1 00:00:00,825 --> 00:00:02,753 Birkaç yıl önce, 2 00:00:02,753 --> 00:00:06,583 annemde eklem iltihaplanması ortaya çıktı. 3 00:00:06,899 --> 00:00:14,371 Bilek, diz ve ayak parmakları şişerek felç edici, kronik bir acıya sebep oldu. 4 00:00:14,391 --> 00:00:16,701 Engellilik başvurusunda bulundu. 5 00:00:16,734 --> 00:00:19,454 Yakınımızdaki camiye gitmeyi bıraktı. 6 00:00:19,516 --> 00:00:23,633 Bazı sabahlar, diş fırçalamak bile çok acı vericiydi. 7 00:00:24,339 --> 00:00:26,046 Yardım etmek istedim. 8 00:00:26,500 --> 00:00:28,266 Fakat nasıl yapacağımı bilmiyordum. 9 00:00:28,716 --> 00:00:30,441 Ben doktor değilim. 10 00:00:31,005 --> 00:00:35,011 Bir tıp tarihçisiyim. 11 00:00:35,930 --> 00:00:39,392 Kronik acı tarihini araştırmaya başladım. 12 00:00:39,957 --> 00:00:43,312 Meğer UCLA arşivinde acının tarihiyle ilgili 13 00:00:43,312 --> 00:00:45,166 koca bir koleksiyon varmış. 14 00:00:46,593 --> 00:00:50,045 Bir hikaye buldum, harika bir hikaye. 15 00:00:50,069 --> 00:00:55,865 Milyonlarca insanı acıdan kurtaran bir adam; 16 00:00:55,889 --> 00:00:57,277 annem gibi insanları. 17 00:00:58,772 --> 00:01:00,232 Onu hiç duymamıştım. 18 00:01:00,256 --> 00:01:03,888 Biyografisi, Hollywood filmi falan yoktu. 19 00:01:04,483 --> 00:01:08,272 Adı John J. Bonica'ydı. 20 00:01:09,070 --> 00:01:10,618 Ama hikayemiz başladığında, 21 00:01:10,642 --> 00:01:14,755 Johnny "Bull" Walker olarak biliniyordu. 22 00:01:16,611 --> 00:01:18,951 1941'de bir yaz günüydü. 23 00:01:19,857 --> 00:01:25,486 New York, Brookfield'in ufak kasabasına sirk yeni gelmişti. 24 00:01:25,486 --> 00:01:29,426 Seyirciler, ip cambazlarını ve palyaçoları akın akın izlemeye gidiyorlardı. 25 00:01:29,431 --> 00:01:32,461 Şanslılarsa, insan güllesini izliyorlardı. 26 00:01:32,461 --> 00:01:36,074 Ayrıca, güçlü adam Johnny "Bull" Walker'ı da izlemeye geliyorlardı, 27 00:01:36,098 --> 00:01:40,301 bir dolar karşılığında seni iğneleyen kaslı kabadayıyı. 28 00:01:40,467 --> 00:01:43,408 O gün, sirk sistemi üzerinde 29 00:01:43,432 --> 00:01:45,417 bir ses çınladı. 30 00:01:45,441 --> 00:01:49,278 Canlı hayvan çadırına bir doktor lazımdı. 31 00:01:49,302 --> 00:01:51,686 Aslan terbiyecisine bir şey olmuştu. 32 00:01:51,710 --> 00:01:54,839 Yanlış bir hareketi sonucu, 33 00:01:54,863 --> 00:01:59,059 adamın kafası aslanın ağzında kaldı. 34 00:01:59,629 --> 00:02:01,288 Nefesi tükeniyordu. 35 00:02:01,312 --> 00:02:03,479 O orada çabalarken kalabalık, korkuyla 36 00:02:03,503 --> 00:02:06,407 izliyordu.Sonunda adam bayıldı. 37 00:02:06,788 --> 00:02:10,049 Aslan çenesini gevşetince, bakıcı adam 38 00:02:10,073 --> 00:02:14,527 hareketsiz bir şekilde yere düştü. 39 00:02:15,813 --> 00:02:18,182 Ayıldığında, tanıdık birinin 40 00:02:18,206 --> 00:02:20,346 onun üstüne çömeldiğini gördü. 