[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.90,0:00:10.68,Default,,0000,0000,0000,,Pływasz w oceanie\Ni coś ociera ci się o nogę.
Dialogue: 0,0:00:10.68,0:00:12.35,Default,,0000,0000,0000,,Gdy czujesz mrowienie,
Dialogue: 0,0:00:12.35,0:00:15.78,Default,,0000,0000,0000,,zdajesz sobie sprawę,\Nże oparzyła cię meduza.
Dialogue: 0,0:00:15.78,0:00:20.75,Default,,0000,0000,0000,,Jak te piękne, galaretowate istoty\Nmogą zadawać aż taki ból?
Dialogue: 0,0:00:20.75,0:00:24.36,Default,,0000,0000,0000,,Meduzy są miękkie, \Nbo w 95% składają się z wody.
Dialogue: 0,0:00:24.36,0:00:29.24,Default,,0000,0000,0000,,Głównie składają się z podobnej do żelu\Npółprzeźroczystej substancji: mezoglei.
Dialogue: 0,0:00:29.24,0:00:30.65,Default,,0000,0000,0000,,Mając delikatne ciała,
Dialogue: 0,0:00:30.65,0:00:35.77,Default,,0000,0000,0000,,bronią się dzięki tysiącom\Nknidocytów zawierających truciznę.
Dialogue: 0,0:00:35.77,0:00:38.13,Default,,0000,0000,0000,,Komórki są też potrzebne\Nprzy chwytaniu ofiar.
Dialogue: 0,0:00:38.13,0:00:41.28,Default,,0000,0000,0000,,Nawet młode meduzy,\Nwielkości gumki-myszki,
Dialogue: 0,0:00:41.28,0:00:43.70,Default,,0000,0000,0000,,mogą parzyć.
Dialogue: 0,0:00:43.70,0:00:49.56,Default,,0000,0000,0000,,Ephyry, larwy meduzy, przypominają\Nmałe kwiaty pulsujące w morzu.
Dialogue: 0,0:00:49.56,0:00:53.04,Default,,0000,0000,0000,,Dorastając, nabierają kształtu parasolki\Nz dzwonkiem na górze,
Dialogue: 0,0:00:53.04,0:00:55.74,Default,,0000,0000,0000,,z którego brzegów luźno odchodzą macki.
Dialogue: 0,0:00:55.74,0:00:58.49,Default,,0000,0000,0000,,Największy gatunek meduzy,\Nbełtwa festonowa,
Dialogue: 0,0:00:58.49,0:01:02.35,Default,,0000,0000,0000,,ma macki osiągające nawet \N30 metrów długości.
Dialogue: 0,0:01:02.35,0:01:04.31,Default,,0000,0000,0000,,Są dłuższe od płetwala błękitnego.
Dialogue: 0,0:01:04.31,0:01:07.30,Default,,0000,0000,0000,,W mackach znajduje się większość\Nkomórek parzydełkowych,
Dialogue: 0,0:01:07.30,0:01:11.17,Default,,0000,0000,0000,,ale część gatunków ma je też na dzwonie.
Dialogue: 0,0:01:11.17,0:01:14.36,Default,,0000,0000,0000,,Trucizna tryska z parzydełek,
Dialogue: 0,0:01:14.36,0:01:16.47,Default,,0000,0000,0000,,które przypominają smukłe, puste kanaliki,
Dialogue: 0,0:01:16.47,0:01:20.45,Default,,0000,0000,0000,,które leżą jak zwoje\Npod wysokim ciśnieniem osmotycznym.
Dialogue: 0,0:01:20.45,0:01:24.92,Default,,0000,0000,0000,,Gdy mechaniczny albo chemiczny bodziec\Nuruchamia zewnętrzny wyzwalacz,
Dialogue: 0,0:01:24.92,0:01:28.100,Default,,0000,0000,0000,,ujście komórki otwiera się,\Na woda wpływa do środka.
Dialogue: 0,0:01:28.100,0:01:32.83,Default,,0000,0000,0000,,To zmusza mikroskopijny,\Nostry harpun do wystrzelenia,
Dialogue: 0,0:01:32.83,0:01:37.40,Default,,0000,0000,0000,,przebicia i wstrzyknięcia \Ntrucizny do ciała ofiary.
Dialogue: 0,0:01:37.40,0:01:41.55,Default,,0000,0000,0000,,Aktywacja knidocytu może trwać \Nkrócej niż jedna milionowa sekundy,
Dialogue: 0,0:01:41.55,0:01:45.46,Default,,0000,0000,0000,,więc jest to jeden z najszybszych\Nprocesów biomechanicznych w przyrodzie.
Dialogue: 0,0:01:45.46,0:01:49.87,Default,,0000,0000,0000,,Knidocyt może parzyć\Nnawet po śmierci meduzy,
Dialogue: 0,0:01:49.87,0:01:53.91,Default,,0000,0000,0000,,dlatego koniecznie trzeba usunąć\Nmackę wbitą w skórę.
Dialogue: 0,0:01:53.91,0:01:58.83,Default,,0000,0000,0000,,Polewanie octem zazwyczaj \Nunieszkodliwi pozostałe knidocyty.
Dialogue: 0,0:01:58.83,0:02:02.65,Default,,0000,0000,0000,,Woda morska pomoże usunąć\Nresztki komórek parzydełkowych.
