WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:11.734 Hệ sinh thái đa dạng, phát triển mạnh của hành tinh chúng ta có vẻ như cố định, 00:00:11.734 --> 00:00:15.037 nhưng thật ra lại hoàn toàn có khả năng sụp đổ. 00:00:15.037 --> 00:00:17.034 Rừng có thể trở thành sa mạc, 00:00:17.034 --> 00:00:19.666 và rạn san hô có thể trở thành những tảng đá vô hồn, 00:00:19.666 --> 00:00:23.972 thậm chí không cần tới những thảm họa lớn như núi lửa hay thiên thạch. 00:00:23.972 --> 00:00:28.466 Điều gì khiến cho hệ sinh thái này lớn mạnh còn hệ khác lại yếu đi khi đối mặt thay đổi? 00:00:28.466 --> 00:00:32.217 Câu trả lời, trên diện rộng, chính là đa dạng sinh học. 00:00:32.217 --> 00:00:35.692 Đa dạng sinh học được xây dựng nên bởi ba tính năng gắn bó với nhau: 00:00:35.692 --> 00:00:37.720 đa dạng hệ sinh thái, 00:00:37.720 --> 00:00:39.585 đa dạng loài, 00:00:39.585 --> 00:00:41.696 và đa dạng di truyền. 00:00:41.696 --> 00:00:44.589 Những đặc điểm này càng gắn bó chặt chẽ, 00:00:44.589 --> 00:00:48.321 thì mạng lưới càng trở nên vững vàng và linh hoạt hơn. 00:00:48.321 --> 00:00:50.305 Ví dụ, rừng mưa nhiệt đới Amazon là 00:00:50.305 --> 00:00:53.292 1 trong những khu vực đa dạng về sinh học nhất trên trái đất 00:00:53.292 --> 00:00:55.289 nhờ vào hệ sinh thái phức tạp của nó, 00:00:55.289 --> 00:00:57.086 sự kết hợp lớn các loài khác nhau, 00:00:57.086 --> 00:00:59.849 và sự đa dạng di truyền trong nội bộ loài. 00:00:59.849 --> 00:01:01.678 Đây là bó dây leo rối, 00:01:01.678 --> 00:01:04.918 bò từ tầng thấp của rừng cho đến tán cao, 00:01:04.918 --> 00:01:07.047 đan xen với những ngọn cây 00:01:07.047 --> 00:01:11.657 và phát triển thân gỗ dày giúp hỗ trợ những cây cao chót vót. 00:01:11.657 --> 00:01:13.299 Nhờ sự giúp đỡ bởi dây leo, 00:01:13.299 --> 00:01:16.963 cây cung cấp hạt, trái và lá cho động vật ăn cỏ, 00:01:16.963 --> 00:01:19.821 như heo vòi và loài Agouti, 00:01:19.821 --> 00:01:23.778 giúp phân tán hạt cây khắp rừng để chúng phát triển. 00:01:23.778 --> 00:01:26.207 Thức ăn thừa được tiêu thụ bởi hàng triệu côn trùng 00:01:26.207 --> 00:01:30.223 giúp phân hủy và tái chế chất dinh dưỡng để tạo ra đất đai màu mỡ. 00:01:30.223 --> 00:01:34.910 Các khu rừng nhiệt đới là một hệ thống lớn chứa đầy những hệ thống nhỏ hơn như vậy, 00:01:34.910 --> 00:01:38.188 mỗi hệ thống nhỏ gồm nhiều loài liên kết với nhau. 00:01:38.188 --> 00:01:40.471 Mỗi liên kết giúp ổn định liên kết tiếp theo, 00:01:40.471 --> 00:01:43.329 tăng cường đa dạng sinh học của mạng lưới. 00:01:43.329 --> 00:01:45.092 Mạng lưới được gia cố thêm 00:01:45.092 --> 00:01:48.976 bởi sự đa dạng di truyền giữa các cá thể loài, 00:01:48.976 --> 00:01:51.484 cho phép chúng đối phó với sự thay đổi. 00:01:51.484 --> 00:01:54.441 Loài thiếu đa dạng di truyền do bị cô lập 00:01:54.441 --> 00:01:56.182 hoặc do số lượng ít, 00:01:56.182 --> 00:01:58.491 dễ bị tổn thương hơn khi gặp biến động 00:01:58.491 --> 00:02:03.042 gây ra bởi biến đổi khí hậu, dịch bệnh hoặc chia cắt sinh cảnh. 00:02:03.042 --> 00:02:06.713 Bất cứ khi nào có một loài biến mất do nguồn gen thiếu đa dạng, 00:02:06.713 --> 00:02:10.945 lại một nút nữa bị tháo ra khỏi mạng lưới. 00:02:10.945 --> 00:02:14.511 Vì vậy, nếu chúng ta loại bỏ một loài khỏi khu rừng nhiệt đới? 00:02:14.511 --> 00:02:16.945 Liệu hệ thống sẽ sụp đổ? 00:02:16.945 --> 00:02:18.388 Có lẽ là không. 