41 00:02:21,169 --> 00:02:23,169 O kişi Bull Walker'dı. 42 00:02:23,816 --> 00:02:27,864 Güçlü adam, ağzıyla soluk verip 43 00:02:27,864 --> 00:02:30,864 onun hayatını kurtardı. 44 00:02:30,864 --> 00:02:32,692 Bu güçlü adam kimseye anlatmamıştı, 45 00:02:32,692 --> 00:02:36,151 ama aslında üçüncü sınıf tıp öğrencisiydi. 46 00:02:36,788 --> 00:02:39,960 Harcını ödemek için yaz boyunca sirkteydi 47 00:02:40,474 --> 00:02:42,124 ama kimliğini korumak için 48 00:02:42,194 --> 00:02:43,787 bunu bir sır olarak saklıyordu. 49 00:02:43,787 --> 00:02:47,191 Onun bir canavar, kötü bir adam olması gerekiyordu 50 00:02:47,215 --> 00:02:49,437 iyi niyetli, çalışkan biri değil. 51 00:02:50,535 --> 00:02:53,222 Tıbbi meslektaşları da onun sırrını bilmiyordu. 52 00:02:53,222 --> 00:02:57,359 Ona, "eğer bir atlet olsaydın aptal bir kuş olurdun." derlerdi. 53 00:02:57,849 --> 00:03:00,649 Bu yüzden onlara sirkten hiç bahsetmedi, 54 00:03:00,659 --> 00:03:06,039 ya da akşamları ve haftasonları nasıl profesyonelce güreştiğini söylemedi. 55 00:03:06,353 --> 00:03:08,973 Bull Walker, sonraları da 56 00:03:08,997 --> 00:03:11,406 Maskeli Marvel gibi takma adlar kullandı. 57 00:03:11,627 --> 00:03:15,345 Dünya Hafif Ağır Siklet Şampiyonu olduğunda bile 58 00:03:15,345 --> 00:03:20,448 o yıl, bunu bir sır olarak tuttu. 59 00:03:21,313 --> 00:03:25,919 John J. Bonica, yıllarca bu paralel hayatları yaşadı. 60 00:03:26,515 --> 00:03:28,209 O bir güreşçiydi. 61 00:03:28,233 --> 00:03:29,390 O bir doktordu. 62 00:03:29,788 --> 00:03:31,310 bir kalleşti. 63 00:03:31,334 --> 00:03:32,491 bir kahramandı. 64 00:03:33,038 --> 00:03:34,834 Acı verdi, 65 00:03:34,858 --> 00:03:36,016 ve onu iyileştirdi. 66 00:03:37,242 --> 00:03:40,744 O zamanlar bilmiyordu ama gelecek 50 yıl boyunca 67 00:03:40,768 --> 00:03:43,586 birbirleriyle çatışan kimliklerden yararlanarak 68 00:03:43,610 --> 00:03:46,923 acıyı düşünmek için yepyeni bir yol oluşturdu. 69 00:03:47,620 --> 00:03:51,794 Modern tıpta çok şeyi değiştirdi, öyle ki, onlarca yıl sonra 70 00:03:51,794 --> 00:03:56,901 Time Dergisi ona, acıyı hafifletmenin kurucu babası dedi. 71 00:03:57,351 --> 00:03:58,844 Ama bunlar hepsi sonradan oldu. 72 00:04:00,179 --> 00:04:02,815 1942'de Bonica, 73 00:04:02,815 --> 00:04:05,815 mezun oldu, ve maçların birinde 74 00:04:05,815 --> 00:04:09,491 tanıştığı, sevgilisi Emma ile evlendi. 75 00:04:10,505 --> 00:04:13,321 Hala gizlice güreşti, zorundaydı. 76 00:04:13,781 --> 00:04:18,421 Stajını yaptığı New York'taki St. Vincent Hastanesi para ödemiyordu. 77 00:04:19,101 --> 00:04:22,841 Şampiyonluk kemeriyle pahalı mekanlarda güreşiyordu. 78 00:04:22,877 --> 00:04:24,917 Madison Meydanı'nda mesela, 79 00:04:24,917 --> 00:04:26,538 güçlü rakiplere karşı dövüşüyordu 80 00:04:26,538 --> 00:04:29,387 Everett "The Blonde Bear" Marshal gibi 81 00:04:29,411 --> 00:04:33,053 ya da üç kez dünya şampiyonu olan Angelo Savoidi gibi. 82 00:04:34,192 --> 00:04:36,969 Maçlar vücudunda büyük etki yapıyordu; 83 00:04:36,993 --> 00:04:40,271 yırtık kalça eklemi, çatlak kaburgalar. 