WEBVTT

00:00:01.015 --> 00:00:04.008
Câu chuyện này xuất phát

00:00:04.032 --> 00:00:05.290
từ hai đứa con của tôi.

00:00:05.314 --> 00:00:07.286
Lúc đó, chúng tôi đang
đi vào rừng Oakland

00:00:07.286 --> 00:00:11.154
con gái tôi phát hiện một cái hộp nhựa
trong một con lạch.

00:00:11.647 --> 00:00:13.309
Nó nhìn tôi rồi nói:

00:00:13.333 --> 00:00:15.840
"Bố ơi?"

00:00:15.864 --> 00:00:17.268
"Cái hộp không nên ở đó."

NOTE Paragraph

00:00:17.268 --> 00:00:19.960
Khi cô bé nói vậy,
tôi nhớ đến buổi cắm trại mùa hè.

00:00:19.984 --> 00:00:21.482
Vào buổi sáng đi thăm quan đó,

00:00:21.506 --> 00:00:24.533
ngay trước khi họ để các bố mẹ
đi qua cổng để đón con,

00:00:24.543 --> 00:00:26.376
vị giám sát trại sẽ nói:
"Nhanh nào!"

00:00:26.396 --> 00:00:28.895
"Mỗi người hãy nhặt năm mảnh rác!"

00:00:28.919 --> 00:00:31.959
Bạn thấy vài trăm đứa trẻ,
mỗi đứa nhặt năm mảnh rác,

00:00:31.983 --> 00:00:34.556
sau đó, khu trại trở nên
sạch sẽ hơn rất nhiều.

00:00:34.580 --> 00:00:35.739
Tôi nghĩ rằng,

00:00:35.763 --> 00:00:40.300
tại sao ta không áp dụng mô hình đó
với tầm cỡ toàn cầu?

00:00:40.324 --> 00:00:43.275
Đó chính là ý tưởng của Litterati.

NOTE Paragraph

00:00:43.299 --> 00:00:46.648
Tham vọng là tạo ra một thế giới
sạch bóng rác.

00:00:46.672 --> 00:00:48.180
Tôi sẽ nói về cách nó bắt đầu.

00:00:48.204 --> 00:00:51.590
Tôi chụp một điếu thuốc lá
và đăng lên Instagram.

00:00:52.222 --> 00:00:54.089
Và tôi chụp một bức khác...

00:00:54.113 --> 00:00:55.670
một bức khác...

00:00:55.694 --> 00:00:56.791
lại một bức khác nữa.

00:00:56.815 --> 00:00:58.101
Tôi thấy hai điều:

00:00:58.105 --> 00:01:01.667
một, rác trở thành
một thứ nghệ thuật dễ tiếp cận.

00:01:02.244 --> 00:01:02.975
Thứ hai,

00:01:02.975 --> 00:01:05.318
trong vòng vài ngày,
tôi đã chụp 50 bức ảnh,

00:01:05.348 --> 00:01:07.449
tôi nhặt ra từng ảnh một,

00:01:07.479 --> 00:01:09.824
tôi nhận ra tôi đã lập kỷ lục mới

00:01:09.858 --> 00:01:13.129
về khả năng gây ảnh hưởng tích cực
của bản thân lên toàn thế giới.

00:01:13.153 --> 00:01:15.341
Đó có thể là một trong 50 thứ
bạn nhìn thấy,

00:01:15.365 --> 00:01:16.608
hoặc bạn dẫm lên,

00:01:16.632 --> 00:01:18.160
hoặc các chú chim vô tình ăn.

NOTE Paragraph

00:01:18.709 --> 00:01:21.421
Tôi nói với mọi người
về điều mình đang làm,

00:01:21.445 --> 00:01:23.891
và họ bắt đầu tham gia cùng tôi.

00:01:24.831 --> 00:01:26.524
Một ngày,

00:01:26.548 --> 00:01:28.204
bức ảnh từ Trung Quốc này xuất hiện.

00:01:28.204 --> 00:01:31.204
Và dó là lúc tôi nhận ra

00:01:31.204 --> 00:01:34.600
Litterati có sẽ không chỉ dừng lại
ở vài bức ảnh hoa mỹ,

00:01:34.624 --> 00:01:37.993
chúng tôi sẽ trở thành một cộng đồng
thu thập dữ liệu.

00:01:38.869 --> 00:01:40.759
Mỗi bức ảnh là một câu chuyện.

00:01:41.279 --> 00:01:43.412
Nó cho ta biết, ai đã nhặt được gì,

00:01:43.426 --> 00:01:45.507
và được nhặt ở đâu,

00:01:45.531 --> 00:01:47.561
và khi nào.

00:01:47.936 --> 00:01:50.435
Tôi đã xây dựng một bản đồ
trên Google map,

00:01:50.459 --> 00:01:54.512
và đánh dấu các địa điểm
những túi rác được thu gom.