00:02:18.388 --> 00:02:19.610 Số lượng của các loài, 00:02:19.610 --> 00:02:21.062 sự đa dạng di truyền của chúng 00:02:21.062 --> 00:02:23.249 và sự phức tạp của các hệ sinh thái 00:02:23.249 --> 00:02:26.135 tạo ra sự đa dạng sinh học lớn đến vậy trong khu rừng này 00:02:26.135 --> 00:02:30.802 do đó thiếu mất một mắt xích loài cũng sẽ không gỡ tung cả mạng lưới. 00:02:30.802 --> 00:02:34.457 Rừng có thể duy trì sự bền vững và phục hồi sau sự thay đổi. 00:02:34.457 --> 00:02:36.509 Nhưng điều đó không đúng với mọi trường hợp. 00:02:36.509 --> 00:02:40.271 Trong một số môi trường, chỉ cần lấy đi một thành phần quan trọng 00:02:40.271 --> 00:02:42.747 có thể làm suy yếu toàn bộ hệ thống. 00:02:42.747 --> 00:02:44.963 Lấy rạn san hô làm ví dụ 00:02:44.963 --> 00:02:48.215 Nhiều sinh vật sống phụ thuộc vào san hô. 00:02:48.215 --> 00:02:51.801 Nó cung cấp những ổ sinh thái nhỏ, là nơi trú ẩn và sinh sản 00:02:51.801 --> 00:02:56.397 cho hàng ngàn loài cá, động vật giáp xác và động vật thân mềm. 00:02:56.397 --> 00:03:01.186 San hô cũng có mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau đối với các loại nấm và vi khuẩn. 00:03:01.186 --> 00:03:02.987 San hô chính là một khung cửi 00:03:02.987 --> 00:03:07.261 cho phép mạng lưới của đa dạng sinh học được dệt lên. 00:03:07.261 --> 00:03:09.624 Điều đó làm cho san hô trở thành loài chủ chốt, 00:03:09.624 --> 00:03:12.974 sự tồn vong của những loài khác phụ thuộc vào nó. 00:03:12.974 --> 00:03:15.670 Vì vậy, điều gì sẽ xảy ra khi việc khai thác thủy sản, 00:03:15.670 --> 00:03:18.237 ô nhiễm và quá trình axit hóa đại dương 00:03:18.237 --> 00:03:21.775 sẽ làm suy yếu san hô hoặc thậm chí giết nó hoàn toàn? 00:03:21.775 --> 00:03:23.695 Chính xác như những gì bạn nghĩ. 00:03:23.695 --> 00:03:28.478 Sự biến mất của loài chủ chốt dẫn đến sự biến mất của các loài phụ thuộc 00:03:28.478 --> 00:03:31.241 đe dọa toàn bộ cấu trúc của các rạn san hô. 00:03:31.241 --> 00:03:34.232 Đa dạng hệ sinh thái, đa dạng loài và đa dạng di truyền 00:03:34.232 --> 00:03:37.991 cùng nhau dệt thành mạng lưới đa dạng sinh học 00:03:37.991 --> 00:03:41.593 vô cùng quan trọng đối với sự sống còn của các sinh vật trên trái đất. 00:03:41.593 --> 00:03:44.711 Con người chúng ta cũng ở trong mạng đa dạng sinh học này 00:03:44.711 --> 00:03:46.983 Khi chỉ là một vài sợi bị mất, 00:03:46.983 --> 00:03:49.394 sự an toàn của chúng ta cũng sẽ bị đe dọa. 00:03:49.394 --> 00:03:52.796 Mất đi quá nhiều liên kết, chúng ta có nguy cơ tháo tung cả hệ thống. 00:03:52.796 --> 00:03:55.365 Những gì tương lai mang lại không thể đoán trước, 00:03:55.365 --> 00:03:58.301 nhưng đa dạng sinh học có thể cung cấp một chính sách bảo hiểm 00:03:58.301 --> 00:04:02.597 Trái đất có mạng lưới an ninh riêng để bảo vệ sự sống còn cho chúng ta.