0:00:00.825,0:00:02.753
Birkaç yıl önce,

0:00:02.753,0:00:06.583
annemde eklem iltihaplanması ortaya çıktı.

0:00:06.899,0:00:14.371
Bilek, diz ve ayak parmakları şişerek[br]felç edici, kronik bir acıya sebep oldu.

0:00:14.391,0:00:16.701
Engellilik başvurusunda bulundu.

0:00:16.734,0:00:19.454
Yakınımızdaki camiye gitmeyi bıraktı.

0:00:19.516,0:00:23.633
Bazı sabahlar, [br]diş fırçalamak bile çok acı vericiydi.

0:00:24.339,0:00:26.046
Yardım etmek istedim.

0:00:26.500,0:00:28.266
Fakat nasıl yapacağımı bilmiyordum.

0:00:28.716,0:00:30.441
Ben doktor değilim.

0:00:31.005,0:00:35.011
Bir tıp tarihçisiyim.

0:00:35.930,0:00:39.392
Kronik acı tarihini araştırmaya başladım.

0:00:39.957,0:00:43.312
Meğer UCLA arşivinde[br]acının tarihiyle ilgili

0:00:43.312,0:00:45.166
koca bir koleksiyon varmış.

0:00:46.593,0:00:50.045
Bir hikaye buldum,[br]harika bir hikaye.

0:00:50.069,0:00:55.865
Milyonlarca insanı[br]acıdan kurtaran bir adam;

0:00:55.889,0:00:57.277
annem gibi insanları.

0:00:58.772,0:01:00.232
Onu hiç duymamıştım.

0:01:00.256,0:01:03.888
Biyografisi, Hollywood filmi falan yoktu.

0:01:04.483,0:01:08.272
Adı John J. Bonica'ydı.

0:01:09.070,0:01:10.618
Ama hikayemiz başladığında,

0:01:10.642,0:01:14.755
Johnny "Bull" Walker olarak biliniyordu.

0:01:16.611,0:01:18.951
1941'de bir yaz günüydü.

0:01:19.857,0:01:25.486
New York, Brookfield'in[br]ufak kasabasına sirk yeni gelmişti.

0:01:25.486,0:01:29.426
Seyirciler, ip cambazlarını ve palyaçoları[br]akın akın izlemeye gidiyorlardı.

0:01:29.431,0:01:32.461
Şanslılarsa, insan güllesini izliyorlardı.

0:01:32.461,0:01:36.074
Ayrıca, güçlü adam Johnny "Bull" Walker'ı[br]da izlemeye geliyorlardı,

0:01:36.098,0:01:40.301
bir dolar karşılığında seni[br]iğneleyen kaslı kabadayıyı.

0:01:40.467,0:01:43.408
O gün, sirk sistemi üzerinde

0:01:43.432,0:01:45.417
bir ses çınladı.

0:01:45.441,0:01:49.278
Canlı hayvan çadırına bir doktor lazımdı.

0:01:49.302,0:01:51.686
Aslan terbiyecisine bir şey olmuştu.

0:01:51.710,0:01:54.839
Yanlış bir hareketi sonucu,

0:01:54.863,0:01:59.059
adamın kafası aslanın ağzında kaldı.

0:01:59.629,0:02:01.288
Nefesi tükeniyordu.

0:02:01.312,0:02:03.479
O orada çabalarken kalabalık, korkuyla

0:02:03.503,0:02:06.407
izliyordu.Sonunda adam bayıldı.

0:02:06.788,0:02:10.049
Aslan çenesini gevşetince, bakıcı adam

0:02:10.073,0:02:14.527
hareketsiz bir şekilde yere düştü.

0:02:15.813,0:02:18.182
Ayıldığında, tanıdık birinin

0:02:18.206,0:02:20.346
onun üstüne çömeldiğini gördü.

0:02:21.169,0:02:23.169
O kişi Bull Walker'dı.

0:02:23.816,0:02:27.864
Güçlü adam, ağzıyla soluk verip

0:02:27.864,0:02:30.864
onun hayatını kurtardı.

0:02:30.864,0:02:32.692
Bu güçlü adam kimseye anlatmamıştı,

0:02:32.692,0:02:36.151
ama aslında üçüncü sınıf tıp öğrencisiydi.

0:02:36.788,0:02:39.960
Harcını ödemek için yaz boyunca sirkteydi

0:02:40.474,0:02:42.124
ama kimliğini korumak için

0:02:42.194,0:02:43.787
bunu bir sır olarak saklıyordu.

