1
00:00:01,900 --> 00:00:03,367
Dogodila se zanimljiva stvar

2
00:00:03,392 --> 00:00:05,510
na mom putu da postanem briljantni,

3
00:00:05,535 --> 00:00:08,074
svetski priznati neuropsiholog:

4
00:00:08,100 --> 00:00:09,811
dobila sam dete.

5
00:00:09,975 --> 00:00:12,683
Ali ne kažem da sam postala

6
00:00:12,708 --> 00:00:15,067
briljantni, svetski neuropsiholog.

7
00:00:15,269 --> 00:00:16,886
Izvini, TED.

8
00:00:17,714 --> 00:00:21,363
Ali postala sam razumno vredna,

9
00:00:21,388 --> 00:00:23,585
ratnica svetskog nivoa.

10
00:00:24,500 --> 00:00:27,234
Jedna od mojih prijateljica
na diplomskim studijama, Mari,

11
00:00:27,259 --> 00:00:29,527
je rekla: "Kim, shvatila sam.

12
00:00:29,861 --> 00:00:32,621
Nije da si neurotičnija od svih ostalih,

13
00:00:32,646 --> 00:00:34,385
samo si iskrenija

14
00:00:34,410 --> 00:00:36,218
o tome koliko si zapravo neurotična."

15
00:00:36,243 --> 00:00:39,175
Pa u duhu potpunog razotkrivanja,

16
00:00:39,200 --> 00:00:41,283
donela sam nekoliko slika.

17
00:00:41,890 --> 00:00:43,739
Oooo.

18
00:00:44,025 --> 00:00:46,566
Samo ću reći, jul.

19
00:00:46,591 --> 00:00:51,093
(Smeh)

20
00:00:51,771 --> 00:00:53,960
Zakopčan

21
00:00:53,985 --> 00:00:55,356
za sigurnost.

22
00:00:57,215 --> 00:00:59,047
Rukavice za plivanje -

23
00:00:59,072 --> 00:01:01,490
par centimetara vode.

24
00:01:02,493 --> 00:01:04,492
I na kraju, u punoj opremi

25
00:01:04,518 --> 00:01:06,940
za 90-minutnu vožnju na Kuper Planini.

26
00:01:08,733 --> 00:01:11,144
Sada možete shvatiti o čemu pričam....

27
00:01:11,247 --> 00:01:12,998
I tako, moje dete, Vender,

28
00:01:13,023 --> 00:01:14,666
sada ima osam godina.

29
00:01:15,778 --> 00:01:17,468
I upkros tome što je uklet

30
00:01:17,493 --> 00:01:19,320
mojom atletskom nesposobnošću,

31
00:01:19,345 --> 00:01:20,860
igra fudbal.

32
00:01:20,945 --> 00:01:22,945
Takođe je zainteresovan i za ragbi.

33
00:01:22,970 --> 00:01:24,970
Želi da nauči da vozi unicikl.

34
00:01:25,230 --> 00:01:27,230
Ali zašto se ja brinem?

35
00:01:27,485 --> 00:01:30,485
Jer to je ono što radim. Ono što predajem.

36
00:01:30,510 --> 00:01:32,435
To izučavam. To lečim.

37
00:01:32,460 --> 00:01:35,460
I znam da deca svake godine
dobijaju potres mozga.

38
00:01:36,668 --> 00:01:40,072
Zapravo, svake godine, više od četiri
miliona ljudi doživi potres mozga,

39
00:01:40,097 --> 00:01:42,581
i ti se podaci odnose
samo na decu ispod 14 godina

40
00:01:42,606 --> 00:01:44,853
koja su pregledana na hitnoj.

41
00:01:44,882 --> 00:01:47,552
I kada deca pretrpe potres mozga,

42
00:01:47,577 --> 00:01:50,711
pričamo im kako su nastradali i o zvonu,

43
00:01:50,736 --> 00:01:53,317
ali stvarno, o čemu pričamo?

44
00:01:53,429 --> 00:01:55,429
Pogledajmo.

45
00:01:58,167 --> 00:02:01,975
Dobro. "Satrski i Hač" verovatno. Da.

46
00:02:02,609 --> 00:02:04,200
Dakle saobraćajna nesreća.

47
00:02:04,200 --> 00:02:06,509
Šezdesetpet kilometara na sat
u fiksnu barijeru -

48
00:02:06,534 --> 00:02:07,784
35 G.

49
00:02:11,400 --> 00:02:12,690
Bokser teške klase

50
00:02:12,715 --> 00:02:14,301
vas udara pravo u lice -

51
00:02:14,326 --> 00:02:15,878
58 G.

