1
00:00:09,416 --> 00:00:10,213
Εδώ και αιώνες,

2
00:00:10,213 --> 00:00:12,148
οι άνθρωποι καταναλώνουν έντομα,

3
00:00:12,148 --> 00:00:13,497
από σκαθάρια

4
00:00:13,497 --> 00:00:14,454
μέχρι κάμπιες,

5
00:00:14,454 --> 00:00:15,375
μεταναστευτικές ακρίδες,

6
00:00:15,375 --> 00:00:16,206
ακρίδες,

7
00:00:16,206 --> 00:00:17,500
τερμίτες,

8
00:00:17,500 --> 00:00:18,328
και λιβελούλες.

9
00:00:18,328 --> 00:00:20,144
Αυτή η συνήθεια έχει όνομα:

10
00:00:20,144 --> 00:00:21,425
εντομοφαγία.

11
00:00:21,425 --> 00:00:23,304
Οι αρχαίοι κυνηγοί μάλλον έμαθαν

12
00:00:23,304 --> 00:00:24,600
από ζώα που έτρωγαν

13
00:00:24,600 --> 00:00:26,318
έντομα πλούσια σε πρωτεΐνες,

14
00:00:26,318 --> 00:00:27,766
και ακολούθησαν το παράδειγμα τους.

15
00:00:28,351 --> 00:00:29,089
Καθώς εξελιχθήκαμε

16
00:00:29,089 --> 00:00:31,531
και τα έντομα έγιναν μέρος
της διατροφικής μας παράδοσης,

17
00:00:31,531 --> 00:00:32,557
ανέλαβαν το ρόλο

18
00:00:32,557 --> 00:00:34,025
και του βασικού πιάτου

19
00:00:34,025 --> 00:00:35,392
και της λιχουδιάς.

20
00:00:35,392 --> 00:00:36,523
Στην αρχαία Ελλάδα,

21
00:00:36,523 --> 00:00:39,274
τα τζιτζίκια θεωρούνταν πολυτελή σνακ.

22
00:00:39,274 --> 00:00:41,312
Ακόμα και οι Ρωμαίοι έβρισκαν
τις προνύμφες των σκαθαριών

23
00:00:41,312 --> 00:00:43,040
πεντανόστιμες.

24
00:00:43,040 --> 00:00:45,149
Γιατί δεν μας αρέσουν πια τα έντομα;

25
00:00:45,149 --> 00:00:47,995
Ο λόγος για την αντίδρασή μας
είναι ιστορικός,

26
00:00:47,995 --> 00:00:49,565
και η ιστορία μάλλον αρχίζει

27
00:00:49,565 --> 00:00:52,797
γύρω στο 10.000 π.Χ. στη Γόνιμη Ημισέληνο,

28
00:00:52,797 --> 00:00:54,272
ένα μέρος στη Μέση Ανατολή

29
00:00:54,272 --> 00:00:56,781
που ήταν σημαντική γενέτειρα
της γεωργίας.

30
00:00:56,781 --> 00:00:59,331
Εκείνο τον καιρό, 
οι νομάδες πρόγονοι μας

31
00:00:59,331 --> 00:01:01,357
άρχισαν να εγκαθίστανται στην Ημισέληνο.

32
00:01:01,357 --> 00:01:03,048
Καθώς μάθαιναν τις γεωργικές καλλιέργειες

33
00:01:03,048 --> 00:01:04,670
και εξημέρωναν τα ζώα,

34
00:01:04,670 --> 00:01:06,108
οι συμπεριφορές άλλαξαν,

35
00:01:06,108 --> 00:01:07,784
και εξαπλώθηκαν προς την Ευρώπη

36
00:01:07,784 --> 00:01:09,554
και τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο.