00:01:54.536 --> 00:01:58.454
Bằng cách đó, cộng đồng chúng tôi
phát triển

00:01:58.478 --> 00:02:00.157
và các dữ liệu cũng phát triển.

00:02:00.806 --> 00:02:04.267
Đường đến trường của hai con tôi
xuyên qua trung tâm những chỗ rác đó.

NOTE Paragraph

00:02:05.125 --> 00:02:06.336
Rác:

00:02:06.360 --> 00:02:09.064
nó luôn hiện diện đằng sau cuộc sống
của chúng ta.

00:02:09.088 --> 00:02:11.187
Nhưng nếu ta đưa chúng
ra ánh sáng?

00:02:11.211 --> 00:02:14.123
Nếu ta hiểu rõ về chúng, thứ hiện diện
trên đường phố,

00:02:14.147 --> 00:02:15.536
trên vỉa hè,

00:02:15.560 --> 00:02:17.098
và trong sân trường?

00:02:17.122 --> 00:02:20.369
Làm cách nào để tạo nên sự khác biệt
nhờ vào những dữ liệu đó?

NOTE Paragraph

00:02:21.189 --> 00:02:22.367
Tôi sẽ cho các bạn thấy.

00:02:22.371 --> 00:02:23.796
Đầu tiên là ở các thành phố.

00:02:24.418 --> 00:02:29.057
San Francisco muốn tìm hiểu xem trong rác
chứa bao nhiêu phần trăm thuốc lá,

00:02:29.081 --> 00:02:30.243
Tại sao?

00:02:30.267 --> 00:02:31.476
Để đánh thuế.

00:02:31.963 --> 00:02:33.718
Họ cho một vài người đi trên phố,

00:02:33.742 --> 00:02:35.257
với bút chì và bảng ghi,

00:02:35.267 --> 00:02:37.680
họ sẽ đi thu thập thông tin,

00:02:37.704 --> 00:02:40.815
để đưa đến việc đánh thuế
20 cent cho mỗi điếu thuốc bán ra.

00:02:41.787 --> 00:02:43.940
Và họ bị kiện

00:02:43.964 --> 00:02:45.140
bởi công ty thuốc lá,

00:02:45.164 --> 00:02:48.154
vì cho rằng việc đi thu thập dữ liệu
bằng bút chì và bảng ghi

00:02:48.174 --> 00:02:50.735
là không chính xác và không đáng tin.

00:02:51.454 --> 00:02:55.134
Thành phố hỏi tôi rằng liệu công nghệ
của chúng tôi có giúp được không.

00:02:55.158 --> 00:02:56.407
Họ không phát hiện ra,

00:02:56.431 --> 00:02:58.679
rằng thứ "công nghệ" đó
thực ra là Instagram...

NOTE Paragraph

00:02:58.703 --> 00:02:59.542
(Cười)

NOTE Paragraph

00:02:59.556 --> 00:03:01.032
Nhưng tôi nói, "Được chứ!"

NOTE Paragraph

00:03:01.056 --> 00:03:02.072
(Cười)

NOTE Paragraph

00:03:02.096 --> 00:03:06.004
"Công nghệ đó kiểm tra được nhãn thuốc lá,
ví dụ Parliament hoặc Pall Mall.

00:03:06.028 --> 00:03:09.453
Hơn nữa, mọi bức ảnh đều được
gán nhãn thời gian và địa điểm,

00:03:09.477 --> 00:03:10.858
để làm bằng chứng."

00:03:11.839 --> 00:03:15.059
Trong bốn ngày, 5000 ảnh đã được xử lý,

00:03:15.083 --> 00:03:20.021
dữ liệu đó được đưa ra toà, giúp cho việc
thu thuế và tăng gấp đôi số thuế thu được,

00:03:20.045 --> 00:03:24.368
tạo ra giá trị thặng dư hằng năm
khoảng bốn triệu đôla,

00:03:24.392 --> 00:03:26.857
giúp San Francisco
trong việc vệ sinh môi trường.

NOTE Paragraph

00:03:28.001 --> 00:03:30.010
Tôi rút ra hai thứ khi làm công việc đó:

00:03:30.040 --> 00:03:32.814
một, Instagram không hẳn là công cụ tốt...

NOTE Paragraph

00:03:32.838 --> 00:03:33.869
(Cười)

NOTE Paragraph

00:03:33.893 --> 00:03:35.396
nên chúng tôi đã viết phần mềm.

NOTE Paragraph

00:03:35.420 --> 00:03:36.843
Thứ hai, nếu bạn để ý kỹ,

00:03:36.867 --> 00:03:40.694
mỗi thành phố trên thế giời
đều có cách thức xả rác riêng!

00:03:40.718 --> 00:03:44.554
Cách thức riêng biệt đó giúp chúng tôi
nhận diện căn nguyên vấn đề,

00:03:44.578 --> 00:03:46.549
và tìm ra hướng giải quyết.