84 00:04:40,295 --> 00:04:45,193 Bir gece, Korkunç Turk'ün ayak parmağı 85 00:04:45,217 --> 00:04:47,129 yüzünün altını tırmaladı. 86 00:04:47,302 --> 00:04:52,470 Ertesi gün işte, yarayı saklamak için ameliyat maskesi takmak zorunda kaldı. 87 00:04:52,470 --> 00:04:57,128 Bonica, yaralı bir gözle iki kere ameliyata girdi, 88 00:04:57,128 --> 00:04:58,334 fakat göremiyordu. 89 00:04:59,138 --> 00:05:03,641 Fakat en kötüsü ezilmiş karnabahar kulaklarıydı. 90 00:05:04,094 --> 00:05:09,023 Başının iki yanında beyzbol topu varmış gibi hissettiğini söylüyordu. 91 00:05:09,153 --> 00:05:12,415 Hayatında, acı sadece çoğaldı. 92 00:05:13,177 --> 00:05:16,733 Sonra, hastanede eşinin doğum yapışını izledi. 93 00:05:17,509 --> 00:05:21,153 Kadın ıkınıyordu, açıkça bir ızdırap içindeydi. 94 00:05:21,657 --> 00:05:24,101 Ebe, stajyeri çağırıp, acısını azaltmak 95 00:05:24,125 --> 00:05:26,633 için ona birkaç damla eter verdirtti. 96 00:05:27,519 --> 00:05:30,880 Ama stajyer genç biriydi, daha 3 haftalık, 97 00:05:30,904 --> 00:05:33,840 gergindi ve eteri uygularken 98 00:05:33,864 --> 00:05:35,692 Emma'nın boğazını tahriş etti. 99 00:05:36,145 --> 00:05:40,093 Kusup tıkandı, morarmaya başladı. 100 00:05:40,895 --> 00:05:46,235 Bunları gören Bonica, stajyeri itip, 101 00:05:46,259 --> 00:05:47,840 kadının hava yolunu açtı, 102 00:05:47,864 --> 00:05:51,192 karısıyla, doğmamış kızının hayatını kurtardı. 103 00:05:52,172 --> 00:05:57,424 O an, hayatını anesteziye adamaya karar verdi. 104 00:05:57,424 --> 00:06:02,826 Sonra, epidural doğumu geliştirmeye 105 00:06:02,850 --> 00:06:04,985 yardım etti, fakat doğuma odaklanmadan, 106 00:06:05,009 --> 00:06:07,765 temel stajını raporlamalıydı. 107 00:06:10,373 --> 00:06:11,967 Doktorlar Günü zamanlarında 108 00:06:11,991 --> 00:06:12,991 Bonica, 109 00:06:12,991 --> 00:06:15,237 Tacoma yanındaki Madigan Sağlık Merkezinde 110 00:06:15,237 --> 00:06:16,387 kendini gösterdi. 111 00:06:16,783 --> 00:06:19,242 7.700 yatakla Amerika'nın en büyük askeri 112 00:06:19,242 --> 00:06:22,242 hastanelerinden biriydi. 113 00:06:22,242 --> 00:06:24,936 Bonica, acı kontrolünün başındaydı. 114 00:06:25,618 --> 00:06:27,618 Daha 27 yaşındaydı. 115 00:06:28,470 --> 00:06:30,610 Bonica, birçok hastayı tedavi ettikten sonra, 116 00:06:30,610 --> 00:06:34,308 öğrendiği her şeyle çelişen vakalar farketti. 117 00:06:34,976 --> 00:06:39,822 Acı bir çeşit alarmdı -- iyi anlamda-- 118 00:06:39,846 --> 00:06:44,398 yani vücudun yaralanma sonucu sinyal vermesi, kırılmış bir kol gibi. 119 00:06:44,538 --> 00:06:46,150 Ama bazı vakalarda, 120 00:06:46,174 --> 00:06:49,649 hasta bacağını kestirdikten sonra mesela, 121 00:06:49,673 --> 00:06:53,934 olmayan bacağın acısından şikayet ediyordu. 