37
00:01:09,554 --> 00:01:10,863
Καθώς η καλλιέργεια εξαπλώθηκε,

38
00:01:10,863 --> 00:01:13,964
οι άνθρωποι άρχισαν να περιφρονούν
τα έντομα, βλέποντας τα ως παράσιτα

39
00:01:13,964 --> 00:01:15,532
που κατέστρεφαν τις σοδειές τους.

40
00:01:15,532 --> 00:01:16,558
Οι πληθυσμοί μεγάλωσαν,

41
00:01:16,558 --> 00:01:18,391
και η Δύση αστικοποιήθηκε,

42
00:01:18,391 --> 00:01:21,192
αποδυναμώνοντας τη σύνδεση
με το συλλεκτικό παρελθόν μας.

43
00:01:21,192 --> 00:01:23,779
Οι άνθρωποι ξέχασαν
την πλούσια σε έντομα ιστορία τους.

44
00:01:23,779 --> 00:01:26,687
Σήμερα, για τους ανθρώπους που δεν είναι
εξοικειωμένοι με την εντομοφαγία,

45
00:01:26,687 --> 00:01:28,280
τα έντομα είναι απλά ενοχλητικά.

46
00:01:28,280 --> 00:01:29,910
Τσιμπάνε και δαγκώνουν

47
00:01:29,910 --> 00:01:31,240
και μολύνουν την τροφή μας.

48
00:01:31,240 --> 00:01:33,716
Τα θεωρούμε αηδιαστικά

49
00:01:33,716 --> 00:01:34,552
και σιχαινόμαστε

50
00:01:34,552 --> 00:01:37,142
την ιδέα να τα μαγειρέψουμε.

51
00:01:37,142 --> 00:01:40,465
Σχεδόν 2.000 είδη εντόμων τρώγονται,

52
00:01:40,465 --> 00:01:42,566
αποτελώντας μεγάλο μέρος
της καθημερινής διατροφής

53
00:01:42,566 --> 00:01:45,358
δύο δισεκατομμυρίων ανθρώπων
σε όλο τον κόσμο.

54
00:01:45,358 --> 00:01:48,720
Οι πιο ενθουσιώδεις καταναλωτές
βρίσκονται στις τροπικές χώρες,

55
00:01:48,720 --> 00:01:50,376
επειδή είναι αποδεκτό
στις κουλτούρες τους.

56
00:01:50,376 --> 00:01:52,238
Τα είδη σε αυτές τις περιοχές
είναι επίσης μεγάλα,

57
00:01:52,238 --> 00:01:52,915
ποικίλα,

58
00:01:52,915 --> 00:01:55,489
και έχουν την τάση να μαζεύονται
σε ομάδες ή σμήνη,

59
00:01:55,489 --> 00:01:57,894
γεγονός που κάνει εύκολη
τη συγκομιδή τους.

60
00:01:57,894 --> 00:01:59,879
Για παράδειγμα, στην Καμπότζη
της δυτικοανατολικής Ασίας,

61
00:01:59,879 --> 00:02:02,344
μαζεύουν τεράστιες ταραντούλες,

62
00:02:02,344 --> 00:02:02,933
τις ψήνουν

63
00:02:02,933 --> 00:02:04,462
και τις πωλούν στις αγορές.

64
00:02:04,462 --> 00:02:05,501
Στη δυτική Αφρική,

65
00:02:05,501 --> 00:02:08,666
το ζουμερό σκουλήκι μοπάνε
είναι βασική τροφή,

66
00:02:08,666 --> 00:02:10,080
που τσιγαρίζεται σε πικάντικη σάλτσα

67
00:02:10,080 --> 00:02:12,578
ή τρώγεται αποξηραμένο κι αλατισμένο.

68
00:02:12,578 --> 00:02:14,404
Και στο Μεξικό, ψιλοκομμένα σκαθάρια

69
00:02:14,404 --> 00:02:17,253
ψήνονται με σκόρδο, λεμόνι, και αλάτι.

