1
00:00:00,976 --> 00:00:04,120
Αυτή η χαρούμενη φωτογραφία μου
τραβήχτηκε το 1999.

2
00:00:04,144 --> 00:00:07,980
Ήμουν τελειόφοιτος κολλεγίου
και είχα μόλις τελειώσει ένα μάθημα χορού.

3
00:00:07,980 --> 00:00:09,732
Ήμουν πολύ, πολύ ευτυχισμένος.

4
00:00:10,328 --> 00:00:14,214
Και θυμάμαι με ακρίβεια πού ήμουν
περίπου μιάμιση εβδομάδα αργότερα.

5
00:00:14,238 --> 00:00:19,027
Καθόμουν πίσω στο παλιό μου φορτηγάκι
στο πάρκινγκ της πανεπιστημιούπολης,

6
00:00:19,268 --> 00:00:22,163
όταν αποφασίσα
να δώσω τέλος στη ζωή μου.

7
00:00:23,976 --> 00:00:28,013
Η απόφασή μου αυτή πολύ γρήγορα
εξελίχθηκε ένα πλήρεςσχέδιο

8
00:00:28,568 --> 00:00:31,563
κι έφτασα τόσο κοντά
στο χείλος του γκρεμού.

9
00:00:31,587 --> 00:00:33,224
Πιο κοντά από ποτέ.

10
00:00:33,709 --> 00:00:36,661
Ο μόνος λόγος που δεν τράβηξα τη σκανδάλη

11
00:00:36,685 --> 00:00:38,939
ήταν μερικές τυχαίες συγκυρίες.

12
00:00:38,939 --> 00:00:41,850
Αυτό που με τρόμαξε περισσότερο
από αυτό το συμβάν,

13
00:00:41,850 --> 00:00:44,516
ήταν ο παράγοντας της τύχης.

14
00:00:45,242 --> 00:00:48,348
Έτσι έγινα ιδιαίτερα μεθοδικός
στο να εξετάζω διάφορες μεθόδους

15
00:00:48,348 --> 00:00:50,588
για να ελέγχω
τα πάνω και τα κάτω της ζωής μου,

16
00:00:50,612 --> 00:00:52,762
κάτι που αποδείχτηκε καλή επένδυση.

17
00:00:52,762 --> 00:00:54,481
(Γελάει)

18
00:00:54,481 --> 00:00:57,321
Ένας συνηθισμένος άνθρωπος
μπορεί να έχει έξι, το πολύ δέκα,

19
00:00:57,321 --> 00:00:59,732
μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια
στη ζωή του.

20
00:01:00,232 --> 00:01:02,548
Πάσχω από διπολική διαταραχή.
Είναι κληρονομικό.

21
00:01:02,548 --> 00:01:05,607
Είχα πάνω από 50 επεισόδια μέχρι στιγμής

22
00:01:05,631 --> 00:01:07,152
και μου έχουν μάθει αρκετά.

23
00:01:07,895 --> 00:01:09,748
Είχα πολλές αναμετρήσεις,

24
00:01:09,772 --> 00:01:11,867
πολλούς γύρους στο ρινγκ με το σκοτάδι

25
00:01:11,867 --> 00:01:13,597
κι έχω κρατήσει καλές σημειώσεις.

26
00:01:13,961 --> 00:01:17,296
Έτσι σκέφτηκα αντί να σας δώσω
συνταγές επιτυχίας,

27
00:01:17,320 --> 00:01:18,473
ή τίποτα χαίλαϊτς μου,

28
00:01:18,497 --> 00:01:22,336
να μοιραστώ μαζί σας συνταγές
για το πώς να μην είστε αυτοκαταστροφικοί,

29
00:01:23,241 --> 00:01:25,238
και κυρίως για το πώς να μην παραλύετε.

30
00:01:26,179 --> 00:01:28,569
Και το εργαλείο που βρήκα
και που αποδείχθηκε

31
00:01:28,579 --> 00:01:32,005
το πιο αποτελεσματικό δίχτυ ασφαλείας
για συναισθηματική ελεύθερη πτώση

32
00:01:32,333 --> 00:01:33,826
έμελλε να γίνει και το εργαλείο

33
00:01:33,826 --> 00:01:36,881
που με βοήθησε να κάνω
τις καλύτερές μου επαγγελματικές κινήσεις.

34
00:01:36,881 --> 00:01:38,721
Μα αυτό είναι δευτερεύουσας σημασίας.

35
00:01:38,733 --> 00:01:41,850
Και αυτό δεν είναι άλλο από τον Στωικισμό.

36
00:01:41,874 --> 00:01:43,398
Ξέρω ότι ακούγεται βαρετό.