122 00:06:54,231 --> 00:06:55,861 Eğer hasar tedavi edildiyse, 123 00:06:55,861 --> 00:06:58,861 neden hala alarm çalmaya devam ediyordu? 124 00:06:58,861 --> 00:07:02,990 Bazen hiç bir hasar olmamasına rağmen, 125 00:07:03,014 --> 00:07:05,496 hala canı yanan hastalar da oluyordu. 126 00:07:06,678 --> 00:07:10,646 Bonica, hastaneki tüm uzmanları izledi; 127 00:07:10,670 --> 00:07:13,578 cerrahlar, nörolojistler, psikiyatristler, diğerleri. 128 00:07:13,652 --> 00:07:15,062 Ve kendi hastaları hakkında 129 00:07:15,062 --> 00:07:17,643 onların fikirlerini almaya çalıştı. 130 00:07:17,643 --> 00:07:18,643 Ama bu zaman aldığı için, 131 00:07:18,643 --> 00:07:20,123 öğle yemeği sonrası 132 00:07:20,123 --> 00:07:23,123 grup toplantıları düzenledi. 133 00:07:23,123 --> 00:07:26,899 Hastanın acısına karşı koyan uzman takımı gibiydiler. 134 00:07:27,613 --> 00:07:31,553 Daha önce, hiç kimse acıya bu şekilde odaklanmamıştı. 135 00:07:32,928 --> 00:07:34,928 Sonrasında, çok çalıştı. 136 00:07:35,845 --> 00:07:36,845 Eline geçen tüm tıp kitaplarını, 137 00:07:36,845 --> 00:07:38,732 "acı" kelimesi geçen her şeyi 138 00:07:38,732 --> 00:07:41,283 dikkatlice not ederek okudu. 139 00:07:42,282 --> 00:07:46,163 Okuduğu 14.000 sayfadan 140 00:07:46,187 --> 00:07:50,363 on yedi buçuğunda "acı" kelimesi vardı. 141 00:07:50,908 --> 00:07:52,910 ON YEDİ BUÇUK. 142 00:07:52,934 --> 00:07:55,875 Hasta olmanın en temel, en yaygın, 143 00:07:55,875 --> 00:07:58,875 en sinir bozucu yanı için. 144 00:07:58,875 --> 00:08:00,982 Bonica şaşırmıştı. Dedi ki, 145 00:08:01,006 --> 00:08:05,460 "Ne çeşit bir sonuçla oraya gelebilirsin? 146 00:08:05,484 --> 00:08:08,666 Hasta açısından en önemli şey olan 147 00:08:08,690 --> 00:08:10,055 acı hakkında konuşmuyorlar." 148 00:08:11,295 --> 00:08:15,185 Gelecek 8 yılda, Bonica bunun hakkında 149 00:08:15,209 --> 00:08:17,654 konuştu, eksik sayfaları yazdı. 150 00:08:18,057 --> 00:08:19,575 Sonraları "Acı'nın Kutsal Kitabı" olarak 151 00:08:19,575 --> 00:08:22,575 bilinen kitabı yazdı. 152 00:08:22,575 --> 00:08:25,992 Kitabında yeni stratejiler, 153 00:08:26,016 --> 00:08:29,486 sinir bloğu iğnesi kullanılan yeni tedaviler önerdi. 154 00:08:29,626 --> 00:08:32,357 Öğle yemeği toplantılarına dayanarak, 155 00:08:32,381 --> 00:08:34,379 Acı Kliniği diye yeni klinik teklif etti. 156 00:08:35,248 --> 00:08:37,659 Ama kitabıyla ilgili en önemli şey, 157 00:08:37,683 --> 00:08:41,794 tıpta, duygusal bir alarm çeşidi olmasıydı. 158 00:08:41,794 --> 00:08:44,356 Doktorların, hastaların hayatlarındaki acıyı 159 00:08:44,356 --> 00:08:49,577 ciddiye almaları için umutsuzca bir istek.. 160 00:08:51,321 --> 00:08:54,590 Tıbbın amacını yeniden belirledi. 161 00:08:55,373 --> 00:08:59,558 Amaç, hastaları daha iyi etmek değil; 162 00:08:59,582 --> 00:09:02,934 hastaları daha iyi hissettirmekti. 