8-BITS FILOSOFIE
♪ (muziek) ♪
Is verandering alleen maar een illusie?
In de 5e eeuw voor Christus
stelde de Griekse filosoof Parmenides
dat het universum niet was gemaakt van vele verschillende onderdelen,
maar dat het een ondeelbare substantie is:
Een eeuwig 'nu' dat alle tijd
en alle dingen omvat.
En als het universum één is,
is alle verandering onmogelijk.
Want het idee van verandering houdt in
dat iets van de ene fase
naar een andere fase overgaat,
Maar volgens Parminedes
verschijnen alle fases gelijktijdig--
verandering is dus onmogelijk.
Na forse kritiek
van zijn tijdsgenoten schoot Parminedes's leerling,
Zeno van Elea, hem te hulp
door een serie paradoxen te creëren met als doel
aan te tonen dat tijd en verandering
feitelijk absolute onzin zijn.
♪ (Excite Bike (Nintendo) thema) ♪
Bedenk de situatie dat een motorrijder
racet tegen een voetganger.
Laten we aannemen dat de voetganger
50 meter voorsprong krijgt.
Als de motorrijder
het 50-meter punt heeft bereikt, is de man
al weer een stukje verder gelopen.
En als de motorrijder ook dat stukje overbrugt
is de man alweer
een stukje verder.
Als er oneindig aantal
meetbare afstanden is
tussen twee willekeurige punten,
zal de man altijd
voor de motorrijder uit blijven lopen.
Dit zal dan oneindig doorgaan,
en de motorrijder zal de voetganger
nooit inhalen.
Maar dit is absurd!
Want onze waarneming vertelt ons dat
de motorrijder de man snel zal inhalen.
Daarom vertel Zeno's paradox ons
dat onze waarneming gebrekkig is
en verandering in afstand absurd.
♪ (muziek) ♪
In een andere paradox praat Zeno
over een pijl die op een doel wordt geschoten.
Als die pijl er een seconde over doet om
20 meter te overbruggen, duurt het halve tel
om de helft daarvan te overbruggen.
Een kwart seconde voor
de helft daarvan enzovoorts.
Als dit proces doorgaat bereiken we
uiteindelijk een tijdsspanne in welke
de pijl een ruimte bezet in volledige rust.
Laten we deze tijdsspanne
'een moment' noemen.
Als het pad van de pijl de som is
van deze bevroren momenten,
hoe kan de pijl dan ooit doel treffen?
En zo geredeneerd is beweging dus onzinnig.
Zeno's paradoxen hebben studenten,
filosofen en wiskundigen uitgedaagd gedurende
meer dan 2.500 jaar.
Op zijn minst dwingen ze ons
voortdurend onze redeneringen
over de aard van ruimte en tijd te heroverwegen.
♪ (muziek) ♪