37
00:01:43,422 --> 00:01:44,485
(Γέλια)

38
00:01:44,509 --> 00:01:46,125
Μπορεί να σκεφθείτε τον Σποκ,

39
00:01:46,149 --> 00:01:48,994
ή μία εικόνα σαν κι αυτήν εδώ.

40
00:01:48,994 --> 00:01:50,164
(Γέλια)

41
00:01:50,188 --> 00:01:52,435
Μία αγελάδα που στέκεται στωικά στη βροχή.

42
00:01:52,620 --> 00:01:55,510
Δεν είναι λυπημένη.
Ούτε είναι ιδιαίτερα χαρούμενη.

43
00:01:55,534 --> 00:01:59,334
Είναι απλά ένα φλεγματικό ον,
που δέχεται όσα του φέρνει η ζωή.

44
00:01:59,853 --> 00:02:04,295
Κατά πάσα πιθανότητα δεν θα σκεφθείτε
τον υπέρτατο ανταγωνιστή Μπιλ Μπέλιτσικ,

45
00:02:04,319 --> 00:02:06,299
τον προπονητή των Νιου Ίνγκλαντ Πάτριοτς,

46
00:02:06,299 --> 00:02:10,138
που κατέχει το ρεκόρ Σούπερ Μπόουλ στο NFL
(Αμερικάνικο Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου).

47
00:02:10,138 --> 00:02:15,027
Αν κι ο Στωικισμός έχει εξαπλωθεί ευρέως,
σαν μέσο σκληραγώγησης,

48
00:02:15,051 --> 00:02:18,208

στα ανώτατα κλιμάκια του NFL
τα τελευταία χρόνια.

49
00:02:18,859 --> 00:02:22,171
Ίσως δεν θα σκεφθείτε
τους Ιδρυτικούς Πατέρες -

50
00:02:22,465 --> 00:02:25,417
τον Τόμας Τζέφερσον, τον Τζον Άνταμς
και τον Τζορτζ Ουάσινγκτον

51
00:02:25,417 --> 00:02:28,419
για να ονομάσουμε κάποιους 
από τους οπαδούς του Στωικισμού.

52
00:02:28,443 --> 00:02:32,541
Ο Τζορτζ Ουάσινγκτον συγκεκριμένα
έπαιζε και ένα έργο για έναν Στωικό -

53
00:02:32,565 --> 00:02:34,432
το όνομά του «Κάτο, μια Τραγωδία» -

54
00:02:34,432 --> 00:02:37,759
στα στρατεύματά του στην Βάλεϊ Φορτζ
για να τους αναπτερώνει το ηθικό.

55
00:02:38,136 --> 00:02:39,950
Γιατί λοιπόν άνθρωποι της δράσης


56
00:02:39,950 --> 00:02:42,320
επικεντρώνονταν τόσο πολύ
σε μια αρχαία φιλοσοφία;

57
00:02:42,320 --> 00:02:44,426
Αυτό φαίνεται πολύ ακαδημαϊκό.

58
00:02:44,795 --> 00:02:47,612
Θα ήθελα να σκεφθείτε
λιγάκι διαφορετικά για τον Στωικισμό.

59
00:02:47,612 --> 00:02:51,495
Σαν λειτουργικό σύστημα για να ευημερήσετε
σε περιβάλλοντα με έντονο άγχος,

60
00:02:51,519 --> 00:02:53,321
για να παίρνετε καλύτερες αποφάσεις.

61
00:02:53,521 --> 00:02:56,149
Και όλα ξεκίνησαν εδώ,

62
00:02:56,173 --> 00:02:57,336
κατά κάποιον τρόπο,

63
00:02:57,360 --> 00:02:58,546
σ' ένα αίθριο.

64
00:02:58,830 --> 00:03:02,087
Βρισκόμαστε κάπου στο 300 π.Χ. στην Αθήνα

65
00:03:02,111 --> 00:03:04,608
όπου δίδασκε κάποιος Ζήνωνας
από το Κίτιο της Κύπρου,

66
00:03:04,608 --> 00:03:07,840
περπατώντας γύρω από μία πολύχρωμη στοά
γνωστή και ως «Ποικίλη Στοά».

67
00:03:07,840 --> 00:03:10,256
Από εκεί πήραν αργότερα
το όνομά τους οι Στωικοί.

68
00:03:10,401 --> 00:03:12,797
Στον ελληνορωμαϊκό κόσμο,

69
00:03:12,821 --> 00:03:15,843
οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τον Στωικισμό
ως ένα εκτενές σύστημα

70
00:03:15,843 --> 00:03:17,657
για να καταφέρουν πολλά και διάφορα.

