[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.93,0:00:09.13,Default,,0000,0000,0000,,Het gebied dat de Noordpool omgeeft
Dialogue: 0,0:00:09.13,0:00:14.05,Default,,0000,0000,0000,,lijkt op een bevroren en troosteloze\Nomgeving waar niets verandert.
Dialogue: 0,0:00:14.05,0:00:18.85,Default,,0000,0000,0000,,Maar eigenlijk is het een complex\Nen evenwichtig natuurlijk systeem.
Dialogue: 0,0:00:18.85,0:00:23.07,Default,,0000,0000,0000,,De extreme ligging ervan maakt het\Nkwetsbaar voor terugkoppelingsprocessen
Dialogue: 0,0:00:23.07,0:00:27.07,Default,,0000,0000,0000,,die zelfs de kleinste veranderingen\Nin de atmosfeer kunnen uitvergroten.
Dialogue: 0,0:00:27.07,0:00:32.28,Default,,0000,0000,0000,,Wetenschappers omschrijven de Noordpool\Nvaak als de kanarie in de kolenmijn
Dialogue: 0,0:00:32.28,0:00:36.18,Default,,0000,0000,0000,,in de voorspelling van\Nde invloed van klimaatverandering.
Dialogue: 0,0:00:36.18,0:00:40.04,Default,,0000,0000,0000,,Weerkaatsing is een heel \Nbelangrijke klimaat-terugkoppeling.
Dialogue: 0,0:00:40.05,0:00:41.95,Default,,0000,0000,0000,,Witte oppervlakten zoals sneeuw en ijs
Dialogue: 0,0:00:41.95,0:00:46.03,Default,,0000,0000,0000,,zijn heel effectief bij het terugkaatsen\Nvan zonne-energie de ruimte in,
Dialogue: 0,0:00:46.03,0:00:50.90,Default,,0000,0000,0000,,terwijl donkerder oppervlakten veel meer \Nbinnenkomend zonlicht absorberen.
Dialogue: 0,0:00:50.90,0:00:55.09,Default,,0000,0000,0000,,Als de Noordpool ook maar iets opwarmt,\Nsmelt er wat van de sneeuw- en ijsmassa,
Dialogue: 0,0:00:55.09,0:00:58.11,Default,,0000,0000,0000,,zodat de bodem en de oceaan eronder\Nbloot komen te liggen.
Dialogue: 0,0:00:58.11,0:01:01.97,Default,,0000,0000,0000,,Absorptie van de toegenomen warmte\Nleidt tot nog meer smelten
Dialogue: 0,0:01:01.97,0:01:03.60,Default,,0000,0000,0000,,enzovoort.
Dialogue: 0,0:01:03.60,0:01:07.11,Default,,0000,0000,0000,,Hoewel de huidige situatie op de Noordpool\Nhet opwarmingspatroon volgt,
Dialogue: 0,0:01:07.11,0:01:09.36,Default,,0000,0000,0000,,kan het tegenovergestelde\Nook gebeuren.
Dialogue: 0,0:01:09.36,0:01:12.61,Default,,0000,0000,0000,,Een kleine temperatuurdaling\Nveroorzaakt meer bevriezing,
Dialogue: 0,0:01:12.61,0:01:15.94,Default,,0000,0000,0000,,wat de hoeveelheid weerkaatsende\Nsneeuw en ijs verhoogt.
Dialogue: 0,0:01:15.94,0:01:18.48,Default,,0000,0000,0000,,Dit leidt tot minder zonlicht\Ndat wordt geabsorbeerd
Dialogue: 0,0:01:18.48,0:01:22.76,Default,,0000,0000,0000,,en leidt tot een cyclus van afkoeling\Nzoals in voorgaande ijstijden.
Dialogue: 0,0:01:22.76,0:01:26.63,Default,,0000,0000,0000,,Poolzee-ijs is verantwoordelijk voor\Nnog een terugkoppelingmechanisme
Dialogue: 0,0:01:26.63,0:01:28.27,Default,,0000,0000,0000,,door middel van isolatie.
Dialogue: 0,0:01:28.27,0:01:30.21,Default,,0000,0000,0000,,Door het vormen van een laag\Nop de oceaan
Dialogue: 0,0:01:30.21,0:01:33.45,Default,,0000,0000,0000,,fungeert het ijs als buffer\Ntussen de koude poollucht
Dialogue: 0,0:01:33.45,0:01:36.43,Default,,0000,0000,0000,,en het betrekkelijk warmere\Nwater eronder.
Dialogue: 0,0:01:36.43,0:01:39.45,Default,,0000,0000,0000,,Maar als het ijs dunner wordt,\Nbreekt of ergens smelt,
Dialogue: 0,0:01:39.45,0:01:41.64,Default,,0000,0000,0000,,ontsnapt er hitte uit de oceaan
Dialogue: 0,0:01:41.64,0:01:45.72,Default,,0000,0000,0000,,hetgeen de atmosfeer opwarmt en\Nnog meer ijs doet smelten.
Dialogue: 0,0:01:45.72,0:01:48.96,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn beide voorbeelden\Nvan positieve terugkoppelingslussen,
Dialogue: 0,0:01:48.96,0:01:50.79,Default,,0000,0000,0000,,niet omdat ze iets positiefs doen,
Dialogue: 0,0:01:50.79,0:01:54.90,Default,,0000,0000,0000,,maar omdat de aanvankelijke verandering\Nwordt versterkt in dezelfde richting.
