WEBVTT

00:00:00.771 --> 00:00:04.135
Cili është kërcënimi më në rritje 
për shëndetin amerikan?

00:00:04.135 --> 00:00:06.973
Kanceri? Sulmi kardiak? Diabeti?

00:00:07.233 --> 00:00:09.329
Në fakt, nuk është asnjëri nga këto.

00:00:09.449 --> 00:00:11.250
Është sëmundja e Alzheimerit.

00:00:11.250 --> 00:00:13.276
Çdo 67 sekonda

00:00:13.276 --> 00:00:16.221
dikush në SHBA është i diagnostikuar 
me Alzheimer.

00:00:16.761 --> 00:00:20.109
Duke qenë që numri i pacientëve
me Alzheimer trefishohet në vitin 2050

00:00:20.247 --> 00:00:23.456
kujdesja ndaj këtyre, dhe kujdesja ndaj
pjesës tjetër të popullatës së moshuar,

00:00:23.576 --> 00:00:26.335
do të bëhet një sfide shoqërore 
e pakalueshme.

NOTE Paragraph

00:00:26.405 --> 00:00:28.475
Familja ime është 
përballur drejtëpërdrejt

00:00:28.475 --> 00:00:30.967
me vështirësitë e kujdesjes, 
për një pacient me Alzheimer.

00:00:30.967 --> 00:00:33.107
I rritur në një familje me 
mbi tre gjenerata,

00:00:33.107 --> 00:00:35.262
gjithmonë kam qenë i afërt me gjyshin tim.

00:00:35.262 --> 00:00:36.689
Kur isha 4 vjeç,

00:00:36.689 --> 00:00:39.192
gjyshi im dhe unë po shëtisnim 
në një park në Japoni

00:00:39.192 --> 00:00:40.497
kur ai papritmas humbi.

00:00:40.497 --> 00:00:43.700
Ishte një nga momentet më të frikshme
që kam përjetuar në jetën time.

00:00:43.700 --> 00:00:46.097
gjithashtu ishte momenti i parë 
që na informoi që gjyshi im

00:00:46.117 --> 00:00:48.622
kishte sëmundjen e Alzheimerit.

00:00:48.682 --> 00:00:50.542
Gjatë 12 viteve të fundit,

00:00:50.612 --> 00:00:52.542
gjendja e tij vinte duke u përkeqësuar

00:00:52.702 --> 00:00:54.728
dhe sidomos ecjet e tij në gjumë natën


00:00:54.728 --> 00:00:56.014
i shkaktuan sidomos 
shumë stres familjes time.

00:00:56.014 --> 00:00:57.302
Tezja ime, kujdestarja e tij kryesore

00:00:57.302 --> 00:01:00.349
ka hequr keq duke qëndruar natën 
vonë për ta mbajtur nën vëzhgim

00:01:00.349 --> 00:01:03.047
e megjithatë, shpeshherë nuk ia dilte
ta kapte kur po lëshonte shtratin.

00:01:03.047 --> 00:01:05.858
Fillova të shqetësohem me 
mirëqenien e tezes sime

00:01:05.858 --> 00:01:07.599
si dhe për sigurinë e gjyshit tim.

00:01:07.599 --> 00:01:09.229
Kam kërkuar shumë për një zgjidhje


00:01:09.229 --> 00:01:10.859
me të cilën do të mund të 
ndihmoja familjen time,

00:01:10.859 --> 00:01:12.490
por nuk ia dilja.

00:01:12.770 --> 00:01:14.887
Derisa një natë, para dy vitesh

NOTE Paragraph

00:01:14.934 --> 00:01:17.105
po kujdesesha për gjyshin tim

00:01:17.105 --> 00:01:18.696
dhe e pashë duke u çuar nga shtrati.

00:01:18.696 --> 00:01:20.638
Në momentin që këmba e tij preku dyshemenë

00:01:20.688 --> 00:01:24.219
Thash me vete : " pse nuk vë një sensor 
presioni në thembrën e tij?"

00:01:24.219 --> 00:01:26.900
Sapo të ecte mbi dysheme 
dhe të çohej nga shtrati

00:01:26.960 --> 00:01:29.398
Sensori shtypës do të detektonte 
rritje presioni

00:01:29.468 --> 00:01:31.596
të shkaktuar nga rëndesa e trupit
dhe pastaj, me anë të valëve wifi,

00:01:31.671 --> 00:01:33.986
t'i dërgoje një sinjal me zë 
smartfonit të kujdestarit.

00:01:34.056 --> 00:01:36.242
Në këtë mënyrë, tezja do të mund të flinte
shumë më mirë natën,

NOTE Paragraph

00:01:36.312 --> 00:01:38.902
pa u shqetësuar me ecjet 
në gjumë të gjyshit.