71
00:03:17,657 --> 00:03:21,729
Το κυριότερο που ενδιαφέρει κι εμάς εδώ
είναι η εξάσκηση στο να ξεχωρίζουμε

72
00:03:21,753 --> 00:03:25,200
αυτά που μπορούμε να ελέγξουμε
από αυτά που δεν μπορούμε,

73
00:03:25,224 --> 00:03:28,282
και στη συνέχεια να δρούμε 
επικεντρωμένοι αποκλειστικά

74
00:03:28,306 --> 00:03:29,457
στα πρώτα από τα δύο.

75
00:03:29,481 --> 00:03:31,793
Αυτό μειώνει
τη συναισθηματική αντιδραστικότητα,

76
00:03:31,793 --> 00:03:33,941
πράγμα που μπορεί να γίνει μια υπερδύναμη.

77
00:03:34,163 --> 00:03:37,008
Για παράδειγμα, ας πούμε
ότι είσαι κουόρτερμπακ.

78
00:03:37,008 --> 00:03:39,174
Χάνεις μία πάσα.
Εξοργίζεσαι με τον εαυτό σου.

79
00:03:39,174 --> 00:03:41,128
Αυτό μπορεί να σου στοιχίσει το παιχνίδι.

80
00:03:41,128 --> 00:03:45,028
Άμα είσαι διευθύνων σύμβουλος
και αγανακτήσεις με πολύτιμο εργαζόμενο

81
00:03:45,028 --> 00:03:46,566
για ένα μικροπαράπτωμα,

82
00:03:46,566 --> 00:03:48,747
μπορεί να σου κοστίσει τον εργαζόμενο.

83
00:03:49,581 --> 00:03:54,279
Εάν είσαι φοιτητής
και σε πιάσουν οι μαύρες σου,

84
00:03:54,508 --> 00:03:56,477
κι αισθάνεσαι αβοήθητος και δίχως ελπίδα,

85
00:03:56,477 --> 00:03:59,294
εάν δεν το αντιμετωπίσεις
μπορεί να σου κοστίσει τη ζωή σου.

86
00:03:59,294 --> 00:04:01,377
Οπότε διακυβεύονται πάρα, μα πάρα πολλά.

87
00:04:02,258 --> 00:04:05,395
Και υπάρχουν πολλά εργαλεία
που μπορείς να χρησιμοποιήσεις.

88
00:04:05,419 --> 00:04:09,256
Θα σας μιλήσω γι' αυτό
που άλλαξε τελείως τη ζωή μου το 2004.

89
00:04:09,988 --> 00:04:12,619
Με βρήκε τότε για δύο κυρίως λόγους:

90
00:04:12,643 --> 00:04:17,558
Ένας πολύ καλός φίλος, συνομήλικός μου,
πέθανε ξαφνικά από καρκίνο του παγκρέατος.

91
00:04:18,032 --> 00:04:21,860
Ύστερα η τότε κοπέλα μου,
που νόμιζα ότι θα παντρευτώ, με παράτησε.

92
00:04:21,884 --> 00:04:25,929
Δεν άντεξε άλλο και αν και δεν μου έστειλε
γράμμα χωρισμού για να μου το πει,

93
00:04:25,953 --> 00:04:28,094
μου άφησε αυτό εδώ.

94
00:04:28,328 --> 00:04:29,640
Μία πλακέτα χωρισμού.

95
00:04:29,664 --> 00:04:30,712
(Γέλια)

96
00:04:30,736 --> 00:04:32,521
Δεν σας κάνω πλάκα. Την κράτησα.

97
00:04:32,545 --> 00:04:34,732
«Οι ώρες εργασίας
τελειώνουν μετά τις 17:00».

98
00:04:34,732 --> 00:04:37,972
Μου το άφησε για να το τοποθετήσω
στο γραφείο μου για λόγους υγείας,

99
00:04:37,996 --> 00:04:41,445
διότι εκείνη την περίοδο δ ούλευα
πάνω στην πρώτη μου πραγματική εργασία.

100
00:04:41,445 --> 00:04:42,912
Δεν είχα ιδέα τι έκανα,


101
00:04:42,912 --> 00:04:45,865
δούλευα πάνω από 14 ώρες την ημέρα,
εφτά μέρες τη βδομάδα.

102
00:04:46,088 --> 00:04:48,096
Έπαιρνα διεγερτικά για να αντέχω.

103
00:04:48,096 --> 00:04:51,221
Και ύστερα κατευναστικά για να χαλαρώσω
και να μπορέσω να κοιμηθώ.

104
00:04:51,241 --> 00:04:52,412
Ήταν μια καταστροφή.

105
00:04:52,436 --> 00:04:54,080
Ένιωθα τελείως παγιδευμένος.

106
00:04:54,645 --> 00:04:58,332
Αγόρασα ένα βιβλίο για την απλότητα
προσπαθώντας να βρω απαντήσεις.

