WEBVTT

00:00:06.429 --> 00:00:09.070
Hepsi de harika mantıkçı olan 100 kişinin

00:00:09.070 --> 00:00:14.150
deli bir diktatör tarafından 
hapsedildiği bir ada düşünün.

00:00:14.150 --> 00:00:18.291
Tuhaf bir kural dışında 
adadan kaçış şansı yok.

00:00:18.291 --> 00:00:23.051
Geceleri herhangi bir mahkum gardiyandan 
kendilerini bırakmasını isteyebilir.

00:00:23.051 --> 00:00:26.392
Mahkumların gözleri yeşilse
serbest bırakılırlar.

00:00:26.392 --> 00:00:30.342
Değilse bir volkanın içine atılırlar.

00:00:30.342 --> 00:00:34.103
Aslında 100 mahkumun da gözleri yeşildir.

00:00:34.103 --> 00:00:36.676
Fakat doğduklarından beri oradadırlar

00:00:36.676 --> 00:00:41.491
ve diktatör kendi göz renklerini 
öğrenmelerini engellemiştir.

00:00:41.491 --> 00:00:43.906
Yansıma yapan herhangi bir yüzey yoktur,

00:00:43.906 --> 00:00:46.155
bütün sular opak kapların içindedir

00:00:46.155 --> 00:00:47.663
ve en önemlisi de

00:00:47.663 --> 00:00:50.780
birbirleriyle iletişim kurmalarına 
izin verilmemektedir.

00:00:50.780 --> 00:00:54.754
Gerçi her sabah yoklama sırasında 
birbirlerini görmektedirler.

00:00:54.754 --> 00:00:59.196
Yine de kesin başarı şansı olmadan 
oradan ayrılma riskini

00:00:59.196 --> 00:01:02.607
göze alamayacaklarını 
hepsi de bilmektedir.

00:01:02.607 --> 00:01:05.308
İnsan hakları gruplarından gelen
baskının ardından,

00:01:05.308 --> 00:01:09.048
diktatör istemeden de olsa, 
senin adayı ziyaret edip

00:01:09.048 --> 00:01:12.465
mahkumlarla konuşmana, 
şu şartlar altında izin veriyor:

00:01:12.465 --> 00:01:14.549
Sadece tek bir açıklama yapabilirsin

00:01:14.549 --> 00:01:17.858
ve onlara herhangi bir 
yeni bilgi veremezsin.

00:01:17.858 --> 00:01:20.582
Diktatörün gazabını 
uyandırmadan mahkumları

00:01:20.582 --> 00:01:24.246
serbest bırakmak için ne söyleyebilirsin?

00:01:24.246 --> 00:01:26.769
Uzunca bir süre düşündükten sonra

00:01:26.769 --> 00:01:31.381
kalabalığa şöyle diyorsun:
"En azından birinizin gözleri yeşil."

00:01:31.381 --> 00:01:33.269
Diktatör şüpheleniyor

00:01:33.269 --> 00:01:37.652
fakat senin açıklamanın hiçbir şeyi 
değiştiremeyeceğine ikna oluyor.

00:01:37.652 --> 00:01:42.401
Sen oradan ayrıldıktan sonra adadaki yaşam
eskisi gibi devam ediyor gibi görünüyor.

00:01:42.401 --> 00:01:44.656
Fakat senin ziyaretinden 
sonraki 100. sabah

00:01:44.656 --> 00:01:47.183
tüm mahkumlar bir gece önce 


00:01:47.183 --> 00:01:50.881
gardiyandan izin isteyerek 
adayı terk etmiş oluyor.

00:01:50.881 --> 00:01:53.933
Peki diktatörü nasıl alt ettin?

00:01:53.933 --> 00:01:59.108
Mahkum sayısının keyfi olduğunu 
belirtmenin faydası olabilir.

00:01:59.108 --> 00:02:04.178
Sadece Adria ve Bill isimli iki mahkumu 
düşünerek işleri basitleştirelim.

00:02:04.178 --> 00:02:06.498
İkisi de ötekinin yeşil gözlü 
olduğunu görüyor

00:02:06.498 --> 00:02:09.744
ve tek bildikleri bu kişinin 
tek yeşil gözlü kişi olabileceği.

00:02:09.744 --> 00:02:12.310
İlk gece ikisi de bekliyor.

