော်သူတွေက ဘယ်လိုပုံရှိလဲ၊ [br]

0:01:18.331,0:01:21.479
ဘယ်လို ကောင်းကောင်းတိုက်ရမလဲဆိုတဲ့[br]မှတ်ဉာဏ်တွေကိုဖန်တီးပြီး

0:01:21.479,0:01:24.047
သူတို့အကြောင်း အချက်အလက်[br]ကိုလည်းမှတ်တမ်းတင်ထားတယ်

0:01:24.047,0:01:25.940
တူညီတဲ့ရောဂါပိုးက ပြန်ဝင်လာရင်တော့

0:01:25.940,0:01:29.472
ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲသိတာက [br]တော်တော် အသုံးတည့်ပါတယ်။

0:01:29.472,0:01:33.520
ဒီလိုပါးနပ်တဲ့တုံ့ပြန်ချက်ရှိပေမယ့်[br]အန္တရာယ်ကတော့ပါဝင်ဆဲပါ

0:01:33.520,0:01:36.696
ရောဂါပိုးမွှားတွေကို ခန္ဓာကိုယ်က [br]ဘယ်လိုတုံ့ပြန်ရမလဲနဲ့

0:01:36.696,0:01:38.757
ဒီလိုကာကွယ်မှုတွေတည်ဆောက်ဖို့ အချိန်လိုတယ်

0:01:38.757,0:01:39.757
နောက်ပြီးတော့

0:01:39.767,0:01:43.179
ဒီလိုဝင်ရောက်လာတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်က[br]ပြန်တိုက်ဖို့ ငယ်လွန်း၊အားနည်းလွန်းရင်

0:01:43.189,0:01:48.881
ရောဂါပိုးက ပြင်းထန်တဲ့အခါ [br]ဆိုးဝါးတဲ့အန္တရာယ်ကြုံရနိုင်တယ်

0:01:48.881,0:01:51.933
ဒီလိုဆို ခန္ဓာကိုယ် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို[br]ဘယ်သူမှမဖျားခင်

0:01:51.933,0:01:55.080
အဆင်သင့်ဖြစ်နေအောင် ပြင်ဆင်နိုင်ရင်ကော..

0:01:55.080,0:01:57.491
ကာကွယ်ဆေးတွေဒီနေရာမှာ ဖြစ်ပေါ်လာတာပါ

0:01:57.491,0:02:00.998
ခန္ဓာကိုယ်က သူ့ဘာသာ ခုခံ[br]တိုက်ခိုက်တဲ့ သဘောတရားကို သုံးပြီး

0:02:00.998,0:02:05.975
ပညာရှင်တွေက လူသားတွေကို ရောဂါတွေရဲ့[br]စွမ်းအားပြည့်နဲ့မထိတွေ့စေပဲ ကာကွယ်ဆေးနဲ့

0:02:05.975,0:02:09.681
ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့လိုက်လျောညီထွေ ပြင်နိုင်တဲ့[br]ကိုယ်ခံအား ကိုဖြစ်ပေါ်စေတယ်

0:02:09.681,0:02:13.559
ဒီကနေ ကာကွယ်ဆေးမျိုးစုံကို[br]တစ်ခုတစ်မျိုးစီလုပ်ဆောင်တဲ့

0:02:13.559,0:02:16.067
မတူညီတဲ့အမျိုးအစားတွေအဖြစ် ခွဲလိုက်တယ်

0:02:16.067,0:02:19.769
အရင်ဆုံး၊ ကျွန်တော်တို့မှာ [br]Live attenuated vaccine ရှိတယ်

0:02:19.769,0:02:24.748
ဒါကို ပိုအားပျော့ပြီး အန္တရာယ်မပြုနိုင် [br]တဲ့ ရောဂါပိုးကိုယ်တိုင်နဲ့လုပ်ထားတယ်

0:02:24.748,0:02:29.499
နောက်တော့ ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ သတ်ထားတဲ့[br]ပိုးမွှားတွေပါတဲ့inactive vaccine ရှိတယ်

0:02:29.499,0:02:32.528
ကာကွယ်ဆေး နှစ်မျိုးလုံးမှာ အားလျှော့ထား[br]အသက်မသွင်းထားတာက

0:02:32.528,0:02:36.438
ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ပိုးတွေကို လုံးဝရောဂါကြီး[br]မဖြစ်သွားအောင် သေချာစေတယ်

0:02:36.438,0:02:40.298
ရောဂါဖြစ်ချိန်မှာလိုပဲ သူတို့တွေက [br]ကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုကို အစပြုပေးတယ်

0:02:40.298,0:02:42.452
ပြင်ဆင်နေချိန်မှာ ရောဂါဖြစ်ပစ္စည်းရဲ့

0:02:42.452,0:02:46.248
မှတ်တမ်းပြုလုပ်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ကို[br]တိုက်ခိုက်ပုံမှတ်မိအောင်သင်တယ်