Dialogue: 0,0:02:02.65,0:02:06.09,Default,,0000,0000,0000,,Nie należy używać świeżej wody,\Nbo różnica w poziomie soli
Dialogue: 0,0:02:06.09,0:02:09.37,Default,,0000,0000,0000,,zmieni nacisk osmotyczny\Nna zewnątrz knidocytu
Dialogue: 0,0:02:09.37,0:02:12.32,Default,,0000,0000,0000,,i sprawi, że komórka wystrzeli.
Dialogue: 0,0:02:12.32,0:02:16.30,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego stare ludowe lekarstwo,\Nczyli polewanie uszkodzonej tkanki moczem,
Dialogue: 0,0:02:16.30,0:02:21.54,Default,,0000,0000,0000,,może wyrządzić więcej szkody niż pożytku,\Nw zależności od składu uryny.
Dialogue: 0,0:02:21.54,0:02:24.62,Default,,0000,0000,0000,,Większość oparzeń meduzy\Nto tylko bolesne przykrość,
Dialogue: 0,0:02:24.62,0:02:26.49,Default,,0000,0000,0000,,ale część może być śmiertelna.
Dialogue: 0,0:02:26.49,0:02:30.03,Default,,0000,0000,0000,,Kubopław z rejonu Pacyfiku\Ni Oceanu Indyjskiego, zwany osą morską,
Dialogue: 0,0:02:30.03,0:02:33.19,Default,,0000,0000,0000,,wydziela truciznę, która może \Nspowodować skurcz mięśni sercowych.
Dialogue: 0,0:02:33.19,0:02:35.54,Default,,0000,0000,0000,,Duże ilości powodują błyskawiczną śmierć.
Dialogue: 0,0:02:35.54,0:02:38.44,Default,,0000,0000,0000,,Istnieje odtrutka,\Nale trucizna działa natychmiastowo,
Dialogue: 0,0:02:38.44,0:02:41.81,Default,,0000,0000,0000,,dlatego pomoc medyczna\Njest potrzebna od razu.
Dialogue: 0,0:02:41.81,0:02:44.64,Default,,0000,0000,0000,,Chociaż ich macki kryją\Nw sobie imponującą moc,
Dialogue: 0,0:02:44.64,0:02:47.01,Default,,0000,0000,0000,,to meduzy nie są niepokonane.
Dialogue: 0,0:02:47.01,0:02:50.90,Default,,0000,0000,0000,,Komórki parzydełkowe nie stanowią problemu\Ndla pancerzy gruboskórnych zwierząt,
Dialogue: 0,0:02:50.90,0:02:54.66,Default,,0000,0000,0000,,takich jak żółw skórzasty czy samogłów.
Dialogue: 0,0:02:54.66,0:02:56.77,Default,,0000,0000,0000,,Oba stworzenia są przystosowane,
Dialogue: 0,0:02:56.77,0:03:01.55,Default,,0000,0000,0000,,by nie pozwolić uciec \Npołkniętym śliskim meduzom
Dialogue: 0,0:03:01.55,0:03:04.98,Default,,0000,0000,0000,,skierowane do wewnątrz kolce \Nw jamie ustnej i przełyku żółwia,
Dialogue: 0,0:03:04.98,0:03:08.57,Default,,0000,0000,0000,,a u samogłowów \Nzakrzywione zęby na policzkach.
Dialogue: 0,0:03:08.57,0:03:12.57,Default,,0000,0000,0000,,Nawet mały homar pantoflowy \Nmoże przylgnąć do ciała meduzy
Dialogue: 0,0:03:12.57,0:03:14.12,Default,,0000,0000,0000,,i przemieszczać się wraz z nią.
Dialogue: 0,0:03:14.12,0:03:18.35,Default,,0000,0000,0000,,Homary podgryzają meduzę, \Noszczędzając własną energię na wzrost.
Dialogue: 0,0:03:18.35,0:03:22.80,Default,,0000,0000,0000,,Małe, zwinne ryby wykorzystują meduzy\Njako ruchome rafy ochronne,
Dialogue: 0,0:03:22.80,0:03:26.77,Default,,0000,0000,0000,,lawirują między mackami,\Nnigdy ich nie dotykając.
Dialogue: 0,0:03:26.77,0:03:30.47,Default,,0000,0000,0000,,Nudibranchy, morskie ślimaki,\Nsą pokryte ochronnym śluzem,
Dialogue: 0,0:03:30.47,0:03:34.14,Default,,0000,0000,0000,,mogą pozbawić meduzy ochrony,\Nzjadając knidocyty.
Dialogue: 0,0:03:34.14,0:03:36.63,Default,,0000,0000,0000,,Potem przenoszą je do specjalnych worków,
Dialogue: 0,0:03:36.63,0:03:40.27,Default,,0000,0000,0000,,by użyć ich w przyszłości \Nprzeciwko drapieżnikom.
Dialogue: 0,0:03:40.27,0:03:43.61,Default,,0000,0000,0000,,Nawet ludzie mogą pewnego dnia\Nskorzystać na oparzeniu meduzy.
Dialogue: 0,0:03:43.61,0:03:47.82,Default,,0000,0000,0000,,Naukowcy próbują manipulować\Nknidocytami, by podawały leki,
Dialogue: 0,0:03:47.82,0:03:52.47,Default,,0000,0000,0000,,bo knidocyty to zaledwie 3%\Nwielkości igły do strzykawki.
Dialogue: 0,0:03:52.47,0:03:56.75,Default,,0000,0000,0000,,Pływając następnym razem w oceanie,\Nzachowaj ostrożność.
Dialogue: 0,0:03:56.75,0:04:00.40,Default,,0000,0000,0000,,Ale poświęć też chwilę,\Nby przyjrzeć się wodnym wspaniałościom.