00:02:12.310 --> 00:02:15.231
Fakat ertesi sabah hala 
birbirlerini orada görünce

00:02:15.231 --> 00:02:17.641
yeni bir bilgiye ulaşıyorlar.

00:02:17.641 --> 00:02:22.268
Adria Bill'in, yanında yeşil gözlü 
olmayan birini görmüş olsa açıklamadaki

00:02:22.268 --> 00:02:24.590
kişinin kendisi olduğuna hükmedip

00:02:24.590 --> 00:02:28.209
ilk gece oradan ayrılmış olması 
gerektiğini fark ediyor.

00:02:28.209 --> 00:02:32.321
Bill de aynı şeyi aynı anda 
Adria için düşünüyor.

00:02:32.321 --> 00:02:34.340
Diğer kişinin gitmemiş olması

00:02:34.340 --> 00:02:39.124
iki mahkuma da kendi gözlerinin 
yeşil olduğu gerçeğini bildiriyor.

00:02:39.124 --> 00:02:42.282
Ertesi sabah da her ikisi de
orayı terk ediyor.

00:02:42.282 --> 00:02:44.526
Şimdi üçüncü bir mahkum
olduğunu düşünün.

00:02:44.526 --> 00:02:48.795
Adria, Bill ve Carl'ın üçü de
iki yeşil gözlü kişi görüyor.

00:02:48.795 --> 00:02:51.685
Fakat diğerlerinin
yeşil gözlü iki kişi mi,

00:02:51.685 --> 00:02:55.442
yoksa yeşil gözlü tek kişi mi
gördüğünden emin olamıyor.

00:02:55.442 --> 00:02:57.821
Onlar da ilk gece bekliyorlar

00:02:57.821 --> 00:03:01.072
fakat ertesi sabah
hala emin olamıyorlar.

00:03:01.072 --> 00:03:03.801
Carl şöyle düşünüyor: 
"Gözlerim yeşil değilse,

00:03:03.801 --> 00:03:06.977
Adria ve Bill sadece 
birbirlerini izliyorlar

00:03:06.977 --> 00:03:09.703
ve her ikisi de ikinci gece
burayı terk edecekler."

00:03:09.703 --> 00:03:12.468
Fakat üçüncü sabah her 
ikisini de orada görünce

00:03:12.468 --> 00:03:16.226
kendisini de izlediklerini anlıyor.

00:03:16.226 --> 00:03:19.284
Adria ve Bill de ayrı ayrı
aynı süreçten geçtikleri için

00:03:19.284 --> 00:03:22.295
hepsi üçüncü gece orayı terk ediyor.

00:03:22.295 --> 00:03:24.535
Böyle tümevarımsal bir mantık kullanarak

00:03:24.535 --> 00:03:28.723
kaç mahkum olursa olsun aynı 
şablonun tekrar edeceğini görebiliriz.

00:03:28.723 --> 00:03:33.180
David Lewis tarafından türetilen 
"herkesçe bilinen gerçek" kavramı

00:03:33.180 --> 00:03:35.099
bu sorunun anahtarıdır.

00:03:35.099 --> 00:03:38.315
Yeni bilgi, açıklamanın 
kendisinde yoktur ama

00:03:38.315 --> 00:03:42.903
bunu herkese aynı anda 
söylemenin sonucunda ortaya çıkar.

00:03:42.903 --> 00:03:49.760
Şimdi, bütün mahkumlar hem en az 
bir kişinin yeşil gözlü olduğunu bilmektedir,

00:03:49.760 --> 00:03:54.321
hem de her biri görebildikleri bütün
yeşil gözlüleri takip etmektedir.

00:03:54.321 --> 00:03:57.839
Ayrıca hepsi de her birinin aynı
şeyi yaptığını bilmektedir.

00:03:57.839 --> 00:04:03.409
Adadaki mahkum sayısı kadar gün
geçene dek herhangi bir mahkum,

00:04:03.409 --> 00:04:11.811
kendisinin de o yeşil gözlü kişiler
arasında olup olmadığını bilmez.

00:04:12.351 --> 00:04:17.098
Elbette ki mahkumlara en az 99 kişinin 
yeşil gözlü olduğunu söyleyerek

00:04:17.098 --> 00:04:21.491
onları 98 gün beklemekten 
kurtarabilirdin.

00:04:21.491 --> 00:04:26.651
Fakat ortada deli bir diktatör varken 
güvenli bir başlangıç yapmak en iyisi.