52
00:02:22,478 --> 00:02:24,596
U slučaju da ste propustili,
pogledajmo opet.

53
00:02:24,955 --> 00:02:27,508
Pogledajte desnu stranu ekrana.

54
00:02:33,320 --> 00:02:35,143
Šta biste rekli?

55
00:02:35,574 --> 00:02:37,574
Koliko G?

56
00:02:39,051 --> 00:02:40,734
Blizu.

57
00:02:40,883 --> 00:02:42,519
72.

58
00:02:42,725 --> 00:02:44,894
Bilo bi ludo znati,

59
00:02:44,919 --> 00:02:47,373
103 G.

60
00:02:47,598 --> 00:02:49,513
Prosečni uticaj potresa -

61
00:02:49,538 --> 00:02:51,538
je 95 G.

62
00:02:52,661 --> 00:02:56,025
Sada, kada momak s desne strane ne ustane,

63
00:02:56,050 --> 00:02:57,589
znamo da je imao potres.

64
00:02:57,630 --> 00:02:59,281
Ali šta je s momkom levo,

65
00:02:59,306 --> 00:03:01,759
ili sportistom koji izlazi sa terena?

66
00:03:01,784 --> 00:03:03,299
Kako znamo

67
00:03:03,324 --> 00:03:05,889
da li je on, ili ona, pretrpeo potres?

68
00:03:06,305 --> 00:03:07,486
Kako znamo

69
00:03:07,511 --> 00:03:11,208
da se pravila koja zahtevaju
da budu povučeni iz igre,

70
00:03:11,233 --> 00:03:13,421
da im se odobri povratak u igru,

71
00:03:13,446 --> 00:03:14,807
odnose na njih?

72
00:03:15,461 --> 00:03:16,988
Definicija potresa

73
00:03:17,013 --> 00:03:19,452
ne zahteva gubitak svesti.

74
00:03:19,700 --> 00:03:22,509
Zahteva promenu u svesti,

75
00:03:22,534 --> 00:03:25,128
i to može biti bilo koji jedan
ili više simptoma,

76
00:03:25,153 --> 00:03:28,310
uključujući zamućenost vida, vrtoglavicu,

77
00:03:28,335 --> 00:03:29,981
zvonjavu u ušima,

78
00:03:30,006 --> 00:03:32,716
veću implusivnost
i netrpeljivost nego inače.

79
00:03:33,501 --> 00:03:36,775
Pa sa svim tim i koliko sam neurotična,

80
00:03:36,800 --> 00:03:39,292
kako uopšte spavam?

81
00:03:39,379 --> 00:03:40,741
Jer znam

82
00:03:40,766 --> 00:03:43,624
da su naši mozgovi otporni.

83
00:03:44,066 --> 00:03:46,100
Dizajnirani su da se oporave

84
00:03:46,100 --> 00:03:48,177
od povrede.

85
00:03:48,466 --> 00:03:50,675
Ako, ne daj bože,

86
00:03:50,700 --> 00:03:53,875
neko od nas ovde ode i doživi potres,

87
00:03:53,900 --> 00:03:55,900
većina nas bi se potpuno oporavila

88
00:03:55,900 --> 00:03:58,241
u roku od par sati do par nedelja.

89
00:03:58,900 --> 00:04:01,175
Ali su deca osetljivija na povrede mozga.

90
00:04:01,200 --> 00:04:04,475
U stvari, srednjoškolski sportisti
imaju tri puta veće šanse

91
00:04:04,500 --> 00:04:06,875
za katastrofalne povrede

92
00:04:06,900 --> 00:04:09,410
u odnosu studente koji su sportisti,

93
00:04:09,435 --> 00:04:10,918
i treba im duže

94
00:04:10,943 --> 00:04:12,943
da se vrate na početak bez simptoma.

95
00:04:14,700 --> 00:04:16,975
I posle te prve povrede,

96
00:04:17,000 --> 00:04:18,829
rizik za drugu povredu

97
00:04:18,853 --> 00:04:20,704
eksponencijalno raste.

98
00:04:20,754 --> 00:04:23,491
Odatle, njihov rizik da treću povredu,

99
00:04:23,516 --> 00:04:25,978
je još veći i tako dalje.

100
00:04:26,700 --> 00:04:30,064
I evo ga alarmantan deo:

101
00:04:30,089 --> 00:04:31,952
ne razumemo skroz

102
00:04:31,977 --> 00:04:34,977
dugoročni uticaj višestrukih povreda.