163 00:09:04,705 --> 00:09:08,568 Onlarca yıl ağrısını, gündeminden uzak tuttu 164 00:09:08,568 --> 00:09:11,262 ve nihayetinde 70'lerin ortasında acısı ortaya çıktı. 165 00:09:12,007 --> 00:09:15,461 Dünyada yüzlerce acı kliniği türedi. 166 00:09:15,711 --> 00:09:18,941 Fakat türedikçe, trajik bir düğüm. 167 00:09:19,754 --> 00:09:22,915 Bonica'nın güreş yılları onu yakaladı. 168 00:09:24,597 --> 00:09:26,777 20 yılı aşkın süredir ringlerin dışında kaldı. 169 00:09:26,777 --> 00:09:31,078 Ama 1500 müsabaka vücudunda iz bırakmıştı. 170 00:09:31,769 --> 00:09:33,970 50'li yaşların ortasına geldiğinde 171 00:09:33,970 --> 00:09:36,360 hala osteoartrit hastasıydı. 172 00:09:36,360 --> 00:09:40,379 Sonraki 20 yıl, 4 omurga ameliyatı, 173 00:09:40,403 --> 00:09:42,930 kalça protezi üstüne kalça protezi 174 00:09:42,954 --> 00:09:45,521 olmak üzere 22 ameliyat geçirdi. 175 00:09:46,110 --> 00:09:48,064 Neredeyse kolunu kaldıramıyor 176 00:09:48,064 --> 00:09:50,144 boynunu döndüremiyordu. 177 00:09:50,144 --> 00:09:53,554 Yürümek için aluminyum koltuk değneklerine ihtiyacı vardı. 178 00:09:53,879 --> 00:09:54,923 Arkadaşları ve 179 00:09:54,923 --> 00:09:57,923 eski öğrencileri onun doktoru oldular. 180 00:09:57,923 --> 00:10:02,125 Birine göre, dünyadaki en çok sinir bloğu 181 00:10:02,149 --> 00:10:04,727 iğnesi alan kişiydi. 182 00:10:06,043 --> 00:10:11,773 Zaten işkolikti, günde 15-18 saaten fazla çalıştı. 183 00:10:11,773 --> 00:10:14,422 İyileştirmek, onun için işten fazlasıydı. 184 00:10:14,455 --> 00:10:17,177 Bu onun rahatlama yoluydu. 185 00:10:18,510 --> 00:10:22,321 O zamanlar bir muhabire şöyle dedi; 186 00:10:22,345 --> 00:10:24,423 "Eğer bu kadar meşgul olmasaydım, 187 00:10:24,423 --> 00:10:27,423 tamamen engelli biri olurdum." 188 00:10:27,423 --> 00:10:29,743 1980'lerin başında, Florida'da 189 00:10:29,753 --> 00:10:32,296 bir iş gezisinde, Bonica, eski bir öğrencisini 190 00:10:32,296 --> 00:10:36,318 onu Tampa'daki Hyde Park alanına götürmesi için aldı. 191 00:10:37,338 --> 00:10:39,166 Palmiye ağaçlarının önünden geçip, 192 00:10:39,166 --> 00:10:41,506 garajında büyük gümüş havan topu saklı 193 00:10:41,506 --> 00:10:46,116 bir köşkün önünde durdular. 194 00:10:46,895 --> 00:10:50,134 Ev, Zacchini ailesine aitti-- 195 00:10:50,134 --> 00:10:52,830 Amerika'nın sirk kraliyeti denebilir. 196 00:10:54,229 --> 00:10:56,802 Yıllar önce, Bonica onları izlemişti, 197 00:10:56,826 --> 00:10:59,713 gümüş bir tulumda, büyük gözlüklerle, 198 00:10:59,737 --> 00:11:01,772 öncüsü oldukları numarayı yaparak 199 00:11:01,772 --> 00:11:04,232 - İnsan Güllesi. 200 00:11:04,782 --> 00:11:06,192 Fakat şimdi 201 00:11:06,192 --> 00:11:09,267 onlar da şu an onun gibiydi: emekli. 202 00:11:09,267 --> 00:11:12,838 Şu an bu jenerasyonun hepsi ölü, Bonica da dahil. 