00:03:47.646 --> 00:03:50.024
Nếu bạn tạo ra lãi

00:03:50.048 --> 00:03:52.511
chỉ bằng việc điều tra
về tỷ lệ vỏ thuốc lá,

00:03:52.535 --> 00:03:54.631
ồ... nếu chúng là vỏ cốc cà phê,

00:03:54.655 --> 00:03:56.361
vỏ chai soda,

00:03:56.385 --> 00:03:57.799
hoặc chai nhựa thì sao?

00:03:58.501 --> 00:04:01.702
Nếu bạn hiểu về những loại rác
ở San Francisco, vậy còn Oakland,

00:04:01.726 --> 00:04:03.422
Amsterdam,

00:04:03.446 --> 00:04:06.416
hay những nơi xung quanh nhà mình thì sao?

00:04:07.408 --> 00:04:08.642
Nhãn của rác à?

00:04:08.666 --> 00:04:10.567
Ta dùng dữ liệu này thế nào,

00:04:10.591 --> 00:04:14.803
để tận dụng lợi ích về môi trường
và kinh tế của chúng?

NOTE Paragraph

00:04:15.646 --> 00:04:18.858
Có một toà nhà ở trung tâm Oakland
từng ngập trong rác,

00:04:19.325 --> 00:04:23.429
Cộng đồng Litterati đến đó
và đã thu thập được 1500 mẩu rác.

00:04:23.812 --> 00:04:25.152
Đây là thứ chúng tôi rút ra:

00:04:25.176 --> 00:04:28.516
hầu hết số rác đó đều từ một
nhãn bánh taco nổi tiếng.

00:04:29.738 --> 00:04:33.315
Hầu hết rác ở nhãn bánh đó
đến từ gói tương ớt của họ.

00:04:34.438 --> 00:04:38.064
Và hầu hết những gói tương ớt đó
thậm chí còn chưa được bóc ra.

00:04:39.965 --> 00:04:42.680
Vấn đề là vậy, còn hướng giải quyết...

00:04:42.704 --> 00:04:46.665
Có lẽ họ chỉ nên cho khách hàng tương ớt
khi được yêu cầu,

00:04:46.689 --> 00:04:48.698
hoặc bán với số lượng lớn,

00:04:48.722 --> 00:04:51.274
hoặc nghĩ ra cách lưu trữ bền lâu hơn.

00:04:51.298 --> 00:04:54.267
Làm cách nào để một nhãn hàng
biến một thứ gây ô nhiễm,

00:04:54.291 --> 00:04:56.297
thành một động lực phát triển kinh tế,

00:04:56.321 --> 00:04:58.089
và trở thành người hùng?

NOTE Paragraph

00:04:59.292 --> 00:05:01.494
Nếu bạn muốn thực sự thay đổi,

00:05:01.518 --> 00:05:04.392
hãy bắt đầu với những đứa trẻ của mình.

00:05:04.416 --> 00:05:07.819
Một nhóm học sinh lớp năm
thu gom được 1247 mảnh rác

00:05:07.843 --> 00:05:09.691
chúng đều ở trên sân trường.

00:05:09.715 --> 00:05:12.247
Họ nhận ra rằng
loại rác phổ biến nhất

00:05:12.271 --> 00:05:15.505
là ống hút bằng nhựa
từ chính căng tin của trường mình.

00:05:15.947 --> 00:05:18.476
Và những đứa trẻ này
đến gặp Hiệu trưởng và hỏi,

00:05:18.500 --> 00:05:20.270
"Tại sao ta phải mua ống hút?"

00:05:21.166 --> 00:05:22.921
Và họ không mua nữa.

00:05:22.945 --> 00:05:26.599
Họ ngộ ra rằng, từng cá nhân có thể
tạo ra sự khác biệt,

00:05:26.623 --> 00:05:29.061
nhưng đoàn kết lại,
họ sẽ tạo ra sức ảnh hưởng.

NOTE Paragraph

00:05:29.503 --> 00:05:33.515
Không quan trọng việc bạn là học sinh
hay nhà khoa học,

00:05:33.539 --> 00:05:36.674
bạn sống ở Honolulu hay Hà Nội,

00:05:36.698 --> 00:05:39.139
đây là cộng đồng chung của mọi người.

00:05:39.974 --> 00:05:44.653
Nó bắt đầu từ hai đứa trẻ
ở khu rừng phía bắc California,

00:05:44.677 --> 00:05:47.491
và bây giờ nó lan rộng ra toàn thế giới.

00:05:47.938 --> 00:05:49.721
Cách chúng tôi đã đạt được chúng ư?

00:05:50.067 --> 00:05:52.065
Từng chút, từng chút một.

NOTE Paragraph

00:05:52.508 --> 00:05:53.723
Cám ơn.

NOTE Paragraph

00:05:53.747 --> 00:05:57.365
(Vỗ tay)