107
00:04:58,736 --> 00:05:02,355
Και βρήκα ένα απόφθεγμα
που έκανε μεγάλη διαφορά στη ζωή μου.

108
00:05:02,589 --> 00:05:07,736
«Υποφέρουμε περισσότερο στη φαντασία μας
παρά στην πραγματικότητα»,

109
00:05:07,760 --> 00:05:09,278
του Σένεκα του Νεότερου,

110
00:05:09,278 --> 00:05:11,061
που ήταν διάσημος Στωικός συγγραφέας.

111
00:05:11,061 --> 00:05:13,031
Αυτό με οδήγησε στα γράμματά του,

112
00:05:13,055 --> 00:05:17,402
κι αυτά στην άσκηση:
«Premeditatio malorum»,

113
00:05:17,559 --> 00:05:20,199
που πάει να πει στα λατινικά:
στοχασμός των κακών.

114
00:05:20,299 --> 00:05:21,422
Με απλά λόγια,

115
00:05:21,422 --> 00:05:24,783
οπτικοποιείς λεπτομερώς
το χειρότερο δυνατό σενάριο που φοβάσαι,

116
00:05:25,293 --> 00:05:27,547
το οποίο σε αποτρέπει από το να δράσεις,

117
00:05:27,547 --> 00:05:30,950
έτσι ώστε να μπορέσεις να κουνηθείς
και να υπερβείς αυτήν την παράλυση.

118
00:05:30,950 --> 00:05:34,590
Το προβλημά μου ήταν το μαϊμουδίσιο 
μυαλό μου - φωνακλάδικο και ασταμάτητο.

119
00:05:34,740 --> 00:05:37,450
Δεν μου ήταν αρκετό απλώς 
να σκέφτομαι τα προβλήματά μου.

120
00:05:37,553 --> 00:05:39,842
Χρειάστηκε να καταγράψω
τις σκέψεις μου σε χαρτί.

121
00:05:39,842 --> 00:05:41,749
Έτσι δημιούργησα την εξής γραπτή άσκηση,

122
00:05:41,773 --> 00:05:44,245
που την ονόμασα «φοβο-θέτηση»,
όπως λέμε στοχοθέτηση,

123
00:05:44,245 --> 00:05:45,348
για τον εαυτό μου.

124
00:05:45,372 --> 00:05:47,471
Αποτελείται από τρεις σελίδες.

125
00:05:47,908 --> 00:05:49,169
Είναι σούπερ απλή.

126
00:05:49,587 --> 00:05:51,797
Η πρώτη σελίδα είναι εδώ πέρα.

127
00:05:51,821 --> 00:05:53,997
«Τι κι αν...;»

128
00:05:54,021 --> 00:05:55,578
Βάζεις εδώ οτιδήποτε φοβάσαι,

129
00:05:55,602 --> 00:05:57,685
οτιδήποτε σου προκαλεί άγχος,

130
00:05:57,709 --> 00:05:59,070
οτιδήποτε αναβάλλεις.

131
00:05:59,094 --> 00:06:00,631
Να καλέσεις κάποιον σε ραντεβού,

132
00:06:00,631 --> 00:06:03,869
να τελειώσεις μια σχέση,
να ζητήσεις προαγωγή, να παραιτηθείς,

133
00:06:03,869 --> 00:06:05,241
να ξεκινήσεις επιχείρηση.

134
00:06:05,241 --> 00:06:06,312
Οτιδήποτε.

135
00:06:06,312 --> 00:06:08,992
Για μένα ήταν να πάω διακοπές
ύστερα από τέσσερα χρόνια

136
00:06:09,302 --> 00:06:12,559
και να αφήσω την επιχείρησή μου
για ένα μήνα και να πάω στο Λονδίνο,

137
00:06:12,583 --> 00:06:15,291
όπου μπορούσα να μείνω
στο δωμάτιο ενός φίλου μου δωρεάν,

138
00:06:15,291 --> 00:06:18,817
κι έτσι είτε να απαλλάξω την εταιρία μου
από μένα που την κρατούσα πίσω

139
00:06:18,817 --> 00:06:20,286
ή να την κλείσω.

140
00:06:20,525 --> 00:06:22,483
Στην πρώτη στήλη «Όρισε»

141
00:06:22,507 --> 00:06:25,525
καταγράφεις το χειρότερο
που φαντάζεσαι ότι μπορεί να συμβεί

142
00:06:25,525 --> 00:06:27,776
εάν πας να πραγματοποιήσεις
αυτό που φοβάσαι.

143
00:06:27,776 --> 00:06:29,172
Θέλεις 10 με 20 σενάρια.

144
00:06:29,196 --> 00:06:32,170
Δεν θα πω για όλα όσα έγραψα,
μα θα σας δώσω δύο παραδείγματα.