103
00:04:35,800 --> 00:04:37,800
Vi ste možda upoznati da istraživanjem

104
00:04:37,800 --> 00:04:39,547
koje dolazi iz NFL-a.

105
00:04:40,441 --> 00:04:43,210
Ukratko, ovo istraživanje ukazuje

106
00:04:43,235 --> 00:04:45,685
da kod penzionisanih NFL igrača

107
00:04:45,710 --> 00:04:48,487
sa 3 ili više potresa u karijeri,

108
00:04:48,512 --> 00:04:51,512
incidenti ranih oboljenja demencije

109
00:04:51,545 --> 00:04:54,499
su veći nego kod opšte populacije.

110
00:04:54,800 --> 00:04:57,653
Svi ste to videli -
Njujork Tajms, videli ste.

111
00:04:57,678 --> 00:04:59,351
Ono s čim možda niste upoznati

112
00:04:59,376 --> 00:05:01,684
je da je ovo istraživanje vodila

113
00:05:01,709 --> 00:05:04,470
grupa supruga u NFL-u koje kažu:

114
00:05:04,495 --> 00:05:07,538
"Nije li čudno da moj 46-godišnji muž

115
00:05:07,563 --> 00:05:09,478
uvek gubi ključeve?"

116
00:05:09,539 --> 00:05:12,422
"Nije li čudno da moj 47-godišnji muž

117
00:05:12,447 --> 00:05:14,607
uvek gubi kola?"

118
00:05:14,817 --> 00:05:17,770
"Nije li čudno da moj 48-godišnji muž

119
00:05:17,795 --> 00:05:19,736
uvek zaboravlja put do kuće

120
00:05:19,761 --> 00:05:22,730
u kolima, od parkinga?"

121
00:05:23,000 --> 00:05:25,074
Tako da sam možda zaboravila da pomenem

122
00:05:25,099 --> 00:05:27,888
da je moj sin jedinac.

123
00:05:28,864 --> 00:05:31,864
Tako da će biti veoma bitno

124
00:05:31,889 --> 00:05:35,670
da je on sposoban da me vozi jednog dana.

125
00:05:39,222 --> 00:05:42,222
Pa kako da garantujemo
sigurnost naše dece?

126
00:05:42,500 --> 00:05:45,227
Kako možemo 100%

127
00:05:45,252 --> 00:05:47,252
da garantujemo sigurnost naše dece?

128
00:05:47,404 --> 00:05:49,701
Dopustite da vam kažem šta sam smislila.

129
00:05:50,900 --> 00:05:55,186
(Smeh)

130
00:05:55,868 --> 00:05:57,056
Kad bi moglo.

131
00:05:57,081 --> 00:05:58,736
Moj mali dečko je tu, misli:

132
00:05:58,761 --> 00:06:01,512
"Ona se ne šali.
Ona se uopšte ne šali."

133
00:06:03,390 --> 00:06:04,771
I budimo ozbiljni,

134
00:06:04,796 --> 00:06:06,419
da li moj sin treba da igra ragbi?

135
00:06:06,444 --> 00:06:09,121
Da li vaš sin treba
da igra ragbi? Ne znam.

136
00:06:09,146 --> 00:06:12,881
Ali znam da postoje tri stvari
koje možete da uradite.

137
00:06:13,011 --> 00:06:15,428
Prvo, ispitajte.

138
00:06:16,050 --> 00:06:19,050
Morate da budete upoznati
sa stvarima o kojim pričamo danas.

139
00:06:19,600 --> 00:06:22,123
Postoje dobri resursi za to.

140
00:06:22,200 --> 00:06:24,675
Centar za kontrolu bolesti
ima program, Glavu gore.

141
00:06:24,700 --> 00:06:26,054
Ima na CDC.gov.

142
00:06:26,159 --> 00:06:29,159
Glavu gore je specifično
o potresu kod dece.

143
00:06:29,600 --> 00:06:32,675
Drugo, je resurs
na koji sam posebno ponosna.

144
00:06:32,708 --> 00:06:34,875
Sproveli smo ovo
poslednjih nekoliko meseci -

145
00:06:34,900 --> 00:06:36,954
cokidswithbraininjury.

146
00:06:37,200 --> 00:06:39,875
Ovo je super resurs za studente sportiste,

147
00:06:39,900 --> 00:06:42,687
nastavnike, roditelje, profesionalce,

148
00:06:42,712 --> 00:06:44,387
sportsko i trenesko osoblje.

149
00:06:44,412 --> 00:06:46,677
To je dobro mesto za početak

150
00:06:46,702 --> 00:06:48,212
ako imate pitanja.