NOTE Paragraph

00:01:38.924 --> 00:01:42.092
Dhe tani do të doja të ju bëj
një demonstrim të kësaj çorapeje.

00:01:45.061 --> 00:01:46.597
A mund të ma jepni një çorape në skenë,
ju lutem ?

00:01:46.597 --> 00:01:48.133
(Të qeshura)

00:01:48.133 --> 00:01:49.670
Shkëlqyeshëm.

00:01:51.700 --> 00:01:54.200
Pra, sapo të shkelë pacienti mbi dysheme...

00:01:55.810 --> 00:01:57.382
(Zile)

NOTE Paragraph

00:01:57.781 --> 00:02:00.717
sinjali i dërgohet smartfonit të kujdestarit.

NOTE Paragraph

00:02:04.687 --> 00:02:05.975
Ju falemnderit. (Duartrokitje)

NOTE Paragraph

00:02:06.035 --> 00:02:07.299
Faleminderit, vajza e çorapes.

NOTE Paragraph

00:02:11.349 --> 00:02:14.351
Ky është një vizatim i dizajnit fillestar.

00:02:15.941 --> 00:02:18.379
Dëshira ime për të krijuar një teknologji
të bazuar në sensorë

00:02:18.489 --> 00:02:20.965
ndoshta buronte nga një dashuri e përjetshme
për sensorët dhe teknologjinë.

00:02:21.765 --> 00:02:23.105
Kur isha 6 vjeç,

00:02:23.285 --> 00:02:25.715
një mik i moshuar i familjes 
u rrëzua në banjë

00:02:25.745 --> 00:02:27.546
dhe pësoi lëndime të rënda.

00:02:27.546 --> 00:02:29.478
Aty nisa të shqetësohem për gjyshërit e mi

00:02:29.478 --> 00:02:31.576
dhe vendosa të shpik
një sistem banjoje të mençur

00:02:31.576 --> 00:02:34.036
Sensorë lëvizjesh që do të instaloheshin

00:02:34.136 --> 00:02:38.586
brenda pllakave të dyshemesë së banjos
kurdo që ato të rrëzoheshin në të.

00:02:38.956 --> 00:02:43.159
Meqenëse isha vetëm 6 vjeç në atë kohë
dhe nuk kisha dalur ende nga kopshti,

00:02:44.073 --> 00:02:47.716
Nuk i kisha burimet dhe mjetet e nevojshme 
për ta kthyer idenë time në realitet,

00:02:48.476 --> 00:02:52.017
por megjithatë, hulumtimet e mia
me të vërtetë më dhanë një

00:02:52.017 --> 00:02:54.909
dëshirë të çeliktë për të përdorur
sensorët që të ndihmoj të moshuarit.

00:02:54.909 --> 00:02:58.651
Vërtet besoj që sensorët mund t'ua
përmirësojnë jetën të moshuarve.

NOTE Paragraph

00:03:00.471 --> 00:03:04.085
Kur paraqita planin tim, e kuptova që 
po përballesha me tre sfida kryesore :

00:03:04.425 --> 00:03:06.194
e para, të krijoj sensorin;

00:03:06.194 --> 00:03:07.773
e dyta, të dizenjoj një qark;

00:03:07.773 --> 00:03:09.739
dhe e treta, të programoj
një aplikacion për smartfon.

00:03:09.819 --> 00:03:13.117
Kjo më shtyu të kuptoj që projekti im ishte 
në fakt shumë më i vështirë për t'u realizuar

00:03:13.117 --> 00:03:15.452
se sa e kisha menduar në fillim.

NOTE Paragraph

00:03:15.482 --> 00:03:17.376
E para, mu desh që të krijoj një sensor
që vishet e që ishte i hollë

00:03:17.566 --> 00:03:20.526
dhe mjaft fleksibël për t'u mbajtur në 
thembrën e pacientit.

00:03:21.006 --> 00:03:24.206
Pas shumë hulumtimeve dhe testimeve,
në materiale si goma,

00:03:24.206 --> 00:03:27.741
që doli të ishte shumë i trashë 
për t'u veshur fiks në thembër

00:03:27.741 --> 00:03:29.878
vendosa të printoj një film-sensor

00:03:29.878 --> 00:03:32.660
me grimca përçuesish elektrikë.

00:03:32.660 --> 00:03:36.236
Sapo të aplikohet presioni, lidhja 
në mes grimcave zmadhohet.

00:03:36.236 --> 00:03:38.780
Ndaj, munda të dizenjoj një qark që 
do të maste presionin

00:03:38.820 --> 00:03:41.267
duke e matur rezistencën elektrike.

NOTE Paragraph

00:03:41.267 --> 00:03:44.026
Pastaj, m'u desh të dizenjoj një
qark wifi që mund të vishet lehtë.