Dialogue: 0,0:01:54.90,0:01:57.25,Default,,0000,0000,0000,,Een negatieve terugkoppelingslus,\Nechter, ontstaat
Dialogue: 0,0:01:57.25,0:01:59.70,Default,,0000,0000,0000,,als de aanvankelijke verandering\Ntot effecten leidt
Dialogue: 0,0:01:59.70,0:02:02.29,Default,,0000,0000,0000,,die in de omgekeerde richting werken.
Dialogue: 0,0:02:02.29,0:02:05.28,Default,,0000,0000,0000,,Smeltend ijs veroorzaakt ook\Neen soort negatieve terugkoppeling
Dialogue: 0,0:02:05.28,0:02:08.37,Default,,0000,0000,0000,,door vocht de atmosfeer in te sturen.
Dialogue: 0,0:02:08.37,0:02:12.12,Default,,0000,0000,0000,,Dit doet de hoeveelheid en het volume\Nvan de aanwezige wolken toenemen,
Dialogue: 0,0:02:12.12,0:02:15.63,Default,,0000,0000,0000,,hetgeen de atmosfeer kan doen afkoelen\Ndoor meer zonlicht tegen te houden.
Dialogue: 0,0:02:15.63,0:02:18.08,Default,,0000,0000,0000,,Deze negatieve terugkoppelingslus\Nduurt maar even
Dialogue: 0,0:02:18.08,0:02:20.44,Default,,0000,0000,0000,,vanwege de korte poolzomers.
Dialogue: 0,0:02:20.44,0:02:22.82,Default,,0000,0000,0000,,Voor de rest van het jaar,\Nals zonlicht schaars is,
Dialogue: 0,0:02:22.82,0:02:24.65,Default,,0000,0000,0000,,doen de verhoogde vochtigheid\Nen wolken
Dialogue: 0,0:02:24.65,0:02:28.32,Default,,0000,0000,0000,,het oppervlak opwarmen door\Nde warmte van de aarde in te kapselen
Dialogue: 0,0:02:28.32,0:02:32.49,Default,,0000,0000,0000,,en de terugkoppelingslus slechts\Nenkele maanden positief te laten zijn.
Dialogue: 0,0:02:32.49,0:02:35.51,Default,,0000,0000,0000,,Negatieve terugkoppelingslussen\Nverhogen de stabiliteit door
Dialogue: 0,0:02:35.51,0:02:38.05,Default,,0000,0000,0000,,het systeem naar een evenwicht te sturen,
Dialogue: 0,0:02:38.05,0:02:43.99,Default,,0000,0000,0000,,maar positieve lussen destabiliseren\Ndoor meer afwijkingen toe te staan.
Dialogue: 0,0:02:43.99,0:02:47.08,Default,,0000,0000,0000,,De onlangs toegenomen invloed\Nvan positieve terugkoppeling
Dialogue: 0,0:02:47.08,0:02:50.39,Default,,0000,0000,0000,,kan gevolgen hebben\Nver buiten het Noordpoolgebied.
Dialogue: 0,0:02:50.39,0:02:51.71,Default,,0000,0000,0000,,Op een opwarmende planeet
Dialogue: 0,0:02:51.71,0:02:57.07,Default,,0000,0000,0000,,zorgen zij ervoor dat de Noordpool\Nsneller opwarmt dan de evenaar.
Dialogue: 0,0:02:57.07,0:03:00.06,Default,,0000,0000,0000,,De afgenomen temperatuurverschillen\Ntussen de twee gebieden
Dialogue: 0,0:03:00.06,0:03:02.66,Default,,0000,0000,0000,,leiden tot een langzamere straalstroom
Dialogue: 0,0:03:02.66,0:03:06.94,Default,,0000,0000,0000,,en minder atmosferische circulatie\Ntussen de middelste breedtegraden
Dialogue: 0,0:03:06.94,0:03:09.37,Default,,0000,0000,0000,,waar de meerderheid\Nvan de wereldbevolking leeft.
Dialogue: 0,0:03:09.37,0:03:12.30,Default,,0000,0000,0000,,Veel wetenschappers vrezen dat\Nverschuivingen in weerpatronen
Dialogue: 0,0:03:12.30,0:03:14.96,Default,,0000,0000,0000,,langer zullen duren en extremer zijn,
Dialogue: 0,0:03:14.96,0:03:18.91,Default,,0000,0000,0000,,met kortstondige fluctuaties die leiden\Ntot aanhoudende koudeperiodes,
Dialogue: 0,0:03:18.91,0:03:22.54,Default,,0000,0000,0000,,hittegolven. droogtes en overstromingen.
Dialogue: 0,0:03:22.54,0:03:25.88,Default,,0000,0000,0000,,De gevoeligheid van het poolgebied dient\Nniet alleen als tijdig alarm
Dialogue: 0,0:03:25.88,0:03:28.42,Default,,0000,0000,0000,,voor wereldwijde klimaatverandering.
Dialogue: 0,0:03:28.42,0:03:32.59,Default,,0000,0000,0000,,De terugkoppelingslussen kunnen ons\Nop directere manieren beïnvloeden.
Dialogue: 0,0:03:32.59,0:03:34.65,Default,,0000,0000,0000,,Zoals klimaatwetenschappers vaak zeggen:
Dialogue: 0,0:03:34.65,0:03:38.45,Default,,0000,0000,0000,,wat er op de Noordpool gebeurt,\Nblijft niet altijd aan de Noordpool.