145
00:06:32,170 --> 00:06:35,910
Το ένα ήταν πως άμα πάω Λονδίνο
και είναι βροχερό τότε θα με πιάσει θλίψη,

146
00:06:35,910 --> 00:06:37,873
και θα είναι μία τεράστια σπατάλη χρόνου.

147
00:06:37,873 --> 00:06:41,031
Το δεύτερο ήταν πως μπορεί
να χάσω μια ειδοποίηση από την εφορία,

148
00:06:41,055 --> 00:06:42,570
και να με περάσουν από έλεγχο

149
00:06:42,594 --> 00:06:45,672
ή να μου κάνουν έφοδο, να με κλείσουν
ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων.

150
00:06:45,672 --> 00:06:47,283
Ύστερα πάμε στη στήλη «Απέτρεψε».

151
00:06:47,283 --> 00:06:49,507
Σε αυτήν τη στήλη καταγράφεις

152
00:06:49,507 --> 00:06:52,266
τι μπορείς να κάνεις
για να αποφύγεις αυτά που φοβάσαι,

153
00:06:52,266 --> 00:06:56,350
ή τουλάχιστον να μειώσεις έστω λιγάκι
την πιθανότητα να συμβούν.

154
00:06:56,829 --> 00:06:58,958
Έτσι σχετικά με την κατάθλιψη στο Λονδίνο,

155
00:06:58,958 --> 00:07:01,236
θα μπορούσα να πάρω
μία φορητή λυχνία μπλε φωτός

156
00:07:01,236 --> 00:07:03,225
και να τη χρησιμοποιώ 15 λεπτά κάθε πρωί.

157
00:07:03,225 --> 00:07:06,160
Ήξερα πως αυτό βοηθάει στην αποτροπή
καταθλιπτικών επεισοδίων.

158
00:07:06,170 --> 00:07:09,279
Με την εφορία, θα μπορούσα
να αλλάξω το email μου στη σελίδα τους

159
00:07:09,279 --> 00:07:12,570
ώστε αν στείλουν κάτι να πάει κατευθείαν
στη διεύθυνση του λογιστή μου

160
00:07:12,570 --> 00:07:14,043
αντί για τη δική μου.

161
00:07:14,043 --> 00:07:15,016
Ευκολάκι.

162
00:07:15,420 --> 00:07:17,462
Τέλος πάμε στη στήλη «Διόρθωσε».

163
00:07:18,238 --> 00:07:20,552
Εάν όντως συμβεί αυτό που φοβάσαι,

164
00:07:20,552 --> 00:07:23,698
τι μπορείς να κάνεις για να το διορθώσεις,
έστω και στο ελάχιστο,

165
00:07:23,722 --> 00:07:25,918
ή σε ποιον μπορείς
να απευθυνθείς για βοήθεια;

166
00:07:26,041 --> 00:07:27,920
Στην πρώτη περίπτωση, στο Λονδίνο,

167
00:07:27,944 --> 00:07:31,779
θα μπορούσα να ξοδέψω λίγο περισσότερα
και να πάω στην Ισπανία να χαρώ τον ήλιο

168
00:07:31,779 --> 00:07:33,960
και να διορθώσω τη ζημιά.

169
00:07:34,314 --> 00:07:36,843
Στην περίπτωση που θα έχανα
ένα γράμμα από την εφορία,

170
00:07:36,843 --> 00:07:39,188
θα μπορούσα να καλέσω
έναν φίλο μου δικηγόρο

171
00:07:39,212 --> 00:07:41,787
ή να ρωτήσω έναν καθηγητή δικαίου


172
00:07:42,087 --> 00:07:44,558
τι έχουν να προτείνουν,
σε ποιον πρέπει να απευθυνθώ,

173
00:07:44,558 --> 00:07:47,458
πώς άλλοι άνθρωποι έχουν αντιμετωπίσει
το ίδιο στο παρελθόν.

174
00:07:47,458 --> 00:07:51,359
Έτσι μια ερώτηση που πρέπει να σκέφτεστε
όταν βρίσκεστε στην πρώτη σελίδα είναι:

175
00:07:51,383 --> 00:07:53,540
Έχει κανείς άλλος στην ιστορία

176
00:07:53,564 --> 00:07:55,671
-λιγότερο έξυπνος ή αποφασισμένος-

177
00:07:55,695 --> 00:07:57,389
αντιμετωπίσει με επιτυχία το ίδιο;

178
00:07:57,389 --> 00:07:59,679
Κατα πάσα πιθανότητα
η απάντηση είναι «Ναι».