00:03:44.026 --> 00:03:47.338
por, transmisioni i sinjalit wifi
konsumon shumë energji

00:03:47.338 --> 00:03:49.101
dhe kërkon bateri të rënda dhe voluminoze.

00:03:49.101 --> 00:03:52.728
Fatmirësisht, munda të mësoj
mbi teknologjinë Bluetooth,

00:03:52.728 --> 00:03:56.251
e cila konsumon shumë pak energji dhe 
mund të përçohet me bateri të vogla.

00:03:56.251 --> 00:03:59.880
Kjo parandaloi që aparati të harxhohet
në mes të natës.

NOTE Paragraph

00:03:59.880 --> 00:04:01.860
Së fundi, m'u desh të kodoj një aplikacion
për smartfonë


00:04:01.860 --> 00:04:03.840
që do të transformonte thelbësisht

00:04:03.840 --> 00:04:05.821
smartfonin e kujdestarit në një
monitorues nga larg.

00:04:05.821 --> 00:04:09.497
Për këtë, m'u desh që të zgjeroj
njohuritë e mia mbi kodimin Java dhe XCode

00:04:09.497 --> 00:04:12.984
dhe poashtu, si të programoj për
aparate bluetooth të vogla në energji

00:04:12.984 --> 00:04:15.860
duke parë kurse në Youtube
dhe duke lexuar libra të ndryshëm.

NOTE Paragraph

00:04:17.230 --> 00:04:21.019
Duke i bashkuar gjitha këto, 
isha i aftë të krijoj dy prototipe

00:04:21.019 --> 00:04:23.347
në njërin, sensori është i futur
brenda në çorape

00:04:23.347 --> 00:04:25.743
dhe tjetri që është një sensor 
i montueshëm

00:04:25.743 --> 00:04:27.949
që mund të ngjitet kudo ku mund 
të ketë kontakt

00:04:27.949 --> 00:04:29.782
me thembrën e pacientit.

00:04:29.782 --> 00:04:32.682
E kam testuar këtë aparat tek
gjyshi im për gati një vit

00:04:32.682 --> 00:04:34.593
dhe ka pasur 100 përqind sukses,

00:04:34.593 --> 00:04:38.089
duke detektuar mbi 900 raste 
të të ecurit e tij në gjumë.

00:04:38.629 --> 00:04:41.052
Verën e shkuar munda të bëj një
beta testim aparatit tim

00:04:41.052 --> 00:04:43.598
në shumë shtëpi kujdestarie në Kaliforni

00:04:43.598 --> 00:04:45.770
dhe aktualisht jam duke grumbulluar
reagimet

00:04:45.770 --> 00:04:48.733
në mënyrë që të përmirësoj aparatin
në një produkt që mund të shitet.

00:04:48.733 --> 00:04:50.841
Duke e testuar aparatin në shumë pacientë

00:04:50.841 --> 00:04:53.350
më bëri të kuptoj që duhet të
gjeja nje zgjidhje

00:04:53.350 --> 00:04:56.235
për njerëz të cilët nuk donin
të vishnin çorape natën në gjumë.

NOTE Paragraph

00:04:56.805 --> 00:04:59.630
Pra, të dhënat e sensorit, të grumbulluara
në shumë pacientë

00:04:59.630 --> 00:05:02.559
mund të jenë të vlefshme për të përmirësuar
kujdesjen ndaj pacientit.

00:05:02.579 --> 00:05:04.847
dhe poashtu, ndoshta duke e çuar atë
drejt kurimit.

00:05:04.847 --> 00:05:06.620
Për shembull, tani për tani po shqyrtoj

00:05:06.620 --> 00:05:09.848
ndërlidhjet në mes shpeshtësisë 
së zgjuarjeve në gjumë të pacientit

00:05:09.848 --> 00:05:12.714
aktivitetet e tij ditore, dhe dietës.

NOTE Paragraph

00:05:13.854 --> 00:05:16.615
Një gjë që s'do ta harroj kurrë
është kur aparati im,

00:05:16.615 --> 00:05:18.833
për herë të parë, zuri gjyshin tim
duke ecur në gjumë.

00:05:18.833 --> 00:05:21.784
Në atë moment, isha i shtangur
nga fuqia e teknologjisë

00:05:21.784 --> 00:05:23.761
e cila e përmirëson jetën.

00:05:24.011 --> 00:05:26.131
Njerëzit që jetojnë të lumtur dhe
të shëndetshëm...

00:05:26.131 --> 00:05:28.156
Kjo është bota që ëndërroj.

NOTE Paragraph

00:05:28.156 --> 00:05:30.216
Falemnderit shumë.

NOTE Paragraph

00:05:30.216 --> 00:05:33.526
(Duartrokitje).