0:02:43.787,0:02:47.191
Onun bir canavar, kötü bir adam[br]olması gerekiyordu

0:02:47.215,0:02:49.437
iyi niyetli, çalışkan biri değil.

0:02:50.535,0:02:53.222
Tıbbi meslektaşları da[br]onun sırrını bilmiyordu.

0:02:53.222,0:02:57.359
Ona, "eğer bir atlet olsaydın [br]aptal bir kuş olurdun." derlerdi.

0:02:57.849,0:03:00.649
Bu yüzden onlara sirkten hiç bahsetmedi,

0:03:00.659,0:03:06.039
ya da akşamları ve haftasonları nasıl[br]profesyonelce güreştiğini söylemedi.

0:03:06.353,0:03:08.973
Bull Walker, sonraları da

0:03:08.997,0:03:11.406
Maskeli Marvel gibi takma adlar kullandı.

0:03:11.627,0:03:15.345
Dünya Hafif Ağır Siklet Şampiyonu[br]olduğunda bile

0:03:15.345,0:03:20.448
o yıl, bunu bir sır olarak tuttu.

0:03:21.313,0:03:25.919
John J. Bonica, yıllarca[br]bu paralel hayatları yaşadı.

0:03:26.515,0:03:28.209
O bir güreşçiydi.

0:03:28.233,0:03:29.390
O bir doktordu.

0:03:29.788,0:03:31.310
bir kalleşti.

0:03:31.334,0:03:32.491
bir kahramandı.

0:03:33.038,0:03:34.834
Acı verdi,

0:03:34.858,0:03:36.016
ve onu iyileştirdi.

0:03:37.242,0:03:40.744
O zamanlar bilmiyordu ama[br]gelecek 50 yıl boyunca

0:03:40.768,0:03:43.586
birbirleriyle çatışan[br]kimliklerden yararlanarak

0:03:43.610,0:03:46.923
acıyı düşünmek için yepyeni[br]bir yol oluşturdu.

0:03:47.620,0:03:51.794
Modern tıpta çok şeyi değiştirdi,[br]öyle ki, onlarca yıl sonra

0:03:51.794,0:03:56.901
Time Dergisi ona, acıyı hafifletmenin[br]kurucu babası dedi.

0:03:57.351,0:03:58.844
Ama bunlar hepsi sonradan oldu.

0:04:00.179,0:04:02.815
1942'de Bonica,

0:04:02.815,0:04:05.815
mezun oldu, ve maçların birinde

0:04:05.815,0:04:09.491
tanıştığı, sevgilisi Emma ile evlendi.

0:04:10.505,0:04:13.321
Hala gizlice güreşti, zorundaydı.

0:04:13.781,0:04:18.421
Stajını yaptığı New York'taki[br]St. Vincent Hastanesi para ödemiyordu.

0:04:19.101,0:04:22.841
Şampiyonluk kemeriyle[br]pahalı mekanlarda güreşiyordu.

0:04:22.877,0:04:24.917
Madison Meydanı'nda mesela,

0:04:24.917,0:04:26.538
güçlü rakiplere karşı dövüşüyordu

0:04:26.538,0:04:29.387
Everett "The Blonde Bear" Marshal gibi

0:04:29.411,0:04:33.053
ya da üç kez dünya şampiyonu olan[br]Angelo Savoidi gibi.

0:04:34.192,0:04:36.969
Maçlar vücudunda büyük etki yapıyordu;

0:04:36.993,0:04:40.271
yırtık kalça eklemi, çatlak kaburgalar.

0:04:40.295,0:04:45.193
Bir gece, Korkunç Turk'ün ayak parmağı

0:04:45.217,0:04:47.129
yüzünün altını tırmaladı.

0:04:47.302,0:04:52.470
Ertesi gün işte, yarayı saklamak için[br]ameliyat maskesi takmak zorunda kaldı.

0:04:52.470,0:04:57.128
Bonica, yaralı bir gözle[br]iki kere ameliyata girdi,

0:04:57.128,0:04:58.334
fakat göremiyordu.

0:04:59.138,0:05:03.641
Fakat en kötüsü ezilmiş[br]karnabahar kulaklarıydı.

0:05:04.094,0:05:09.023
Başının iki yanında beyzbol topu varmış[br]gibi hissettiğini söylüyordu.

0:05:09.153,0:05:12.415
Hayatında, acı sadece çoğaldı.

0:05:13.177,0:05:16.733
Sonra, hastanede eşinin[br]doğum yapışını izledi.

0:05:17.509,0:05:21.153
Kadın ıkınıyordu, açıkça bir[br]ızdırap içindeydi.