70
00:02:17,253 --> 00:02:19,654
Τα έντομα μπορούν να φαγωθούν ολόκληρα
για να αποτελέσουν ένα γεύμα

71
00:02:19,654 --> 00:02:22,207
ή να αλεστούν σε αλεύρι,
σκόνη, και πάστα

72
00:02:22,207 --> 00:02:23,312
για να προστεθούν στο φαγητό.

73
00:02:23,312 --> 00:02:24,935
Αλλά δεν έχει να κάνει μόνο με τη γεύση.

74
00:02:24,935 --> 00:02:26,443
Είναι επίσης υγιεινά.

75
00:02:26,443 --> 00:02:28,908
Οι επιστήμονες λένε ότι η εντομοφαγία

76
00:02:28,908 --> 00:02:30,681
θα μπορούσε να είναι μία οικονομική λύση

77
00:02:30,681 --> 00:02:33,527
για αναπτυσσόμενες χώρες
που έχουν έλλειψη τροφίμων.

78
00:02:33,527 --> 00:02:36,490
Τα έντομα μπορεί να περιέχουν
ως και 80% πρωτεΐνες,

79
00:02:36,490 --> 00:02:38,337
τις θεμέλιους λίθους
του οργανισμού μας,

80
00:02:38,337 --> 00:02:40,880
και έχουν επίσης υψηλή περιεκτικότητα
σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα,

81
00:02:40,880 --> 00:02:41,456
ίνες,

82
00:02:41,456 --> 00:02:44,288
και μικροθρεπτικά συστατικά,
όπως οι βιταμίνες και τα μέταλλα.

83
00:02:44,288 --> 00:02:46,052
Ξέρατε ότι τα περισσότερα
φαγώσιμα έντομα

84
00:02:46,052 --> 00:02:47,252
περιέχουν την ίδια ποσότητα

85
00:02:47,252 --> 00:02:50,247
ή και παραπάνω σίδηρο
από το μοσχάρι,

86
00:02:50,247 --> 00:02:52,254
γεγονός που τα καθιστά
έναν τεράστιο, ανεκμετάλλευτο πόρο

87
00:02:52,254 --> 00:02:54,694
αν αναλογιστεί κανείς
ότι η έλλειψη σιδήρου

88
00:02:54,694 --> 00:02:58,417
είναι το πιο συχνό διατροφικό πρόβλημα
στον κόσμο;

89
00:02:58,422 --> 00:03:00,625
Το σκουλήκι αλεύρου είναι 
ένα ακόμα θρεπτικό παράδειγμα.

90
00:03:01,492 --> 00:03:04,168
Οι προνύμφες του κίτρινου σκαθαριού
είναι γηγενείς στην Αμερική

91
00:03:04,168 --> 00:03:06,094
και καλλιεργούνται εύκολα.

92
00:03:06,094 --> 00:03:08,007
Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες,

93
00:03:08,007 --> 00:03:09,135
πολλά υγιή μέταλλα,

94
00:03:09,135 --> 00:03:12,001
και περιέχουν ως και 50% πρωτεΐνη,

95
00:03:12,001 --> 00:03:15,254
σχεδόν όση και η αντίστοιχη 
ποσότητα μοσχαριού.

96
00:03:15,254 --> 00:03:17,846
Για να τα μαγειρέψετε,
σοτάρετε τα σε βούτυρο και αλάτι

97
00:03:17,846 --> 00:03:19,570
ή ψήστε τα
και περιχύστε τα με σοκολάτα

98
00:03:19,570 --> 00:03:21,090
για ένα τραγανό σνακ.

99
00:03:21,090 --> 00:03:22,808
Ό,τι πρέπει να ξεπεράσετε
σε αίσθημα αηδίας,

100
00:03:22,808 --> 00:03:25,409
το κερδίζετε σε θρέψη και γεύση.

101
00:03:25,409 --> 00:03:27,273
Τα έντομα μπορεί να είναι πεντανόστιμα.

102
00:03:27,273 --> 00:03:29,300
Τα σκουλήκια αλεύρου
έχουν τη γεύση των ψημένων καρπών.