0:02:46.248,0:02:51.049
မကောင်းတာကတော့ live attenuated vaccine [br]ကပြုလုပ်ရခက်တယ်

0:02:51.049,0:02:53.249
သူတို့က အသက်ရှင်နေသေးပြီး [br]အင်အားရှိနေသေးလို့

0:02:53.249,0:02:56.589
ကိုယ်ခံအားနည်းသူတွေက သုံးလို့မရဘူး

0:02:56.589,0:03:00.963
inactive vaccines တွေက တော့ [br]သိပ်ကြာကြာမခံဘူး

0:03:00.963,0:03:03.790
နောက်တစ်ခုကတော့ subunit vaccine ပါ

0:03:03.790,0:03:08.033
ရောဂါဖြစ်ပစ္စည်းရဲ့ antigen[br]တစ်ခုကနေပဲပြုလုပ်တယ်

0:03:08.033,0:03:11.569
အဲဒီအစိတ်အပိုင်းကနေပဲ [br]ကိုယ်ခံအားစနစ်ဖြစ်ထွန်းစေတယ်

0:03:11.569,0:03:14.946
antigen ရဲ့ အထူးအစိတ်အပိုင်း [br]proteins တို့ polysaccharides တို့ကိုပဲ

0:03:14.946,0:03:17.383
သီးခြားခွဲတာတောင်မှ

0:03:17.383,0:03:21.753
ဒီကာကွယ်ဆေးတွေက တုံ့ပြန်မှုတစ်ချို့[br]ကို အားပေးသေးတယ်

0:03:21.753,0:03:25.671
DNA vaccine လို့ခေါ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေး [br]အသစ်တစ်မျိုးကို

0:03:25.671,0:03:27.171
ပညာရှင်တွေက တည်ဆောက်နေပါပြီ

0:03:27.171,0:03:32.029
တိကျတဲ့ ရောဂါပိုးအတွက် ကိုယ်ခံအား[br]တုံ့ပြန့်မှုကိုခန္ဓာကိုယ်က ဖန်တီးဖို့

0:03:32.029,0:03:36.566
ဒီကာကွယ်ဆေးက တိကျတဲ့ antigen ကိုပြုလုပ်တဲ့[br]genes ကို သီးသန့်ခွဲထုတ်လိုက်တယ်

0:03:36.566,0:03:38.720
လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ကာကွယ်ဆေး[br]ထိုးလိုက်ချိန်မှာပါ

0:03:38.720,0:03:42.538
ဒီ genes တွေက ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဆဲလ်တွေကို [br]antigen ထုတ်ခိုင်းပြီး

0:03:42.538,0:03:44.980
ပိုသန်မာတဲ့ ကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုကို[br]ဖြစ်စေတယ်

0:03:44.980,0:03:47.912
နောက်လာတဲ့ ဘယ်လိုခြိမ်းခြောက်မှု[br]အတွက်မဆို ပြင်ဆင်ထားတာပေါ့။

0:03:47.912,0:03:51.382
ဒီကာကွယ်ဆေးမှာ တိကျတဲ့ ဗီဇပစ္စည်းပဲ[br]ပါတဲ့အတွက်

0:03:51.382,0:03:55.004
ရောဂါအဖြစ် ပြောင်းသွားစေနိုင်ပြီး လူနာကို [br]ထိခိုက်စေနိုင်တဲ့

0:03:55.004,0:03:58.605
ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ပစ္စည်းရဲ့ အခြားသော[br]အစိတ်အပိုင်းဘာမှမပါဝင်ဘူး

0:03:58.605,0:04:00.881
ဒီကာကွယ်ဆေးသာအောင်မြင်ခဲ့ရင်

0:04:00.881,0:04:03.515
ကျွန်တော်တို့က ထိုးဖောက်ဝင်လာမယ့်[br]ရောဂါပိုးတွေအတွက်

0:04:03.515,0:04:06.152
ပိုကောင်းတဲ့ ကုသမှုတွေကို [br]တည်ဆောက်နိုင်လိမ့်မယ်

0:04:06.152,0:04:08.370
လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေကခေတ်သစ်[br]ဆေးပညာကို

0:04:08.370,0:04:11.656
လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့တဲ့ Edward Jennerရဲ့[br]အံ့သြဖွယ်တွေ့ရှိချက်လိုပေါ့

0:04:11.656,0:04:13.685
ကာကွယ်ဆေးတွေတည်ဆောက်မှုကို ဆက်လုပ်နေတာက

0:04:13.685,0:04:16.894
HIV, အီဘိုလာနဲ့ ငှက်ဖျား လို[br]ရောဂါမျိုးတွေကိုတောင်

0:04:16.894,0:04:17.894
တစ်နေ့မှာ

0:04:17.898,0:04:19.608
ကုသခွင့်ပြုပါလိမ့်မယ်။