0:00:10.899,0:00:13.759
Myśląc o chwili kiedy Archimedes[br]wykrzyknął "Eureka",

0:00:13.759,0:00:16.294
prawdopodobnie widzisz to.

0:00:16.294,0:00:19.998
Jak się okazuje, mogło to[br]być raczej coś takiego.

0:00:19.998,0:00:25.457
W trzecim wieku p.n.e., Hieron, [br]król Syrakuz na Sycylii

0:00:25.457,0:00:26.907
wybrał Archimedesa do nadzoru

0:00:26.907,0:00:30.925
pracy inżynierskiej na niespotykaną skalę.

0:00:30.925,0:00:33.010
Hieron zlecił budowę okrętu

0:00:33.010,0:00:37.219
50 razy większego[br]niż zwyczajny statek wojenny,

0:00:37.219,0:00:39.759
który na cześć miasta[br]miano nazwać Syrakuzją.

0:00:39.759,0:00:42.745
Hieron pragnął wybudować[br]największy statek w historii.

0:00:42.745,0:00:45.443
Miał to być prezent

0:00:45.443,0:00:48.334
dla władcy Egiptu, Ptolemeusza.

0:00:48.334,0:00:51.845
Lecz czy łódź wielkości pałacu[br]mogła unosić się na wodzie?

0:00:51.845,0:00:55.752
Przed Archimedesem[br]nie próbowano czegoś podobnego.

0:00:55.752,0:00:58.994
To jakby spytać: "Czy góra może latać?".

0:00:58.994,0:01:01.895
Dla króla Hierona[br]dużo zależało od tego pytania.

0:01:01.895,0:01:06.038
Tysiące robotników wiele lat[br]budowało Syrakuzję

0:01:06.038,0:01:09.728
z drewna sosnowego [br]i jodłowego z góry Etny,

0:01:09.728,0:01:11.820
z lin konopi uprawianych w Hiszpanii

0:01:11.820,0:01:14.040
i ze smoły z Francji.

0:01:14.040,0:01:17.379
Górny pokład, na którym znajdowało się[br]osiem wież obserwacyjnych,

0:01:17.379,0:01:19.621
miał opierać się nie na kolumnach,

0:01:19.621,0:01:25.506
lecz na ogromnych, drewnianych rzeźbach[br]Atlasa podtrzymującego świat na ramionach.

0:01:25.506,0:01:27.923
Na dziobie miała stać masywna katapulta

0:01:27.923,0:01:33.469
zdolna miotać kamiennymi [br]pociskami wagi 80 kilogramów.

0:01:33.469,0:01:35.233
Ku uciesze pasażerów

0:01:35.233,0:01:38.220
statek miał posiadać ukwieconą promenadę,

0:01:38.220,0:01:40.121
kryty basen

0:01:40.121,0:01:42.791
i łaźnię z podgrzewaną wodą,

0:01:42.791,0:01:46.350
bibliotekę wypełnioną księgami i posągami,

0:01:46.350,0:01:48.954
świątynię na cześć bogini Afrodyty

0:01:48.954,0:01:52.069
i siłownię.

0:01:52.069,0:01:54.896
Żeby jeszcze utrudnić pracę Archimedesowi,

0:01:54.896,0:01:58.661
Hieron planował mnóstwo ładunku:

0:01:58.661,0:02:00.803
400 ton zboża,

0:02:00.803,0:02:03.470
10 000 słojów marynowanej ryby,

0:02:03.470,0:02:06.074
74 tony wody pitnej

0:02:06.074,0:02:09.199
i 600 tony wełny.

0:02:09.199,0:02:12.982
Okręt miał pomieścić ponad tysiąc ludzi,

0:02:12.982,0:02:15.393
w tym 600 żołnierzy.

0:02:15.393,0:02:19.773
Miał mieć też boksy dla 20 koni.

0:02:19.773,0:02:21.430
Wybudować coś na taką skalę,

0:02:21.430,0:02:24.132
aby zatonęło już w pierwszym rejsie?

0:02:24.132,0:02:26.107
Powiedzmy sobie szczerze, że porażka

0:02:26.107,0:02:29.432
nie byłaby dla Archimedesa przyjemna.

0:02:29.432,0:02:32.614
Zaczął rozmyślać: czy statek zatonie?

0:02:32.614,0:02:34.929
Być może pewnego dnia siedział w łaźni,

0:02:34.929,0:02:37.853
zastanawiając się nad tym,[br]jak ciężka wanna może dryfować,

0:02:37.853,0:02:40.324
kiedy rozwiązanie przyszło samo.

0:02:40.324,0:02:44.952
Przedmiot częściowo zanurzony w cieczy[br]unosi na powierzchni siła

0:02:44.952,0:02:49.711
równa ciężarowi płynu[br]wypartego przez przedmiot.

0:02:49.711,0:02:55.747
Jeżeli ważąca 2000 ton Syrakuzja[br]wyparłaby dokładnie 2000 ton wody,

0:02:55.747,0:02:58.243
z ledwością unosiłaby się na wodzie.

0:02:58.243,0:03:02.469
Jeśli wyparłaby 4000 ton wody,[br]mogłaby unosić się bez problemu.

0:03:02.469,0:03:05.895
Gdyby wyparła tylko 1000 ton wody,

0:03:05.895,0:03:09.752
Hieron nie byłby zbyt zadowolony.

0:03:09.752,0:03:12.644
Jest to prawo wyporu

0:03:12.644,0:03:16.085
nazywane przez inżynierów[br]Prawem Archimedesa.

0:03:16.085,0:03:20.932
To dlatego stalowy supertankowiec [br]dryfuje równie łatwo co drewniana łódź

0:03:20.932,0:03:22.636
lub wanna.

0:03:22.636,0:03:25.780
Jeśli ciężar wody wyparty[br]przez okręt poniżej stępki

0:03:25.780,0:03:28.088
jest równy ciężarowi statku,

0:03:28.088,0:03:32.425
to całość nad stępką[br]będzie unosić się nad linią wody.

0:03:32.425,0:03:36.441
Brzmi to jak kolejna historia[br]o Archimedesie i wannie

0:03:36.441,0:03:39.691
co nie jest to wykluczone,[br]bo są to te same opowieści,

0:03:39.691,0:03:42.253
splecione ze sobą zrządzeniem losu.

0:03:42.253,0:03:47.131
Klasyczna opowieść o okrzyku "Ekureka"[br]i biegu nago ulicami

0:03:47.131,0:03:50.767
skupia się wokół korony, [br]po łacinie "corona".

0:03:50.767,0:03:56.771
U podstaw historii o Syrakuzji[br]leży stępka, po grecku "korone".

0:03:56.771,0:03:58.951
Czy jedno pomylono z drugim?

0:03:58.951,0:04:00.659
Nigdy się tego nie dowiemy.

0:04:00.659,0:04:05.507
Kiedy Syrakuzja przybyła do Egiptu[br]w swojej pierwszej i jedynej podróży,

0:04:05.507,0:04:09.333
możemy się tylko domyślać, jak mieszkańcy[br]Aleksandrii tłoczyli się w porcie,

0:04:09.333,0:04:14.084
aby podziwiać przybycie [br]okazałego pływającego zamku.

0:04:14.084,0:04:18.515
Ten niezwykły okręt to był Titanic[br]starożytnego świata,

0:04:18.515,0:04:23.240
tyle że nie utonął, dzięki naszemu [br]kumplowi Archimedesowi.