179
00:07:59,703 --> 00:08:00,705
(Γέλια)

180
00:08:00,729 --> 00:08:03,806
Η δεύτερη σελίδα είναι απλή:

181
00:08:04,253 --> 00:08:07,674
Ποια είναι τα οφέλη από μια προσπάθεια
έστω και μισοεπιτυχημένη;

182
00:08:07,698 --> 00:08:09,509
Παίζουμε με τους φόβους μας εδώ

183
00:08:09,533 --> 00:08:12,415
και ρίχνουμε μία συντηρητική ματιά
στα πιθανά οφέλη.

184
00:08:12,844 --> 00:08:14,774
Έτσι άμα προσπαθήσεις αυτό που φοβόσουν,

185
00:08:14,774 --> 00:08:17,588
μπορεί να αναπτύξεις αυτοπεποίθηση 
ή κάποια άλλη δεξιότητα,

186
00:08:17,588 --> 00:08:20,284
μπορεί να έχεις συναισθηματικά,
οικονομικά ή άλλα οφέλη;

187
00:08:20,284 --> 00:08:23,067
Ποια μπορεί να είναι τα οφέλη
άμα τα καταφέρεις;

188
00:08:23,091 --> 00:08:25,158
Ξόδεψε 10 με 15 λεπτά σ' αυτό.

189
00:08:25,182 --> 00:08:26,228
Τρίτη σελίδα.

190
00:08:26,752 --> 00:08:29,078
Ίσως η πιο σημαντική,
οπότε μην την παραλείψετε.

191
00:08:29,078 --> 00:08:30,738
«Το Κόστος της Αδράνειας».

192
00:08:30,762 --> 00:08:33,570
Οι άνθρωποι ξέρουν να βρίσκουν
τι μπορεί να πάει στραβά

193
00:08:33,570 --> 00:08:37,083
εάν δοκιμάσουν κάτι καινούργιο,
π.χ. να ζητήσουν για προαγωγή.

194
00:08:37,107 --> 00:08:42,705
Αυτό όμως που συχνά δεν σκεφτόμαστε 
είναι το κόστος του υπάρχοντος status quo -

195
00:08:42,729 --> 00:08:44,163
εάν δεν αλλάξουμε τίποτα.

196
00:08:44,959 --> 00:08:46,810
Έτσι πρέπει να αναρωτιόμαστε,

197
00:08:46,834 --> 00:08:50,034
εάν αποφύγω αυτήν την πράξη ή απόφαση,

198
00:08:51,042 --> 00:08:53,565
ή κάποια άλλη παρόμοια,

199
00:08:53,589 --> 00:08:58,090
πώς θα είναι η ζωή μου π.χ. σε έξι μήνες,
ή ένα-δύο χρόνια από τώρα;

200
00:08:58,090 --> 00:09:00,858
Οποιαδήποτε πρόβλεψη πιο μακρινή
είναι απλά απροσδιόριστη.

201
00:09:00,882 --> 00:09:02,993
Και σκεφθείτε ξανά λεπτομερώς -

202
00:09:02,993 --> 00:09:05,951
πώς θα είστε συναισθηματικά, οικονομικά,
σωματικά, οτιδήποτε.

203
00:09:06,571 --> 00:09:09,178
Και όταν το έκανα αυτό,
ζωγράφισα μία δραματική εικόνα.

204
00:09:09,178 --> 00:09:11,194
«Χορηγούσα» ουσίες στον εαυτό μου,

205
00:09:11,194 --> 00:09:14,732
η εταιρία μου ήταν έτοιμη
να τιναχτεί ανά πάσα στιγμή στον αέρα,

206
00:09:14,972 --> 00:09:16,397
εάν δεν πήγαινα διακοπές.

207
00:09:16,397 --> 00:09:18,924
Οι σχέσεις μου ξεφτίζανε ή αποτυγχάνανε.

208
00:09:18,948 --> 00:09:23,049
Και συνειδητοποίησα ότι η αδράνεια
δεν ήταν πλέον επιλογή για εμένα.

209
00:09:23,741 --> 00:09:26,922
Αυτές είναι οι τρεις σελίδες. Αυτό ήταν.
Αυτό θα πει φοβο-θέτηση.

210
00:09:26,946 --> 00:09:30,537
Κι ύστερα κατάλαβα πως σε κλίμακα
από το ένα ως το 10,

211
00:09:30,561 --> 00:09:34,002
όπου 1 είναι για τον ελάχιστο 
αντίκτυπο και 10 για το μέγιστο,

212
00:09:34,002 --> 00:09:35,218
εάν έκανα το ταξίδι,

213
00:09:35,218 --> 00:09:39,006
ρίσκαρα 1-3 προσωρινό
και αναστρέψιμο πόνο,

214
00:09:39,006 --> 00:09:43,187
για 8-10 θετικής και καθοριστικής 
αλλαγής στη ζωή μου

215
00:09:43,211 --> 00:09:45,173
που θα μπορούσε να είναι σχεδόν μόνιμη.