0:05:21.657,0:05:24.101
Ebe, stajyeri çağırıp, acısını azaltmak

0:05:24.125,0:05:26.633
için ona birkaç damla eter verdirtti.

0:05:27.519,0:05:30.880
Ama stajyer genç biriydi, daha 3 haftalık,

0:05:30.904,0:05:33.840
gergindi ve eteri uygularken

0:05:33.864,0:05:35.692
Emma'nın boğazını tahriş etti.

0:05:36.145,0:05:40.093
Kusup tıkandı, morarmaya başladı.

0:05:40.895,0:05:46.235
Bunları gören Bonica, stajyeri itip,

0:05:46.259,0:05:47.840
kadının hava yolunu açtı,

0:05:47.864,0:05:51.192
karısıyla, doğmamış kızının[br]hayatını kurtardı.

0:05:52.172,0:05:57.424
O an, hayatını anesteziye[br]adamaya karar verdi.

0:05:57.424,0:06:02.826
Sonra, epidural doğumu geliştirmeye

0:06:02.850,0:06:04.985
yardım etti, fakat doğuma odaklanmadan,

0:06:05.009,0:06:07.765
temel stajını raporlamalıydı.

0:06:10.373,0:06:11.967
Doktorlar Günü zamanlarında

0:06:11.991,0:06:12.991
Bonica,

0:06:12.991,0:06:15.237
Tacoma yanındaki Madigan Sağlık Merkezinde

0:06:15.237,0:06:16.387
kendini gösterdi.

0:06:16.783,0:06:19.242
7.700 yatakla Amerika'nın en büyük askeri

0:06:19.242,0:06:22.242
hastanelerinden biriydi.

0:06:22.242,0:06:24.936
Bonica, acı kontrolünün başındaydı.

0:06:25.618,0:06:27.618
Daha 27 yaşındaydı.

0:06:28.470,0:06:30.610
Bonica, birçok hastayı tedavi[br]ettikten sonra,

0:06:30.610,0:06:34.308
öğrendiği her şeyle çelişen[br]vakalar farketti.

0:06:34.976,0:06:39.822
Acı bir çeşit alarmdı -- iyi anlamda--

0:06:39.846,0:06:44.398
yani vücudun yaralanma sonucu[br]sinyal vermesi, kırılmış bir kol gibi.

0:06:44.538,0:06:46.150
Ama bazı vakalarda,

0:06:46.174,0:06:49.649
hasta bacağını kestirdikten sonra mesela,

0:06:49.673,0:06:53.934
olmayan bacağın acısından şikayet ediyordu.

0:06:54.231,0:06:55.861
Eğer hasar tedavi edildiyse,

0:06:55.861,0:06:58.861
neden hala alarm çalmaya devam ediyordu?

0:06:58.861,0:07:02.990
Bazen hiç bir hasar olmamasına rağmen,

0:07:03.014,0:07:05.496
hala canı yanan hastalar da oluyordu.

0:07:06.678,0:07:10.646
Bonica, hastaneki tüm uzmanları izledi;

0:07:10.670,0:07:13.578
cerrahlar, nörolojistler, [br]psikiyatristler, diğerleri.

0:07:13.652,0:07:15.062
Ve kendi hastaları hakkında

0:07:15.062,0:07:17.643
onların fikirlerini almaya çalıştı.

0:07:17.643,0:07:18.643
Ama bu zaman aldığı için,

0:07:18.643,0:07:20.123
öğle yemeği sonrası

0:07:20.123,0:07:23.123
grup toplantıları düzenledi.

0:07:23.123,0:07:26.899
Hastanın acısına karşı koyan[br]uzman takımı gibiydiler.

0:07:27.613,0:07:31.553
Daha önce, hiç kimse acıya bu[br]şekilde odaklanmamıştı.

0:07:32.928,0:07:34.928
Sonrasında, çok çalıştı.

0:07:35.845,0:07:36.845
Eline geçen tüm tıp kitaplarını,

0:07:36.845,0:07:38.732
"acı" kelimesi geçen her şeyi

0:07:38.732,0:07:41.283
dikkatlice not ederek okudu.

0:07:42.282,0:07:46.163
Okuduğu 14.000 sayfadan

0:07:46.187,0:07:50.363
on yedi buçuğunda "acı" kelimesi vardı.

0:07:50.908,0:07:52.910
ON YEDİ BUÇUK.

0:07:52.934,0:07:55.875
Hasta olmanın en temel, en yaygın,

0:07:55.875,0:07:58.875
en sinir bozucu yanı için.

0:07:58.875,0:08:00.982
Bonica şaşırmıştı. Dedi ki,

0:08:01.006,0:08:05.460
"Ne çeşit bir sonuçla oraya gelebilirsin?

