18. yüzyılda

İsveçli botanikçi Carolus Linnaeus
çiçek saatini tasarladı,

günün belli zamanlarında 
açılıp kapanan çiçekli bitkilerden

oluşan saat dilimlerine sahip bir saat.

Linnaeus'un planı
mükemmel olmasa da fikri doğruydu.

Çiçekler, tamamen olmasa da 
az çok zamanı hissedebilirler.

Gündüzsefası çiçekleri sabahın erken
saatlerinde taç yapraklarını açarlar.

Kapanan bir beyaz su nilüferi 
öğleden sonrasını müjdeler

ve ay çiçekleri, adı üzerinde,
sadece geceleri çiçek açarlar.

Peki bitkilere bu içsel zaman algısı
nereden geliyor?

Aslında sadece bitkilere de değil.

Dünyadaki birçok organizmanın, 
günün neresinde olduklarıyla alakalı

içsel bir farkındalığı var.

Bunun nedeni günlük ritimler,

birçok canlının içinde 
bulabileceğimiz saatler.

Bu biyolojik saatler,
organizmaların zamanı takip etmelerine

ve uyum sağlamaları için çevresel 
işaretleri anlamalarına yardımcı olur.

Bu önemli, çünkü dünyanın dönüşü

tekrar eden ve tahmin edilebilir olsa da

bizi sürekli bir değişime maruz bırakıyor.

Günlük ritimler,

bir organizmanın uyku
ve diğer aktivitelerinin

zamanı hakkında çeşitli ipuçları içerir.

Bitkiler için ışık ve sıcaklık,

moleküler boyuttaki reaksiyonları
etkileyen önemli işaretlerdir.

Gövde, yaprak ve çiçeklerdeki hücreler,

ışığı fark edebilen fitokrom denilen 
küçük moleküllere sahiptir.

Işığı fark ettiklerinde, bu moleküller 
bunu hücre çekirdeğine ileten

kimyasal reaksiyonlar başlatırlar.

Burada transkripsiyon faktörleri,
fotosentez gibi ışığa bağlı işlemleri

gerçekleştirmek için
gerekli proteinlerin üretimini tetikler.

Bu fitokromlar, bitkinin aldığı 
ışık miktarını ölçmekle kalmayıp

ayrıca dalga boyundaki

ufak farklılıkları da saptayabilir.

Bu ince ayarlı algılama yoluyla

fitokromlar hem bitkinin günün ortası ile
akşam arasındaki zaman farkını

hem de doğrudan güneş ışığı
veya gölgede olup olmadığını

fark etmesini sağlar

ve bitkinin kimyasal reaksiyonlarını 
ortamıyla eşleştirmesini sağlar.

Bu durum sabah açan
bitkiler için geçerlidir.

Güneşin doğuşundan birkaç saat önce,
normal bir bitki zaten aktiftir

ve fotosentez için
mRNA şablonları oluşturur.

Fitokromlar artan gün ışığını saptadığında

bitki de sabah boyunca fotosentez yapıp

büyümek için ışığı yakalayan
moleküllerini hazırlar.

Sabah ışığını topladıktan sonra,

bitkiler günün geri kalanını nişasta 
gibi glikoz polimerleri şeklinde

uzun enerji zincirleri oluşturmak
için kullanırlar.

Güneş batar ve o günün işi bitmiştir

fakat bitkiler gece de aktiftir.

Gün ışığının yokluğunda,

önceki günün enerji hasatından

nişastayı parçalayarak 
metabolize olurlar ve büyürler.

Birçok bitkinin sezonluk ritimleri vardır.

Bahar, kıştan kalma buzları eritirken

fitokromlar uzayan günleri 
ve artan ışığı algılar

ve şimdilik bilinmeyen bir mekanizma 
değişen sıcaklığı saptar.

Bu sistemler bitkiye

polinatörlerin sıcak havalarda
geleceğini haber verip

çiçek açmasını sağlar.

Günlük ritimler, bitki ve çevresi 
ile bir bağlantı görevi görür.

Bu salınımlar
bitkilerin kendisinden gelir.

Her birinin kendine ait ritmi vardır.

Yine de, bu saatler salınımlarını 
çevresel değişikliklere

ve işaretlere uyarlayabilir.

Sürekli değişmekte olan bir gezegende,

bitkilerin doğru çizelgelere 
ve zamanlara uymalarını sağlayan şey

günlük ritimlerdir.