103
00:03:29,300 --> 00:03:31,219
Οι ακρίδες μοιάζουν με τις γαρίδες.

104
00:03:31,219 --> 00:03:32,853
Κάποιοι λένε ότι τα τριζόνια,

105
00:03:32,853 --> 00:03:34,888
μυρίζουν όπως το ποπ κορν.

106
00:03:34,888 --> 00:03:36,489
Η καλλιέργεια εντόμων προς κατανάλωση

107
00:03:36,489 --> 00:03:38,611
έχει επίσης λιγότερο
περιβαλλοντικό αντίκτυπο

108
00:03:38,611 --> 00:03:40,202
από ό,τι η εκτροφή ζώων,

109
00:03:40,413 --> 00:03:43,385
επειδή τα έντομα εκπέμπουν
λιγότερα αέρια θερμοκηπίου

110
00:03:43,385 --> 00:03:46,312
και χρειάζονται λιγότερο χώρο,
νερό και τροφή.

111
00:03:46,312 --> 00:03:48,535
Κοινωνικοοικονομικά, η παραγωγή εντόμων

112
00:03:48,535 --> 00:03:50,665
θα βελτίωνε το επίπεδο ζωής
στις αναπτυσσόμενες χώρες

113
00:03:50,665 --> 00:03:53,123
αφού οι φάρμες εντόμων είναι μικρές,

114
00:03:53,123 --> 00:03:54,205
ιδιαίτερα παραγωγικές,

115
00:03:54,205 --> 00:03:57,073
και ταυτόχρονα σχετικά φτηνές
για την συντήρηση τους.

116
00:03:57,073 --> 00:03:58,643
Τα έντομα μπορούν επίσης να μετατραπούν

117
00:03:58,643 --> 00:04:00,843
σε μία πιο βιώσιμη πηγή τροφής
για τα εκτρεφόμενα ζώα,

118
00:04:00,843 --> 00:04:02,759
όπου μπορούν να εκτραφούν
με βιολογικά απόβλητα,

119
00:04:02,759 --> 00:04:04,132
όπως τα φλούδια λαχανικών,

120
00:04:04,132 --> 00:04:07,022
που αλλιώς θα καταλήξουν
να σαπίζουν στις χωματερές.

121
00:04:07,022 --> 00:04:08,664
Πεινάτε ακόμα;

122
00:04:08,664 --> 00:04:10,777
Αντιμέτωποι με ένα πιάτο
ψητών τριζονιών,

123
00:04:10,777 --> 00:04:12,801
οι περισσότεροι άνθρωποι
θα οπισθοχωρούσαν

124
00:04:12,801 --> 00:04:14,914
στην ιδέα όλων αυτών των ποδιών
και κεραιών

125
00:04:14,914 --> 00:04:16,799
κολλημένες ανάμεσα στα δόντια τους.

126
00:04:16,799 --> 00:04:18,052
Σκεφτείτε όμως τον αστακό.

127
00:04:18,052 --> 00:04:20,223
Κατά βάση είναι ένα γιγάντιο έντομο

128
00:04:20,223 --> 00:04:22,407
με πολλά πόδια και κεραίες,

129
00:04:22,407 --> 00:04:23,436
που θεωρούσαμε κάποτε

130
00:04:23,436 --> 00:04:25,611
ένα κατώτερο, αηδιαστικό φαγητό.

131
00:04:25,611 --> 00:04:27,620
Τώρα ο αστακός θεωρείται λιχουδιά.

132
00:04:27,870 --> 00:04:30,416
Μπορεί το ίδιο να γίνει και με τα έντομα;

133
00:04:30,416 --> 00:04:31,655
Κάντε μια δοκιμή!

134
00:04:31,655 --> 00:04:33,203
Βάλτε το έντομο στο στόμα σας,

135
00:04:33,203 --> 00:04:35,087
και απολαύστε το τραγάνισμα.