0:08:05.484,0:08:08.666
Hasta açısından en önemli şey olan

0:08:08.690,0:08:10.055
acı hakkında konuşmuyorlar."

0:08:11.295,0:08:15.185
Gelecek 8 yılda, Bonica bunun hakkında

0:08:15.209,0:08:17.654
konuştu, eksik sayfaları yazdı.

0:08:18.057,0:08:19.575
Sonraları "Acı'nın Kutsal Kitabı" olarak

0:08:19.575,0:08:22.575
bilinen kitabı yazdı.

0:08:22.575,0:08:25.992
Kitabında yeni stratejiler,

0:08:26.016,0:08:29.486
sinir bloğu iğnesi kullanılan[br]yeni tedaviler önerdi.

0:08:29.626,0:08:32.357
Öğle yemeği toplantılarına dayanarak,

0:08:32.381,0:08:34.379
Acı Kliniği diye yeni klinik teklif etti.

0:08:35.248,0:08:37.659
Ama kitabıyla ilgili en önemli şey,

0:08:37.683,0:08:41.794
tıpta, duygusal bir alarm[br]çeşidi olmasıydı.

0:08:41.794,0:08:44.356
Doktorların, hastaların hayatlarındaki acıyı

0:08:44.356,0:08:49.577
ciddiye almaları için umutsuzca bir istek..

0:08:51.321,0:08:54.590
Tıbbın amacını yeniden belirledi.

0:08:55.373,0:08:59.558
Amaç, hastaları daha iyi etmek değil;

0:08:59.582,0:09:02.934
hastaları daha iyi hissettirmekti.

0:09:04.705,0:09:08.568
Onlarca yıl ağrısını,[br]gündeminden uzak tuttu[br]

0:09:08.568,0:09:11.262
ve nihayetinde 70'lerin ortasında[br]acısı ortaya çıktı.

0:09:12.007,0:09:15.461
Dünyada yüzlerce acı kliniği türedi.

0:09:15.711,0:09:18.941
Fakat türedikçe, trajik bir düğüm.

0:09:19.754,0:09:22.915
Bonica'nın güreş yılları onu yakaladı.

0:09:24.597,0:09:26.777
20 yılı aşkın süredir ringlerin[br]dışında kaldı.

0:09:26.777,0:09:31.078
Ama 1500 müsabaka vücudunda iz bırakmıştı.

0:09:31.769,0:09:33.970
50'li yaşların ortasına geldiğinde

0:09:33.970,0:09:36.360
hala osteoartrit hastasıydı.

0:09:36.360,0:09:40.379
Sonraki 20 yıl, 4 omurga ameliyatı,

0:09:40.403,0:09:42.930
kalça protezi üstüne kalça protezi

0:09:42.954,0:09:45.521
olmak üzere 22 ameliyat geçirdi.

0:09:46.110,0:09:48.064
Neredeyse kolunu kaldıramıyor

0:09:48.064,0:09:50.144
boynunu döndüremiyordu.

0:09:50.144,0:09:53.554
Yürümek için aluminyum koltuk[br]değneklerine ihtiyacı vardı.

0:09:53.879,0:09:54.923
Arkadaşları ve

0:09:54.923,0:09:57.923
eski öğrencileri onun doktoru oldular.

0:09:57.923,0:10:02.125
Birine göre, dünyadaki en çok sinir bloğu

0:10:02.149,0:10:04.727
iğnesi alan kişiydi.

0:10:06.043,0:10:11.773
Zaten işkolikti, günde [br]15-18 saaten fazla çalıştı.

0:10:11.773,0:10:14.422
İyileştirmek, onun için işten fazlasıydı.

0:10:14.455,0:10:17.177
Bu onun rahatlama yoluydu.

0:10:18.510,0:10:22.321
O zamanlar bir muhabire şöyle dedi;

0:10:22.345,0:10:24.423
"Eğer bu kadar meşgul olmasaydım,

0:10:24.423,0:10:27.423
tamamen engelli biri olurdum."

0:10:27.423,0:10:29.743
1980'lerin başında, Florida'da

0:10:29.753,0:10:32.296
bir iş gezisinde, Bonica, [br]eski bir öğrencisini

0:10:32.296,0:10:36.318
onu Tampa'daki Hyde Park alanına[br]götürmesi için aldı.

0:10:37.338,0:10:39.166
Palmiye ağaçlarının önünden geçip,

0:10:39.166,0:10:41.506
garajında büyük gümüş havan topu saklı

0:10:41.506,0:10:46.116
bir köşkün önünde durdular.