216
00:09:45,389 --> 00:09:46,933
Κι έτσι το έκανα το ταξίδι.

217
00:09:47,187 --> 00:09:48,856
Τίποτα απ' όσα φοβόμουνα δεν έγινε.

218
00:09:48,856 --> 00:09:50,481
Υπήρχαν κάποιες δυσκολίες βέβαια.

219
00:09:50,505 --> 00:09:53,247
Κατάφερα να απελευθερώσω
τον εαυτό μου από την επιχείρηση.

220
00:09:53,247 --> 00:09:56,979
Κατέληξα να επεκτείνω το ταξίδι σε ένα
που κράτησε 18 μήνες γύρω από τον κόσμο,

221
00:09:56,979 --> 00:09:59,249
κάτι που έγινε η βάση
του πρώτου μου βιβλίου

222
00:09:59,249 --> 00:10:00,660
και που με έφερε σήμερα εδώ.

223
00:10:00,684 --> 00:10:03,710
Και μπορώ να πω πως όλες
οι μεγαλύτερες επιτυχίες μου

224
00:10:03,710 --> 00:10:06,477
και η αποφυγή των μεγαλύτερων
καταστροφών μου,

225
00:10:06,657 --> 00:10:08,849
επετεύχθησαν χάρη
στη συνήθειά μου να φοβο-θετώ

226
00:10:08,873 --> 00:10:10,444
τουλάχιστον κάθε τρεις μήνες.

227
00:10:11,130 --> 00:10:12,133
Δεν είναι πανάκεια.

228
00:10:12,133 --> 00:10:15,047
Κάποιοι από τους φόβους σας
καλά κάνουν και υπάρχουν.

229
00:10:15,047 --> 00:10:16,046
(Γέλια)

230
00:10:16,046 --> 00:10:18,357
Μα δεν πρέπει να καταλήξετε
σε αυτό το συμπέρασμα

231
00:10:18,357 --> 00:10:20,648
χωρίς πρώτα να τους περάσετε
από το μικροσκόπιο.

232
00:10:21,114 --> 00:10:24,497
Δεν σημαίνει πως θα κάνει όλες
τις δύσκολες στιγμές ή αποφάσεις εύκολες,

233
00:10:24,497 --> 00:10:26,648
μα σίγουρα θα διευκολύνει
πολλές απ' αυτές.

234
00:10:27,045 --> 00:10:31,574
Θα ήθελα να κλείσω με έναν από τους
αγαπημένους μου, σύγχρονους Στωικούς.

235
00:10:32,141 --> 00:10:34,063
Αυτός είναι ο Τζέρζι Γκρέγκορεκ.

236
00:10:34,802 --> 00:10:38,231
Είναι τετράκις παγκόσμιος πρωταθλητής
της άρσης βαρών των Ολυμπιακών,

237
00:10:38,255 --> 00:10:39,629
πολιτικός μετανάστης,

238
00:10:39,653 --> 00:10:40,934
καταξιωμένος ποιητής,

239
00:10:41,546 --> 00:10:42,935
62 χρονών.

240
00:10:42,959 --> 00:10:46,429
Και μπορεί ακόμα να με βάλει κάτω
όπως και πολλούς από εσάς εδώ πέρα.

241
00:10:47,137 --> 00:10:48,563
Είναι ένας εντυπωσιακός τύπος.

242
00:10:48,563 --> 00:10:50,701
Πέρασα πολύ χρόνο στη δική του στοά,

243
00:10:50,701 --> 00:10:53,205
ψάχνοντας συμβουλές
για τη ζωή και την προπόνησή μου.

244
00:10:53,918 --> 00:10:57,352
Υπήρξε μέλος της Αλληλεγγύης στην Πολωνία,

245
00:10:57,376 --> 00:11:00,042
που υπήρξε ένα μη βίαιο κίνημα
για την κοινωνική αλλαγή

246
00:11:00,066 --> 00:11:02,577
που καταπατήθηκε βίαια από την κυβέρνηση.

247
00:11:02,577 --> 00:11:04,477
Έχασε την καριέρα του ως πυροσβέστης.

248
00:11:04,587 --> 00:11:07,928
Ύστερα ο μέντοράς του, ένας ιερέας, 
απήχθη, βασανίστηκε, δολοφονήθηκε,

249
00:11:07,948 --> 00:11:09,366
και πετάχτηκε σε ένα ποτάμι.

250
00:11:09,366 --> 00:11:10,898
Ύστερα δέχτηκε απειλές κι αυτός.

251
00:11:10,898 --> 00:11:14,546
Μαζί με τη γυναίκα του το έσκασαν 
από την Πολωνία, πηδώντας από χώρα σε χώρα

252
00:11:14,546 --> 00:11:16,674
μέχρι να καταλήξουν στις ΗΠΑ
χωρίς υπάρχοντα.