151
00:06:48,900 --> 00:06:51,683
Druga stvar je: budite glasni.

152
00:06:52,200 --> 00:06:53,414
Samo pre dve nedelje,

153
00:06:53,439 --> 00:06:55,439
predlog zakona od Senatora Kefalasa,

154
00:06:55,464 --> 00:06:59,408
koji bi zahtevao da sportisti,
deca ispod 18 godina

155
00:06:59,433 --> 00:07:01,281
da nose kacige kada voze bicikle

156
00:07:01,306 --> 00:07:03,306
je umro pred komitetom.

157
00:07:04,400 --> 00:07:06,400
Umro je u velikom delu

158
00:07:06,400 --> 00:07:09,075
jer nije imao podršku glasača,

159
00:07:09,100 --> 00:07:11,257
nije imao glasove interesnih grupa.

160
00:07:11,670 --> 00:07:13,975
Sada, nisam tu da vam kažem kakve zakone

161
00:07:14,000 --> 00:07:16,000
treba ili ne treba da podržite,

162
00:07:16,000 --> 00:07:19,175
ali ću vam reći da, ako vam je bitno,

163
00:07:19,200 --> 00:07:21,920
vaši zakonodavci treba da znaju to.

164
00:07:22,600 --> 00:07:24,459
Takođe pričajte da trenerskim osobljem.

165
00:07:24,484 --> 00:07:27,416
Pitajte koja je zaštitna oprema dostupna.

166
00:07:27,441 --> 00:07:29,511
Koji je budžet za zaštitnu opremu?

167
00:07:29,536 --> 00:07:31,048
Koliko je stara?

168
00:07:31,089 --> 00:07:33,514
Možda da se ponudite da vodite
skupljanje novca

169
00:07:33,539 --> 00:07:34,823
da se kupi nova oprema.

170
00:07:34,848 --> 00:07:39,632
Što nas dovodi do:
obucite se, nosite kacigu.

171
00:07:40,400 --> 00:07:43,975
Jedini način da sprečite loš ishod

172
00:07:44,000 --> 00:07:47,000
je da sprečite da se ta prva povreda desi.

173
00:07:47,600 --> 00:07:50,830
Skoro, jedan od mojih diplomaca, Tom,

174
00:07:50,855 --> 00:07:52,250
Tom je rekao,

175
00:07:52,275 --> 00:07:54,418
"Kim, rešio sam da nosim kacigu za biciklu

176
00:07:54,443 --> 00:07:55,907
na putu do predavanja."

177
00:07:57,680 --> 00:08:00,590
I Tom zna da to malo pene
u kacigi za bicikl

178
00:08:00,615 --> 00:08:04,084
može da smanji uticaj G-sile za pola.

179
00:08:04,575 --> 00:08:06,575
Sada, mislila sam da je to bilo

180
00:08:06,600 --> 00:08:09,328
zato što imam taj ubedljivi
pohod na kacigu,

181
00:08:09,353 --> 00:08:11,297
to Tomovo otkrovenje.

182
00:08:11,800 --> 00:08:15,675
Kako je ispalo, Tom je shvatio
da je kaciga od 20 dolara

183
00:08:15,700 --> 00:08:19,439
dobar način da se zaštiti
diplomsko obrazovanje od 100 000 dolara.

184
00:08:19,700 --> 00:08:21,627
(Smeh)

185
00:08:25,040 --> 00:08:27,412
Pa, da li bi trebalo da Vender igra ragbi?

186
00:08:28,100 --> 00:08:29,516
Ne mogu da kažem ne,

187
00:08:29,541 --> 00:08:31,349
ali mogu da garantujem

188
00:08:31,374 --> 00:08:33,638
da svaki put kada izađe iz kuće

189
00:08:33,663 --> 00:08:35,679
to dete nosi kacigu -

190
00:08:36,385 --> 00:08:38,346
na primer do kola,

191
00:08:38,371 --> 00:08:40,364
ili u školi.

192
00:08:41,100 --> 00:08:43,775
Pa bilo sportista, učenjak,

193
00:08:43,799 --> 00:08:46,494
previše zaštićeno dete, neurotična mama,

194
00:08:46,519 --> 00:08:48,258
ili nešto drugo,

195
00:08:48,283 --> 00:08:50,131
evo ga moj mališa, Vender,

196
00:08:50,156 --> 00:08:51,576
podseća vas

197
00:08:51,601 --> 00:08:54,176
da čuvate svoje stvari.

198
00:08:54,728 --> 00:08:55,952
Hvala vam.

199
00:08:55,977 --> 00:08:59,977
(Aplauz)