0:00:06.960,0:00:08.411
W XVIII wieku

0:00:08.411,0:00:13.208
szwedzki botanik Karol Linneusz [br]zaprojektował zegar kwiatowy,

0:00:13.208,0:00:16.466
składający się z kwitnących roślin,

0:00:16.466,0:00:20.657
które otwierały się i zamykały [br]w poszczególnych porach dnia.

0:00:20.657,0:00:25.029
Plan Linneusza nie był idealny,[br]ale sama idea była słuszna.[br]

0:00:25.029,0:00:29.363
Kwiaty mają rodzaj poczucia czasu.

0:00:29.363,0:00:33.762
Wilce rozwijają płatki wcześnie rano.

0:00:33.762,0:00:38.032
Zamykające się grzybienie białe [br]sygnalizują późne popołudnie,

0:00:38.032,0:00:43.339
a nocne kwiaty, jak wskazuje ich nazwa,[br]rozkwitają tylko po zmroku.

0:00:43.339,0:00:46.776
Skąd bierze się to [br]wrodzone poczucie czasu?

0:00:46.776,0:00:48.673
Nie tylko kwiaty posiadają tę zdolność.

0:00:48.673,0:00:51.889
Wiele organizmów na ziemi [br]ma naturalną zdolność

0:00:51.889,0:00:54.993
do rozróżniania pór dnia.

0:00:54.993,0:00:57.215
Dzieje się tak dzięki cyklowi dobowemu,[br]

0:00:57.215,0:01:01.998
który posiada wiele żywych organizmów.

0:01:01.998,0:01:04.920
Te biologiczne zegary [br]pozwalają żywym organizmom

0:01:04.920,0:01:08.580
zachować poczucie czasu [br]i rozróżnić znaki środowiska,

0:01:08.580,0:01:11.024
które pozwalają im się przystosować.

0:01:11.024,0:01:14.230
To bardzo istotne, [br]bo obroty Ziemi sprawiają,

0:01:14.230,0:01:17.257
że znajdujemy się w stanie ciągłej zmiany,

0:01:17.257,0:01:21.011
choć jest to zmiana [br]powtarzalna i przewidywalna.

0:01:21.011,0:01:23.708
Cykl dobowy obejmuje wiele znaków

0:01:23.708,0:01:27.505
kontrolujących kiedy[br]organizmy budzą się i śpią,

0:01:27.505,0:01:30.031
a kiedy wykonują różne czynności.

0:01:30.031,0:01:34.561
Światło i temperatura są sygnałami [br]dla roślin uruchamiającymi reakcje

0:01:34.561,0:01:37.259
na poziomie molekularnym.

0:01:37.259,0:01:42.051
Komórki w łodygach, liściach i kwiatach[br]zawierają fitochromy.

0:01:42.051,0:01:45.039
Są to niewielkie cząsteczki[br]wykrywające światło.

0:01:45.039,0:01:49.853
Podczas tego procesu fitochromy[br]inicjują łańcuch reakcji chemicznych,

0:01:49.853,0:01:53.490
przekazując informacje do jądra komórki.

0:01:53.490,0:01:57.496
W jądrze czynniki transkrypcyjne [br]rozpoczynają produkcję białek

0:01:57.496,0:02:01.256
potrzebnych do przeprowadzenia[br]reakcji fotochemicznych,

0:02:01.256,0:02:03.246
jak fotosyntezy.

0:02:03.246,0:02:07.006
Fitochromy nie tylko wyczuwają[br]ilość światła, jakie otrzymują rośliny,

0:02:07.006,0:02:09.382
ale są w stanie wykryć niewielkie różnice

0:02:09.382,0:02:13.779
w podziale długości fal światła,[br]które rośliny otrzymują.

0:02:13.779,0:02:15.638
Dzięki temu dostrojonemu zmysłowi

0:02:15.638,0:02:18.570
fitochromy pozwalają roślinom[br]rozróżnić dzień od nocy,

0:02:18.570,0:02:21.813
środek dnia od wieczora

0:02:21.813,0:02:26.051
oraz to, czy są w słońcu czy w cieniu.

0:02:26.051,0:02:30.933
Pozwala to roślinom na dopasowanie[br]reakcji chemicznych do środowiska.

0:02:30.933,0:02:33.086
Dlatego rośliny należą [br]do "rannych ptaszków".

0:02:33.086,0:02:37.203
Przeciętna roślina jest aktywna [br]na kilka godzin przed wschodem słońca,

0:02:37.203,0:02:42.142
tworząc matryce MRNA[br]dla mechanizmu fotosyntezy.

0:02:42.142,0:02:44.684
Kiedy fitochromy[br]wykrywają światło słoneczne,

0:02:44.684,0:02:47.248
rośliny przygotowują molekuły[br]przechwytujące światło,

0:02:47.248,0:02:51.708
żeby dokonać fotosyntezy[br]i rosnąć przez cały poranek.

0:02:51.708,0:02:53.579
Po zebraniu porannego światła

0:02:53.579,0:02:57.370
rośliny wykorzystują resztę dnia[br]na budowę długich łańcuchów energii[br]

0:02:57.370,0:03:01.154
w postaci polimerów glukozy np. skrobi.

0:03:01.154,0:03:04.045
Kiedy słońce zachodzi,[br]praca jest skończona.

0:03:04.045,0:03:07.580
Jednak rośliny wcale nie próżnują w nocy.

0:03:07.580,0:03:09.121
Pod nieobecność słońca

0:03:09.121,0:03:11.176
rośliny dokonują [br]przemiany materii i rosną,

0:03:11.176,0:03:15.413
rozkładają wczorajszą skrobię [br]na cząsteczki.

0:03:15.413,0:03:18.240
Wiele roślin ma też rytm sezonowy.

0:03:18.240,0:03:20.336
Kiedy wiosna topi zimowe śniegi,

0:03:20.336,0:03:24.414
fitochromy rozpoznają dłuższe dni [br]oraz więcej światła,

0:03:24.414,0:03:28.684
a ciągle nieznany mechanizm[br]rozpoznaje zmianę temperatury.

0:03:28.684,0:03:31.315
Te mechanizmy przekazują [br]informacje całej roślinie,

0:03:31.315,0:03:33.668
która zaczyna generować kwiaty,

0:03:33.668,0:03:37.576
przygotowując się na zapylanie[br]nadchodzące wraz z cieplejszą pogodą.

0:03:37.576,0:03:41.977
Rytm dobowy służy jako łącze[br]między rośliną a jej środowiskiem.

0:03:41.977,0:03:45.088
Te wahania pochodzą od samych roślin.

0:03:45.088,0:03:47.564
Każda roślina posiada domyślny rytm.

0:03:47.564,0:03:50.809
Mimo to wewnętrzne zegary roślin[br]potrafią przystosować te wahania

0:03:50.809,0:03:53.919
do zmian i sygnałów środowiska.

0:03:53.919,0:03:55.853
Na planecie ulegającej ciągłym zmianom

0:03:55.853,0:04:00.764
to rytm dobowy pozwala roślinom[br]trzymać się swojego harmonogramu dnia

0:04:00.764,0:04:03.144
i wybijać własny rytm.