0:10:46.895,0:10:50.134
Ev, Zacchini ailesine aitti--

0:10:50.134,0:10:52.830
Amerika'nın sirk kraliyeti denebilir.

0:10:54.229,0:10:56.802
Yıllar önce, Bonica onları izlemişti,

0:10:56.826,0:10:59.713
gümüş bir tulumda, büyük gözlüklerle,

0:10:59.737,0:11:01.772
öncüsü oldukları numarayı yaparak

0:11:01.772,0:11:04.232
- İnsan Güllesi.

0:11:04.782,0:11:06.192
Fakat şimdi

0:11:06.192,0:11:09.267
onlar da şu an onun gibiydi: emekli.

0:11:09.267,0:11:12.838
Şu an bu jenerasyonun hepsi ölü,[br]Bonica da dahil.

0:11:12.862,0:11:14.692
Bu yüzden o gün birbirlerine[br]tam olarak

0:11:14.692,0:11:16.475
ne dediklerini bilmenin bir yolu yok.

0:11:16.525,0:11:18.525
Ama yine de hayal etmeyi seviyorum.

0:11:19.233,0:11:21.003
Güçlü adamlar ve insan gülleleri

0:11:21.033,0:11:23.240
tekrar bir araya gelmiş, birbirlerine

0:11:23.240,0:11:24.963
eski, yeni yaralarını gösteriyorlar.

0:11:25.802,0:11:28.058
Belki Bonica onlara tıbbi tavsiyeler verdi.

0:11:29.192,0:11:35.202
Belki onlara, sirkteki hayatının ve güreşmenin

0:11:35.202,0:11:39.592
hayatını nasıl da şekillendirdiğini anlattı.

0:11:41.286,0:11:43.970
Bonica, acıyı yakından gördü.

0:11:45.236,0:11:46.236
Onu hissetti.

0:11:46.236,0:11:48.453
Onu yaşadı.

0:11:48.453,0:11:49.899
Ve bu,

0:11:49.899,0:11:53.449
acıyı inkar etmesini imkansızlaştırdı.

0:11:53.449,0:11:56.563
Bu sempatiyle, yepyeni bir alan tasarladı,

0:11:56.587,0:11:59.699
tıbbın acıyı bilmesinde

0:11:59.723,0:12:00.975
önemli bir rol oynadı.

0:12:02.627,0:12:03.987
Aynı sözlü tarihte,

0:12:03.987,0:12:11.133
Bonica, acının en karmaşık insan[br]deneyimi olduğunu iddia etti.

0:12:12.215,0:12:12.945
Bu,

0:12:12.945,0:12:14.215
geçmiş yaşantını da,

0:12:14.215,0:12:16.053
bugünü de

0:12:16.053,0:12:18.243
ilişkilerini de, aileni de içine alır.

0:12:19.516,0:12:22.606
Bonica için tamamen doğduydu.

0:12:22.606,0:12:27.613
Fakat bu, benim annem için de doğruydu.

0:12:28.043,0:12:29.653
Doktorlar için annemi,

0:12:29.653,0:12:33.386
profesyonel bir hasta olarak[br]görmek kolaydı.

0:12:34.652,0:12:38.954
Günlerini bekleme odalarında[br]harcayan bir kadın.

0:12:39.714,0:12:42.076
Bazen annemi aynı şekilde görmeye

0:12:42.076,0:12:44.476
takılıp kalıyorum.

0:12:45.076,0:12:47.043
Fakat, Bonica'nın dopdolu yaşanmış hayatına

0:12:47.067,0:12:51.599
vasiyet olan acısını gördükçe,

0:12:51.623,0:12:55.370
annemin acısının dayandıklarını

0:12:55.370,0:12:58.370
hatırlamaya başlıyorum.

0:12:58.370,0:13:02.138
Şişip iltihaplanmadan önce,

0:13:02.162,0:13:05.647
çalıştığı hastanede insan kaynakları

0:13:05.647,0:13:09.289
bölümünde, annemin parmakları tıkırdardı.

0:13:09.289,0:13:11.734
Tüm cami için, samsa (bir yemek çeşidi)

0:13:11.734,0:13:14.734
sarardı o parmaklar.

0:13:14.734,0:13:18.435
Ben çocukken, onlar saçlarımı kestiler

0:13:18.459,0:13:20.911
burnumu sildiler,

0:13:20.935,0:13:22.585
ayakkabılarımı bağladılar.

0:13:29.832,0:13:31.157
Teşekkür ederim.

0:13:31.181,0:13:38.000
(Alkış)