253
00:11:16,674 --> 00:11:18,031
Κοιμούνταν στα πατώματα.

254
00:11:18,675 --> 00:11:22,462
Πλέον ζει στο Γούντσαϊντ της Καλιφόρνια,
ένα πολύ όμορφο μέρος,

255
00:11:22,486 --> 00:11:25,531
και από τους 10.000 ανθρώπους,
που έχω γνωρίσει στη ζωή μου,

256
00:11:25,531 --> 00:11:27,419
σίγουρα βρίσκεται στο τοπ 10,

257
00:11:27,443 --> 00:11:29,637
σε επιτυχία και ευτυχία.

258
00:11:30,571 --> 00:11:32,898
Και έπεται ατάκα, οπότε δώστε προσοχή.

259
00:11:32,922 --> 00:11:34,785
Του έστειλα μερικές εβδομάδες πριν,

260
00:11:34,809 --> 00:11:37,924
για να τον ρωτήσω άμα είχε διαβάσει ποτέ
για τη Στωική φιλοσοφία.

261
00:11:37,924 --> 00:11:40,026
Και μου έστειλε αυτό το δισέλιδο κατεβατό.

262
00:11:40,050 --> 00:11:42,885
Πράγμα που δεν το συνηθίζει.
Διότι είναι λακωνικός τύπος.

263
00:11:42,885 --> 00:11:43,811
(Γέλια)

264
00:11:43,835 --> 00:11:46,896
Όχι μόνο γνώριζε για τον Στωικισμό,

265
00:11:46,920 --> 00:11:50,314
μα μου ανέφερε πως σε όλες
τις σημαντικές αποφάσεις του,

266
00:11:50,338 --> 00:11:51,845
τα σημεία καμπής της ζωής του,

267
00:11:51,869 --> 00:11:55,455
όταν έπρεπε να υψώσει το ανάστημά του
για τις αρχές και τα ιδανικά του,

268
00:11:55,832 --> 00:11:59,244
είχε χρησιμοποιήσει στωικές πρακτικές
και κάτι ανάλογο της φοβο-θέτησης.

269
00:11:59,268 --> 00:12:00,430
Κάτι που με κατέπληξε.

270
00:12:00,454 --> 00:12:01,855
Και τελείωσε με αυτά τα δύο.

271
00:12:01,855 --> 00:12:02,876
Νούμερο ένα:


272
00:12:02,876 --> 00:12:07,335
Δεν μπορούσε να φανταστεί
ζωή πιο όμορφη από αυτήν ενός Στωικού.

273
00:12:08,643 --> 00:12:10,575
Και το τελευταίο ήταν το μάντρα του,


274
00:12:10,575 --> 00:12:13,889
το οποίο το εφαρμόζει παντού
και το ίδιο μπορείτε να κάνετε κι εσείς:

275
00:12:15,404 --> 00:12:17,413
«Εύκολες αποφάσεις, δύσκολη ζωή.

276
00:12:18,057 --> 00:12:20,566
Δύσκολες αποφάσεις, εύκολη ζωή».

277
00:12:22,272 --> 00:12:24,249
Οι δύσκολες αποφάσεις

278
00:12:24,273 --> 00:12:28,082
-αυτά που φοβόμαστε περισσότερο
να κάνουμε, να ζητήσουμε ή να πούμε-

279
00:12:29,021 --> 00:12:32,571
είναι συνήθως και αυτές που συχνά
χρειάζεται να πάρουμε.

280
00:12:33,468 --> 00:12:36,457
Και οι μεγαλύτερες δοκιμασίες
που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε

281
00:12:36,481 --> 00:12:39,576
δεν πρόκειται να λυθούν
με άνετες συζητήσεις,

282
00:12:39,600 --> 00:12:42,306
είτε μέσα στο κεφάλι σας,
είτε με άλλους ανθρώπους.

283
00:12:43,364 --> 00:12:45,169
Σας παροτρύνω λοιπόν να αναρωτηθείτε:

284
00:12:45,193 --> 00:12:47,108
Πού στις ζωές σας αυτήν τη στιγμή,

285
00:12:47,132 --> 00:12:51,926
η φοβο-θέτηση μπορεί να είναι
πιο σημαντική από τη στοχο-θέτηση;

286
00:12:52,966 --> 00:12:56,171
Έχοντας πάντα στο μυαλό
τα λόγια του Σένεκα,

287
00:12:56,195 --> 00:13:00,144
«Υποφέρουμε περισσότερο στη φαντασία μας
απ' ό,τι στην πραγματικότητα».

288
00:13:00,168 --> 00:13:01,340
Σας ευχαριστώ πολύ.

289
00:13:01,364 --> 00:13:03,422
(Χειροκρότημα)