203 00:11:12,862 --> 00:11:14,692 Bu yüzden o gün birbirlerine tam olarak 204 00:11:14,692 --> 00:11:16,475 ne dediklerini bilmenin bir yolu yok. 205 00:11:16,525 --> 00:11:18,525 Ama yine de hayal etmeyi seviyorum. 206 00:11:19,233 --> 00:11:21,003 Güçlü adamlar ve insan gülleleri 207 00:11:21,033 --> 00:11:23,240 tekrar bir araya gelmiş, birbirlerine 208 00:11:23,240 --> 00:11:24,963 eski, yeni yaralarını gösteriyorlar. 209 00:11:25,802 --> 00:11:28,058 Belki Bonica onlara tıbbi tavsiyeler verdi. 210 00:11:29,192 --> 00:11:35,202 Belki onlara, sirkteki hayatının ve güreşmenin 211 00:11:35,202 --> 00:11:39,592 hayatını nasıl da şekillendirdiğini anlattı. 212 00:11:41,286 --> 00:11:43,970 Bonica, acıyı yakından gördü. 213 00:11:45,236 --> 00:11:46,236 Onu hissetti. 214 00:11:46,236 --> 00:11:48,453 Onu yaşadı. 215 00:11:48,453 --> 00:11:49,899 Ve bu, 216 00:11:49,899 --> 00:11:53,449 acıyı inkar etmesini imkansızlaştırdı. 217 00:11:53,449 --> 00:11:56,563 Bu sempatiyle, yepyeni bir alan tasarladı, 218 00:11:56,587 --> 00:11:59,699 tıbbın acıyı bilmesinde 219 00:11:59,723 --> 00:12:00,975 önemli bir rol oynadı. 220 00:12:02,627 --> 00:12:03,987 Aynı sözlü tarihte, 221 00:12:03,987 --> 00:12:11,133 Bonica, acının en karmaşık insan deneyimi olduğunu iddia etti. 222 00:12:12,215 --> 00:12:12,945 Bu, 223 00:12:12,945 --> 00:12:14,215 geçmiş yaşantını da, 224 00:12:14,215 --> 00:12:16,053 bugünü de 225 00:12:16,053 --> 00:12:18,243 ilişkilerini de, aileni de içine alır. 226 00:12:19,516 --> 00:12:22,606 Bonica için tamamen doğduydu. 227 00:12:22,606 --> 00:12:27,613 Fakat bu, benim annem için de doğruydu. 228 00:12:28,043 --> 00:12:29,653 Doktorlar için annemi, 229 00:12:29,653 --> 00:12:33,386 profesyonel bir hasta olarak görmek kolaydı. 230 00:12:34,652 --> 00:12:38,954 Günlerini bekleme odalarında harcayan bir kadın. 231 00:12:39,714 --> 00:12:42,076 Bazen annemi aynı şekilde görmeye 232 00:12:42,076 --> 00:12:44,476 takılıp kalıyorum. 233 00:12:45,076 --> 00:12:47,043 Fakat, Bonica'nın dopdolu yaşanmış hayatına 234 00:12:47,067 --> 00:12:51,599 vasiyet olan acısını gördükçe, 235 00:12:51,623 --> 00:12:55,370 annemin acısının dayandıklarını 236 00:12:55,370 --> 00:12:58,370 hatırlamaya başlıyorum. 237 00:12:58,370 --> 00:13:02,138 Şişip iltihaplanmadan önce, 238 00:13:02,162 --> 00:13:05,647 çalıştığı hastanede insan kaynakları 239 00:13:05,647 --> 00:13:09,289 bölümünde, annemin parmakları tıkırdardı. 240 00:13:09,289 --> 00:13:11,734 Tüm cami için, samsa (bir yemek çeşidi) 241 00:13:11,734 --> 00:13:14,734 sarardı o parmaklar. 242 00:13:14,734 --> 00:13:18,435 Ben çocukken, onlar saçlarımı kestiler 243 00:13:18,459 --> 00:13:20,911 burnumu sildiler, 244 00:13:20,935 --> 00:13:22,585 ayakkabılarımı bağladılar. 245 00:13:29,832 --> 00:13:31,157 Teşekkür ederim. 246 00:13:31,181 --> 00:13:38,000 (Alkış)